ZONDAG 29 NOVEMBER 1846.
EERSTEN JAERGANG. N1' 11.
AELSr, den 28 November.
/v.:
Dit blad" verscliynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. I)en prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 l'r. 15 e., dien der
annoncen op IS centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer insehrvven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaat
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nenWleenen en dezelve ondersteunen. l)it weekblad zal
verder gosvaegen van alle broelinereu, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen drszelfs opsteller zal wor
den' toegezonden. De naemeu der persoonen die ons eemgo
stukken zouden begeêren mede te doelen, zullen gelicym ge
houden worden, ten z.v wy in regie gedwongen wierdeu dezelve
te doen kennen. Ceene stukken waervan wy de opsteliers mei
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. -Men
word verzoet alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe Ie
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengacl.
CDIgüK SUÜM.
DEN DENDER-BODE.
Let eer gy and're gade slaet,
Of in uw hof geen onkruyd staet.
Oórdeelen is gemakkelyk, maer 't is wat anders, van
wel te oórdeelen. Om wel en met recht te oórdeelen,
moet men voórnaemelyk dry hoedaenigheden vereenigen,
te weéten; de zending of de magt, rechtzinnigheyd ge-
paerd niet rechtveêcdigheyd, en kunde of bevoegdheyd.
Nu, daer het Verbond van Adst, weekblad dat zondag 11.
voor de eerste tnael het licht zag, het op zich genomen
hééft de twee alhier bestaende weékbladen te samen, en
den Dender-bode in 't byzonder te beoórdeelen, gelooven
wy niet te moeten haperen op onze keurt dit blad vóór
onze vierschaere te dagvaerden, niet om het te beoórdee
len, maer om eens te onderzoeken of het wel de dry on-
ontbeêrlyke hoedaenigheden. Ugz.it.
Eenige weéken vóór het versehynen des Verbonds,
hadden wy ons, volgens de gezegdens van eenige zyner
belanghebbende, een denkbeéld gevormd dat dit blad
ging opstaen als eene heldere zon, dat met wysheyd en
rechtveêrdigheyd bezield, aen elk ging geéven wat hem
toekomt. Maer'hoe zyn wy in onze verwagling be-
droógen Hoe schandelyk hééft dit blad de zending
die wy het volgeêrne toekennen, besmeurd Dóór
zvne vermetenheyd, tastelyke onkunde en onrechtveêr-
dlghcyd in beoórdeeling," hééft het reeds zyn eygen
zelven beoordeeld; het kan reeds dóór de minste oordeel
kunde nae weerde geschat worden. Ofschoon het zich
schaemteloos op den schoonen titel van REGTVAER-
DIGHEID, JEGENS ALLEN EN VOOR ALLEN, durft
beroepen, zvn de eerste regels van het blad met de aen-
stootelykste" onrechtveêrdigheyd jegens de twee buyten
ons alhier bestaende weekbladen bekladderd Arm Ver
bond van Aelstwat scheelt het u dat die bladen zich
eenigzins met artikels nvt andere gazetten overgenomen,
opvullenGy, wy en alle weékbladen doen gcdeéltelyk
het zelve; hierin handelt elkeen nae zyn gelieven, en
daer tegen hebt gy niets in te brengen, "f is beter zoo
een blad gevuld dan met onkundige en dwaeze beoórdee-
lingen die alleen uyt zelfbelang voortvloevën. T is ten
anderen, eene onverdraegelyke lafheyd van iemand aen
te randen die men wéét geene pennetwisten te zoeken.
Dan, het eerste Nr van 't Verbond spréékt luyde genoeg
om den geest en de inzigten der mannen die aen deszelfs
roer zitten, te leeren kennen en nae weérde te'schatten,
ofschoon zy dezelve dóór opgepronkte wóórden en schoo-
ne beloften poogen te verduyken. Zy konnen den Den-
derbode aenzien vóór wat zy willen, hv zal altyd een
waekend oog houden om op tyd en stond hunne strek
kingen te ontmantelen; met hertzeer raept hy d'hand-
schoen op die zy hem werpen, doch zal er tragten nae
behooren gebrüyk van te'maeken.
Wv waren reeds aen ons 9dc nummer toen de uasso.v
nog 'de maet afwagtten om ons volgens onze akten te
beoórdeelen; zy moesten dus hunnen prospectus eerst op
22 Nov. verscheénen, lang in de portefeuille hebben, om
het spoór van den Denderbode niet te ontwaeren; of wel,
moet den tyd op welken htm de maet gegcéven wierd,
naentelyk den 15 November, tot 22 der zelve maend te
kort geweest zyn, om hun óórdeel te stryken.
