ZONDAG 11 OCTOBER 1846.
EERSTEN JAERGANG. Nr 4.
AELSr. den 10 October.
DRÏES DAEM,
STAETKUNDIG 0VERZ1GT VAN 2 TOT 9 OCT.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inscbryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c„ dien der
annpneen op 15 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschreven, mogen alle dry inaenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveérdige klagten of gegronde rckla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
uen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden, De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeêren mede te deelen, zullen geheytn ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen, Geenë stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
'zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CDiQut; sum.
DEN DENHER-BODE.
OYPARTYDIG ONDERZOEK
ran het programma door hut congres liberael van Brussel
dm 14 Juny 1848, aangenomen, en dóór al de societeyten
der Alliance goedgekeurd.
Den tweeden artikel van het programma van den 14
Juny 1848, schryft voor
De weézenlyke ónafhanglykheyd der burgerlyke
magt.
Deézen artikel konncn wy maer slegt begrypen wy
zouden hem dus duydelyker en vollediger wens'chen.
Zou liet Congres hier dóór willen voórschryven de
bewerking van de weézenlyke ónafhanglykheyd der bor-
gerlyke magt jegens het geestelyk gezag Wy konnen, by
provisie er gecnen anderen zin aen toecygenen, naer
luyd van don artikel moet men noodzackelyk onderstel
len dat d'Alliance de borgerlyke magt aensehouwt als
weézenlvk van tie geestelykheyd afhangende, maer hoe
zal zy haere gewenschte onafhanglykhevd bewerkstelli
gen Dit zou zy ons dunkens, dttydelyk" moeten uvtleg-
gen. Inderdaed haere gewenschte ónafhanglykheyd
bestaet in regtcgecnen hoegenaemden borgei'lyken
ambtenaer hangt immers van Bisschop, Deken of Pastor
af, en men hééft noch wet noch decreet te dugten die
diergelyke afhanglykheyd zal voórschryven "integen
deel is er ook noch wet noch decreet te bedenken die ze
verbieden kan, want waer in bestaet eyndcling die
vreeslyke afhanglykheydindien zy weézenlvk plaets
hoéft V hier in, dat borgerlyke ambtenaeren, met hunnen
Bisschop, Deken of Pastor in vriendelyke betrekkingen
leévonde, deéze somtyds van staetszaeken spreéken, hun
raedpleégen en hunne gevoelens goedkeurende, dezelve
volgen en werkstellig maeken.
Zou d'Alliance of Bntsselsch verbond, nae 'tvoórbeéld
van den Cathechismus, die gebied de verkeering met ketters
altyd neirstiglyk te schouwen, en noch tooveraers noch
waerzeggers te raedpleégen, de ambtenaeren van den staet
en der gemeentens, op haere beurt alle gemeensehop met
geestelyke willen beletten?... We! buyten dat zulkvoór-
neémen niet liberael zou zyn, zou dit gebod te regt met
eenen schetterlach onthaeld worden. Om dus de zoo
zeer gewenschte ónafhanglykheyd onmiddelyk te bewer
ken, zou er, volgens ons, maer eenen middel bestaen,
naemelyk van tot Minister, Gouvcneur, District-Commis-
AEN BEN DUYVEL VEHKOGT, EN HOE IIY ER VAN VERLOST WIERD.
EEN VOLKSVERILVEI..
Vervolg en eyndc.
