BUYTENLANDSCH STAETKUNDIG OVERZIGT.
de toekomende bewindhebbers doen gelden, wy zouden
met betrouwen durven hoópen dat er eerlang betere
tyden vóór Belgiën zullen opdaegen, en dat dit eerkren-
kend doch thans noodzaekelyk gemor tegen den staet,
allengskenszou ophouden, dat die beweenelyke verdeeld
heden die tot schande en ondergang van 't land verstrek
ken, zouden verdwynen om plaets te maeken aen de een-
dragt die de magt en 't geluk der volkeren uytmaekt.
Den heer distrikt-commissarisin zynen omzendbrief van
17 juny, waer van wy de plaets betrekkelyk de armoede
in ons laetste N' hebben opgenomen, vermeynd, in de
beantwoording van vyf vraegpunten die hy aen de ge
meente bestueren verzoekt, de middelen te vinden om de
armoede die er heerscht te beslryden en er de overwelding
van tegen te houden; maer vrugteloos zullen al deéze
vraegpunten beantwoord worden.
In veéle gemeenten hééft men vlas-nyverheyds comités
ingerigt, om aen de arme, met het spinnen, werk te geé-
ven.Deéze hebben alom groote voórdeélengedaen; maer
in de onderdrukking waer in het handgespin zich bevind,
is men in de volkomene onmogelykheyd gebleéven van
den armen het derde zyner mondkosten te laeten win
nen.Men heeft daer by kantschoólen van alle slach,
opgeregt, die ook veéle voordeden hebben by gebragt,
maer het verbruyk van deéze waeren is zoodaenig be-
paeld, dat de menigvuldigheyd der kantwerksters, hoe
weynige er zich op toeleggen in evenredigheyd der be
volking, reeds den prys der kanten zoodaenig hééft doen
daden, dat er geen bestaen meer bv te winnen is.In
eenige gemeenten hééft men nóg eene nieuwe nvverheyd
ingevoerd, te weéten: hetweévenvan zydestolfeii; nyvèr-
heyd die ook voordeel bvbrengt, alwaer zy zich geplaetst
vind, maer die weynigen voortgang doet, en om te kon-
nen blyven bestaen, die reeds van het staetsbestier onder
stand zou verlangen. Doch al die nyverheden in eenige
gemeenten te saemen bestaende, hebben deéze van ilc
bedelary nog niet teenemael konnen bevryden. De
onderstanden van het staetbestier, de gemeente kassen,
en het inzaemelen van aelmoessen by de rvke inwooners
hebben er moeten toe medehelpen en daer by in weynige
vergenoegd.
Aen het tweede vraegpunt konnen en dienen al de
gemeente bestueren te voldoenmaer wat zal men uyt
hunne antwoord konnen besluyten? Al de onderstands
gelden zullen in min of meer tyd verslonden zyn, naer
evenredigheyd dat den armen van de gelden van het co-
mitè of van den bedelzak hééft geleefd.
Wegens het 5.° vraegpunt, kan men slegts eene vol
doende antwoord bekomen, want, weynige gemeenten
uytgezonderd, is de armoede alom even drukkende.
Men zou iets verliehtender hebben konnen verhoópen,
had men de gemeente bestueren eenen staet gevraegdvan
het getal hunner behoeftige huysgezinnen, en der zeker
manschappen, met aenduyding van nagpi, geslagt, ouder
dom en lichaems gesteltenis.
De antwoord op de twee verdere vraegpunten, mogt zy
binnen de gemeente afgekondigd en aengeplakt worden,
het is te denken dat zy veéle reclamation zou doen on-
staen zonder aen den armen eenig voordeel by te brengen.
liet doel, dat minister van binnenlandsche, zaeken,
die den omzendbrief bevolen hééft, zich voorstelt, is
middelen te zoeken 0111 de armoede te bestryden.
Het verkenen van werk,, zegt M. den minister, moet,
onder het algemeen opzigt, als het nuttigste oogpunt be
schouwd worden, het besonderste vraegpunt bestaet er in,
het is het duel waer nae al uwe poogingen moeten strekken.
Hy bekeek my eenige seconden dat ik den tyd had van eenig
Speeksel door ie zwelgen. Vervolgens w endde hyzieli naer 'l bed
van zynen zoon die zagljes sluymerde. Deéze beweéging, als ik
er aen denk, boezemt my meer afschrik in dan al het óverige.
.Misschien zou by zyu eygen kind vermoord hebben. Eyudclyk
naederde hy wéér lol my, en gelukkiglyk bedroog inynenge-
veynsden slaep hem zoodaenig, dal hy besloot my ongehinderd
te laeten. Hy ging weg, grendelde de deur met zelfde'omzigtig-
heyd, en liet my zoo wakker als gy kontpeyzen.
