STAETKUNDIG OVERZIGT VAN 11 TOT 18 DEC.
Aelst, te kennen. Het zegt zyn vaendel aen al de wereld
te tooiien maer liet vaendel waer op het zich roemt,
het vaendel van het liberatismus, is het zvne niet, dat hel
zvn egt vaendel aen den dag brenge, en wy zullen iets
nieuws ontmoeten.
In zommige staetkundige vergaderingen wierd er over
eenige dagen beweêrd dat Abd-el-Kader zich aen Vrank-
ryk onderworpen had. Den bietsten koerier uyt Africa te
Parys aengekomen, meld volstrekt niets van deéze on
derwerping; weshalve is deéze tyding zoo niet teenemael
valsch, ten minsten voórbaerig.
De Engelsche dagbladen willen verzekeren dat het
gouvernement voórneémens is aen het parlement vóór te
stellen de schattingen op de vensters af te schaffen en
eene verhooging van 5 ten honderd op de eygendommen
te stellen.
De tydingen uyt Portugael melden dat de beyde par-
tyén zich voortduerend in den zelfden toestand bevinden
dan dien wy dóór tie lactate berigten hebben afgekon
digd. De koningin had tegen den Lisbonschen edel-
dom verscheydene willekeurige akten gepleegd die slegts
gediend hebben 0111 de gisting onder de gemoederen ie
vermeerderen
Den bekenden gunsteling en kamerheer van den voó-
rigen Paus, Gaëtano Moroni, vóór de regeéring van Pins
IX zoo magtigen en invloedhebbenden man, is thans
dóór den Heyligen Vader uyt den dienst van het pauze-
Ivk paleys ontslaegen. Deéze daedzaek levert een klaer
bcwys op van het groot verschil tusschen den geest en
de strekking der regeéringsvvyze van den thans heer-
schenden vorst, in vergelyking met die van zynen voor
ganger.
Onder de Krakausehe bevolking is een algemeen ge-
rugt verspreyd dat de propaganda van Parys poogingen
aenwend 0111 eenen nieuwen opstand in die ingelyfde re
publiek aen te stoóken. Diergelyk waegspel kan slegls
als eene uytzinnigheyd aenzien worden, aengezieu de
verblyveude Oostenrykscbe troepen in staet zyn allen op
roer daedelyk te beteugelen.
De zaeken van SchleejwykenHolsieyn\erre van tot eene
vriendelyke vereffening te nacderenverwarren zich
meer en meer eene nieuwe daedzaek komt deéze onze
gezegdens staeven. Den koninglyken kommissaris hééft
onder een ongegrond voorwendsel de dóór de staeten
gestemde verzoekschriften en adressen geweygerd te
ontvangen. By het verneémen deézer weygering hebben
al de afgeveêrdigde, vyf uytgezonderd, de zael veriaeten,
als wilden zy dóór deéze handelwyze tegen de willekeu-
righeyd van deézen akt protesteéren.
Op 24 en 25 October is de stad Tabasco dóór een in
de Mexicaensche golf liggend noórdamericaensch esca-
der gekanonneerd. Deéze werking die ten doel had
eenige schepen die in de rivier op anker lagen te over
meesteren, is volkomen gelukt. Den generael Taylor
wilt een leger van 15,000 mannen ter zyner beschikking
hebben eer hy tegen Potosi, alwaer Santa-Anna zyne
legermagten byeen verzamelt, durft aenrukken. Met ge
spannen aendagt zien wy den uytslag eens beslissenden
veldslags tusschen die beyde dappere veldoverste, te
gemoed.
