ZONDAG 4 OCTOBER 1840.
EERSTEN JAERGANG. Nr 5.
AELST, den 3 October.
ONPARTYDIG ONDERZOEK
BRIES BAEKS
M
Dit blad vcrscliynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c., dien der
annoncen op 15 centimen den drukregel. De persoenen die
voor een geheel jaer inscln-yven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10'drukregeien in ons blad doen plaet-
scn. Indien iemand regtveêrdige kfagten of gegronde rekfa-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegcn van alle broclmeren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden bcgeéren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Gcene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld elc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met"al wat den
druk aengaet.
CMQDE SUL'M.
DO DENDER-BODE.
van het programma dóór het congres liberael van Brussel
den 14 Juny 1846, aengenomen, en dóór al de societeyten
der Alliance goedgekeurd.
By den eersten artikel word er als algemeenen grond
regel besproken: De hervorming der kieswet dóór eene
opvolgende vermindering van den kiescyns lot aen de paa
ien dóór de constitutie vastgesteld.
I)at wilt zeggen, indien wy ons niet vergissen, dat het
hedendagsch liberalismtts trapswyze de gelyksteliing van
den kiescyns op 20 nederl. guldens vóór steden en dor
pen wilt bewerken.
lleeds hebben zommige eene onmiddelyke gelykstel
iing voorgesteld en gevraegd; mogt dezelve konnên be-
tragt worden, waerom ze trapswyze en niet regtstreéks
voorgesteld
Maer, kan men we! eene gelyksteliing van den kies
cyns eyschen zonder de constitutie te schenden
De constitutie hééft eene regtslreéksche kiezing bevo
len, daer by heél't zy eenen kiescyns vastgesteld 0111 kie
zer te zyn. Deézen cyns is niet voorgesteld als waar
borg van gcleerdhevd en bekwaemheyd des kiezers, maer
wel, gelyk cenige redenaers in het nationaal congres be-
wcérd hebben als waerborg van vcrkleéfdheyd aen de
ruste van het land en het behoud der regeéring. Daar
enboven de regeiregte kiezing eens vastgesteld, was het'
niet belaemelyk geweest geheel de bevolking hier toe 00
te roepen; want de kiezingen aen erplaetsing en gevoi-
gelyk aen onkosten onderworpen zynde, kon men den
gehéeleu geringen borger daer toe niet uytdaegen of
toelaeten.
Nu, gelyk de constitutie by luiere artikels 48 en 49
hoéft voórgeschreéven, dat elk distrikt of provineiael
gedeelte, in de volkskamers moest vertegenwoordigd
worden in evenredigheyd zyner bevolking, zoo hééft zy
ook gewild dat elke gemeente eens arrondissements, in
evenredigheyd liaerer bevolking,, in de kiezingen verte
genwoórdigd zy. Hierom en ènkelyk omdit doei zoo véél
mogelyk te bereyken, heeft zy eenen zoo verschillijzen
cyns voórgeschreéven
Volgens den artikel 47 moet men, om kiezer te zyn,
AEN DEN DÜVVEL VERKOGT, EN 1IOE 11Y ER VAN VERLOST WIERD.
EEN VOLKSVEhHAEL.
Ik zal u gaen eene historie vertellen die waer is; de historie
van Dries Daem, gekend dóór de Oudste lieden der stad Ronsse.
Dries Daem was eene» ouden dienstknegt en had, nu hier
dan daer, op eene pagthoeve gewoond waer hy allvd om zyneiï
arbcyd geagt had geweest.
Nu dóór den ouderdom onbekwaem om zyn werk te verri"-
ten, was hy by eenen boer verluierd 0111 de peèrden te wagten.
Zynen meester zeyde hem
Dries, deézen nagt zal bet schoon weder zyn, en de
niaen zal helder schynen; 'gy zult de peèrden geheel den nagt
laeten weyden op liet klaverveld aen 't Lindekèn.
'Tis wel zey Dries, en by leydde de dry peèrden naer hel
klaverveld.
Gelyk het zynen meester vóórzien had, was hel weder schoon
en de maen blikkerde in het hemelgewelf; het was zoo klaer
dat men gemakkelyk in eenen hoek zou hebben koimen leézen
Maer Dries die ongeletterd was, moest in deézen e-mzaemeii
den cyns betaelen dóór de kieswet vastgesteld, die nog-
tans met mag overtreffen 100 guldens directe belastingen
en ook niet minder zyn dan 20 guldens; aldus eene tus-
schenruymte van 80 guldens laeténdo, op dat den kies
cyns zoodaenig zou geregeld zyn, dat elke gemeente een
getal kiezers in evenredigheyd .liuercr bevolking zou
opleveren.
