ZONDAG 2 MEY 1847.
EERSTEN JAERGANG.— N' 55.
AELST, den 1 Mey.
MEDEBORGERS
STAETIOJXDIG OVERZIGT VAN 2 3 TOT 30 APRIL.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteckening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c., dien der
annoncen op 20 een timen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 40 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen \vy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, clc. waervan een afdruksel aen deszeifs opsteller zal wor
den toegezonden. De naeinen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeérèn mede te deelcn, zullen geheym ge-
houden worden, len zy wy in regie gedwongen wierpen dezelve
te doen kennen. Geene slukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De edaetie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
CLIQUE SUUM.
DEN DENDER-BODE.
Den Advocaet Van Den Bossche te Aelst, aen de kiezers
van zijn distrikt.
Ten tyde van acht jaeren heb ik de eer gehad myn
distrikt in de volkskaraer te vertegenwoordigen. In
(wee opvolgende kiezingen hebt gy my uw vertrouwen
geschonken, en ik betrouw my er niet van onweêrdig te
hebben gemaekt. Met dc kiezing van 1845, is de meer-
derheyd my afgevallen, iedereen wéét hoe, maer nie
mand, zoo ik oordeel, weet waerom. Doch, moest, ik
vervangen worden, ik moet bekennen dat de kiezers
eenen weêrdigen volksvertegenwoordiger in myne plaets
hebben gesteld, en, 'twelvaeren van myn land alleen
beöogende, zou M. De Naeyere myné stem bekomen,
mogt hy zyn mandaet niet weygeren te verlengen.
In het jaer 1855 heb ik myne politieke gelooi'sbelydenis
aen het publiek bekend gemaekt, zy hééft hetzelve ver
genoegd, en ik ben ei' aen getrouw gebleéven.
Eene herkiezing acnstaende zynde, kom ik my op
nieuws aen het vertrouwen der kiezers aenbeveélen, en
tot rigtsnoer in het geéven hunner stem, zal ik hun aen-
raeden myn voórig gedrag in de kamer te willen over-
weégen, waervan ik in het toekomende niet zal afwyken.
v De onafhanglykheyd en de regtzinnigheyd zullen my als
voorheen blyven kenmerken. Dat zy bezonderlyk naelet-
ten of ik oovt ten naedeele van de waere belangen van
het land gestemd of gesproken heb; want de kiezers
moeten zich niet vergenoegen, dat eenen volksvertegen
woordiger onafhanglyk en regtzinnig zy; hy moet daerby
de gevolgen zyncr stemming weéten af te'meélen zou
een ontwerp slegte gevolgen nae zich sleépen, oenen
volksvertegenwoordiger dient deéze te vóórzien, en
het te verwerpen, hoe sterk den minister op zyne
aenveerding zou aendringen; want het ontwerp aengc-
uomen hebbende, zou hy zich maer slegt versehoonen
fnet te zeggen ik heb dit niet kannen voorzien.
Tydens myne staetkundige loopbaen, heb ik wel ooyt
vóór eene wet gestemd, die de constitutionneéle vryhe-
den van het volk, van de gemeenten of van de drukpers
vóór oogwit had te hinderen Heb ik t' elkens het wóórd
uiet gevoerd, waer ik óórdeelde dat er,' tot stacving myn-
er opinie, nog iets te zeggen overbleéf De stolfelyke
belangen van het land heb ik naer myn vermogen altyd
traglen vóór te staen dacr van leveren myne uytgegcé-
vene Brochueren en myne redevoeringen," die in den
Monileur te vinden zyn, de blyken op.Deéze is myne
handelwyze geweést zoo lang ik het vertrouwen der
kiezers bezeten heb; deéze zal nog myne handelwyze zyn,
indien zv in my, met de aenstaende kiezingen, op' nieuws -
hun vertrouwen stellen. Hiermede zou ik eyndigen; voórgeschreéven, en die, vervolgens, de car
maer sedert dat ik de tribune beklommen heb, zvn ei*fhet Verbond van Aelst, beloofd hebben te
vier jaeren vcrloopcn en twee onzaglyke partyen hebben
zich in het land gevormd, niet zoo zeer om de zedelyke
en stolfelyke belangen van het vaderland tc bewerken,
als om haere byzondere denkbeelden en belangen te
doen zegepraelcn.Trelfelykheyd, vóórzienigheyd en
kunde zelfs, helpen niet meer, om wederzyds te worden
voórgedraegen, men moet zich onder liet een of het
ander vaendel rangschikken, om gunst by den partygeest
te verwerven. Dacr word gewerkt, bedreygd, getrog
geld, ieder vóór zyne party, maer nergens vóór het
vaderland, alhoewel men deszelfs belangen gestaedig
voorwend. Het is dan in het gezond óórdeel van den
eenvoudigen vaderlandsminnenden kiezer dat men het
geluk, dat
er ons nog te verhoópen staet, stellen moet.
