ZONDAG 9 JANUARY 1848.
TWEEDEN JAERGANG.Nf 69.
AELST, den 8 January
BUYTENLANDSCH STAETKUNDIG 0VERZIGT.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekeuing van den (hierop volgenden Zondag.—Den prys der
inscliryving, bv trimester, is bepacld op 1 fr. 75 c., tiien der
annoncen op 20 eentimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschreven, mogen alle dry inaenden kos
teloos eene annonce van I ff drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, by mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gcwaege» van alle broehueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wei
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeéren mede ie deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
le doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aebgaet.
DEN
CHIQUE SliCM.
DER-BODE
Den minister zoo men ziet, heeft groole ontwerpen in den
mond, al de plans en bestekken zyn reeds opgemaekt of be-
"unst en gereed 0111 voltrokken te worden; by wagt maer de
toestemming der 'kamers af, om de band aen 't werk le slaeu.
Mogt den minister binnen zyne beheering al deéze publieke
werken aen de kamers voorstellen, ongelwyffeld zullen zy alle
worden aengenomen en gedecreteerd, maer eens gedecreteérd
zynde, hoe het geld by een gescbraefeld 0111 ze uyl te voeren
Iieni"e maer wcynige zullen geldschieters ontmoeten die lot
verzekering hunner 'intresten en capitaclen zich met de op
brengsten zullen te vrede houden, zonder de waerborgvan den
stae' daer by le eyschen. Zal dus den stael daertoe gemeene
geldontlceningen w'aegen, daer by zich van schulden overlast
bevind, en, in de omstandigheyd, dat zyn crcdict oogblykelyk
slabakt Zal den minister maelschappyën zoeken om de
zelve by vergunning uyttevoeren Maer waer die gevonden
Den regtstreékschen yzeren weg van Brussel op tiend langs
Aelst is het eenigsle ontwerp dat eerie maetschappy, by ver
gunning, zou bekomen, maer deézen yzeren weg mag den siaet
stoutelyk ten zynen koste omlerneémen, hy zal hiertoe de noo-
dige penningen "bekomen, mits aen capitael en intresten, den
opbrengst le verpanden, zonder iets anders hoegenaemd te
moeten waerborgen, en aldus ook zonder eenig bezwaer voor
den budjet. Èen tweede ontwerp waer vóór men op de
zelfde wyze bet geld zou konnen verkrygen, ware de eanalisalie
van den Dender,'maer niet de vaert van Dubois-Nioul. Deéze
twee ontwerpen dienen wel overwoógen le worden, ook zul
len wy laeter hier op terug keeren.Al de andere moeten op
eene verschrikkende wyze, in d'omslandigheden waer in wy
ons bevinden, den budjet van den staet bezwaeren; onmidde-
lyk de zelve uvtwerken alwaer zy niet volstrekkelyk noodzae-
kelyk en dringende zyn, ware eene onderneéming vóór welke
eenen minister die den financie staet van het land dient te
kennen, noodzaekelyk zou moeten agteruytwyken. Den minis
ter kan dus het voórneéinen niet hebben van hun onmiddelyk
uyt te voeren of te ontginnen; liet kan maer by verstroeydheyd
zyn, dat hy al die ontwerpen hééft aengehaeld als geschikt om
aen den armen, in 1878, werk te bezorgen.
Maer hééft den minister, vóór de twee Vlaenderen in 't by-
zonder en vóór den armen in 't algemeen wel weézenlyk de
genegenheyd, die hy zoo mildaedig schynt uyl te bazuynen
Zyn gedrag moet hier aen grootelyks doen twyü'elen, of, indien
hy regtzinnig is, zoo moet den toestand der twee Vlaenderen
hem leenetnael onbekend zyn, en hy moet zich geen denkbeeld
vormen, wat den armen en tevens het land benooéigt. M y
willen niet herhaelen liet crediet van 500,000 franken, dat
zoodaenig ontoereykend is, dat het vóór belachelyk mag ge
houden worden, maer zyn gedrag voor eerst, opziglens de pu
blieke werken, naezien.
Voor de gemeenschappelyke betrekkingen tussehen de vol
keren, welkers uytbreyding 'den minister zelf, lol hunne mate
rieels moraelc en politieke belangen, zoo voórdeclig, 7.00 noodig
agt, moeten de buertwegen op de eerste ry gesteld worden.