Milddaedig 'Verbond van uw eerste Nr hebt gy de
maet gegeéven, naentelyk die van baet- en heerschzttgl;
tnaer of zy u zal konnen dienen, blyft nog een vraegstuk
dat wy in de belangen des lands, van ons arrondissement
en onzer stad, zoo véél mogelyk zullen poogen te ver-
klaeren. Om deéze weynige' woorden te eyndigen,
raeden wy het Verbond aen, in zync. opvolgende nummers
wat min verwaendheyd en meer REGTVAERD1GHEID
en oordeelkunde in 't midden te brengen.M v veriae
ten thans de hekelbank en gaen eenvoudig over tot ver
dere staeving onzer redenen.
Ofschoon wy dagten met onzen nieuwen confrater,
even als met onze andere in eendragt tc leévcn, in weer
wil van ons bekend geschil in eenige zyner staetkundige
denkwyzen, zien wy in zyn eerste blad den Dender-bode
vyandig aenranden, en dit ter gelegenheyd van deszelfs
artikels over de ontwerpen van regtstreékschen yzeren
weg van Brussel op Gend. Wy zegden hooger dat wymet
hertzeer d'handschoen opraepen die het Verbond ons
toewerpt, om dat wy zulke laffe artikels onder stilzwy-
gendheyd niet konnende voórbygaen, onze kolonnen
moeten bekladden met antwoorden, die wy met nuttigere
voórbrengels en menigvuldige bedenkingen lot 'slands
welvaeren, zouden wenschen te vervullen. Doch onze
eerste antwoord, zal hoópen wy haer nut opbrengen,
met aen de Aelstenaers te betoonen wie hunnen vriend,
wie hunnen vyand is, ofwel aen wien van beyde de zin
spreuk van 't Verbond een wyze vyand is min gevaerlyle
dan een onvoórzigtigen vriendmoet toegepast worden.
Wat is het doel dat wy dóór ons opgegeéven ontwerp
beoogden? De welberekende belangen onzerstadgepaerd
met de rechtveêrdigheyd en billykheyd.
Indien, zegt het Verbond de stad Aelst het ongeluk
had in dit even zoo onvoorzigtig als ongegrond gevoe-
len te deelen en volgens het zelve te werk tegaen, dan
zouden wy stellig mogen verzekeren, dat de hoop van
een werk te zien tot stand brengen't welk op eene zoo
gebiedende wyze dóór de duerbaerste belangen van onze
stadvereysclit word, nog vóór langen tyd zou verdwijnen
Hier maekt liet blad zinspeéling op den yzeren weg
van de Dendervalleyhet kent de maetschappy aen welke
deézen is taegestaen beter dan wv, want liet Verbond van
Aelst rekent er immers groote actionnarissen in. Maer zal
de maetschappy, vóór eene uer vérder of naeder, luieren
aengenomen yzeren weg laeten steéken, en luiere borg-
togt. verliezen men mag oórdeelen van neen.
Waer toe dus die verbitterde aend ringing om den
yzeren weg langs Denderleeuw te rigten De maetschap
py koestert de hóóp van eens tot in de statie van Den
derleeuw gekomen zynde, de spoorbaen van den staet
met haere geleyden tot Aelst en tot. Brussel, misschien
zelfs tot Gend, te mogen bcryden; en mogten deeze wen
schen ingewilligd worden, dan zouden zv tot noodzaeke-
lyk gevolg hebben van te Denderleeuw eene groote
statie te zien daerstellen, waer men coak en water aen
de treynsleépers zou moeten verschaffen; en in dat geval,
zou onze statie enkelyk aen die van Audegem of W el le
ren gelyken. Nu, zou dit de rekening van Aelst maeken
Daer en boven moesten haer deéze vergunningen worden
toegestaan, wy zouden mogelyk nog al lang wagten den
yzeren weg van Aelst tol Dendermonde te verkrygen.
Als men daer by, den yzeren weg der Dender-valley in
zich zelven, met de ontworpene vaert van den Dender
overweégt, dan zyn erveéle van gevoelen, dat deézen in
concurrentie met de vaert gesteld, geen bestaen kan op
leveren zoo dat men dien yzeren weg bekomende, wey
nige hóóp hééft, de vaert, die zoo noodzaekelyk is, te
zien verweézenlyken. Dit konnen de uytvallen zyn. lleéft
er den opsteller niets van gezien, dit spréékt ten voor-
deele van zyn vernuft niet; heél't hy met kennis en met
voordagt géschreéven dan hééft hy Aelst willen verley-
den en bedriegen niet ten voordeele van Ninove of Gee-
raerdsbergen, maer ten voordeele van de maetsehiippy.