Doch hiertoe dient hy zyne candidaeten te kennen, cn J llier vóór heeft het congres" geenen middel aengediiyd,
van hunne gevoelens onderl igt zyn. Daerom kom ik
myne politieke gelooi'sbelydenis herhaelen, en myn by-
zonder óórdeel wegens eenige grondstellingen die men
schynt aen het order van den dag te willen stellen, doen
kennen.
Ik ben liberael, maer ik ben tevens catholyk.Liberael,
eerbiedig ik allen persoon, welken godsdienst hy ook
belyden mag, vóór zoo veel hy deugdzacm zy, allen mag
aldus op myne vriendschap en zelfs op myne aengekleéfd-
heyd aenspraek maeken. Catholyk, eerbiedig ik my-
nen godsdienst, én, acngezien eenen godsdienst zonder
bedienaers niet bestaen kan, cn daerenboven zyiien eer
bied van hunne treffelykheyd en deugdzaeniheyd groo-
tendeels afhangt, eerbiedig ik ook openbaerlyk de be
dienaers ik wil dus hunne kleyne gebrekkelykheden
aen den dag niet liaelen, en vinde ik my in dc nood-
zaekelyklieyd eenen van hun openbaerlyk moeten tegen
te spreéken of te bevlekken, ik wil het aen dcézen alleen
en nooyt aen de generaliteyt te laste leggen.Zie dacr,
volgens my, de taek van eenen waeren liberael, en
tevens van oenen waeren Catholykcn.
In een land gelyk Belgién, waer het krielt van gods
dienstige gevoelens, jnycli ik grondherlig toe, aen hot
artikel 14 onzer constitutie, dat de vryheyd der gods
diensten, hunner openbacre uytoellening, alsmede de
vryheyd van hunne gevoelens in alle materiën nvt le
drukken, waerborgt.
Deéze schikking was noodig vóór de broederlvke sae-
menleéving onder al die onderscheydene geloofsbelyde-
nissen maer willen wy ook die verbroedering bclecven,
wy moeten haer weézenlyk eerbiedigen, wy moeten el
kander, zonder onderscheyd, agten en beminnen; dit
doende, zal men waerlyk liberael zyn; en eenen Catholy
kcn zal tevens Catholyk blyven; want hier word niet
vereyscht dat hy vremde godsdienstige gevoelens goed-
keure, het vergenoegd dat hv met wechlaeting van opi-
niên, den persoon eerbiedige en agte.In de omstan
digheden waer in wy ons bevinden, is het vóór allen
goeden borger zelfs eene pligt van liberael te zyn, en ais
iemand waerlyk liberael en daerby deugdzacm is, alsdan
verdient hy de agting cn de trouw van zyne inedebor-
gei's, wat hy vóór het overig zyn moge.Zoo men ziet,
kan men Liberael en Catholyk zyn, of wat men verders
wil, jóód, iutheraen, etc. etc. Men kan ook Catholyk zyn
en met liberael; wyders vind men er met lioopen, die
onder den ïiaem van Catholyk of Liberael willen pronken,
en die eyndelyk noch het een noch het ander zyn. Deéze
laelsie noem ik hypocrieten, of schynheylige; en lege/i
dergelyke hééft eenen kiezer zich zorgvuldiglyk le wa
penen
Het zoo gezeyd liberael Congres, in zyne zitting van
14 Juny 184t>, hééft zes grondstellingen, die dóór al de
leden zyn ondersteund geworden, aen zyne candidaelcn
candidaeten van
verdedigen,
mogten zy mot het mandaet van volksvertegenwoordiger
bekleed worden.
De dry eerste deézer grondstellingen heb ik reeds in
den Dender-bode, wvdloopig tegen gesproken en ik moet ze
blyven afkeuren. Ik verklaer dus rondborstiglyk dezelve
tezulleu tegenwerken, mag ik liet vertrouwen der kiezers
genieten.
