HET IIOUWELYK OP LEENING.
ZONDAG 7 FEBRUARY 1847.
EERSTEN JAERGANG. N1' 21.
AËLST, (ieti (i February.
Dit blad vcrsehynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 IV. 75 dien der
annoneen op 15 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen piaet-
sCn. Indien iemand reglveêrdige klagten.of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang ie doen heeft, by mag op onze onpar-
tydigbeyd rekenen; aen deéze zullen \vy plaels in onze kolon-
nen verlcenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle broehueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeêren mede-te deel en, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoneen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De relactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
cpt$jc SLUM.
DEN DENDER-BODE.
In T voóruytzigt dat het wetsontwerp betrekkeiyk het
middelbaer onderwvs welligt haest aen de kamer zal
Yoórgedraegen worden, hééft eene Gendsche taelmaet-
seliappv een verzoekschrift in gereedheyd om te beko
men dat niet alleen in de leegere schooien, maer zelfs
in de Collegiën en Atbenocën des ryks de onderwyzing
der vlaemsche tael verpligtende worde.
Hoe edel dit doelwit, hoe billyk, hoe noodzaekelyk
zelfs dat de aenvraeg deézer maétschappy ook vóór*
kome, is het hoogst te beklaegen dat zy wysselyk afmeé-
tende al de onvaderlandsche gevolgen en naedeelige
uitwerksels die het verstooten der moedertael en 't vóór-
stellen van vremde taelen op de begrippen dei' belgische
jeiigd moet te weeg brengen, zoo onbezonnen ja zoo ver
blind, te werk gaet van haere oogen ten nadeele van
'I vlaemsch op 't hollandsch te vestigen.
Wy aenzien den akt deézer maétschappy zoo niet als
een stoutmoedig bedrog, ten minsten als eene ergerlvke
ongerymdheyd of koppige verblindheyd, die, onder
voorwendsel van de nationaele of egt vlaemsche moe
dertael te willen begunstigen, de hollandsche poogt in
te voeren daer waer zy nog uytgesloóten is. Zyn de
verdedigers van 't hollandsch nog niet te vredeu van al
vle gouvernements-schoólen met hun vcrderfelyk stelsel
beklad te hebben? Vergenoegt het hun nog niet het
grootste deel der belgische jeugd te hebben misleyd met
derzelver, eerste jaeren dóór antinationnaele inboezemiu-
gen te vergiftigen, dan dat zy de hoogere studiën even
eens willen bevlekken, en dé reeds gevoorderde jong-
heyd in den hollandschen geest van naiiepery verharden.
Dat alle Belgische familiën die uytheemsche stellingen
niet bevallen, leert ons dagelyks de ondervinding, want,
waer zyn de gouvernements-schoólen a'hvaer diergelyke
slellingen onderweézen worden, die het tegen de byzon-
dere gestigten komien staende houden Men doórzoeke
geheel Belgiën, en in al de steden waer een byzonder
gestigt dat een egt vlaemsch onderwvs geeft, in zwang
is, zal men de aldaer gevestigde staets-schoóien in volle
kwyning vinden; men zal zelfs steden aenlreffen die
Mynen lieven Gustaef, zegde M. Diehard, koopman van zyde
sloffen, tot eenen jongeling die zich in zynen agterwinkel by
hem bevond, gyzyt eenen bemimielyken jongen, 'l is waer; my-
ne dogier Amelie heeft 11 uylgekipt, 't is mogelyk; maer aenzie
eens myn magazyn: zonder dat hel zoo véél wcèrd zyals'l Iniys
Delisle of dit van Chambellan, heeft helegter toch zyne kleyne
weerde. Dit magazyn zal 't erfdeel zvn van mynen zóón Jerome,
renen jongen die myne blydschap eii geluk uytmaekt; vóór wat
Amelie raekl....
Omynelievc Amelie! rieponvrywilliglyk den jongelinguyt.
Juvsl.Uwe lieve Amelie, hervatte M. Diehard, die ik
meer bemin dan gy, ofschoon op eene andere wyze, zal voor
houwelyksgifte 50,000 b alies hebben, en ik wil dal mynen toe
komenden schoonzoon ook zoo véél tegen breuge; hebt gy die
som Neen, mynheer, maer....
neen, gy zult myne dogter niet opdoen... De liefde verdwynl
maer 't geld blyft, lieven Gustaef, en alshet onder fyne handen
is, het vermeerdert dagelyks... Gy hebt geen 50,000 fr.Gy
zult myne dogter niet opdoen.