Deeze verschillendheyd van cyns was hoogst noodzae-
kelyk, want thans dat al de groote fortuyncn zich in de
sleden plaelsen en bevinden, en dat. de patenten en per-
sonpeele belastingen liier zoo véél liooger zvn dan in de
dorpen, zou eenen gelykèn cyns het kiesregt aen de ste
den oi hoofdplaetsen der distrikteh schier alleen toever
trouwen en aen de dorpen en gemeenteiis ontkennen.
Dus, ingezien elke bevolking moet gelyk zyn vóór de wet,
heelt, de constitutie zulk onregt dóór luieren art 47, wil
len voorkomen. Indieniemand hieraen twyfelde, hy raed-
pleege slegts de kieswet dóór het natioiiael congres zeil,
den 0 Maerte 18ói besloóten, en hy zal overtuygd zyn
van het géén wy beweêren.
Dit beWgëzen en vastgesteld, bestaét er geone moge-
lykheyd, om zonder schending der constitutie, de gelyk
steliing van den kiescyns te betrngtcn, n vervolgens om
den eersten artikel van het programma in zyn eerste
punt, zynen algemeenen grondregel, goed te keuren,
riet programma stelt den tweeden vóór, als maetreqel
van onmiddelyke toepassing
l°«Debyvoegmg binnen de wBm der constitutie, als kie
zers, deborgersaytocfenende eene li beraele professie waer-
voor een brevet van bekwaemheyd dóór de tvet geëgschl
word, en van diegeéne gebragt op den lyst van den jury.
J'eesc-n middel van toepassing, zegde den heer Bartels
111 de zitting van 14 Juny, hééft van nu af de eenpaeriq-
heyd van slemmin verworven; 't is de bvvoegiug der be
kwaamheden die den minsten cyns door de constitutie
vastgesteld, (dat is 20 guldens) betaelen hier over zvn
wy alle eenstemmig.
Deéze afdceling zou, volgens ons, breedvoeriger die
nen uytgelegd te zyn, 0111 wel begreépen te worden; wy
zouden eene naemlyst van al de liberaele< beroepen wacrop
zy zinspeéhng maekt, verlangen. Doch wv tonnen er
met in mede stemmen, omdat er onder het getal van
deeze die men aldus by iiytzonderïiig tot kiezers wiit ver
hellen, veel moeten gevonden worden die min of meer
van liet ministerie afhangen, of om klaer te spreéken;
piaetszoekers die alles zouden slagtolïeren om aen eenen
minister (e behaegen, en dat men aldus aen ministorieéle
kiezm een voórregt tegen het volk zou koimen schenken.
nagt met eene andere bezigheyd zyne oogeu open houden.
l'y zetie zich te midden.van het veld op den grond néér,
haelde uyl zyne grauwe lynwaden ronde vest eenen invker en
een alsnydsel des hoorns van eenen peêrdsvoet en viel aen
t yverk 0111 er zich eenen pvpkuysscher van ie maeken
lo.en het iwaell' acre van den" nagt op de kerk sloeg, hoorde
lines, in de verte op den aerdeweg die langs hel klaverveld
liep, hel gerugt als van een naderend rytuvg. Dries kéék 0111
en zag eene koets met vier peèrden bespannen met eene Imy-
tengewoone snelheyd komen aengerend.
Toen het rytuyg tegenover Dries Was, hielden de peèrden
stil. Dries verroerde zich niet van verbaesdhevd liet scheen
hein toe dat hel peerden tiiyg en de koels geheel met kóstelvke
melaelen beslaegen en met edele gesteenten omzet waren
want de koets en de peèrden blonken gelvk goud en diamanten,
in zyne verwondering had Dries nog den tvd niet gehad 0111
te denken wat de aenkomst van dit zonderling en pragtig ver-
schynsel mogt bedieden, als eenen heer lang van gestalte met
hooge slvve leerzen; eenen broeden zwarten mantel om't Ivf
en eene ronde muts van het zelfde koleur met twee goude
trossen die langs zynen linken schouder lieén en weer zwier
den, uyt het rytuyg stapte en recht naer Dries toe kwam
1» at dost igv hier? vraegde hy aen den verbaesden peêr-
Bovendien is er op te merken dat dc constitutie tot de
uyloefening van liet kiesregt noovt letterkundige wetten
schappen vóór oogwit hééft gehad dus aen letterkun
dige bekwaemheden een voórregt van kiezer toeèygenen,
ware al wederom de constitutie miskennen, en de' gebre-
veteérde letterkundige ontslaen van den door de kieswet
vastgesteld™ cyns, is een voórregt in materie van impos-
ten 'daerst.ellen, dat dóór den artikel 112 uytdrukkelyk
verboóden is.
