ZONDAG 28 MAERT 1847.
EERSTEN JAERGANG. Nr 28.
AELST, den 2 7 Maert.
EENEN GETUYGEN DIE NIETS GEZIEN HÉÉFT.
STAETKl'NDIG 0VI-RZIGTVAN 19 TOT 26
MAERT.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschrvving, by trimester, is bepaeld op 1 l'r. 75 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang Ie doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle hrochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszei('s opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeèren mede te deden, zullen geheym ge
houden worden, leu zy wv in regie gedwongen wierden dezeTve
te doen kennen, Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzegt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De re-lactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengact.
CülylJE SUL'M.
DEN DENDER-B1DE.
BER1GT.
De persoonen die in de postkantooren aen ons blad in-
schryving genomen hebben, worden vriéndelyk verzogt deéze
te vernieuwen, om alle vertraeging in 't verzenden te voor
komen.
Den prys der insertion in den Denderbode is 20 centi
men den drukregel; vóór groöte en meermaels opgenomene
berigten, zal men byzondere verminderingen bekomen.
Vervolg zie n' 27.
>Ien heeft in de volkskamer het ministerieel ontwerp
ais grondwet-schendende willen uytschilderen. De be
weegreden die M' Fleussu daer toe heeft bygebragt kon-
nen wy niet goedkeuren.Algemeen belang (intérét ge
neral) en openbaar nut (iitilité publique) honden wy vóór
cvenzinnig, beweêrende dat het bestier zoo wel nvt den
hootile van het een, als van het ander de gedwongene
onteygening decreteéren magmaer het verschil dat
M. Fleussu tusschen die twee uytdrukkingen (intérét ge
neral en utilité publique) onderstelt, verworpen zynde,
zal de uytvoering der wet op de gedwongene onteygening
der communaele hcyden, min aenstootelyk tegen de
grondwet zyn
De grondwet in liaer art. II, magtigt de gedwongene
onteygening als het algemeen belang of openbaer nut
zulks verlangt maer zv onderstelt gelykelyk dat het
algemeen belang of openbaer nut beweézèn zv. Nu, daer
de ondervinding leert dat het vrugtbaer maeken van
heyden dikwils menschens levens vereysclit en geld
sommen benoodigt die de weerde van den vrugtbaer ge-
maekten grond overtreffendaer liet tot beden maer aen
eeuwigduerende gestigten (kloosters en abdyën) gelukt
is van heyden voórdeeliglyk te beploegen "en tot de
vrugtbaerneyd te brengen ;"daer zoo veel arme huyshou-
dens, die alsnu in die heyden hun bestaen vinden, met
er, zonder de minste verpligting, eenig vee te kweeken
en hier of daer een parceelken land om te spitten, alwaer
het kreupelgewas vóór een jaer of twee, tot mestvct
dient, waerdoórzy eenig koorn of andere vrugten win
nen; daer zoo véél arme huyshoudens, zeggen wv, van
deéze geringe hulpmiddelen zullen ontbloot zyn; dit alles
ingezien, zal men wel ooyt, in het verkoopen van die
heyden ten profyte van byzondere een algemeen belang
Knox was eenen ongehouwden vyftigjaerigen persoon, van
eene buytengewoonc mismaektheydhy bezat eenige fortuyn,
maer was buytenmaele gierig. Eerst Quaker, dan Jumper, Ver
volgens Trotter, had hy eyndelyk de secteder Methodisten aen-
gcnomen.Knox leéfdede Stamworth, (Louisiana)stad van 10,000
zielen; hy hield zich byna altyd in eene kamer die slegts eene
venster haddeéze venster uytzigt gcévende op liet agterpleyn
van een aenpaelend huys, had met weynig tusscbenruymte
dcszelfsvensters voor zich.Geduerende langen tyd blééf dit huys
onbewoond ;de volkomene stilte die er bygevolg heerschle, was
juyst naer den smack van onzen menschenhaeterzyn spyt was
groot, toen op zekeren dag die eenzaemheyd verleévendigd
wierd, en hy bemerkte dat hy gebueren kréég.
Deéze gebueren waren eenen kraemer, genaemd Herben, en
zyne dogter Lucie, die het bedryf van modemaekster uytoefen-
de. Deéze nam plaels regl over de venster vail Knox; zv zong
als eenen vogel, van 's morgens tot 's avonds; hield niet óp van
gemaekte bloemekens enlinten vanalle kleuren te behandelen;
zy naeyde, hreyde, borduerde, maekleenhermaekte al wat haer
bedryfvereyschte, endit alles op eenige stappen van den metho
dist, die zich ongelukkig agtte zulk spel geduerig onder d'oogen
u hebben.
of een openbaer nut konnen onderstellen zoo neen, zal
de gedwongene onteygening altyd'ongrondwettig zyn.