Nu ben ik verwondend hoe dit monster geen agtgafophcl
bovenste der venster alwaer ik die opening gemaekt had. Wel
is waer, de gordyn was gevallen, maer hv'kon ze optrekken;
hy kon iets aen de ploeycn bemerken; doch onmogelyk van in
zulke vreede oogeulSIikkèn alles te vóórzien.
Wat er van dit dood lichaem geworden is, weet ik niet, noch
min van de geéne der verschoólene hollanders, die, allevoórden
dag ontdekt, vermoord wierden, volgens dat men my verzekert
hééft. Als den kostelyken dag acnbrak, stond ik op, ik kleedde my,
ik vulde myne zakken met al wat ik kon verduyken zonder
agterdogt ie veroorzaken, en wel bezonderlyk nam ik een
goed sommetje met iny dat ik 's anderdags aen mynen bankier
moest zenden om het by myne gespaerzaemheden te voegen.
(k ging met voorzorg uyt, want ik 'gevoelde dat ik de kragt
niet meer had 0111 my in de tegen woord iglieyd van dien boos-
wigt te begeéven. liet schéén my overal in dit buys den geur
van doode lichaemen te gerieken. De knegten 'zelfs, dié ik
hier en daer bezig zag met hunnen dienst te iioen, boezemden
my schrik in.
'ik ga dan uyt al schuyfclendp gelyk de hloodaerds doen als
zy alleen zyn. Ik neem zonder gemaektheyd, als of ik myne
gewoonelyke morgend wandeling ging doen, rigling naer eene
Lerkèn-plantery alwaer ik wist van op die uer niemand te
entmoeten, en van daer voorder ik naer der zeeoever. Er was
Wy zyn het hier op eens.-Maer M. den minister in
zynen brief van 17 iney 11. aen den heer distrikt-commis-
saris, gaet voort en zegt
ULd behoort zorgvuldiglyk de middelen, die uwe ge-
meenten bezitten, te onderzoeken en deéze te schikken
vóór het inrigten van werken en byzonderlyk van
welkers in voegen brenging duerzaemheyd en die loe
it komst beloóven, zoo als de invoering van nieuwe ny-
verheydstakken.»De gemeente bestueren die reeds
blijken van vlyt en verdiensten getoond hebben in alles
wat het vraegstuk der armoede betreft, moeten op nieuw
goeden moed aen den dag leggende andere, welke de grootte
der zwaerigheden zou verschrikt of moedeloos gemaekt heb
ben, moeten daer van terug komen en nieuwepoogingendoen.
Hier schynt den minister het onderhoud van den ar
men, het uytroeyën der bedelary, aen de gemeenten, als
voorheen, te willen toevertrouwen, hier in konnen wy
zyne gevoelens niet deelen, als de zelve vóór louter her
senschimmig houdende. Al de gemeenten van de twee
Vlaenderen, weynige uytgezonderd, zyn in de volstrekste
onmogelykheyd van in het onderhoud haerer arme te
vóórzien; nogtans kan er in vóórzien wordenmen kan
aen den armen werk verschatten, men kan hem zyn be
staen doen winnenen de bedelary teneemael uytroeyën
maer liet staetsbestier alleen kan en moet deéze taek op
zich neémen; hiertoe hebben wv, by eene reeks artike
len in onzen Dender-bode de middelen aengeweézen.
Wy hebben al deéze artikelen in eene brochuer by een-
verzaemeld, wy zullen de vryheyd neémen een tiental
afdruksels van deés werksken aen M. den minister van
binnenlandsche zaeken toetestueren in hoópe dat hy het
zelve rypelyk zal overweégen, dóór des kundige doen
studeéren cn 011s zyne bedenkingen deswegens kenbaer
maeken.
AENRELANGEND LETTERKUNDIG NIEUWS.
Over een paer weéken ontvingen wy een boekdeel in
vier taelen dat ons dóór den hoogagtbaëren en verdienst-
vollen heer Bón, leeraer by het koninglyk Athenoeum
van Brussel, wierd gezonden. Wy hebben aendagtiglyk
dit kostelyk gevrogt onderzogt en bekennen volgeêrne
dat nooyt beter noch nuttiger werk uyt de pen van den
taelkenner gevloeyd is. Inderdaed, de egte onverbaster
de vlaemsche spreékwyzen en redekavelingen zyn in dit
boek, dóór een zuvver ongevrongen, getnakkelyk en
vlneybaer fransch verlaeld, buyten dat er nogde duyt-
seiie en engclsche bediedenissen nevens gevoegd staen,
die des te nuttiger des te voórdeeliger zyn, 0111 dat den
geagten leeraer die deéze twee laetste taelen even als de
bovengemelde magtig is, ook de gemakkelykste en te
vens fraeyste uytdrukkingen lieél't weéten te kiezen.