Eenen onzer geagle inschryvers man van bevoegd-
heyd in de zaek, de artikels die wy over de ivnwaednv-
verheyd gegeévenhebben, overweégende, verhaest zich in
onze gevoelens te deelen. In zyne uytdrukkingengééft hy
eene welgegronde vrees te kennen dat veéle onzer staets-
mannen die tevens speculanten zyn, meer poogingen doen
en eerlang zullen doen 0111 de mekaniek-spinneryën ten
nadeele der oude vlasnyverheyd te bevoórdeeligeü.— Al
dus hebben wy met spyt en hertzeer gezien dat den heer
Delfosse 111 de vólks-kamer den minister interpelleérde
wat en waerom hy eene stervende ni/verheydgelyk de
Iinnennyverheyd, nog wilde doen herleéven
Zie hier de opmerkingen van onzen correspondent
I11 uw blad van voórlaetsten zondag doet Ul.aenmerken
dat de vooi gestelde middelen tot het verbeteren der nieuwe
weefgetouwen, en iiirigting eener vlasmaetschappy vóór
den iiytvoer, niet werkelyk den armen kan ter hulp ko
men, ik verhaeste my myne gevoelens, over het zelve by
de uwe te voegen; daarenboven geloovende,dat het maer
dienen zal, tot liet volmaektoogwit, van eenige onder den
scliyn menschlievende mannen, alzoo de ondervinding
nog hedendaegs leert 0111 garens dóór den damp in groote
hoeveélheyd te verveérdigen in placls van de oude vlasnv-
verheyd voórtestaen en aldus dóór een REequiescant
Amen de arme spinsters te vertroosten.
Dus indien bet doel der nieuwe comités anders zou
strekken danomde oude vlasnyverheyd, te ondersteunen,
is er zelfs groot gevaar dat de nogbestaende lynwaed
merkten binnent'kortingeslokt zullen worden dóór eenige
reeds aengeweézene zich saemenvoegendc fynaerds, die
hunne inekanieke voortbrengsels op staets koste poogen
tedoen bloeyën, metde lynwaedenaende catoene geweéf-
sels in den koophandel, ja int1 verveérdigen gelyk te stel
len; metweynig volk zullen zy immers véél verveérdigen.
Hel Dendermondsch barbiersorgaentje sehynt in de
gevoelens van onzen Aelstersehen tegenkanler ie deelen;
0111 den Üender-bode te wederleggen, roept het sukkelag-
tig bladje de autoriteyt in van 't Verbandje..... Waeragtig
zulke autoritevten zyn gewigtig en komen allerbest van
pas om ongerymdheaen te staeven!Aldus zien wy waer-
gemaekt dat. den eenen blinden den anderen willende
geleyden, zy beyde in den gragt dompelen.
Eene andere autoriteyt niet min Siaur/ppaa dan het
blad uyt X" 185, naemelyk den Gendsehen Messager,
word insgelyks dóór't barbier,sbladje tot staeving zyner
gezegdens ingeroepen, het hoeft zegt liet, geene verdere
beweegredens meer by te brengen om te bewyzen dat den
Dender-bode over eene zaek spréékt waarvan hy volstrekt
geene kennis hééft. Arme dompelaars Wanneer zultgy u
toch beteren en aen uwe zonneklaere breynloosheden
eenen reebtzinnigen vaerwel zeggen?Dit is nog niet te
laeldoet uw best, met tyd en gevoegzaemheyd zult gy
aenleeren, en aen uwe oude misslagen zal dan niet meer
gedagt worden.
Het genootschap van de 1111. Co.-mas en Damianus
dat jaerlvks een zoo treffend voorbeeld van menschlie-
vendheyd aen den dag legt, komt dóór eenen akt van
medelyden jegens zyne ongelukkige natuergenoóten de
zoo pryzensweêrdige als welverdiende faem te staeven.
By liet laetste vriendeumael van gezegd genootschap, is
er besloten aen eenige armeennoodlydendehuysgezinnen
strooyzakken en sargiën te verschaffen; en, om dat de
giften des tegepaster zouden nvtgereykt worden, hebben
de agtbaere leden onder hun eene commissie benoemd
om de meest aen gebrek lydende huysgezinnen- te gaen
opzoeken, en de zelve in persoon te vertroosten. Mogten
diergelvke voorbeelden veéle naevolgérs vinden, talrvke
bedrukte zouden hunne traenen mogen afdroogen en'de
naemen hunner weldoeners gebenedyden. Wy van onzen
kant in naem der getroostte, stieren aen die menschen-
vrienden onze rechtzinnige dankbetuygingen toe, en
herrinneren hun het zoet gedagt dat zy vóór zulke over-
heerlvke daeden van den Algeéver honderd vóór een in
vergelding zullen ontvangen.
