ZONDAG 14 FEBRUARY 1847. EERSTEN JAERGANG.— N 22. AELST, den 13 February. algemeen staetkundig overzigt. Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der inschrvving, by trimester, is bepaeld op d fr. 75 c., dien der annoncen op 15 eentimen den drukregel. De persoenen die vóór een geheel jacr inschrvven, mogen alle dry maenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaèt- sen. Indien iemand regtveerdige klagten of gegronde rekla- men in 'I algemeen belang te doen hééft, by mag op onze onpar- tydiglieyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kelon- nen verleencn en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal verdergewaegen van alle brochneren, schriften, boeken, prin ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor den toegezonden. De nacmen der persoonen die ons eenige stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen geheym ge houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe Ie zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den druk aengaet. CUIpOt aUÜM. DEN DENDER-BODE. Vervolg en eynde. Het Spaensch gouvernement komt thans evndelyk uyt zyne ministerieéle crisis te geraeken; maer, zich inbeel den dat het thans bestaende op vaste gronden rust, ware zich bedriegen. Hoe hoog men de bekwaemheden van het nieuw ministerie ook verhelle; welkdaenige loftuytingen men de koningin wegens het gebruyk haerer konmglyke voórregten ook toezwaeye, is het sterk te betwyuelen dat de eendragt er lang in heersche. Het ministerie is immers uyt te véél verschillige denkwyzen opgevormd; schier eikeparty der kamers is er vertegen woórdigd, en, in deézer voege aen alle denkwyzen willen voldoen, dient slegts om aen 't gouvernement zyne kragt te beneémen. Of wel 't is onmogelyk van anders te handelen, en ditbe- wyst de beknelling des lands, ofwel 'l is den weg baenen aen m meer constitntionneél of voóruytgaende ministe rie. Den tyd zal veel leeren; want nergens bestaet er een in denkwyzen zoo verschillend cabinet. De voórnaeme oorzaek deézer kwael, is de vrees van den burgeroorlog in Cataloniën te zien ontvlammen. Spaniën zal dus nooyt eenen waeren vrede genieten zoo lang Albion vóór het zelve tot sloókplaets van samenzweêringen dóór de aen- weézigheyd der aenhangers van de Monte-Molin ver strekken zal. In Portugael is het eene willekeurige worsteling met de Charte. Welken uytslag dien tweevoudigen burger- kryg in welken dry partyën de Miguellisten, de Progris- sisten en Rogalisten, tegen elkander geduerig gewapend zyn, zal opleveren, is moeyelyk te zeggen. Eene dier on- vërwagtte gebeurtenissenzal noodig zyn om een eynde aen diedrukkenderegeéringsloosheyd te stellen. Het 'geen wy egter weéten, is dat de koningin alle geldelyke bron nen uytput om zich aengangers te maeken en haer leger te onderhouden. Men zegt zelfs met zekerheyd dat zy, de onmogelykheyd ziende van langei-dien staet van zaë- ken te behouden, de gewapende tusschenkomst van Enge land gevraegd heeft. Ondertusschen kan de inwilliging diër aenvraeg de vreesselykste gevolgen vóór den alge- meenen vrede van Europa na zich sleépen; want, bemoeyde Engeland zich in Portugael, wat zou er Vrankryk belet ten de zaek van Spaniën te ondersteunen Zwitserland is geduerig in beweéging als boven eenen vuerberg altyd gereed om uyt te bersten, waervan eiken stroom de zyde eens regeéringsvormskan veranderen.Dit is welligt het land van Europa waer gemakkelykst eenen opstand kan onstaen, doordien geenen staet uyt zoo me nigvuldige alle d'een van d'andere onafhanglyke regeé- ringen is samengesteld, en die slegts samenspannen dan, wanneer de algemeene belangen bedreygd zyn. Elk kan ton bestiert zich volgens zyn goeddunken, dus dat er geene eenheyd van regeéring bestaet. Men begrypt dus gemakkelyk hoe weynig er noodig is om 't een of't