Deés kostbaer werkje is dus niet alleen nuttig, voór-
dcelig aen de schoólieren die zich buyten 't vlaemsch en
't fransch op de duytsche en engelsche taelen willen toe
leggen, maer 't is zelfs noodzaekelyk aen al die, 'tzy dóór
den handel, 't zy dóór de weétenschap, muziek, staet-
kimde enz. met Engeland of onze Duytsche gebueren in
betrekkingen willen of moeten zyn.
Wy konnen den qgtensweêrden schryver niet te véél
gelijks wenschen over liet vernuftig gedagt dat hy gehad
hoéft dóór 't schryven eener zoo gemakkelyke, klaere en
korthondige verhandeling de belgische betrekkingen met
vremde taelspreékende volkeren te hebben vereenvoudigd
en vergemakkelykt, nu byzonderlyk dat wy dóór de
yzcren spoórlyn zoo nauw met Dnytschland verbonden
zyn. Aen zulke mannen hoeft eene eervolle belooning
geschonken te worden, aen zulke zou zy met billykheyd
en rechtveêrdiglieyd toekomen.
daer eenen man van liet domeyngoed die steenen op een
hoopte 0111 er de keten van zyne schuyt aen vast te maeken.
Men kent de gedienstveêrdiglieyd der russische dienstboden
of heter gezeyd slaeveu.
Hebt gy angelroeden (vischlynen) zegde ik tol deézen man.
Die twee wóórden vergenoegden. Hy wierp de keten wéér in
zyne schuyt en dééd my leeken er in te komen.
De zee "is hot en ongesluymig, hernam ik met eene schyn-
heylige benatfwdheyd.
Dit is niet.
Ik slap in de sclmyt.
Wy zullen langs dien kant vaeren.
Terwy! den man bestiert, werp ik myne lyn uyt om my te
konnen weerhouden. Onnoodig van te zeggen dat wy naer
't vaste land overstaken. Als wy laemelyk ver iu zee gevoorderd
waren, slaeg ik op myn voorhoofd.
Neém, dit is vóór u, zegde ik aen mynen geleyder, hem
een goudstuk werpende, leyd my tot aen den oever, ik moet er
zyn vóór eene boodschap die ik wel zou vergeéten. Hourra
Spoedig voort....
De sclmyt vlóóg pvlsnel dóór de golven. Welhaesl stelde ik
den voet op den oever die aen 'l fransch grondgebied paelt.
Ik zegde daer aen den man dat hy naer Dago mogt terugkeeren
als hy wilde,, dat ik, vóór my, zaeken te verrigten had die my
niet toelieten onder weg te vertoeven.
Ik yl naer de naestgclegene stad, alwaer de magistraeten
myne omstandige verklaering ontvangen.
Den keyzer wierd weldra onderrigl en zond zyne bevelen af;
wie zou gelooven dal tydens myne afweézigheyd, den baron,
dien zoo doórsleépen boosdoener, zoo dwaes was van ze te ver-
wagten.
Ér was werkelyk eene expeditie noodig om hem aen te hou
den; men kende hem hekwaem om zich tegen 's keyzers man-
Wy porren den heer Bón ernstiglyk aen, aen de by-
zonderste dagbladen een afdruksel van zyn verdienstelyk
werk te laeten geworden, op dat deéze er alle mogelyke
openbaerheyd zouden aen geéven; wy verzekeren liern
voorop dat hy by alle, zonder uytzondering, den zelfden
byval zal ontmoeten. Vóór ons, wy willen ons met de
meeste liefde gelasten zyn werkje te verspreyden zoo
véél het in ons is allen kunst- en lettervriend mag zich
naer ons bureel begeéven; wy zullen hem het ons toege
zonden afdruksel laeten onderzoeken, verzekerd, dat by
overzigt van dit nationael gevrogt, hy volkomen onze ge
voelens zal deelen en kost wat kost het zelve zal aen-
koopen.
Het spaensch leger zet zyne gemakkelyke zegepraelen
in Portugael voort. Verscheydcne steden cn sterkten zyn
overweldigd. Den blocus der haven van Viana en Setuval
zyn geligt, en het tydstip van algemeene vergiffenis is 15
dagen verlengd geworden. Yerschevde opstandelingseo-
lonnen hebben zich onderworpen.