Het letterkundig genootschap dat zich in braband van
tyd tot tyd vereenigt, hééft deéze wéék wederom eene
vergadering gehouden tydens welke het ongegrond spel
lingstelsel der zoo gezegde commissie is op tapyt geko
men. Een der leden die zich dóór zyne geleerdheyd en
versehillige wclgeschreévene werkendoet onderscheyden,
beloofde zich over den werkelyken voortgang dien onze
egt vlaenische moedertael in die streéken doet. Hy moe
digt ons aen met aenhoudendheyd den weg te volgen
dien wy zyn ingeslaegen en beloont ons dóór zyne ve 1
beteekenende getuygenis van tevredenheyd over de poo
gingen die wy aenwenden om 011s vaderlyk erfdeel te
verdedigen. Wy bedanken onzen agtbaeren vriend over
de menigvuldige inschryvingen die hy ons thans gezon
den hééft en verzekeren hem dat den Denderbode nooyt
zyn vlaemsch earacter zal verloochenen. Dat de onmae-
tige sommen gelds verslindende schoolopzieners maer
werken 0111 de hollandsche naaepery te verspreyden, het
volk begint de oogen te openen en de onvaderlandsche
poogingen diër vóór den staet zoo drukkende mannen
volgens weerde te schatten. In eene menigte der voór-
tretfelykste gestigten word de hollandsche en verbas
terde commissie-spelling verbannen en wint onze duyde-
lyke vlaemsche moedertael veld.
A propos van commissie-spelling, wie vertaclt nu het
memorial administratif van Brussel?Dienphemix, hy
moge zyn wie hy wilt, kentnoch vlaemsch nochhollandsch,
want als men er den fransehen text niet by heeft, vcr-
staet men uyt zyn broedsel niets. Het sehynt dat hy met
den woordenboek in de hand vertaelt; dusdaenige kod
dige uytdrukkingen vind men daer in, dat men geneygd
is er mede te spotten
Neémen wy thans geduld tot dat den staet die reeds
bekent dat de wet op 't leeger onderwys teenemael haer
doel mist, deéze intrekke, en dan zullen wy werkelyk
ondervinden dat al die nuttelooze schoolopzieners die hu
met zoovéél geweld overal de brabbeltael aenstoóken,
deéze zullen laeten vaeren, wanneer zy zullen zien dat
hunnen iever nimmer dóór ronde en dikke sommen be
loond word.
Onder opschrift van aengroeyënden voorspoed der
mekaniekwevery is ons de volgende nota toegestierd. Men
zal er gemakkelyk uyt bevatten dat de groote speculan
ten zich ten nadeele der arme weevers en spinsters ver-
ryken, en dat aldus den steeds aengroeyënden voorspoed
van Belgiën met eene verbaezende snelheyd naer het
punt streeft, om onze beyde Vlaenderen aen 'l rampzalig
Ierland gelyk te stellen.'
Zekeren Dominions De Schutter, linnen-weever, in de
gemeente Burst, distrikt Aelst, zyne rekening doende op-
maekeu van een mekaniek-lynwaed dat hy hééft doen
weeven en op de merkt te Aelst verkoopen, bevond het
volgende
Ily heéftgekogt 29 ponden scheêrdraed aen I Ir. 29-bO
Scheèrt daer eenen 1900 in den kam, goed en wel
geschoóren. Daer toe heeft hy benoodigd 24
ponden inslag ook aen eenen fr. 24-00
Ily bekomt 107 ellen lynwaed uyt scheêrle en
inslag, en betaelt aen zynen huerweéver 11-50
weefloon. 11-50
Vóór bobynen en scheêren fr. o.qq
Onkost van zegel op de merktmeéten etc. 1-00
67-50
Hy verkoopt op de merkt van Aelst zyn stuk lynwaed
den 5 December, 107 ellen aen 7 st'. parelle'en ont
vangt na 8 st. aftrok van den koopman netto
guld. 37-1-0 fr. 67-21
Dus verlies van 00-29
Den huerweéver na aftrok van kam en sterk, behoud
10 fr. 50 centimen znyyere winsthy hééft hier op 18
werkdagen geweéven,' en aldus de zondagen medegcre-
kend, hééft hy 21 dagen met deéze geringe somme moe
ten leéven
De Schutter die eenen menschlieveiiden man is, laet
weéven 0111 die weevers van honger niet te zien vergaen.
