ZONDAG 26 DECEMBER 1847.
TWEEDEN JAERGAXG.—X'67.
AELST, den 24 December.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daarop volgenden Zondag.—I)en prys der
inschrvving, by trimester, is bepaeld op 1 l'r. 75 c., dien der
annoncen oj» 20 een li men den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 'l algemeen belang tddoen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen \vy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gèwaégen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. wacrvan een afdruksel aen deszeifs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenfge
stukken zouden bcgeèren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQCE Sl'l M.
BEKENDMAEKING.
De persoonen die in de postkantoor en inschrijving aen
ons blad genomen hebbenworden vriendelijk verzogt deéze
zoo haest mogelijk te vernieuwen indien zy alle vertraeging
in T ontvangen der iYrs willem voorkomen.
Eiken A'van den Dender-bode afzonderlyk genomen
kost 25 centimen.
Den minister in zitting van 4 december begint zyne redevoe
ring met te zeggen, dat hel vraegsluk dor Vlaenderen, van
iocael, dat het langen tyd geweest is, zich verheft lot een gene-
rael, tot een nationael vraegsluk; en voegt er, te rechte, by
dat een land macr begint eene natie uyt te marken, alswan-
pcer het lyden van een afzonderlyk deel zich gelykclyk in al
de andfib (loet gevoelen. Mogt die verbroedering aen ons lilie-
rael ministerie toegekend worden, liet zou zekerlyk al onze
dankbaerheyd.verdienen.Macr dezelve onlwaerende, dunkt
ens dat den minister zich vóór de Vlaeuderén wat Jiberaelder
zou hebben mogen toonen, zonder voor hot verlies der samen-
neyging van andere provinciën le moeten vreezen.
Dc célxóaeren zyn overvloediger, zy zyn beter koop, zegt liy,
rn inregel van de onderstanden, zyn wy niet gehouden in 1818
zoo veel te doen als in 1816 en 18-17.
Dacrom, mynhceren, hebben ivy de vraeg van onderstand,
welken vóór eerst geweest heeft van twee millioenen, daer na van
1500,000 franken, waer by gevoegd 500,000 franken vóór uyldecl
van acrdappelen, verminderd op 500,000.117/ zyn niet verze
kerd dat deêzcn eersten onderstand locreykcnd zal zyn, macr wy
zullen tragten de uylgacvcn van dit slacli aen het lioognoodig
te bepaelcn,
Wy kennen, zegt Ity, al liclgcvaer dal het land zoukonncn loopen
mei xn zijnen budjel sommen voor aelmoessen te stellen, wy wil
len de bedelary dóór de wel niet vereeuwigen. De wellen die wy
lullen voorstellen de maatregelen die 'er zullen genomen worden
zullen altyd vóór bijzonder oog wil hebbende bedelary te bestryden;
zelfs in de verdeeling van de 500,000 franken, zullen wyagl heb
ben opdcgemeenten die luiere onderstands gelden zullen uytdeclcn,
niet in aelmoessen macr in werk; wy zullen vooral het werk
uenbeveclen.
11. den minister sehynl le oórdeelen, dat de behoeftigheden
der Vlaenderen in 1818 zullen minder zyndan in 1810 en 1817.
Macr dit is vóór eerst eene grove misgreep, die zyne scherp
zinnigheid zou hebben moeien ontdekken had hy eenen ernsli-
gen blik opden toestand derVlaenderen komien werpen, Inder-
daed, veéle treffelyke borgers hebben de twee voórledene
noodlottige jaeren zoo veel geleden, dat zy hunne noodwendige
sebueren niet meer dóór hunne aelmoessen konnen hystaen.
—Welhebbende of ryke zyn zoodaenig vermoeyd van geéven
dat zy alle medelyden en medoogendheyd vóór den armen heb
ben van kant gesteld; andere om le leéven zonder hunnen
med; borger tot last te dienen, hebben alles verpand wat zy
hadden, en nu, zonder werk zittende, moeien zy liet getal der
bedelaers vermeerderen, willen zy niet onmiddelyk van honger
bezwyken.Zoo dat de noodwendigheden van de Vlaenderen
aengroeyën in plaets van verminderen; allen die de Vlaenderen
Vent moet zich overluygd houden, dal de behoeftigheden in den
winter van -4748, gróolerzullen zvu dan in de twee verlöopeue
jaeren.