Burgers past op.
Men zou, gaet het Verbond voort, van alle onder
vinding volstrekt moeten ontbloot zyn om niet te ont
waren datmet de opgaef van M. Delaveleye op te
werpen tegen liet ontwerp 'twelk, met zoo veel bezorgd
heid door (len ópper-ingenieur Desart bestudeerd en opge
mekt n, de stad Aelst alles weer in de war zou brengen
en zich eene tegenkanting op den liuls halen van wege de
steden Geeraertsbergen en Amove die niet min gegrond zou
zyn dan de gene welke thans tegen de onregtcaerdige ei-
schen van Dendermonde bestaet.
Met het plan van Desart uytsluytelyk en in w eerwil van
het plan van Delaveleye vóór te stuen, hééft Aelst zich de
tegenkanting van Assche op den hals gehaeld, en Assche
kon hier in zvne tegenkanting met redenen siaeven, want
het bekwam 'aldus dien gewenschten vzeren weg in eene
zekere nabylieyd die deézen voor het dorp genaekbaer
maekte; maer is Ninove in het geval van Assche Ninove
kan het plan van M. Desart ondersteunen; maer kan het
wel tegen Aelst de rigting van AL Delaveleye op Den
dermonde handhaeven het ware zich van den yzeren
weg zinneloos willen verwyderen. Is den yzeren weg op
Assche mogelyk, wilt alsdan de billykheyd, de recht;eêr-
Iligheyd niet dat hy van Brussel op'Assehe gerigt worde?
Zullen de kamers in weerwil van al het gezwets des Ver
bonds, deéze rigting niet decreteéren Is het niet mo
gelyk den zelven op Assche te brengen, dan moet men
noodzaekelyk het plan van M. Desart volgen, of men
moet van e'enen regtstreékschen yzeren weg van Brussel
op Gend afzien, en den statu quo, langs Mechelen rónd,
staende houden. Het ontwerp van M. Desart is met de
uyterete bezorgheyd bestudeerd, maer is liet ontwerp van
At. Delaveleye met min bezorgdheyd tot stand gebragt
dat konnen wy noch het 1 erbond beoórdeelen, de beyde
ingenieurs moeten deéze kwestie oplossen. Nugtans,
kwame dit van AL Delaveleye te zegepraelen, dan heb
ben wy niettegenstaende dien zegeprael, den middel
aeimeweézen om aen onze stad en arrondissement in
'tdoórkruyssen met eencn yzeren weg den voorrang te
moeten geéven, doordien wy ons bedienende van de
opwerpingen van onzen evgen tegenkanter, Delaveleye,
beweézen hebben dat de lyn gemakkelvker en met min
onkosten op Aelst dan op Dendermonde kan gebragt
worden. Afaer misschien hebben wy ons wat duyster
nytgedrukt, en het Verbond zich hier van bedienende,
hóéft op de boosaardigste wyze onze artikels verkeerdc-
Ivk uvtgelegd, en aldus den Denderbode gepoogd in mi ri
ngt ing te brengen. Ten slotte zeggen wy dat al onze
poogingen en arbeyd siegts gediend licbben om desnoods
het wapen tegen het bedrog van Dendermonde in gereed-
lieVd te hebben. Dat men nu oórdeele aen wie de zin
spreuk van 't Verbond moet toegepast worden.
ONPAUTYDIG ONDERZOEK
van het programma dóór het congres liberael van Brussel
den 14 Jung 1846, aengenomen, en dóór al de soeieteytcn
der Alliance goedgekeurd.
Wv hebben in onze voérgaendo nummers doen zien
boe wenschelyk de volle vryheyd van liet onderwvs vóór
Belgiën zyn zou; de beweenelyke oneenigheden die nieu-
welings tusschen de gemeente-raedenvuu Dooknvs, Ver-
v!ers en Chimay en hunne respective Bisschoppen, be-
trekkelyk het aenstellen en afstellen der leermeesters,
en waer van men in de discussie van de antwoord op de
troonrede tamelyk véél gewag hoéft gemaekt, doen er de
uoodzaekelykheyd van gevoelen. En inderdaed, welke is
de oorzaek van "deéze oneenigheden De reeds bestaende
wet op liet openbaer leeger onderwys die men aen het
middelbaer onderwys hééft willen toepassen, by gebrek
aen wet hier over. Tot hier toe is er maer kwestie ge
weest, vermeynen wy, van schooien van middelbaer on
derwys, maer het is te vreezen dat diergelyke nioevelyk-
heden niet lang zullen vertoeven, van ook vóór het leeger