De afgeveêrdigde der pruyssische stoeten die zich dóór
hunne oppositie tegen't gouvernement hebben onderschcy-
den, zvn in hunne haerdsteden met den grootsten geest
drift ontvangen geweést, hierdoor bewyzen de duylschers
dat zy begeéren dat het gouvernement den voortgang
volge gelyk andere natiën.
In de kiezingen vóór de Grieksche kamers zvn M. Col-
letti en zyne ambtgenoóten herkoózen.
In Albanian hééft eenen opstand plaets gehad. 1000
mannen hebben zich van Argyro-Castro willen meester
maekendoch zyn eensdeels verslaegen en andersdeels
naer Constantinopelen overgevoerd.
Sedert lang is Buenos-Ayres dóór de Fransche en En
gelsche vloóten geblokkeérdden blokus stond weldra
geligt te worden, maer een geschil tusschen deéze repu
bliek en Breziliën ontstaen, gaet hy dóór deéze laetsteino-
gendheyd voortgezet worden.
In Mexico gaetden partygangers-oórlog nogaltydvoort.
Eenen colonel met stadsbrieven vóór den generael Scott,
is aengevallen en benevens zyne lyfwagt vermoord ge
worden.
Wy hebben gisteren eenen brief ontvangen van den
lieer minister van openbaere werken, in antwoord op de
klagten die wy over eenigen tyd wegens de verzuymenis-
sen der ruraele briefdraegers hebben gedaen. Den agl-
baeren schryver hééft de goedheyd gehad hier omtrent
daedelyk inlichtingen te doen neémen, maer of deéze hem
na belmoren zyn overhandigd gelooven wy niet, aengezien
hy ons eenige naemen bybrengt der persoonen die ons
blad meestendeels met persoonen vremd aen den post
dienst ontvangen, en integendeel andere die het met den
post ontvangen en die ons nog geene klagten gedaen heb
ben. M. den minister denkt dat er naelaegtigheden dóór
eerstgemelde persoonen zouden konnen gepleegd worden,
nu, dit is mogelyk, maer wegens deéze hebben wy geen
recht van klaegen, 't is tegen de verwaerloozingen der
geéne die dóór den staet betaeld worden'en waervan wy
meermaels met reden hebben moeten klaegen, dat wy ons
verzetten. I11 't vervolg zullen wy ons schriftelvke bëwys-
stukken aenschafiën en ze zeil aen M. den minister lïe-
handigen; wy willen niet dat hy onnauwkeurige inlichtin
gen ontvange.Tot narigt van wien het aengaet.
nen te verzetten; en inderdaed hy verdedigde zich.
Men belegerde het eyland Dago. Maer de moordenaers die
den baron dienden, verviedden hem; hy wierd aengchoudcn:
en 'tgeén vóór hem liet ergste was, was dat de roovers onder
elkander wedieverden 0111 hem te beschuldigen.
Indien gy niet genoeg die aeneenschakeling van grouwelstuk-
keu en rooveryën doorgrond hebt, gy zult verneémen dat dien
toren, dit zoo gezeyd observatorium, slegts was gebouwd ge
weést tot spyt van den keyzer, wel dat hy tot ondergang van
zoo menige zeelieden gediend hebbe.
De ongelukkige schepen, misleyd door de bedriegelyke vuer-
baek in dit gevaervol oord, dat van weynige gekend was, kwa
nten zich tegen de rotsen des cylands verbryzelcn; den baron
antwoordde aen de noodseynen; by scheépte in met zyne roo
vers, maekte zich meester van liet vaerluyg hetwelk hy plun
derde en waervan hy de manschappen zonder genade ver
moordde.
Deéze grouwzaemheyd vernieuwde zich byna alle dagen, en
dit sedert langen tyd. Dags vóór zyne acnhouding, had dit
wangedrogt eene dergelyke moordery bevoólen. Men vond in
de kelders van 'tkasteel lioopeu van onscliatbaere rykdommcn.
Den baron Sternberg wierd naer St. Petersburg overgevoerd.
Gy wcét dat de doodstraf in Rusland niet bestaet, en waerlyk
ik zie niet dat men reden liebbe 0111 er zich over te verheugen.
Den keyzer Paulus veroordeelde dien ellendeling tot levens
langen dwangarbeyd in Siberiën, alwaer hy over eenigen tyd
gestorven is.
Deéze geschiedenis heslaet vyf klevne bladzvden in het bock
waeruyt zy genomen is; en indien den schryver my kwamc
beschuldigen, het zou nooyt konnen zyn v-an alles genomen
maer wel van er veel bygevoegd te hebben. E. 0.
