ZONDAG 22 AUGUSTY 1847.
EERSTEN JAERGANG. N 49.
AELST, den 21 August).
DEN CAPITEYN LAFOND.
BUYTENLANDSCH STAETKUNDIG OVERZIET.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigbeyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weékblad zal
DEN
CUIQUE SUUM.
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenigc
stukken zouden begeêren mede te deelen, zullen gelieym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
BODE
Thans scliynt het zeker dat al de gouverneurs van Bel-
giën op verzoek van M., Rogier hunne goedkeuring aen
't ministerieel programma hebben gegeéven, en stellig
beloofd het cabinet in deszelfs ontworpene staetkunde te
ondersteunen.Nu is de vraeg of den minister aen de
gouverneurs eenige uytleggingen of ontwikkelingen van
zyn programma heeft gegeéven, want, dat dit document
nog al duyster is, zal, gclooven wy, niemand betwisten
in geval er uytleggingen aen de gouverneurs gegeéven
zyn, waerom mogten die van al de Belgen niet gekend
zyn? Zyn er geene uytleggingen aen de hoofden der
provinciën gedaen, en hebben deéze uyt enkele wel-
wiilcndheyd het programma goedgekeurd met belofte van
het in deszelfs uytwcrking blindelings te ondersteunen, zy
hebben eene laekbaere vermetenheyd begaen, zy hebben
getoond datzy nochliberael noch volkslievend zyn. Want,
men weéte het, het programma vervat ongrondwettige
en willekeurige punten die allezins afkeurlyk zynboven
dien zouden er zaeken hoeven in aengestipt te zyn die met
het vuerigste verlangen verwagt wierden en waervan er
niet een enkel wóórd in gerept is.
De tolken van het nieuw ministerie mogen zich niet
bedriegenzy handelen slegt met zoo maer losbollig uyt
te bazuynen dat het programma de algemeene goedkeu-
ringverworven hééft; in zulke gezegdensziet men klaerlyk
den haetelyken partygeest doórstraelen dien wy ongeêrne
in welke bladen het ook zy, aentreffen. Zulk gedrag
moeten wy openlyk afkeuren, ten eersten omdat de open-
baere tolken gehouden zyn niet alleen het volk te verde
digen, maer voórnaemelyk dóór hunne aenmerkingen het
bestier te verlichten en aen hetzelve onbewimpeld de
waerheyd vóór te draegen; zyn er gevallen in welke het
gedrag van 't gouvernement moet tegengesproken wor
den, men is verpligtzulks te doen, of men deszelfs vriend
zy of niet: in 't eerste geval is het waere vriendschap;
want den geénen is den besten vriend van den staet die
misslagen dóór wyze raedgeévingen of bezadigde beris
pingen wéét te voorkomenis men geenzins den vriend
van 't gouvernement en bekeurt men deszelfs naedeeligc
of schadelyke akten, 't is een teeken van waere vader
landsliefde die in alles den Ieyreep onzer werken zyn
moet. Ondertusschen zullen wy laeter de punten die
ons in 't programma afkeurlyk voorkomen, verhandelen,
de geéne die te onbepaeld zyn onderzoeken en er bemer
kingen op maeken die, zoo wy verhoópen, in aendagt
zullen genomen worden en veel zullen konnen bydraegen
om alles vóór een ieder klaer en vatbaer te maeken.
Volgens brieven uyt Roomcn, zou men wederom
eene zamenzweêring hebben ontdekt, die tydens eene
groote processie welke Mgr. Morandi, gouverneur van
Roomen, en den cardinael Feretti moesten bywoonen,
zou uytgéborsten zyn.
Twee honderd persoonen die geweygerd hebben zich
te onderwerpen by de dóór de overheyd bevolene ont
wapening, zyn naer de gebergten gevlugt.
In Portugael is alles tot eene volkomene rust weérge-
keerd. De spaensche troepen koeren naer het schierey-
land terug.
Deoneenigheden die sedert ecnigen tyd tusschen de
koningin van Spaniën en haeren gemael ontstaen zyn en
tot dus verre aen ergerlyke klapzugt hebben aenleyding
gegeéven, zyn op het punt van vereffend te worden.
De dagbladen van Constantinopelen enAthenen geéven
de tydingen uyt den Oosten als volgtDen opstand der
Kurden loopt op het eynde; het opperhoofd van dit volk
hééft zich aen Osman Pachaovergegeéven.De onlusten
doen in Albaniën voortgang; Turkyën gaet een kleyn
escader naer de kusten van Albaniën zenden.
