ZONDAG 12 DECEMBER 1847.
TWEEDEN JAERGANG.N1 65.
AELST, den 11 December.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den dacrop volgenden Zondag.— l)èn prysder
inschrvving, by trimester, is bepaeid op 1 Ir.' 75 c., dien dor
annoneen op 20 eentimen den drukregel'. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschreven, mogen alle dry maenden kos
teloos ceno annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand rrglveerdige klaglen of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gowaegön van alle braehueren, schril'ten, boeken, prin
ten, ete. waervan een afdruksel aen des/.elfs opsteller zal wor
den toegezonden. De noemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeére» mede te de'elen, zullen gehevm ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoneen, geld ete. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CLIQUE SL'l'M.
DEN DENDER-BODE
BEKENDMAEIÜNG.
De persoonen die tegen den 1 January aenstaende ten
bureele van den Dender-bode inschryving mimen, zullen
al de nummers van heden tot Nieuwjaer naestkomende
gratis ontvangen.
Elk N'. van den Dender-bode afzonderlijk genomen,
kost 25 centimen.De niet gefrankeerde brieven of mede-
deelingen aen den Dender-bode toegezonden, worden ge-
loeygerd.
Het ministerie, in zyn programma, stelt, tot genoegen
van alle, liet hoogste belang in den bloey van den landbouw.
n De nyverheyd van den landbouw, zegt het, stap! aen
>i het hoofd van alle andere-nyverheden, dóór luiere wer-
ken en door het oneyndig nut van luiere voorlbreng-
seis. Den landbouw heeft dus recht op de werkzaeme
d en aenhoiidende bezorgdheyd van het gouvernement te
rekenen. Macr het cabinet zal zich in het alge-
meen verzetten tegen alle nieuwe verhooging of be-
zwaering van tarieven, en zal poogen eenliberael stelsel
in voegen te brengen voor wat de levensmiddelen aeri-
gael. De wetgeévingvan 1854 zal niet hersteld worden.
Wy zullen de welvaert van den landbouw niét doen
bestaen inveranderlyke of hooge tolrechten. Den land-
bouw moet ecne kragtdaedigere bescherming genieten,
deéze zal hy bekomen.
Schoone beloften niaer hoe ze verweézenlykt Het
cabinet zal zich verzetten legen alle nieuwe verhooging van
tarieven vóór wat de levensmiddelen aengaet Den invoer
der tromde graenen en eétwaeren moet dus vry blyven.
Alzoo kan men verlioópen goedkoope eétwaeren, hoe
schracl de oogslen in Belgiën ook zyn mogen, zoo lang
er in eenige dcelcn van onzen halven wereld-bol, zal
overvloed bestaen; maer kan dit ooyt voórdeeligaen den
landbouw zyn? Dewetgeéving van 1854 zal niet her
steld worden Nogtans hééft deéze wet vóór eenig oogwit
den landbouw ter hulp te komen. Ware het bchoorelyk
de zelve te herstellen? Dit zyn wy verre van te beweêreii;
maer is den goedenkoop der eétwaeren wenschelyk vóór
den gemeenen werkman, het is noodzaekelyk vóór den
landbouw dat de zelve altyd op oenen redelyken prvs ge
houden worden, en hier toe beslaet er ecne volkomene
onmogelykheyd met de volle vryheyd van invoer.
De eétwaeren zyn den voórnaemsten voortbreng van
den landbouwstaen deéze aen te leegen prys naer
advenant van de pagtpryzen, den landbouw moet nood
zaekelyk kwynen.Zal men zeggen dat de grondeyge-
naers hunne pagtpryzen regelen naer de duerte der
vrugten; dat den landbouwer alzoo uyt die duerte eyndelyk
geen voordeel hoéft; dat de vrugten goedkoop zynde, de
pagtpryzen in evenredighcyd zullen verminderen, en dat
aldus den landbouw zvneii bloey behouden zal Maer
even gelyk de duerte der vrugten in evenredigheyd moet
staen met de pagtpryzen, moeten deéze in evènredig-
lteyd staen met dc köopweêrde der gronden. De ver
mindering dérpagtpryzen moet noodzaekelyk vóór gevolg
hebben de vermindering der koopweêrden, en de ver
mindering der koopweêrden van de gronden is eene weé-
zenlyke verarming van het land.Deéze dry zaeken, den
prys van 's lands voortbrensels, den prys der pagton en
de koopweèrde der gronden moeten dus t'saemen over-
woógen en in evenredigheyd behouden worden.
Zyn de pagtpryzen bovenmaetig?
