ZONDAG 20 FEBRUARI 1848.
TWEEDEN JAERGANG. V Ti.
AELST, den 19 February.
GUNSTELING EN VERRAEDER.
BUYTENLANDSCH STAETKUNDIG 0VERZIGT.
Dit blad veischynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prvs der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c., dien der
annoneen op 20 cenlimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschreven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveêrdige kkigten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heél't, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen dééze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleencn en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaégcn van alle brocliueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszeifs opsteHer zal wor
den toegezonden. De naenien der persoonen die ons eenige
stukken zouden begoéren mede te declen, zullen geheym ge
houden worden, ten zv \vy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Gecnc stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoneen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQL'E SUUM.
DEN DENDER-BODE
Als men aendagtiglyk de redevoeringen van zommige
afgeveêrdigde overweéglendatmen by zich zeivenvraegt
Wilt deézen of geénen weèzenlyk het algemeen belang des
lands voórstaen, hééft hy werkelijk, het inzigt van te doen
voor 7 huyshouden van den staet het géén hy vóór zyn ey-
gendoen zoude? Men zou deéze en meer andere vracgen
met i.v mogen beantwoorden, maer men zou er moeten
byvoegen dat er somtyds middelen aengewend worden
die niet alleen het gewenscht doel moeten doen missen,
maer die zoodacnig tegen de gezonde reden opdruys-
schen, dat men nauwelyks aen de voorgestelde middelen
zou gelooven, waren zy niet als ollicieéle afgekondigd.
Aldus zien wy in de redevoering van onzen agtbaeren
afgeveêrdigden, M. Bruneau, dat hy de inkomende reg-
ten waermede dc geverwde zyden vóór inslag en organzyn
geslaegen zyn, van 42 op '8 franken wilt brengen ten
eynde die opkomende nyverheyd meer en meer tc ver-
spreyden.Nu, deéze nyverheyd, in weerwil der regten
zeer winstgeévend zynde vóór dc industrieéle die er zich
op toeleggen, waerom zou zy geene groote regten mogen
draegen Wie zal er by derzelver vermindering winnen?
Zal het den armen werkman zyn Voorzeker neen't zal
den fabrikant zyn die zyne winsten zal verdobbelen ter-
wyl den staet die thans in zoo groot gebrek van geld is,
er jaerlyks volgens M. Bruneau zelf, vier honderd duy-
zend fr. zal by verliezen iEn die 400,000 fr. zulten zy
niet op eene andere wyze moeten ingewonnen worden
Wat is er regtveèrdigcr dan dat dengeénendie véél wint,
veel betaele; wat is er billyker dan dat eene nyverheyd
die in bloey is, betaele vóór die welke of min bloeyt of
min winstgeévend is
Een tweede amandement door den zelfden redenaer
voórgedraegen, schynt ons nog aenstootelyker, en wy
porren den agtbaeren afgeveêrdigden aen de volgende
redeneéring eens wel te overweégen, is zy gebrekkig,
het Verbond van Aelst, zal die gelieven te wederleggen
Hertog Karei den Stouten was op den hoogsten trap van zynen
roem en zyne magt, als in het midden van zyn hof eenen man
verscheen welken hy met mildaedigheyd en vriendschap ont-
fing en liaest vóór zynen gunsteling had, en die nogtans den
slechten geleygeest van het buys van Burgondiën moest wor
den en liet zelve byna doen vergaen. Hoe hééft eenen vorst die
in zyne jonghcyd het onvoórzigtig betrouwen zyns vaders op
het slamhuys van Croy met geweld beoogd had, zoo verblind
konnen blyven over de boosaerdigheyd van eenen vremden
aertschelm'? Dat is onbegrypelyk. Misschien had den vinger
Gods hem al aengeweczen vóór de slagloffering, die te Nancy
volbragt wierd, en was hy dóór eene hoogere magt aen zulkcti
rampspoedigën vriend vastgekleefd.
Immers, de hocdaenigheden van Campo-Basso ('t is den naem
des verraeders) onderzoeken, om dat eiken man ze zoude ken
nen en zyn hert van gramschap kloppen voelende dién bevlek
ten naem zoude leeren vertoeven, schynt ons het werk van
eenen vaderslandslievenden Belg te zyn, want ons vaderland
hééft 't incest geleéden als deéze daed zyne jammerlyke vrugt
na zich bragl.