Mogten al de gemeenten van het land lol elkander eenen
gemakkelyken toegang hebben, de betrekkingen tussehen de
volkeren zouden menigvuldiger en levendiger worden, dan
dóór het land met groole en proviuciaele kassyhacnen ledoór-
kruyssen. En inderdaed, wat helpt hel den ongclukkigen land
man, dat hy, misschien eene myl van zyn buys, eene groole
kassybaen kan ontmoeten, als hy de zelve maer langs onbruyk-
baere wregen genaeken kan. Den minister bekend dat de
buertwegen ook magtiglyk don landbouw bevoórdeeligen, in
't vervoeren zyner vrugten en mestvetten; by bekent ook dat
de werken der buertwegen de voórdceligste aen den armen zyn,
vermits hy zonder verplactsing, er kan worden aen werk
stellig gemaekt.
Den minister wéét of dient te weélen, boe veel de buertwe
gen in de Vlaenderen en in geheel het ryk te verlangen over
laden en wat gebeurt er?Den budjet brengt voor het
gemeen crediet van 500,000 franken vóór de buertwegen; den
agtbaeren beer Eloy de Burdine, wilt er cnkelyk 200,000 fr.
byvoegeu, en don minister die vóór 100 millioenen publieke
werken aenkondigt, verzet zich tegen den voorstel, daer hy den
zeiven, bad hy den toestand van het plat land en'de noodwen
digheden van den armen gekend of hun willen behulpzaam
zyn, met twee millioenen zou hebben vermeerderd. Het vier
dobbel van dergelyke som zou men op het bewind van oóriog
alleen hebben konnen inspaeren, had het ministerie de waere
belangen des lands willen raedpleégen, of had de meerderheyd
der kamers zich van de gezonde reden laelen overheerschen, in
plaets van zich aen den wil der ministers blindelings t'onder-
werpen; had zy de belangen van het land beoogd, den intrest
van hel liberalismus behertigd; en haer nieuw politiek willen
doen eerbiedigen en eenige duerzaemhevd verzekeren. Tol
bier toe hééft den minister niets voórgebragt dat hem vóór den
redder van de Vlaenderen mag doen aenzien, of dat aen het
land weézenlyk voordeel kan by brengendoch hy hoéft eyn
delyk ook van nyverheden gesproken. Wy zullen verders onder
zoeken of by in zyne bespiegelingen ten deézen opzigle geluk
kiger is geweest.
Het groot nieuws van den dag is de onderwerping van
Abd-el-Ivader aen Vrankryk. Op 22 december 11. heeft
deézen prins zich aen den generael Lamoricière overge-
geéven. Aldus heeft den Jugurtha onzer eeuw zynen
Marius gevonden. Eenen man minder, en Algerïën word
eene vreédzaeme fransche bezitting. Het moederland
verheugt zich te recht over dergelyken zegeprael, want
't is byna onzeggelyk hoe veel bloed en goud dien man
aen 't zelve gekost heeft. Daer den naent van Abd-el-
Ivader thans meer dan ooyt gaet vermaerd worden, tot
dat hy eyndelyk in vergeétenheyd zal vallen, gelyk tal-
ryke andere onsterfelyke helden op 't eynde hunner rol
van roem ketens gevonden hebben, schetsen wy ligtelyk
zyn portret af, elkeen immers ziet geêrn rocmryke on
gelukkige.
Verbeeld 11 dan eenen man van kleyn gestalte, bleek,
wel gespierd, hebbende fyne witte handen, een rustig
en zagt aengezigt., blauwe oogen, eenen zwarten langen
baerd, eenen turban op 't hoofd, voeg er by eene btty-
tengewoone scherpzinniglieyd gepaerd met veel helden
moed; aenzie hem als eenen marabout of persoonaedje
die by de weétenschap tevens de heyligheyd bezit en
wiens invloed onbepaeld by de gcslagten is; mack er een
weézen van half monik en half soldact, daer by den bes
ten arabischen ruyter en behendigsten krygsman, en gv
zult Abd-el-Kader kennendien man die sedert een
vyftiental jaeren Vrankryk in onrust heeft doen verkee-
ren. Wonderlyke zaek Hy had slegts zyn peêrd vóór
vaderland, vóór schuylplaets zyne tent, vóór koningryk
onbewoonbaerc woestynen, en toch hebben er aenhott-
dend van 60 tot 100 duyzend mannen noodig geweest 0111
hem te bewaeken O Abd-el-Ivader hoe roemvol
is uwen naem
De kabinetskwestie die M. Guizot van de benoeming
van M. Sauzet tot het voorzitterschap gemaekt had, is
gelukt. Deézen laetsten is met eene meerderheyd van
227 tegen 140 stemmen tot voorzitter gekoózen. O111 den
ministerieélen zegeprael volkomen le ntaeken, is den
marschalk Bugeaud eenen der vier ondervoorzitters be
noemd geworden.