Aldus spreekende, nam M. Diehard Gustaef by d'hand, dééd
hem zynen agterwinkel veriaeten, en met hem zyn magazyn
dottrgegaen, zette hy dien met alle beleéfdheyd aen de deur,
hem vriendelyk verzoekende van nimmer terug te keeren.
Gustaef, den zoon eener geringe weduwe, sciiryver die slegls
1,200 fr. won, verslond geenzins deéze redeneértng van M.
Diehard, die zich ten anderen meermaels beroemd had van
luiere schooien, gebrek aen leerlingen, hebben moe,en
sluyten.
Thans dat wy over deéze stof een wóórd lossen, vin
den wy ons als gepraemd de zaek van wat honger te
herneémen. Den toestand waerin ons uytgeput Belgiën
verkeert, dringt hier ten sterksten aen op dat het gou
vernement nu, meer dan ooyt, aen gespaerzaemheyd
denke. Is het dan niet hoogst bewecnelvk dat er jaerlyks
zoo veel lionderde duyzende franken verkwist worden
aen die schooien die men zoo gemakkelyk kan ontbeê-
ren? en die, behalve den invloed dien het gouvernement
dóór deéze op de vryheyd van 't ouderwys tegen den
geesten wil der constitutie uytoefent, tot ondraegelykeu
last verstrekken aen steden en gemeemens welke meer
maels gedwongen zynde er overgroote sommen aen te
slagtolferen, in deéze algetneene volksellende uyt de stads-
of gerneente-kas niets konnen bydraegen om het lot. der
arme te verzagten, en aldus geheel den last deézer nood-
zaekelyke onderhouding op den hals van den reeds zoo
gêdrukten burger dóen weégen.
Om ons gezegde te staeven, hoeven wy niet lang te
zoeken, onze stad levert hiervan een ontegenspreékelyk
bewys op. Sedert vier jaeren dat alhier eene gouverne-
ments-schoól is ingerigt, en die, wy zullen bet ronduyt
zeggen, nimmer aen de verwagting van wie liet zy be
antwoord, hééft onze regeéring er rëeds meer dan zes
tien duyzend fr. ingesteéken; (zie leeger de rekening)
én, deézen vinter dat het gold om uyt de stadskas eenen
onderstand te bekomen om de overgroote ellende onzer
arme bevolking te keer te gaen, was er geen geld
Dat zulks ongelukkiglyk waer is, zyn wy overluygd;
maer moet den armen borger aen wien de*contribuliën
zoo lastig vallen, altyd het slagtoffer zyn der onbezonne
aenvraeg van eenige partygangers Dat onze regeéring
dit gestigt afschaife, de vrye mededinging der byzondere
gestigten aenmoedige, en deéze zal tie beste waerborg
van een doelmaetig onderwys daerstellen. De duyzende
franken die hier jaerlyks verkwist worden, zullen aen
nuttige ja noodzaekelyke dingen konnen besteed win
den, of wel, zullen den borger die in 't geheym alle
aenwend om eerlyk dóór de wereld te geraeken, ontlas
ten. Wy beveélen deéze aenmerkingen aen de uendagt
over 25 jaeren zynen handel zonder eene duyt begonnen Ie
hebben, en die nogtans crediet en eene vrouw gevonden had
d'e een fraey sluyvertje bezat. Den armen Gustaef wandelde
g'.ieel bedroefd óp den boulevard, en wierd eensklaps door
èenen zyner oude schoólvriendengenacderd die hem onder den
arm neémende zegde
Gy komt bier wel van pas, Gustaefgy gaet mei my 't
morgenoutbyt neémen.
'T morgenoutbyt neémenhernam Gustaef, ik ben by-
kans dood van droefbeyd.
Bah, zegde Adriaen, en trok Gustaef in 't i.althn Hoofd;
lerwyl zy oesters aten, sauterne dronken, eu dat er eene ge-
truffelde patrys gevraegd wierd, vertelde Gustaef zyne onge
lukkige avonluer, en dat hy van droefbeyd zegde te zullen ster
ven, om dat hy de hand van jwe. Picliard niet bekomen kou,
mits hy geen 50.000 fr. uyt Ie sleeken bad.
lloe, zegde hem Adriaen, gy hebt geen 50,000 francs'
De verwondering van Adriaen was des te natuerlyk om dat zy
nen vader eenen ryken ministerieélen afgeveérdigden was, en
dat het manna des budjets sedert lang over zyne familie viel.