,?een' W Df'cs- iVu luyster toe daerby moógt
fLJl "T ,eenigc d,"Sen b>' 11 hebben, die gewvd
•urn liman f verb°"d dat met rny aengegaen hebt, nimmer
hebt mnnt spre?ken' als, Sf «P revs wilt gaen en my noodig
n.n. n t .°y alleen,el5'k deeze dry latynsche tooverwoórden
m v" m0IUl 1' zoe'jes uy'sPrecken Mcphisle, prces-
ZZr, "i,Nu ly" w>' b0.ven de stad Aelst, Dries zie naer be-
t eden. Ik zie t, antwoordde Dries gauwmaer die dry laet-
d,n Tu ik zal die vergeéten en hoe zal ik u
dan roepen Luyster wel toe, deéze wóórden zyn.... en den
dafbrnS",nigtenr'1'Tluling,herhae,de dezelve z0° dikwils,
lila L n altyd te jnr|eu onthouden. Ziet gv het
mer hmu?f". Cnrn<?e daer ben<>de« met deszelfs krygsslot dat
'dat 7 g Jaeren Sebouwd 's - Een krygsslot wat
!L 7. t ys, ?m mannen in te steéken die konnen veg-
Ah ja, gelyk in dat buys te Ronsse, waer al die
remde zotten zulk een lawyt maeken. Ja, jamaer hier zyn
saris, Borgemcester, Schepen, etc. zulke persoonen op te
zoeken die voorop, met hunne geestelyke overheyd geen
hoegenaemd gemeyns willen hebben. Maer waer deéze
gevonden Al onze borgemeesters, weynige uytgezon-
derd, zyn dermaete tot hunnen pastor genegen, dat zy
alle redelyke opofferingen zouden doen, om zyne vriend
schap te behouden, en dat deézen groote poogingen zou
moeten aenwenden om ze te verbreéken. De Alliance
wel is waer, zou ondertusschen haere leden konnen voor
stellen die in 't 'congres hunne pligten hebbende leeren
kennen, alle waerborg hunner ónafhanglykheyd van 't
geestelyk gezag, opleveren; aldus zou men ten dëele in de
moeyelykheyd vóórzien, en bovendien zou dit eenen mid
del zyn om bet getal der leden te doen aengroévên, want
wy kennen er reeds die slegts deel van d'Alliance maeken
in hóóp van dóór bun liberalismus eene bediening te be
komen, lot welke zy dóór hunne pastors niet schynen
ondersteund te worden.
Doch dit alles kan onmiddelyk gecnen goeden uytval
hebben het volk is nog niet ryp genoeg, maer om liet
op deézen leest te schoeyën, stelt het congres hy zynen
derden artikel vóór de inrigting van een nationael
onderwys.
Den heer Pierrot, zegde deswègeas in de zitting van
t an den 14 Juny a De borgerlyke magt zal, in onze
oogen weézenlvk onafhanglyk zyn, alswanneer zy zal
ontslaegen zyn van al die invloeden die hedendags de
vryheyd van haeren gang belemmeren B. V. en om
regt nvt te spreéken, alswanneer zy zal. bekomen heb-
ben dë inrigting van een nationafel onderwys, (dit is
te zeggen dóór den staet gegeéven) op zulke "gronden,
dat dit onderwys weézenlyk en uytsluytelyk aen den
staet zou loebehooren, afzondering gemaekt van de
grondstellingen van vryheyd die ons beheerschen,
n alswanneer zy het zal hebben ingerigt in dier voegen
dat liet eerste of voórnaemste onderwys dóór den staet
gegeéven is, en dat het tot regel mag strekken aen al
die geéne, welke de eer betragten, van de Belgische
jeugd te onderwyzen.
Alzoo verlangen wy de inrigting van het publiek on-
derwys vóór alle leertrappen, onder liet uytsluytelyk
beslier van de, borgerlyke magt, aen deéze al dë con
ti stitutionncéle middelen verschaffende om de mededin-
ging tegen de byzondere gestigten staende te houden;
en wy ontkennen aen de ministers der godsdiensten
ii hunne tussclicnkomst, ten titel van gezag, in den staet
aldus ingerigt. (Hier word den redenaer met ltand-
geklap bejegend).
Den redenaer gaet voort Uwe goedkeuringen be-
wyzen my dat uwe gevoelensophet leévendigst'e getrof-
feu zyn, dat bet daer is dat. men de verlichting bren-
i> gen moetdat eene naemelvke onafhanglvkheyd niet
vergenoegt, maer eene weézenlyke ónafhanglykheyd;
het staetsbestier moet regt 'gaen en met verheven
ii hoofde, zonder zich in het stoefsbewind met belangen
n te bekommeren die aen de wereld moeten vremd
i) blyven.
Deéze aengehaelde voorstellen en opmerkingen van den
lieer Pierrot schynen de gissing, dat d'Alliance geéne
pastors-vrienden in de bedieningen meer wilt, bezon-
derlyk te slaeven, het géén verders vermoeden doét dal
zy er de catholyke eyndelyk zou konnen willen buyten
slnyten.