Op zekeren morgend der maend july 1811aen een der onge-
makkelykstc luiyzen van Philadelphia kwam eenen man van
ongeveèr 5*2 a ai jaeren, lang van gestalte, wel gespierd, en in
krygsgewaed gekleed, die aen eenen zwarten dienslknegt, dóór
welken liy in eene voórplaets ontvangen wierd, zegde:Kan
ik M., Stephen Girard spreéken?Neen M., antwoordde den
knegl, want hy is uytgegaen,Is het my toegelaelen hier zyne
terugkomst af te wagten?Wilt gy my zeggen hoe gy heef en
wiegyzyt?Ik heet capiteyn Lafond, en ben Franschman. Den
neger overzag een papier dat op eene tafel lag en hernam:Ik
zie uwen naem op myne lyst niet. Zyt gy van 't getal der geéne
die M., Stephen ontvangt zoo dikwilszy zich aenhieden, zonder
verwagt of gcvraegd te zyn?Neen, ik ben onbekend by M.,
Stephen en ik ben nooyt vóór hem versclieénen. Heeft hy u
eene byeenkomst gesteid Neen. Ik heb hem verscheyde mael
geschreéven om er eene te hebben, en ik heb geéne antwoord
ontvangen.'T is dal liy u niet wilt ontvangen. Alsdan is het
onnoodig dat gy wagt.Nogtans stel ik véél belang in hem te
spreéken: wat moet ik doen om er in te gelukken?Ik weet
het niet.
Den kapiteyn slak den neger een paer dollaers in d'hand, en
daedelyk zegdedeézen: M., Stephen Girard gaet alle dagen des
morgens vroeg in zyncn hof, om er eeneverkooping van groen-
sels envrugten te doen. Ga er hem vinden.Ik zal gaen van
morgen af.Wagt u w el van hem te naederen als hy dóór koo-
pers omringd is. Itoud u een weynig van hem verwyderd, maer
verlies Item uyt 't oog niet. Vervolgens als gy ziet dat hy geëyn-
digd hééft, ga u digi by zyn rytuyg plaetsen en wagt, daer zult
gy itent konnen spreéken.Zeer welik versla het. Gy kent
AL, Stephen?Ja men hééft hem my getoond op de beurs.
Wéét gy wacr zynen hof is?Ik heb meermaels langs daer
gewandeld.In dit geval, lieb ik u gceuen anderen raed meer
te geéven.
Den capiteyn ging héén, en 'sanderdags heel vroeg begaf hy
zich naer den hof van ff., Stephen Girard. By de ingangdeur
zag hy een zeer gering speélkarreken met een dempig peërd be
spannen. Gelyk alles wyd open stond iedereen trad erbinnen;
hy dééd van gelyken. Welhaest ontwaerde hv den man wiens
rykdommen reeds onschatbaer, zeventien jaeren nadien, tot een
labelagtig cyferlal moesten klimmen. Den man die laeter slegts
met straeten zyne huyzen moet tellen, en alle zeeën met zy ne
schepen bedekken, was daer in 't midden eener groep konpers en
koopsters van groensels en vrugten, bezig met den laesten de
nier vóór zyne koopwaeren af te persen. Den capiteyn Lafond
waglte tol dat Stephen zyne verkooping gedaen had, en als hy
zag dat deézen rigting naer de deur nam, ging hy voóruyt en
liep zich by het speélkarreken plaetsen.
M at doet gy daer? Zegde hem Stephen. Ik verwagt u
hier, antwoordde den officier.Waerom wagt gy my?Ik zou
u geérne spreéken. Wie zyt gy?Lafond, capiteyn der genie.
Van waer komt gy?Uyt Vrankryk.Waerom hebt gy dit
land veriaeten?Om geen' ooggetuygeu zyner vernedering te
zyn.W at begeert gv?U mynen dienst en myne talenten
aenhieden indien gy ze benoodigt.Klim in 't rytuyg; wy zul
len erin stad over spreéken. Welhaest waren zy té Philadelphia
en slapten aen 't huys van Stephen af, in wiens cabinet de be-
gonnene onderhandeling voortgezet wierd.Uyt welke stad
van Vrankryk zyt gy? Vraegde Stephen aen den officier.Uyt
Reuues, antwoordde deézen.En ik, ik ben uyt Perigueux, ai-
wam: ik over tii jaeren geboren ben. Gy zyt, volgens u zeggen,
capiteyn der genie?JaM., Hebt gy kennis der civiele genie?
Ja M.,Zyt gy ib staet van werkhuyzen te bouwen, van in-
dustricéle gestigtcn op te regten, van bruggen over rivieren te
Don generael Grivas met zyne aenhangers zyn te
Prevesa aengekomeu en hebben zich in 't buys des engel-
schen consuls verschoólen.