Het beploegen en vrugtbaer liiaeken van al deéze hey
den zou zeker van algemeen belang zyn. Maer hier toe
dient men middelen vóór te stellen, die dit oogwit, indien
niet met zekerheyd, ten minsten met waerschyitelyk-
heyd konnen bereyken, en zonder aen de arme hunne
middelen van bestaen te ontneémen.
De eenigste middelen, vólgens ons, zynaldacr koloniën
of volkplantingen op te region; hier dóór bedoelen wy
groote gestigten alwaer men duyzend of twee duyzend
arme zal konnen herbergen en werk verschaffen. Alle
ambagten zouden er naer het voorbeeld van Meltruy,
worden ingevoerd, en wel voórnaemclyk liet handgespiu
en de weévery. In diergelyke gestigten, moeten de
geslachten van een geschcydeu zyn; men zou er dus twee
nevens een konnen maekcu.wacr van in liet een het man
volk, in het ander het vrouw-volk zou worden opgeno
men. Men zou er zelfs eenige byzondere wooniiigeu kon
nen aenvoegen voórlmyshoiidenswaer van hun gemeente-
beslier de zedelykheyd en de neêrsligheyd zoude ge-
gewaerborgd hebben, en welke, ten dage, in liet groot
gestigt werk zouden vinden.
In het saisoen van planten, zacyën en maeyën, zouden
al de geéne lot den akkerbouw' bekwaem, lot deézen
gebruykt worden, en liet werk op het land geëyndigd, tot
linn ambagt ot stiel in het gestigt terug keeren. Aldus
zouden zy nooyt ledig moeten blyven, en zy zouden
hun onderhoud winnen, daer zy, zich nu aen de bedelary
overgegeéven hebbende, niets winnen en uyfslnytelyk
alles van de loutere mildacdighoyd hunner medebur
gers moeten bekomen.
De gestigten tot het vrugtbaer marken van hevden
eens mgerigt, zonden maer slegt konnen vernield wor
den, men zou hun vervolgens vóór ceuwigdiierig konnen
honden; de bewooners ten profyte van den skiet wer-
kende, en ook ten koste van deézen onderhouden Nvor-
dende, zonden er de beploeging van gelykelyk blyven
voortzetten, wat vóór kosten deeze zoude veroorzae'ken,
en boe gci'ing hot jaerlyksch voordeel zou mogen weëzen;
de arme mensehen die 'er als nu hun bestaen op vinden,'
zouden hetzelve blyven behouden, en zelfs verbeteren.
De onontbeêrlyke mestvetten lot het vrugtbaer mae-
ken van dorre gronden, zal er den slaet konnen toe In-
zorgen.Immers al het noodig 0111, dóór de beploeging,
eenen gewenschten uytval te bekomen, kan hedendags]
Eene maend nadien bemerkte Knox twee gebuerendoglers
in plaels van eene; eene zuster van Lneie was haer k(.meu"verl
voegen. Dry jaeren ouder, Sophie Herbert bad eene slille in
borst, veel goed oordeel en eenen standvastig™ wil. Linie
vermaekte zich dikwils met aen Knox liet woord Ie smoren- zv
vraegde hem zyn gedagt over de snede van een kleed, over de
te geeven plaets aen eenen strik etc; den methodist had eerst on
deezevraegen dóór een onverduldig schuddebollen geantwoord-
maer allengskcns ging hel beter, tot zoo verre, dat hy hel «el
dagt kreeg de hand van Lucie aen haeren vader te vrae«en
T was eene zottigheyd, gelykhy het welhaestoiilwaerdc dóór
een gesprek dal hy tusschen de twee zusters hoorde en waenivt
y ^on ah»ieetcn dathy liaer slegts lot voorwerp van spotlcrnv
verstrekte, en dat, verre van de hand van Lucie te bekomen
deeze op het punt was met eenen anderen te trouwen. Den ee-
liefden van Lucie, eenen jongeling,sints kortte Stamworth ge-
gevestigd, oefende aldaer den hoedemaekersstiel nyl- zyne zoe
ken stonden goed. Welgemaekt, van een heminnelyk caracler
James Newson was eene dier gelegenheden die niet'iigt gewev-
gerd worden. b -
Deéze lyding bragt Iinox lot wanhoop; zyne wilde inborst
gclyk die van allen oprechten methodist, verbitterde zich 110e
meer. Op zekeren morgend, hoorde hyde twee verlóófde onder
eikanderen twisten; Lucie wilde naer de buvten-feest vul
Dortwich gaen; James bragt baer onder de oog'en dat hy haer
dat ei- geene ryke abdyën meer bestaen, den staet alleen
veiweézenlykeii.