Nicolaus Campo-Basso was te Napels geboóren. Als die van
Aragon en van Anjou om liet- Napels-ryk in oorlog waren,
diende hy allyd Renatus van Anjou, koning van Napels en her
tog van Loreynen, en als hy verslaegen en uytgebannen wierd,
kwam Campo-Basso aen liet hof van Loreynen, waer hy zeer
geagt en rvkelyk begiftigd wierd.
Loreynen en hei recht op Napels moesten na Renatus acn
Frederik graef van Vandemout, die de oudste dogter deézes
vorsts Joanna van Anjou, in houwelyk had, overaten. Maer
Benalus, om dat deéze zameuvoeging legen zynen 'dank aen-
aengezien liet de beyde aniandementen zoo voórdeelig,
zoo doelmaetig en zoo rationneél gevonden heeft.
Spreékende over de uytvoerregten op het lyn- en
raepbrood, wilt den redenaer deéze regten van 11 fr. op
1 fr. 10 cent. brengen, beweêrende dat zy schadeiyk aen
onzen landbouw zvn; of deéze beweêring gegrond is,
gaen wy onderzoeken. Thans kosten dc raepkoeken 118
guld. de 1225 kilogr. dus verre buyten 't beréyk van den
landbouwer die ze als mestvet zou willen gebruyken;
'wat zal het zyn als de uytvoerregten tien fr. verminderen?
buyten 7 groot verlies "dat er de schatkist wederom zou
dóór lyden, zullen de koeken noodzaekëlyk in prys moe
ten stygen en den landbouwer in de volstrekte oninoge-
lykheyd stellen de zelve nog te gebruyken.
Over eenige jaeren was den gemiddelden prys der
raepkoeken slegts 60 guldens, dan kon er den landbou
wer bet gewenscht gebruyk van maeken; nu datzy reeds
tot 118 guldens gesteégen zyn, wilt men de regten vóór
10/n verminderen en dit, men benierke het wel, in 't in
zigt van onzen landbouw te begunstigen Waerom niet
eerder de thans bestaende regten verdobbeld, dit zou ten
minsten eenen redèlyken akt geweést zyn terwyl de tegen
woordige handelwyze als volstrekt onbegrypelyk en zelfs
ongerymd mag aenzien worden. Wy gelooven dat wy
hier genoeg over zeggen om al de aenstootelykheyd van
den maetregel te bewyzen, nogtans in geval van nood-
zaekelykheyd zullen wy hierop terugkeeren.
De concept wet op de regtstreéksche successie geeft
oorzaek tot eene menigte petitiën tegen, eenen zoo ou-
redelyken eysch.
Toen Holland en Belgenland maer een koningryk uyt-
maekten, heeft deézen last op de weezen ook gevraegd
geweést, maer de vertenwoórdigers der beyde natiën
hebben den zeiven verworpen; en nu eenige tyd geleden,
is deéze vracg nog dóór de tweede kamer in ilollana van
de hand geweézen.
Zoude het ongerymd zyn aen onze groote mannen de
kleyne vraeg te doen, of het agtergclaetene van eenen
gegaen was, stelde eenen anderen erfgenaem te neémen vast
en zynen schoonzoon buyten al zyne goederen en heerschap-
pyên tesluvten. Zyne kiezing schéén Karei van Burgondiën in
de plaets van Federiks willen te zetten.
Karei, lioópende zoo den weg te openen om zynen arm in dc
Italiaensche ryken te zwaeyën, betoonde wóndergroote lie-
leéfdlieyd aen al, die uyt het hof van Anjou tol hem kwamen.
Onder hem was eenen der voómaemsteiNieolausCampo-Basso.
In de eerste lyden zyncr aankomst schonk hem Karei al eene
jaerlyksche betaeling van tien duyzend goude leliën tot onder
hond van zyn buys. Daerby nam hy hem als deelhebber van
zynen geheymeu raed aen en ook van zynen raedderkrygszaeken.
In het jaer 1474 vinden wy in de Chronyken den'naem van
Campo-Basso, als hevelhebber des legers tegen de fransche
roovers gesteld op hel gebied van Burgondiën, want, alhoewel
het wapenschorsing was, deédeii eenige henden aldaer uytloc-
pen en groote schaeden.
