ZONDAG 22 NOVEMBER 1846. EERSTEN JAERGANG.—N' 10. AELST, den 21 November. STAETKUNDIG OVERZIGT VAN 13 TOT 20 NOV. Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de dagleekening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c., dien der annoncen op 15 centimen den drukregel. De persoonen die vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry inaenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet- sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla- men in 't algemeen belang te doen heéfl, fiy mag op onze onpar- tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon- nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal CülüUK SUUM. •AeBsfsssxamsaa verder iewaegen van alle bróebueren, schriften, boeken, prin ten, etc. waervan een afdruksel aen deszèlfs opsteller zal wor den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen geheym ge bonden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve te doen kennen. Geene stukken waervan wv de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvrv toe te zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den druk aeugaet. DEN DENDER-BODE. ONPARTYDIG ONDERZOEK can het programma dóór het congres liberael van Brussel den 44 Juny 484(1, aengenomen, en dóór al de societeyten der Alliance goedgekeurd. In een ryk, gelyk Belgiën, alwaer het onderwys, grond- wettiglyk vrv is, indervoegen, dat het dóór geene voór- loopige middelen mag beleugeld worden, en waer in liet leeger onderwys, in alle gemeenten vóór de wet van den 23 september 1842, ten minsten dóór eenen schoolmees ter vóórzien was, hoe en waerom heeft den minister zich liet oppergezag over het openbaer leeger onderwys, dóór ccne wet, willen verschatten onder voorwendsel dat het-A Aldus ziet men de twee overheden van het land, van leeger onderwys verwaarloosd wierd, dat de spell in moest tot eene gelykvorming gebragt worden, dat men de kinderen taelkundige onderwyzers moest bezorgen, welke met een brevet van bekwaemheyd bekleed waren. l)e voórnaeme zorg van den minister scheen te zyn het verspreyden der eerste en noodzaekelyke weétenschap- pen, allen armen moest konnen leézen, schryven en cyf- feren, en al deéze kennissen, die iedereen toelachten, gingen eene wet op het leeger onderwys bezorgenMet deéze en diergelyke vleyënde redenen, hééft hy geeste- lyk cn wereldiyk tot hem getrokken; en zyn ontwerp van wet is in de kamers dóór eene overgroote meerderheyd toegejuyeht geworden. Maer zyne innige inzigten, waren het leeger onderwys onder zyn bewind te krygen, aldus nieuwe gunstelingen te maeken, zyne kies-make- laers te vermenigvuldigen, en onze geestelykheyd zelve aen zyn bestier te ankeren.— De schoól-opzieners, al de onderwyzers hangen nu van den minister af, zy moeten zyne eandidaeten vóór de kiezingen ondersteunen, willen zy zieh aen geéne afstelling bloot stellen, want geene van hun zyn onafzettelyk. Wy hebben reeds beweézen hoe broos het gezag der geestelykheyd op het onderwys is; dat zy geéne beve-" ien te geéven hééft, en dat den minister al haere vóór- stellen verwerpen mag of verydelen kan. Haer gezag hééft niets wettig niets standvastig, het hangt teenemael van de goedwilligheyd van den minister af, zy moet dus dus altvd met de grootste omzigtighevd jegens den mi nister te werk gaen, en hem met de meeste toegeévend- heyd behandelen. Wat helpt het dat zy de boeken iiyt- sluytelyk geschikt vóór het onderwys van zeden en gods dienst keuren mag wat helpt het dat bet onderwys van den godsdienst en zeden onder het opzigt van haere ge- en-enderstellen, dat hy de lyn van Brussel op Assclie magligde gegeéven word Élk een, hoe weynig begryp hy van het onderwys hebbe, is overtuygd, dat eene les van geschiedkunde meer naedeel aen den godsdienst kan toebrengen, dan twintig