Rusland heeft geweygerd aen de conferencién noópens
de zaeken van Zwitserland, deel te neémen.
Den schoonen Italiuenschen hemel vóórspelt thans erns
tige staetkundige onweders. Wat wilt men geénerzyds
de Alpen? Wat zeggen de ons dóór de dagbladen aen gc-
bragte tydingenIs het waer dat het bloed te Aapels
stroomt? dat de Oostenrykers tegen Modena aenrukken?
Dat reeds deéze stad, benevens Reggio en Panna be
zet zyn? Dat den hertog van 'i'oseanen, den kardinael
Feretti en zelfs den grooten PiuslXvan agteruytkruyping
beschuldigd w orden Dat den berugtten Ctceracchio,
denwaeren tribunus plcbis, zyn gezagverliest enbedreygd
word met het lot van J. Van Artevelde? Isdri alles waer,
begrype dan wie kunne, maer voorzeker is het dan dat de
martelaersrol der staetkundige wereld nog niet teenemael
al'geloopen is.
Den Zecilserschen Umddag gaet, in weerwil der somma-
tién van de groole mogendheden, zynen bondsakt van
1815 veranderen.
Het Grieksch gouvernement is eyndelyk 't Ultimatum
der ottomanische Porte bygetreéden.
Den graef Bludow, wiens nam by Russische Catholyke
in eerbied en agting staet wegens de zending die hy by
den II. Stoel vervuld, komt dóór keyzer Nicolaes met
het order van St.-Andries vereerd te worden.
Den americaenschen voorzitter Polk vraegt in eene
briefwisseling aen beyde kamers van 't congres dat de
vyandlykheden tegen den Mexico voortgezet worden tot
dat den vrede gesloóten, zy waervan de voórwaerden zyn,
den afstand van den nieuwen Mexico en van Californiën.
Dat den eetlust al eétende komt, is een spreekwoord dat
van al de wereld gekend is, maer dat het amcricaensch
ryk allengskens eenen kolossus word wiens schaduwe
vroeg of laet Europa zal bevreezen, is iets dat de groote
mogendheden zich tragten te verduyken.
De hollandsche taelgezinde beklaegen zich jammerlyk
over den geringen voordgang van hun pseudo-vlaemsch,
naemelvk hollandsch, zonder aa, uu. De klagten gaon
zoo verre dal een nieuwsblad, in dit uytlandsch stelsel
gesehrcéven, onlangs als eenen leeuw brulde, om dat
men uyt dien hoofde geene groote ingetoógenheyd tot
deszelfs blad gevoelde.
Eylaes vremde taelminnaers, men heeft het ti van
over lang gezeyd, wilt gy dat 'tvlaemsch voordgang
doe, verlaet de oude en onspraekkundige regels en spel
ling aen 't hollandsch ontleend, met deszelfsprononciatie
die in 't spreéken geen onderscheyd meer laet hooren
tussehen Relg of Hollanderdoch maekt uwe vaderland-
sclte tael aengenaem aen de vlaemspreékende en aen
hunne broeders van Henegouw, Luyk, Kamen, Bergen,
enz., die ze zullen aenneémen 0111 haere hationalïteyl,
baere hcdendagsche logieke regels, haere moderne spel
ling die onze vlaemsche tael zoo gemakkelyk maeken,
regels en spelling zoo algemeynlyk met drift aengeno
men in alle onze provinciën, toen 't onderwys eene
groote verbetering bekwam onder de regeéringvun Maria-
Theresia.
Onze nieuwe taelbeleveraers hebben eene 7.00 groote
spraekverwarring veroorzaekt dat van tien onderschcy-
dene boekwerken, er ten minsten acht merkelyk ver
schillen in regels, in spelling; en dit -is hel eènigste
resultact van al de subsidiën en voordeden 7.00 mildèlvk
vóór dn 7.00 gezeyde gezuiverde tael uvtgereykt.
Men hééft gegronde reden dat de vlaemsche regels en
spelling, vóór de tweede inael, d'overhand op d'liolland-
sclte zullen bekomen ten zv de menners deéze zoeken te