ander diër bestieren neer te vellen, alwaer tegenovergestelde partyën elkander geduerig bewaeken. Wy hebben gezien dat de radicaele te Geneven gezegevierd" hebben, en de vatholyke te Eribourgheen of morgen zal het misschien de beurt der liberaele zyn. Vervolg zie n' 20. Wy hebben in onze voórige artikels beweézen de over- (refTclykheyd van ons oud handgespin, en de noodzaeke- lykheyd van het zelve te bewaeren, te ondersteunen en aentemoedigen, willen' wy naë weynige jaeren nog eene die lynwaed uyt het land voeren. Wy hebben aengednyd hoe en op welke wyze de on derdrukking van het handgespin bewerkt word. Er staet nu t'onderzoeken welke middelen men, onder de onbepaelde vryheyd van handel en nyverheyd die wy beleéven, gebruyken kan om onze oudevlas-nyverheyd te doen herleéven. Den voórnaemsten is, volgens ons, de lynwaeden van zuyver hand-gespin van de geénemet mecanik-garen ver- veêrdigd duydelyk te doen onderkennen, en hoe? mits de eerste dóór eenen stempel te doen kenmerken. Maer hoe zal deézen stempel gemaekt zyn hoe zal hy worden toegepast Hier op zal men waerschyuelyk onderscheydene ge voelens ontmoeten, wy zullen dieshalven de onze ook voorbrengen. Iedere gemeente, alwaer handgespin verweéven word, dient zich van eenen stempel te vóórzien, op den vóór kant draegende de wóórden zuyver handgespin,' met den naem van de gemeente en van het Rvk Helgiën.Deézen stempel zal op stael gegraveerd zyn, en op een dobbel aeneenhangende plaetjen lood, dat het lynwaed omvan gen zal, geprint worden, indervoegen dat het merk er zich niet kan van losmaeken. Op den agterkant zou het plaetjen het jaergetal, en ook den numero van het lyn waed draegen, die er met afzonderlyke op staele priemen gegraveerde cylfers, zouden worden opgeslaegen. Wy voegen er den numero by, om het lynwaed en den weever te doen kennen, vóór net geval dat men eenig bedrog ontwaeren mogt. Het gemeentebestier zou vervolgens eene commissie benoemen van dry trelfelyke en ervaerene weévers, die het garen kennen en konnen onderscheyden, en welke met de stempeling van het lynwaed van zuyver handge spin zouden gelast zyn. Eyndelyk den weever een lynwaed van zuyver handge spin willende maeken, en hetzelve mét den stempel doen bekleeden, zal hier van aen de commissie kennis geéven, welke zich, of met het scheêren of nae dat hy er eene elly of twee zal opgeweéven hebben, te zynen huyze zal be- weégen, en nae zich overtuygd te hebben dat alles zuy ver handgespin is en dat het gelyk geschoóren is, zal zy op den uyteynd van den eenen kant haeren stempel slaem Nu, het lynwaed afgeweéven zynde, zal de commissie zich weer ten huyze van den weever begeéven en-, nae. een tweede onderzoek, alles egt bevonden hebbende, zal zy op den uyteynd van den anderen kant haeren zelfden stempel zetten. De commissie zal wyders eenen regis! >r hebben genu-, meroteérd en geparapheérd dóór den borgemeester ot secretaris, waer op zy met jaer en date, haere stempe ling, den naem en voornoem van den weever, alsmede den n' van het lynwaed, zal aenleekenen. Deéze commissie dient eene vergoedenis te bekomen, welke dóór de gemeente of dóór de weevers dient betaeld te worden. Ons dunkens zal eiken weéver geèrne vyflig centimen betaelen om zyn lynwaed van zuyver handge spin met de voorgestelde bezegeling bekleed te zien, en de vergoedenis van de commissie zal toereykende zyn. Dat het staetsbestuerden stempel, en de cyffer priemen bezorge, de gemeentensde registers en de loode plaetjes, en de stempeling zal zonder eenigen acnzienelyken on- kost verweézenlykt zyn. Om den stempel van alle naemaeksel te bevryden en zyne toepassing van alle bedrog, zon deéze stempeling dóór eene wet moeten geregeld worden, straffen voór- schryvende tegen de overtreéders. Deézen middel is den eenigsten om onze oude