De lstc is Eenen gelijken kies-cyns vóór steden en dor
pen te bewerkenwaer wan het oogwit is, het getal dei-
kiezers in de hoofdsteden te vermeerderen, om aldus de
kiesmagt der dorpelingen te verminderen, cn zelfs in
zominigc kiesdistrikten te vendelen.
Dc 2C is De weézenlyke onafhanglykheyd der borger-
lyke magt, van het geestelijk gezag, te ivege te brengen
en ik kan geenen anderen vinden als wel de eenvoudige
Cutholyke van alle eerambten en bedieningen te verwyde-
ren, indervoegen, dat ik deéze 2C grondstelling noch vóór'
liberael, noch vóór catholyk houden kan; ik moet dus
deéze ook afkeuren en verwerpen.
De 5* is De inrigting van een publiek onderwys, vóór
al de trappen onder het vytsluytelyk bestier vuil de borger-
lyke magt, aen deéze geévende iie constititioneéle mid
delen OM DE MEDEDINGING STAENDE TE HOEDEN TEGEN DE
nvzOMiEiu: odivegtingen, en verstootende de tusschenkomst
van de bedienaers der godsdiensten ten titel van gezag, in
het onderwys door de borgerlyke magt ingerigt.
In een land alwaer alle godsdienstige gevoelens vry zyn,
en openbaerlyk mogen worden uytgeoelfend, moet" ook,
volgensmv, het onderwys vryzyn.De wet op het leeger
onderwys heb ik ten vollen afgekeurd, en ik zou dezelve
met al myne kragten bestreéden hebben, had ik de minste
hóóp gehad, dezelve te konnen doen verwerpen. Nn
dat haer ui twerksel gekend is, en niemand dan de aen-
gestelde leermeesters en schoolopzieners voldoet, zou ik
graeg lot haere wederroeping medewerken; het voorge
steld wetsontwerp op het middelbaer onderwys, moet ik
voorop gelykelyk afkeuren, vóór zoo veel liet gouverne
ment of iemand hoegenaemd, zich er hem uylsliiytelyk
liet bestier zou willen over toeëygenen. Ik vinde liicr in
niets dan vryheydskrenkende lasten vóór den budjet,
zonder eenig voii. eicel vóór liet land, dat reeds vrye en
onafliaiiglyke leergestigten van alle slach, in overvloed
hééft.
De 4° is, de wederroeping der reactionnaire of vry
heydskrenkende wetten.
Aen deéze grondstelling van het Congres moet ik
grondherlig loejuychen, ook zou ik, in de kamer, werko
lyk medehelpen om ze te bekomen.
De oe liet vermeerderen van het getal der volksverte
genwoordigers, lieél't geen voorwerp meer, zy is reeds
beslist.
De 0° de verbetering die den staet der werkend/ en
bel o -Itige volksklassen op het dringendste vereysehen.
Hoe groot den nood is, hoe dringende liet is, daer in
wcrkelyk te vóórzien, moet iedereen bevroeden; ook
heb ik my er sedert lang mede bezig gehouden, niet
met onbepaeldelyk van verbetering te spreéken, maer
met in den Dender-bode, werkelyke middelen vóór te
stellen, om aen de noodwendigheyd ter hulp te komen,
en de bedclary uyt te roeyën.
Eyndelyk wil ik nog, met het congres den wensch
iiyleu van onze leege geestelykheyd ingevolge de kerke-
lyke wetten, en liet Concilie van Trenten, onafzetbaer
le zien.
Daer zyn, kiezers, myne staetkundige inzigten, die ik
altyd met myne bekende onafhanglykheyd zal belyden
en voórstaen". F. J. VAN DÉN ROSSCIIE.
l yt Varys schryft men dat de vloót van den ondcrad-
mirael de Joinvillede liavcn te Toulon is binneiigeloopen,
op dat, na men beweert, dén prins bv de aenkomst van
kcy/.er Nicolaes, zou aenweézig zyn.
Den bnrgerkryg in Porlugael schynt welhaest te zul
len eyndigen. De koningin de wyze raedgeévingen van
Vrankryk, Engeland en Spaniën volgende, belooft volle
kwytschelding aen de opstandcli
Charte, de byeenroeping der
nisterie, samensteld uyt gei
partyën. Konige troepen deij
Spaenschesc-hepen inden Tagi
stelling der
ïcnsd
man
chef en