lessen van den Catechismus herstellen konnen. Onze kerkvoogden moeten dus de ministerieéle eandidaeten vóór de volkskamers in de kiezingen ondersteunen, willen zv de vriendschap van den minister behouden en zich niet blootstellen al hun lmn gezag op het onderwys te verliezen of verydeld te zien. Den minister van zynen kant hééft ook omzigtighcyd en toegeévendhevd te gebruyken. lly doet op zyne beurt, dóór zyne gouverneurs, distrikts-commissarissen etc. de eandidaeten vóór de volkskamers, die de Bis schoppen hemvoórdraegen, in de kiezingen ondersteunen DE HERBERG VAN KIS—BER. Vervolg cn slot ziet Nr 8. Wy hebben den pcérden-koopman onder het bed gelaelen, en de moordenaers bezig mei hunnen buyt te lellen. Het gevaer zvnergesleltenis gaf aen Zichy zyne gewoonekoel- bloedigheyd en moed terug. Byt zynen schui lhoek geraeken, zich een weynig van het bloed dat hem bedekte reinigen, zich in aller haest klceden, naer de venster ylen de ladder bereyken, den iiol'muer overklimmen en op den anderen kanl van 't dorp loopen om de inwooners le ontivaeken, was voor hem het werk van eenen oogenbiik. Eene uer nadien kwam hy aen liet hoofd van een twintiglal met stokken en vorken gewapende mannen, aen de deur der herberg kloppen. Wie klopt er op deéze uer vraegde den weêrd. In den naem van de wet, open, antwoordde den borge- mcester, die zelf de aenhoüding der pliglige kwam bewerken. Allen wederstand was onmogelyk; er moest geopend worden. Hen .borgemeestcr trad de herberg binnen slegts gevolgd van elkander afhangende, te saemen spannen om de meer derheid der volkskamers van leden na haer beyder ge lieven te vormen, genteenelyk ten naedeele van het volk en daer by nog ten nadecle van den godsdienst. Dat de innige inzigten van den minister geweest zyn deéze die wy hem toeëygenen, bewyzen ons de uitwerk sels van de wet. De wet was geschikt om aen al die arme kinderen eene zekere onderrigting te doen bekomen; en met de wet zouden er van 40 arme kinderen 39 in de onweéten- hevd opgroeyën, mogten onze zondag-schoóleu in hun onderwys niet een weynig vóórzien De wet wilt bekwaeme schoolmeesters, zy wilt eene zuyvere vlaemsche spelling aen de kinderen inplanten en in al de bezoldigde schooien, word de liollandsclie spelling onderweézen Alle waere liberaele en tevens alle waere catliolvke dienen dus in de kamers de wederroeping der bestaende wet op liet leeger onderwys vóór te stellen of te onder steunen, en het ontwerp van wet op het middelbaer onderwys, welke zyne schikkingen zyn mogen, van der hand te wyzen. De vrvheyd van het volk, het welzvn van de religie en haere ministers, den zegeprael van het liberalismus de eendragt onder de verschillende gezindheden, en de dae- delvke onderrigting van de arnte volksklas hangen van de volle vryheyd van het onderwys af. Volgens de Gazet van Ausbourg zyn de mogendheden voórneémens van Zwitserland te omringen tot dat alle regeéringsloosheyd opgehouden hebbeer zal egter gee ne gewapende tusschenkomst plaets grypen. vyf of zes persoonen. Zichy en de andere bleéven buyten. Waerom zyt gv op zulke uer van den nagt niet in rust vroeg den borgemeestcr aen den ouderling. Den herbergier zonder het minste verlegen of ontsteld le scliy- nen, antwoordde: Wy verwaglcn mynen oudsten zóón, die nog niet 'thuis is. Waer is liv dan naer toe zegde den borgemeestcr. Naer de kermis van hel hier by gelegen dorp, hernam den jongeling die ongerust en benauwd scheen. Maer deéze benauivdlieyd en ongerustheid waren nogal na- luerlyk; ook begonden borgemecsler over de regtzinnigheyd van Ziohy's verhaelen te twvfl'elen, hy zette egter de oudervrae- ging voort. Is er hier gisteren niet eenen man te peérd stil gebleéven Ja M'., hy den valavond. Heéfl hy u de herbergzaémheyd voor deézen nagt niet gevraegd Neen Mr., na met