De gronden geeven maer twee, twee en half, tot dry
ten honderd hunner koopweèrde die meer trekken zyn
nytzonderingén, ongevoeligegierigaerds die den boer zyn
laetstc zweet afpersen.Men kan dus vóór de pagtpryzen,
in 't algemeen, geene vermindering verlangen.— Staen
de pagten hoog, den prys der vrugten moet gelykelyk
hoog slaen. Doch vóór walde eétwaeren, de mondbehoef
ten raekt, deeze moeten in evenredigheyd slaen met de
dagioonen; want eenen werkman moet ten allen tvde
kounen winnen om le leéven. Men moet dus de eétwaeren
aen eenen gemaetigden prys behouden, dienden werkman
betaelen kan en ter zeiver tyd den landbouw bevoórdec-
ligd.Au, deézen prys kan-niet bekomen worden dan
middels tolrechten op den invoer der vrctnde levensmid
delen, ook zyn het. die tolrechten welke eeniglyktot weé-
zeulyke begunstiging en aenmoediging van den landbouw
strekken konnen.Tolrechten moeten dus noodzaekelyk
bestaen, en deéze moeten uyt hunnen acrtl aen verande
ringen onderhevig zyn, wilt men den landbouw daedelyk
oegunstigen en ter zelrcrtyd in de behoefte van den ar
men werkman vóórzien. Wy zeggen werkman, ont dat
de duerte of goedenkoop der levensmiddelen, als er maer
geene schaerscheyd is, vóór den bedelaer, in zicitzeiven,
onverschillig zyn. Dacr bestaet dus 1 onderzoeken welke
de pryzen der eétwaeren dienen te zyn om in het bercyk
van den werkman te blyven en tevens den landbouwer
naer het betaelen zyner pagten, eene treffelyke vergoe-
denis vóór zyne landbouwkosten, arbcyd en zorgen over
te laeten.
Wy gaen hier niet sprcéken van al de verschilligc le
vensmiddelen in den tarief van 31 jttly 1834 verhandeld,
wy zullen ons bepaelen aen de voórnaemste de tarwe en
de rogge. Indien de wetgeévende kamers onze gevoelens
konnen deelen, zy zullen de overige naer evenredigheyd
behandelen.
Hoe duer de eétwaeren ook zyn mogen, dunkt ons dat
den landbouw eene bescherming verdient van 80centiinou
den hectoliter tarwe, en van SO centimen den hectoliter
rogge, inkomende tolrechten.
Vóór wat de duerte deézer graenen raekt, oórdeelen
wy dat, tot den bloey van den landbouw, de tarwe mag en
dient ten minsten 19'l'rs. den heet. te gelden, en 12 fran
ken den rogge, en dat men hun tot deéze pryzen moet
tragten te behouden. En hoe? .Mits de vremde graenen
tot dit beloop met invoerrechten te belasten. B. V. de
tarwe IS francs geldende, zou de vremde larwe-4 franken
den hectoliter vóór invoerrechten betaelen, enz. Den
rogge 10 franken geldende, zou den vremden rogge 2
franken den hectoliter vóór invoerrechten boeten enz.
Daer is, wat men zeggen mag, den eenigslen middel
om den landbouw le beschermen en te doen blocyên.
Het ministerie zegt, het welvoeren van den landbouw
niet te zullen doen bestaen in veranderlijke of hooge tol
rechten. Den landbouw moet eene kragtdaedigere. bescher
ming genieten.
Mogt het ministerie, in zyn programma, óns eenige
daedelyké middelen van bescherming hebben voorgesteld,
wy zouden de zelve hebben tragten te weèrdeéi'en, maer
nu, dat liet ons van bescherming, en niet van de midde
len van bescherming gewaegt, en dacr wy, buyton de in
voerrechten op de vremde graenen, geene bescherming
vóór den landbouw vinden konnen, vreezen wy groote-
lyks dat het ministerie niet gelukkiger zal zyn ais wy,
en dat zyne grootc voorwerpen van bescherming op ecne
hersenschim zullen alloopen.
Tentoonstellingen van vrugten en landbouw voort
brengsels, met uytdeelitigen van pryzen ter dier gelcgen-
heyd, moeten eenen voórdeeligen indruk doen, en den
landbouwer aenmoedigen; het opregten van landbouw
kundige maetschappyën, en het verspreyden van land-
bouwkundige beoórdeelingen, moeten hem noodzaekelyk
.verlichten, maer dit tillcs levert geene bescherming voél
den landbouw op.