De eétwaeren, zyn menigvuldigcr zy zyn op hunnen gemee-
non prys gedaeld! Den geringen, borger is te verhoópen, zal
zich, daer dóór, niet meer moeten porlionc&ren, gelykin de
twee voórgaende noodlottige jaeren; maer wat zal den goedkoop
der eétwaeren maeken vóór den armen, die geeue heéfl, noch
ook geen geld om er le koopen, en weikers getal merkclyk ver
meerderd is
Den minister zal waerschynlyk zeggen dat hy zal werken en
zynen kost winnendat daer toe de 500,000 franken geschikt
Zyi,Daer zyn misschien 150,000 arme lniyshoudens, 700,000
menschel), en waer van de 2 3 van alles onlliloot zyn. Wéét den
minister wel wat een armen van dit slacli benoodigt om zich
konnen aen hel werk stellen?Ily moet zicli vóór eerst kon-
urn voeden, en voórnaemelyk in den winter konnen kleeden
en warmen; want, styf van koude, kan eene spinster niet spin
nen, als Iiaer gacren aen den vlieger vriest, en eenen weever
met bevroózen sterk niet wecven.
Daer hy hebben zy werkluygen en grondstoffen noodig, en
dit alles moet hun voórafgaendelyk bezorgd worden. Moglen de
500,000 franken voor de Vlaenderen alleen geschikt zyn, daer
nu gemeenten van Antwerpen en Hencgauw en nog moeten in
mededeel™, wal zouden de twee Vlaenderen daer mede konnen
verriglen? Zy zullen opgeëétc» zyn eer dat den armen aen liet
werk gesteld is, ten ware men hem liet van honger en koude
bezwyken eer zy worden uitgedeeld, ingezien het medelyden
vóór de Vlaenderen, dat den minister de Volksvertegenwoordi
gers der andere provinciën heéfl weélen in ie boezemen, had
hy de rampen van de Vlaendereneenigzins gekend en weéten le
weêrdeéren, hy zou dry millioenen franken hebben voórgesleld
in plaets van een half millioen, het geen belachelyk is en met
de liberaele Vlaenderen den spot dryven.
Den minister belooft in zyn beslier goeden wille, goedeinzig-
len aen den dag te leggen! en daer is alles wal hy vóór den dienst
der Vlaenderen doen kan.Denbeer Sigarl, zynen aglbacrcn
vriend, iicéft van het ministerie versland gevraogd (du génie.)
Die vraeg was ongepast, het ministerie heeft verstand in over
vloed, te weélen: kennissen en welspreckmdlieyd, maer wal hy
eenigziuls zou hebben konnen cyschen, is gezond oordeel (Bon
sens.) Hadden minister zyn gezond óórdeel werkstellig gemaekt,
vóór wat de Vlaenderen raekt, wy houden ons verzekerd dat hy
zich nooytzou hebben durven bepaclen aen, vóór deéze twee
volkryke en ongelukkige provinciën, eenen onderstand vaneen
half miliioén vóór le stellen.
Het ministerie had beloofd een algemeen ontwerp (nu plan
general,) voórlebrengen, waer dóór liet de Vlaenderen ging red
den; M. Ródenbach hééft den minister opgeroepen om dit ont
werp onmiddelyk aen den dag le leggen, en doézen heeft ge
antwoord dal zy aen hel ministerie de belachelyke vcrwaend-
hevd niet gebragt hadden, van de Vlaenderen oogenblikkelyk
le redden, maer eiikelyk het opzet "van te onderzoeken en te
bewerkstelligen al de middels om de Vlaenderen uyt luieren
staet van verval te Hekken.Daer is ook alles wat men van
het ministerie wenschen en verwagten kandoch liet hééft een
algemeen ontwerp beloofd, en hel is het voorbrengen van dit
ontwerp dat den lieer ltodenbach gevraegd heeft, dos behou
dens er de uytwerking en uytval van af te wagten, en hier aen
zou, ons dunkens.denministerhehben dienen te voldoen.
Den minister heeft zyne généraele inziglen en middelen om
aen den armen werk le bezorgen, aen de kamer uylgclegd, en
zyne rede is meermaels onderbroken geweest dóór: Irèsbien,
c'est Irèsvrai, e'est cela, etc., M. ltodenbach zelf heeft er niet
konnen om lachen. Wy zullen deéze middelen in een toe
komend artikel onderzoeken.
zyn die, na 't vleesch van de beeneu geknaegd te hebben,
ei- ten allen pryze het merg willen iiytzuygen.
Een Brussclseh dagblad heeft gemeld, dat het. genigt
van eene,aenstaende wyziging deskabinets in omloop is en
veel bestendigheid verkrygt. Volgens dit dagblad zou
den lieer Veydt aftreéden, en in het departement van
financiën vervangen worden dóór den heer Frère, wel
ken in de openbaerc werken zou worden opgevolgd dooi
den lieer ltousseile. Het is inderdaed mogelyk, zegt de
Independence., dat den heer Veydt in byzondere gesprek-
ken het inzigt hebbe betuygd, om maer korten tyd mi
nister te blyven; maer wy verineencn, dat er tot dusverre
dienaeugaende niets bepaeldelyks is beslist.