2» Wilt liet programma als maetregel van onmiddelyke
toepassing eene zekere vermindering in den tegenwoórdi-
gen cyns der steden.
Maer hebben de steden zich over hunnen kiescyns fe
beklaegen I11 't algemeen hebben zy, in weerwil van
hacren Imogen kiescyns een grooter getal kiezersin even
redigheyd van derzelver bevolking, "dan de dorpen.
Brussel op eene bevolkingvan 110,000 a 120,000 zielen,
heél't meer dan 2,100 kiezers, dus meer dan twee kiezers
op 100 zielen, nietiegenstaende den kiescyns er gebrast
is op 80 guldens nederl., terwyl al de dorpen van het
distrikt alwaer den kiescyns slegts op 50 guldens bepaeld
is, maer eenen kiezer op 100 zielen bevatten.—Aelst, de
hoofdplaets van hot arrondissement, betaelt enkelyk
veertig guldens ned. vóór kiekcyns, en, stad van 46,000
zielen bevolking, bevat zy by de 500 kiezers, dus by de
2 kiezers op 100 zielen, daer al de buytengemeentens
van het distrikt 50 guldens betaelende, 'slegts eenen op
'100 opleveren. Welke reden zou er dan koimen bestaen
0111 den kiescyns in de steden te verminderen Wilde
men eene volkomene evenredigheyd van kiezers aen elke
gemeente toeèygenen, gelyk de constitutie het verlangt,
men z-011 liet tegenstrydig moeten bewerken, den cyns in
de dorpen verminderen en in de sleden verhoogen.
Den eersten artikel van bet. programma is dus in al
zyne punten onaetmcémelyk, ten eersten, om dat hy aen
de constitutie sfrydigis, en ten tweeden 0111 dat hy legen
liet waer libcralismus opdruysclitwant, dóór vóórstel
len van hervorming, de mcerderheyd der kiezers in de
steden willen plaelsen en aldus liet" stemregt der dorpe
lingen, zoo niet ontkennen, ten minsten willen verydel.en,
en levens beweêren liberael te zyn, is volstrekt onmogelyk'
Opgemolden artikel is bovendien nog onbezonnen.
Eenen cpndidaet der alliance vóór de volksvertegenwoor
diging, moet uytdrukkelyk en openbaerlyk het program
ma van 't congres van 14 juny 11. in al zyne punten, en by
gevolg ook geheel den eersten artikel goedkeuren en be-
loóven te ondersteunen.
N11, zou men wel met gezond óórdeel konnen onder-
denwagler op eenen statigen loon.
Eenen pypkqysscher maeken, mynheere, antwoordde
Dries al beéyende.
E11 waerom zyt gy hier alleen, zoo lact in den nagt
Om die peèrden daer te wagten, mynheere.
Slaepl gy dan in den dag" om iii den nagt te waeken,
vraegde dén zwarten vremdeling met eene vriendelykere stem.
Ik hoef niet véél te slaepen, ik ben het waeken gewoon,
antwoordde Dries, die dóór 's manteidraegers verzagtin» van'
loon van zyne verbaezing een weynig terug kwam.
Dat kan niet zyn, zegde den heer het hoofd schuddende;
eenen ouden knaep, gelyk gy, moest toch een beter leéven'
hebben.
Ja maer, hoe, mynheere
Iloe, Mynheere, hoe, Mynheere Wilt gy dienst by my
necmen, gy zuil het zoo schoon hebben als den koning gy
zult al mogen ryden waer gy wilt met eene koets gelyk die
daer slaet.
Dries was buytcn zich zeiven van verwondering; hy meende
dat hy droomde. Dat is onmogelyk, gy gekt met my, Myn
heere, zegde hy, zich omkeerendc.
Ja wel, hernam den vremdeling; kom in mynen dienst; zet
uwen naem hieronder op dit parlement en ik gééf u alles wat