ons liet avondmacl genomen te hebben, is hy oumiddelyk vertrokken; want hy was, zeyde hy, geêr- ne le buys. Kende gy dien mensch Den Paus lieéft eene breve gezonden aen het kapittel van Munster, betrekkelyk de kiezing van den artsbis schop, die op 49 deézer moest plaets hebben. Den H. Vader lieéft de kiezers uytdrukkelyk aenbevoólen van alle menscbelyke voórzigtigheyd ter zyde te stellen, en slegts bunnen keus te vestigen op dien die zich het meest door zyne godvrugtigheyd, de onberispelykheyd zyns leévens en den iever zyner godsdienstige overtuygingen, zott onderscheyden. De noordsche mogendheden hebben besloótende republiek van Cracauw aen de Oostenryksche staeten te hegten. Den vrede is verre van in den Mexico gesloóten te zyn. De Amerikaenen venvagten onderstand om hunne zege- praelen te voltrekken. Santa-Anna bereyd zich tot bevi- gen wederstand. Wy zouden hier talryke bemerkingen le maeken hebben, indien overvloed van stof ons de plaets niet ontnam. Zeggen wy enkelyk, dat de kanonnen die thans op de Mexicaensche oevers donderen, zich welligt vroeg of laet op de kusten van 't oud Europa zouden konnen lacten hooren; want, elkeen weet dat de republiek der Vereeuigde Staeten allengskens eene der ontzaggelykste magten der wereld word, en bet is te onderstellen dat zy haere overwinningen by den Mexico alleen niet zal bepaelen. De provinciën van Portugael zyn nog in opstand, veld slagen zyn geleverd, waerin beyde partyën beurtelings overwonnen hebben. Den Benderbode in zynNrvan 1 November overdenregt- slreékschen yzeren weg van Brussel op Gend handelende, lieéft slegts zynebyzondere overtuyginggevolgd, en zyne gevoelens aen het publiek bekend maekende, heeft hy de aendagt des ministers, der kamers en ook der heereninje- nieurs hier op willen inroepen. Zyne bedenkingen slegt opgevat, hebben er doen uvtbesluyten dat wy aen den heer Desart de verdiende agting niet toedraegen en aldus de oneenighevd tusschen Aelst en Ninove zouden konnen te wege brengen. Den Benderbode draegt aen M' Desart de grootste agting toe, maer niemand willende ongelyk doen, kan hy M. Delaveleye ook niet aentygen zich misrekend te heb ben of eene lengen te hebben daergesteld. Delaveleye zegt stelliglyk de hoogste vlakte van Assche te konnen bereyken van Brussel en Dendermoude vertrekkende, mits een helling van 3 millimeters den meter, hy heelt deéze lyn gestudeérd en voórgebragteen nieuwsblad kan hem dus zonder belediging niet tegenspreéken. M. Desart wel is waer, beweert integendeel dat de hoogte van Assclie niet kan bereykt worden, maer zon der eenige belediging vóór deézen mag men vermoeden Voor deézen avond had ik hem nooyt gezien. Dien mail word beschuldigd van eene moord op den per soon van eenen reyziger; zoud gy hem herkennen indien gy hem ontmoette? Vraegde den borgemeesler. Zeer wel, antwoordde den herbergier. Doe den gevangen binnenkomen, zeyde den borgemeestcr. Op dit gegeéven onder hun overeengekomen teeken, nao- derde Zichy met kloeken slap tot in 't midden der kamer waer in deéze ondervraeging had plaets gehad; maernauivelyks was hy, den dorpel overgelreéden, of den herbergier en deszelfs zóón vielen vóór hem op hunne kniên, en het aengezigl in de banden verbergende, slieten zy al'gebrokene schreeuwen uyt de borst. Gy crkenlmy dan?zegdehem Ziehymel eene helderestcm. Zulk schouwspel is gemakkelyker oin bcgrypen dan te be- schryven. Het aengezigt overdekt met de doodsverwe, de oogen verslaegen, de handen hemd en hals nog bedekt met bloed, stond den koopman roerloos vóór zyne livee moordenaers, die, aen zyne voeten vernederd, hem vóór eenen neerkomende hielden, en op hem de oogen niet durfden vestigen. Ondertusschen zag den ouderling wel dat Zichy ongewond

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1846 | | pagina 1