Nu, dit zou voorzeker geéne handclwyze van eenen
waeren liberael zyn, en diesvolgens zou zy onze 'goed
keuring niet konnen verwerven doelt zy schynt ons zoo
aenstootelyk, dtit wy haeperen diergelyke voóniytzmten,
aen eene bberaele vergaedering uyt vaderlandsminnende,
medeborgers saemengesteld, toe "le kennen; wy willen
dus twyfelen of wy het verstand van den artikel en der
voorstellen van den lieer Pierrot, wel hebben opgeval;
liet zal ons aengenaem zyn, van de heeren der Alliance,
eene voldoende en onbekrompene nytiegging, van ddbzen
tweeden artikel te bekomen, wy zullen dezelée in ons
blad opneémen, en met eene volkomene onpartydé'heyd
behandelen. D 1
wy boven S'. Nicolaes; zie daer de schoonste merktplaets van
't land en langs derzelver zuydkant, het herschaepen waesch
landhuys. Zie daer Temsche, ginder Rttpelmonde met zyn
oud kasteel. Zie nu wel daer staet Antwerpen, de hoofdstad
van liet land der oude Ambivariten, gekasseyd in 't jaer -1-306
dien leelyken toren daer, is 144 meters hoogreys waer gv
wilt gy zult in gansch Europa geene schoonere haven vinden
dan die van Antwerpen, waer overigens véél groote mannen
geboren zyn als van Dyck, Quintcn Melsys, Craeyer, Snyders,
Teniers, Jordaens etc... Maer, terwyl wy zoo aen 't klappen zyn,
zie ons hier boven Brussel zweéven; (lie stad is een beginsel
der zevende eeuw. Dit stadhuys welks toren een meesterstuk
van bouworde is, wierd begonnen in 'tjaer 1401. Die vaert
bind Brussel aen Charleroy en wierd begonnen in 1550. en
geëyndigd in 1561. Zie daer zyn wy al te Brugge, reeds in
de derde eeuw Brugh genaemd, versterkt dóór Baudewyn met
den yzeren erm die het kasteel dééd bouwen in 807. Graef Bau
dewyn III deédze in 960 met mueren omringen; in 'tjaer 1438
verloor zy 24,000 menschen dóór de pest die mynen oudsten
meester haer overgezonden had. Wat vóór een" stadje is dat
daer viel Dries den spreéker in de reden. Dat is Thiclt, de
vaderstad van Olivier den duyvcl, den goleerdsten en verstan-
digsten barbier der geheele wereld..,. Dapr beneden is llousse-
Den Spaenschen senaef lieéft, behalveu eene stem,
eenpaeriglyk aengenomen het wetsontwerp betrekkelyk
de helling van schattingen, dat voórgaendelyk dóór de
kamer der gedeputeérde gestemd had geweest. De
hertogen van Montpensier en Attmale zyn den 4 dcézer
te Burgos aengekomenop hunnen doórtogt zyn de
prinsen dóór al de overheden en bevolkingen met den
meesten geestdrift onthaeld geweest.
De Portugeêsche troepen zyn (hans in lumne garnizoe
nen terug; Pater Casimirus aenfeyder der miguelfstische
opstandelingen, heeft zich aen het slaetsbewind onder
worpen.
Ergo onlusten die in de voorstad Saint Antoine te Pa-
rys, ontstaen waren ten gevolge van gebrek aen meel bv
laere op den Mandel.... Ah zegde den koetsmeeste'r na een
oogenbbk zwygens, zie daer Iperen, die de eer heeft van reeds
viermael door de pest bezogt te zyn geweest, en welhaest dóór
myne getrouwe franschmans zal gebombeerd worden. Maer
zyn wy hier niet aen de waele kanten Ja, wy gaen nu het land
der Nerviers bezoeken. Och, Mvnheere, laet ons niet verder
gaen, het word te laet; keeren wy terug; ik zal een ander mael
aldaer reyzen; ik moet by myne peêrden terug. Goed ze"de
den grooten beer, en de koetk snelde dóór de lucht naer het
bewust klaverveld, waer Dries zyne peèrden wedervond. Den
man met styve leèrzen vóóraleer hy vertrok sprak tol Dries
terwyl hy agter hem staende, met de hand op zyne schouder
klopte Dries onthoud wat ik u gezeyd heb. Dat zal ik
antwoordde den peêrdenwagter, en omkykende, waren heer en
koels verdweénen.
Van dan af scheen Dries, gelukkiger, hywist 'snoenens en
by vespertyd aen zyne mededienstboden alle sóórten van nieuw s
te vertellen 's winters, in de lange avonden, als de dorschers
zwingelaers, meysseus en kneglen, baes en baezin van den
huyze, na de maeltyd aen 't vuer gezeten waren, onder
hield en verlustigde Dries hen alle dóór zvne eenvoudige maer
zinryke verhaelen; ja somtyds boeyde hv zoodaettrg-hunne aen-
dagt, dat het meermaets middernagt wgs, öfiny tf fe'gingen
kT
Vs'-'