In Zwitserland heei'scht wederom eene hevige gisting.
Alle oogenblikken mag men zich aen buytenspoó-
righeden verwagten. De twee geestdry rende partyen heb
ben eene ernstige houding aengenomen.
Dat de woekepzugt eenen onverzaedelyken drift is
die noch goddelyke, noch natuerlyke, noch menschelyke
wetten ontziet, blykt klaerlyk uyt 't geen wy alle dagen
hooien en zien. Wel weétendedat talryke geringeburgers
en honderde duyzende arme tydens de twee laetst afge-
loopene jaeren honger en gebrek dóór de duertc der
eétwaeren hebben geleéden, schaemen zich zommige
hebzugtige speculateursnietallemiddelen, boe bekeurlyk
die ook zyn, te gebruykenomdegraeuen duerte houden.
Het misdryfwaervoór zekeren Raman voorleden zaturdag
te Gend tot 1Ü00 fr. boete en een jaer gevang is veroor
deeld, zou, naer wy vernomen hebben, op onze laetsle
merkt ook zyn gepleegd geworden of ten minsten is er
gepoogd zulks te doen. Wy roepen de ernstige aendagt
der politie hierop in en betrouwen dat deéze enkele aen-
haeling zal vergenoegen om haer eene waekzaeme oog te
doen houden op de handelingen van dit slach van menschen
die alles vóór zich zeiven en niets vóór hunnen mede-
menscli hebben.
Ter gelegenheyd dit wy hier tot de politie spreéken,
zullen wy haer en aen wiën het behoort doen opmerken
dat eenige graenbyters onze omstreéken geduerig doór-
loopen en de graeuen aen hoogere pryzen koopen dan zy
ter merkt gelden, om de merktpryz.cn te doen verhoogen.
Naer men verzekert is dit eene taktiek van zommige
graenhandelaers die hunne zolders nog wel vóórzien heb
ben en die zich aldus van hunne graenen aen dtierdere
pryzen geérne zouden ontmaeken. Wy gelooven dat der-
gelyke speculatie vóór het oogenblik kan en moet beteu-
leggen, van wegen in onbewoonde landen tc maeken?Ja M
Hebt gy eene goede gezondheyd?Ja AL,Véél moed?
Ik ben Franschman.ik spréék niet van dien moed die noo-
dig is lol den oorlog, maer van den geénen die bekwaem is van
de berooviugen en lastige werken te trotseéren.lk heb dien
moed ook.Wenscht gy waerlyk nuttig te zyn aen dien die
zich zou gelasten met uwefortuyn, en die ze zou maeken, indien
gy zyner bescherming weérdig bevonden word.lk verlang
niéts zoo vuerig.Dan, doe alle uwe etfekteu hier brengen, ik
ga u eene kamer doen bereyden, gy zyt in mynen dienst.
Daedelyk vertrok Lafond, en alshy terug kwam, vond hy zynen
meester in gesprek met eenen scheépsoversten die met eene lan
ding wvn van Bordeaux gekomen w as en die de rekening zyner
leys overmaekle. Den capiteyn wilde uytgaen, maer Stephen
dééd hem teeken van te blyven. Stephen schéén over de reke
ning van zynen bedienden te vreden en proés zyne nauwkeu-
righeyd. Dan zegde deézen hem:
Al. 'T is nog al, ik breng u bovendien iemand mede die gy
niet verwagt te,Mie is hel?'Tis uwe zuster.Myne zuster?
Ja AL, Maer hebt gy ze geleyd lil het hotel van Groot
Washington.Heb ik u niet Verboóden, als ook aen allecapi-
teyns en overste inyner schepen, van hier oovl iemand myner
familie aen te voeren?JaM.Waerom hebt gy dan myne
zuster aen boord genomen?Ik heb aen luiere dringende vraeg
niet konnen wederstaen.Ga naer het kantoor, doe u belaeiiu
het géén ik u verschuldigd ben,gy zyt in myucsrdTPnsjWbct meer.
Maer 51., Ga uyt ik heb u nietyujdttië zfftgt^j. Den
scheéps oversten gehoorzaemde, Stcpln
eerste kantoorklerken verscheen: a
Ga, zegde hy hem, naer 't holef vah°GrwWH<tj;iiu,yloo,
van mynen 't wege aen AtagdalenaGirardoteanni <fim|tónógiii<:i
vergeéten hebdaf zy my over 49 jaeren beroSfd^jj^wijf'tgeïïn my
van l erfdeel mynsvaders toekwam, eudalfk lijrcr'Vef^iijjire vóór