Ik wil niet zeggen dat er geene byzondere gevonden
worden, die in al de onkosten tot liet vrugtbaer maeken
eenerheyde voorzien konnen, maerde algemeeiie gekleefd-
lievd aen bet geld, zal bun alle doen agteruytwyken, zoo
harst zy zullen gewacr worden geene daodèlykre vergoe-
denistekonnen verhoópen.Üaer byzullende aenhoudend-
lieyd en moed onthreé-ken, 0111 eene heyde tot bouwland
le verkceren, want gelyk wy reeds gezegd hebben, leert
de ondervinding, dat een mensehen leven, daer dikwels
ontoereykend toe ismogt dus eenen vader geheel zyn
leëven in het voórneémen van eene heyde tot vrugbaer-
heyd en tot gemeen bouwland te brengen volherden, de
kinderen, andere gevoelens voedende, zullen het onder
nomen werk verhielen, en de heyde zal hevde blyven;
hebben wy daer toeandere voorbeelden noodig, dan mei
duyzende blinderen hevden aen byzondere te zien toe-
behooren
Het beploegen en vrugtbaer maeken der hevden is ze
ker en oiibetwistbaer van algemen belung, st geen dr
gedwongene onteygening weltelyk magtigen kan; maer
om tot die onteygening werkelvk te komen, vergenoegd
het niet dit vrugtbaer maeken zich louter in te heelden,
liet moet, ten minsten in eene beweézene waerschyne-
lykhevd bestaen, en deéze kan eenen byzonderen niet
opleveren. Den staet alleen kan hedendags, die beploe-
gmg, met gezonde hóóp van goeden uytval, beproeven,
en ook alleen, ais het gouvernement zulks zou willen on-
derneémen, kan deézen, van heyden, by gedwongene
onteygening, wettelyk worden in bezit gestéld
Mogt den minister eene dergelyke onderneéming heb
ben beraeind, en hier toe een wetsontwerp voorgedroe
gen, dat den staet in het bezit zou stellen van al de hev
den, die in het land gevonden worden, hy zou iéts
groolsch, iets grondwettig, iels voórdeelig aen het alge
meen, hebben voorgenomen, daer het nytwerksel van
zyne wet opzigtens de heyden, de gemeenten die er in
'I bezit van zyn, zaf verarmen, zonder aen het algemeen
eenig voordeel by te brengen. Zal voortgezet worden.
Tydens den aenslaenden zomer, zal M. Guizot eenigen
tyd in denTaunus gaen doórbrengen, om zieh een weynig
niet vergezellen kon, moelende langs eene tegenovergestelde
i-igting eene oude moeye gaen bezoeken die gcvaerlyk ziek was
hy verzogt Lucie zonder hem naer de leest niet te gaen.
Ik heb voorgenomen er te gaen, antwoordde zy, 't zv met
of zonder u. James vertrok zeer gestoord; Knox grimlachte een
weynig. Eenen oogenblik nadien maekte Lueie zich gereed om
heen le gaen. \rugteloos tragte de zuster hae/ zulks ie
oulraeden
Ga toch niet, Lucie; ik heb een voorgevoel dat gy er u
zult overbeklaegen.Zottigheyd, nivne nigt Dorothéc heéflmv
wel belast niet te ontbreéken va'u haer heden te komen bezoeken'.
Maer James zal ontevreden zyn, gy hebt ongelvk.Oh!
ik zal hem wel dwingen van my zelf verscliooning le'vraegen
ten anderen, ik wil een weynigmynenyvit-deen^ Indien ik moei
slaeve zyn vóór en na de hnivloftyZpu ik éyish-ïop wel gedaen
hebben met dien ouden raef, dierfpnvcrdraëgelvkèn methodist
le trouwen
Dit alies klonk maerslegt in djoorèn.ffbi.Knpx; (teltweeJian-
den op zyne kniên steunende, zul roerlViS den gfond,4vner
kamer te bekyken: eensklaps \Ofld;,^;op-giHgA2er bhyieri
trok dóór tic straet en kwam vvelh^jst -in' vl'iy^fe^eld, alwaér-
hy den geheelen dag héén en weeKfetMffarfoeiMi'hvli .k.
alle menschelyk weézen vlugtende. De zon had reeds deft&C
zigteyndcr veriaeten, toen den methodist zich bevond op dot»,
weg die van Stamworth naer Dortwich geleyd. Dien weg is ge-