50,000 francs hernam hy, ntynen vader hóópt er met de
nieuwe leening 100,000 te winnen.Gustaef opende wyde
oogen. 100,000 fr. op de nieuwe leeniug winnen, dit was een
geheym waervan Gustaef de ontdekking vraegde. Adriaen ge-
duerig bezig met de patrys te verdeelen, legde de zaek uyt. liet
gouvernement ging 200 miUioenen onlleencn, en warrschyne-
lyk zou den baron Rothschild aenneémer van de hoeveélbeyd
der noodige renten tot het opvormen des kapitaels deézer lee
ning, uytgeroepen worden. Dan, met aen Al. Rodschild een deel
van dit kapilael ten gekoglen pryze te vraegen, men zou de
niet alleen van onze regeéring, maer aen de geéne van
alle steden en geiipentens alwaer die gestigten den bud-
jet op eene zoo onbehóorlyke wyze doen zwellen. Vroeg
oflaet zal het gouvernement zyne dwaeling erkennen,
en de sleden die zich dienswegens jaerlyks dieper en
dieper in lasten zullen godompeld hebben, zullen ie lat'l
ondervinden dat de gekwetste vryheyd van 't onderwys
haeren ondergang zal bewerkt hebben. Ondertosschen
hoópen wy dat alle oprecht vaderlandsminnende volks-
vertegenwoórdigers uyt al hunne kragten zullen werken
om deéze noodlottige gevolgen te vóórkomen met hel
aenstaende wetsontwerp op het middelbaer onderwys te
verstooten, en met de wederroeping der thans beslaende
op het leeger onderwys le vergen; want al deéze schik
kingen slegls strekken om de vryheyd van liet onderwys
te dwarsbootnen.
Zie hier de bovengemelde rekening van jaerlyksehe
tiytgaeven; is zy in iets gebrekkig of onnauwkeurig wv
verhoópen dat men ons zal te regt wyzen
lloofdbestuerder trekt jaerlyks fr.
liersten leeraer
Tweeden
Derden
Adsistent
Muziekmeester
'feekennienster
Zedeleeraer
Gehéymschi yver der bestuerende commissie
Viter en licht etc
Dienstmeyd
Voor boeken, pennen en papier en verdere
selioól-behoeften die, wv weéten niet om
welke reden, aen de leerlingen kosteloos
verschaft worden
Mobilair kost 1500 fr. intrest aen 8
Vo trde inrigting der schóól, ontving de stad
van de Sedentairen wegens gebruyk der
gebouwen
2800
1400
1200
700
400
500
300
500
000
400
80
1000
2500
11,755
la deéze,onkosten betaelt hel gouvernement 3000 fr.
Wy schuiten de schoolgelden maendelyks 3 fr. pat' hoofd
I l
verhooging die in de leening omnisbaer was, konnen te baet
neémen, en bet aengekogl deel mot winst verkoopen.Kn dit
deel, voegde Adriaen er by, dat mynen vader vraegl, Htaekt
100,000 fr. inkomst uyt... O! lieven Gustaef't is eene miserie...
Kn ht legde eenen patrysvleugel opdelelloor van zynen vrieftd;
I maer den iroosleloozen Gustaef was geenzins in slaet om liet
fyu gevogelte van 't Gulden Hoofd na weerde le schatten; hy
verwyderde de talloor, wierp zyne serviel naer 't hoofd van den.
ga mm en verdween. Eenige oogenblikken nadien vond M. Rot
schild onder eenen hoop hem tocgezondene brieven eenen van
den volgenden inhoud
.Mynheer den Raron,
Gy zult den toestand begapen waer in ik my bevind: Af.
.Diehard wcygert my zyne dogter om dat ikgeen 50,000 fr. heb...
Ach! mynheer, 50,000 francs! men zegt dat het ugemakkelyk
zyn zou my dezelve te laeten winnen. Tot deéze gunst heb ik
voorzeker geen recht, ik ben noch hertog, noch pair noch afge
veérdigden, noch bankier gelyk gy; maer indien gy wist hoe
zeer ik jouffrottw Amelie Diehard bemin
Ik iieb de eer te zyn, AI. den Raron, uwen toegenegen
Gustaef li*"
Hier op volgde het adres en al de middelen om Giistaef50,(!00
of liever Amelie te laeten winnen. Den baron sprak geen woord;
de openhertigheyd van Gustaef bewoog hem, of misschien kwam
eene ttrrrinnering zyner eygene jongheyd hem 't hert rneken.
at er van zy, liy deed hel geen M. de Talleyrand eene zotlig-
heyd noemde hy volgde zyne eerste beweéging, die altyd goéd
is, en teekende de belofte van aen M. Gustaef R'"* 50,000 fr.
renten over le laeten op de toewyzing der200 miUioenen dieop
j 9 Dec. te middag, in 't ministerie van financiën moest plaets
Tn