vlas-nv- verheyd, het handgespin, van de nieuwe, het mecaniek. te onderscheyden, en den koopman tegen alle dedrog te verzekeren. Daer by zal hy haere byzonderheyd op de vreinde merkten doen kennen en haeren ouden roem te- j rug doen krygen. Hy zal onzen uytvocr begunstigen en staende houden, want het is in de byzonderheyd, van onze voortbrengsels dat onze eenige hóóp van verzending vóór liet toekomende gelegen is. En inderdaed, mogtenwyons handgespin teenemael laeten vernietigen, en niets meer dan mecaniek-lynwaeden te verzenden hebben, alsdan zou het denvremdenvolkomenlyk gelyk staen, ot hy zyne lynwaeden van Engeland, van Vrankryk of elders trekke, dan wel van belgieu, mits het verschil van de hoedaenig- heyd alleen den oorsprong van een goed kan doen opzoe ken, en aen het een of ander land den voorkeur geéven. Onder deés opzigt is het vóór geheel het koningryk eene noodzaekeiykheyd van het handgespin te ondersteunen, maer hoe dringende word deézen onderstand niet, als men denkt dal hetbestacn der twee volkryksle provinciën •er van afhangt Andere middelen van onderstand konnen hier nog wórden bvgevoegd zonder onze onbepaelde vryheyd te kwetsen. Van deéze zullen wy verders handelen. Zul voortgezel worden. Over eenigen tyd kondigden wy eenige ons toegezon dene nationaele vraegen af betrekkelvk de berooving der i ygonschappelyke hoedaenigheden .van den belgisehen Leeuw, eri de iteérveiling van den vryheydsboom etc.. thans ontvangen wy uyt Braband andere gewigtige vrae gen, die Wy hier afkondigen, zie ze hier Op wiens bevel verstoot men de schoolmeesters die voortvoeren in onze egt vlaemselie moedertael aen de vlaemsche jeugd te onderwyzen Op wiens bevel begunstigt en bevoordeelt men, in Bel- geniaml, de hollanders en andere hollandsche Belgen, die ons vaderland met hollandsche of nederduytsche boekskens opproppen Op wiens bevel vertaelt men het bestierend memoriaeI der provincie Braband, en schier al de plakkaeten, uyt de ministeriën voortkomende, in het hollandsch .Op wiens bevel vertaelt men de belgische wetten in het hollandsch, Vremde tael welke niet eenen Belg ver stoei? (Dit bekennen zelfs leden der bxjhlyvende Depula- tte van Braband, en der volksvertegenwoordigers-kamer). Op uriens bevel roeden de schoólopzienders zoo vue- riglyk de buytenondeiwyzers het hollandsch aen Óp wiens bevel eyndelyk, word onze schpone en ryke •vfaémsc'hë nationaele moedertael zoo deêrlyk verwarden ons openbaer ondèrwys zoo schrikkelyk verbrod, ver scheurd en verknoevd Indien de letterkundige maetsehappy die ons deéze vraegen toestiert hierop eene antwoord vergt, zal den Denker-bode een enkel vraegsken doen dat eene beduy- dende antwoord in zich zeiven bevat. Dan, dóór wiens toedoen worden die geéne welke eene volkomene regeé- ringslooshevd in onze taelwetten gebragt hebben, en aldus het eênig teeken dat er van onze vlaemsche natio- naliteyt overblyft schandelyk verroeden en verkogt, dóór wiens toedoen, vraegen wy, wo, den die met kruyssen, linten, titels en andere weêrdigheden vereerd? Zommige onderwyzers die aen ons blad verkleefd zyn. beklaegen'zich deêrlyk over de wellekeurigheydder school opzieners, en vinden geene uytdriikkingcn'sterk genoeg om de verwarring te schandvlekken die deéze nuttelooze en geldverslindende mannen in het onderwysder moeder tael en in derzelvcr nytspraek met geweid indringen Evlaes zeggen zy, men kent de geslachten niet meer, men is onweétend in de 'nytspraek, men mengt alles on dereen. Wv 'roeden' onze geagte onderwyzers aerf zich tegen die mannen kragtdaediglyk te verzetten, en als men tegens hun willckcuriglyk zou 'te werk enen, zich byeen te verzaemelen en eene petitie tegen die budjetvreéters uaer de kamers te zendener zyn toch nog mannen die

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1847 | | pagina 1