Hoe meer den dm/vel hééft hoe meer hy ook hebben will,
zegt een oud spreekwoord. By een koninglvk beslui t
van 27 sept. II. wierd er aen M. Malou, geweézen minis
ter van financiën de bagatel van frs. 5044 jaerlyks pen
sioen toegestaen, om iets meer dan twee jaeren kicksken-
leven ten koste van 't land gehad te hebben. Macr nu
is de vraeg of den man daer niéè content was en in zyne
vnyst lachte Och, neen, want M. Malou zich aen zyne
cyferplank gesteld hebbendehééft tot den laelsten
oogenblik van zyn ministerschap uylgerekend, en heiver
zen dat er 4(1 franks te kort waren; dus in plaets van
3044 Fr., komt een koninglvk bcshiyt dit pensioen op
S06Ü (V. te brengen. Aldus ziet men dat er mcnschcn
Men léést in den Thiellenaer De verpagting onzer
linnenmerkt, die den 4(3 deézer maend moest plaets heb
ben, is ingehouden geworden, het hoogste opbod slegts
frs. 9,300 bedraegende, 't welk eene vermindering van
frs. 1,200 by de lactsle verpagting aenbied. Over eenigc
jaeren bragt het niaet- en stempel-regt der linnen op de
merkt van 'f hielt een inkomen van meer dan frs. 49,000,
aen de stad op; de merkelyku vermindering is het spreé-
kendst bewys van den kwynenden staet onzer oude linnen
nyverheyd.
Tegen deéze gegronde aenmerking van den Thiellenaer
kan niemand iets inbrengen, den vervallen staet onzer
linncnnyverheyd is eene van al de wereld gekende zaek;
iedereen ziet met hertzeer dat. die kwyniug steeds toe-
neémt, maer niemand gewaegt van middelen om de dood
deézer zoo kostelyke nyverheyd te vóórkomen.
'T is zekerlyk niet met de jammerklagten en uoodge-
schrey van meest al de gazetten dat de lynivaedny ver
heid zal lierleéven; 't zyn daedelyke middelt n van aen-
moedigitig, onderstand en bescherming die er noodig
zyn om de heropbeuring diër nyverheyd te hekomen.
Men is al verre genoeg gezet als men zich bepaelt by dc
wanhoópkreéton De oude lynwuednyverheyd sterft; er
zyn geene middelen meer om ze nog le redden; wy moeten
ze lueten meren en andere nyverheden zoeken tot stand te
brengen etc., men is al verre genoeg gezet, zeggen wy,
o;n de mekaniekbaezen hun geweld te doen verdobbe
len en wel haest aen do oude, de eenige landsnyverheyd,
den slag van gratie te zien toebrengen.
Maer waerom gewanhoopt vóóraleer den bietsten, en
kosteloozen middel die zoo dikwils en met zoo véél ernst
is aenbevoólen, gebruikt te hebben? Wy bedoelen hier
de inrigting van den stempel en de daedelyke bescher
ming van 't gouvernement, hetwelk zyn leger, zyne ge-
vangenhuyzen, zyne bestueren van weldacdigheyd, met
een ivoórd, al degesliglen waer lynwaed verbrnykt word
en waerop liet eenig gezag of invloed hééft, zou dienen
aen te porren die stollen tegebrnyken welkers handel
eej-lvds den rykdom en bloey der Vlaenderen uytmaekte.
Men zal ons misschien van hoofdigheid beschuldigen
omdat wy by dit stelsel blyven, maer wy zullen antwoor
den dat men dan niet hoeft te jammeren noch le kermen
over dc verschrikkende ellende, als men de middelen niel
wilt gebruyken diederzelver oorzaek te keer gaen; ivant,
ivy durven het rondnyt zeggen, lot dusverre hééft liet
gouvernement vóór de bescherming deroude lynwaed-
nyverheyd nog AIETS gedaen.
Treffelyke koopmans onzer kennis hebben ons verze
kerd dat zy thans veel vraeg hebben naer lynwaeden van
bandgaren, macr dat deéze zoo zeldzaem te vinden zyn,
dat zy (de koopmans) voorgenomen hebben spinsters en
weevers aen te stellen die niets anders zullen fabriekeé-
ren. Wilde het gouvernement den stempel tot sland
brengen men zou welhaest eene merkelvke verandering
in onzen liandel zien; veel verbruykers vraegen naer geen
handgespin, en waerom om dat het niet of zelden te
vinden is en daerby om dat zy van 40, 8 macl dóór dc
mengeling bedroógen worden.
Wy gewacgden in ons voórig Nr van de voórlreffelyk-
hcyd van het garen die aen onzen geagtcn stadsgenoot,
den heer Jelie, een eercmetael in de tentoonstelling van
nalionaele nyverheyd verwierf. Wy hebben ons met ey-
gene oogen van de verdienste diër koopwaer konnen
overtuygën en hebben weynig verwonderd geweest wan
neer wy vernamen dat II. M. den koning en de koningin