Of het liberacl stelsel dat het ministerie wilt poogen
in voegen te brengen vóór wat de levensmiddelen aen
gaet, in de noodwendigheden van den armen zal vóórzien,
zullen wy verders onderzoeken.
•T IS ER OP IN ZWITSERLAND.
Onder dit opschrift gaf den Schrobber van Antwerpen in
zyn bietste A' een walgend artikel dat niet alleen lot
oneer en schande strekt vóór de liberaele denkwyze
die den Scrobber waent te belyden, maer tevens doet
onderstellen dat zommige zich zoo noemende bclgischc
liberaelen ergere dwingelanden zouden zyn dan Je bc-
lydcrs van welkdaenige denkwyze geweest hebben of
zullen zyn Den Sehobber treéd op als evangelische»
Jeeraer, doch met eene gal- en spytvolle schynheyligheyd
redeneérende, schuyft hy zoo maer gladaf de schuld van
den burgeroorlog in Zwitserland op de Jesuiten, vóór
eenige reden ter staeving van zyn trouweloos gezegde
aenvocrende dat er de Jesuiten de oorzaek van zyn om
dat zy dit land niet hebben willen ontruynien in weerwil
de vryheyd der cantonnaele souvereynitevt hun het volle
recht toekende er zoo wel als de liberaele te verblyven.
Den Volksverdediger van Geeraerdsbergen onder dén in
vloed zyner politieke driften en bygevolg aen de walge-
lvkslc parlytlighcyd ten prooy, discht die vityligheyd van
den Schrobber aen zyne leézers vóór. Vergeet den "Volks
verdediger misschien dat hy do wóórden van covstitctij:,
wktteis' i:> c.EiiKctiTiGiiKVD voor kenspreuk heeft aenge-
nomeu? hééft hy deéze aen 't ltoofd van zyn blad geplaetst
om ze tegen te werken of om ze te verdedigen V Indien
hy het artikel van den Schrobber goedkeurt, gelyk zyne
enkele afkondiging het aendnyd, pronken deéze schoone
wóórden tot zyne schande op 't voorhoofd van 't Gee-
raerdsbergsch blad, want aen den Volksverdediger zoo
Wel als aen den Schrobber zullen wy vraegen welk artikel
van liet bondgenoótschappelyk verdrag aen den Landdag
een zoo imytenspoórig als "vernielend recht tegen de
cantonnaele vryheyd en souvereynitevt toekent Welk
artikel toelaat de in Zwitserland geheyligde vryheyd van
denkwyze zoo roekeloos te schenden ?'Welk artikel eyn-
dclyn magligt dc gereehtiglieyd zoo jammerlvk niet de
voeten te treédeu dóór 't gebruyk van 't wolven axiom;
la raison du plus fort est toujours la meilleure
Niét dal wy hier als dc verdedigers der Jesuiten willen
optreed™, neen zulks is ons inzigl niet, ofschoon wy dit
als liberaele zouden hebben mogen doen; mstercitique
snum elk het zyne, en daerotn willen wy aen gazetten
die gedtierig -over LIBERALISM US spreékeu, die alt vd
de woorden vryheyd GKitEcnnGBF-YD en meer andere
schoone dingen uylki-aetuén onder voórgeéving van ze te
verdedigen, vraegen of liet genoeg is'de wóórden van
Zaligmaker, galgenhout des krui set, evangelie enz. in den
mond te hebben, en in 't hert Judas- en Pilatusvrokke»
te voeden
\4 y willen aen dergelyko bladen die als leermeesters
yan 'I. volk optreed™, vraegen of liet geene dobbele
dwaeslteyd is die of geene inbreuk aen d'eene of andere
vryheyd van een deel des volks toetejuyehen en dit enke-
b.kom dat dit deel hunne slaetkundige dcnkwvze niet
bylreéd Immers, of het wel rcdclvk is vóór eene moer-
derheyd die de overhand krvgendc de voórslaenders
eener andere denkwyze dan de haere, met geweld van
eenen vryi-n bodem te vordryven, en den weg te baenen
aen elke nieuwe meerderlieyd by vorm van represailles te
handelen Want lieden jacg-a de Zwilv-rsche liberaele
de Jesuiten wcch, morgen zullen de rath' hke de protes
tanten verdryven, ovi-riiior wordende liberaele dooi
de radicaclë verjaegd er, aldus is cc 'ti Zwitserland eene
aenhoudende oorzaek van wanorde, volk doaet, Bloeistor-
ting en andere rampen die vroeg of K szelfs onder-