hy zegt zoo lang ik niet meer verlies kan dit gaen;
maer meer verliezende moet ik 0111 zelf te blyven wat ik
ben, dit werk staeken.
Eenen onzer inschryvers hééft ons de volgende rym-
kens toegezondeu.
Het jaer is weêr voórbv, een nieuw komt aengedreéven;
Qa Belgen maekt u g'reed, 't begin is weêr al geéven;
E11 vraegt niet waer bet vaert, gy wéét het over lang,
Het geld dat men u vergt, strekt tot uw ondergang.
Het dient vóór vremd gebroed vóór duyzend ambtenaeren.
Die met uw zorg en zweet, wellust en schat vergaeren;
Het dient vóór die den belg gcstadiglyk verbelgd,
En die zyn nyverheyd en zyn besteen verdelgd.
Vergeefs smeekt gy 0111 hulp in uw ellendig leéven,
Gy zyt 7.00 véél niet weêrd vail u gehoor te geéven;
Gy zyt als niet geagl als grauw en als erapoel,
Beroofd van weérdiglieyd van inenschelyk gevoel.
Dit lot valt u ten deel niet zonder recht of reden,
Mits gy volharden blyft in uw' verzwakte zeden,
E11 van den ouden belg niet anders meer bewaerd.
Als lanter zynen naem maer geenzins zynen aerd.
Wie ziet men inderdaed dóór uwe gunst verheven,
Als mannen die men steeds uw heyl ziet tegenstreéven;
Aenziet liet staelsbestier aenzict uw dienaers al,
Zy band'len als liet waer tot uwen druk en val.
Is er een man van eer van deugd en kundigheden.
De vuyge lastertael is dapper op zyn schreéden
I11 plaets van onderstand gy werpt hem ook den steen,
Hy word aenstonds benyd vervolgd dóór ieder een.
Den eéd'len Van der Meirscli, den beid der patrioten,
Tot loon van zyne deugd bezweék in uwe koten;
Jottrand en Derobaulx Potter en Gendebien,
Miskend gy dankeloos als '1 waeren gens de rien.
Zy die in liet gevaer en niet in veylige tyden,
Zich hebben aengeboón orn op de bres te stryden;
Men ziet in hunne plaets des gens du lendemain,
Volksvrienden vóór liet geld, volksvrienden in den sehvn.
Wel aei; met nieuw jaer, vernieuwt het belgisch leéven,
Schenkaen dedeugd haer glans en wilt maer ambten geéven,
Aen die dóór zyn talent, karacter vroom gedrag,
Zich weêrdig toont te zyn by belgen, van gezag,
Die eygen baet. verzuymd vóór d'algemeene zaeken,
En geenzins intrigueért om zyn fortuen te maeken,
Want liy alleen is weêrd tot ambt of eer gebragt,
Die daer toe eygen is en thans niet en betragt,
Die beyd tot dat liet volk zyn dienst komt te waerdecren
Maer nooyt met slaefsche ziel zyn gunst komt reclameéren.
Zoo haest dit is gevolgd dóór g'beel het Belgenland,
Gewis keert het terug tot zynen lield'ren stand;
Dan ziet men als voórlieén den bouw en handel bloeyën,
En bronnen van geluk dóór al zyn oorden vloeyën,
Want zoo vernuftig land behoeft maer wvs beleyd,
Om een Eden te zyn tot in der eeuwigheyd.