In 1476 zond Karei zynen beminden Campo-Basso met veer
tig duyzend goude leliën naer ilaliën om er volk te hueren,
eenigen tyd vóór dat onzen hertog liet kasteel van Granson
veroverde.
Laet ons op deéze zending eenigebyzonderheden voorbrengen.
In deéze reys nam Campo-Basso hel schandelyk ontwerp,
't welk hy zynen naem eene onsterfëlyke smaedvlek voegt. Niet
tegenstaende al deweldaeden van Karei, kwam den trouwloo-
sen veldheer iloór brieven en andere onderhandelingen zoo wel
in overeen met koning Lodewyk den XI, dat hy hem beloofde
zynen meester Karei ui'zelfs te vermoorden, of iii liet gevegt te
veriaeten, of levendig i'i - kouings handen te leveren.
Van deéze hoosaerdige «lok-ha udelde hy eerst tot Lyon met
den Italiaen Simoiv^é^Vsm.ester van Lodewyk, die op den
zeiven sterk betrotMt^ \Nanisefc had hy nog gesprek over dit
verraed in lVniiit. "in¥t*<|cti heer van Saint-Pierre, diedr.er
vader of eene moeder des huysgezins wel in alle geval,
eene erfenis zy, in den zin dien men aen dit wóórd ge-
meynelyk geeft
'T is na de dood der ouders dat de kinders, waer
van er somtyds in de wieg liggen, 't minst iets konnen
ontbeêren.
liet meestendeel der winkeliers, ambagts doende,
meesters of fabricanten, koopmans en diergelyke, zyn die
dóór hunne kinders niet geholpen en neémen deéze in de
winst en in 't beslier des huyshoudens in 't algemeyn
geen deel Zelfs, in veéle gevallen, van ongezondheyd,
gebrekkelykheyd, en andere onnoodig te noemen, der
ouders, zvn 7 de kinderen alleen dóór wie 7 fortuyn,
naer lange jaeren spaerzaemheydzorgvuldigheid en
ouophoudclyke werkzaemlieyd verzaemeld is.
Is hel. dan betaemclyk dat 7. gouvernement, om den
geldverkwistenden weg gemakkelyker te doorwandelen,
zyn paertje vraegt Is een zoo duer gewonnen fortuyntje
eerder geen algemeyn gewin of familie deeling als eene
erffenis
Het adres in antwoord op de troonrede is eyndelyk in de
Fransche kamer met eene groote meerderheyd gestemd gewor-
den. Nooyt heeft de minderheyd meer tegenstand geboóden.
Een lid, M. E. De Girardin, hééft zyn ontslag gegeéven. Al de
afgeveêrdigde der oppositie hebben besloóten het banket der
Reformisten by te woonen. Men verwagt zich aen wanorders.
In Yrankryk word er een légion élrangère van uytgeweékene
Polakken opgevormd die hunne diensten aen den koning van
Piemont zullen aenbieden.
De tweede leézing van het bill betrekkelyk de aenneéming
der Joóden in 't Engelsch parlement, is met eene meerderheyd
van 277 tegen 240 stemmen doórgegaen.
Den koning van Sardinian heél't zvn volk thans begiftigd
met eene grondwet op den leest der fransche geschoeyd. Men
ziel dat Europa met rcuzenschreéden naer zyne ontvoogding
koninglyken gezant was, en daerna kwam hy met zyne Italiaen
sche naer Loreynen af.Geheel deézen acnslag had hy beloófd
uyt te voeren, indien den koning hem wilde van vier honderd
gemeyne Ruyters oversten maeken en een graefsrhap in Yrank
ryk met twintig duyzend leliën gereed geld geéven.
Als Lodewyk van zyne twee afzendeiingen deéze beloften
hoorde, koude hy niet gelooven dat Campo-Basso zulke zaek
zoude ooyt vollooyd hebben, zoo lang als hy in groot gezag by
Karei gehouden w ierd. Daeroin vreesende, dat deéze groote
beloften op den koning zelfs wel konden uytgevoeid zyn, dééd
hy aen Karei het stuk kenbaermaeken. Maer den hertog beélde
zich in, dat het een nieuw tweedraglzaed was, dat den koning
lusschen hem en zynen getrouwen dienaer brengen w ilde. Zoo
zedert dat Lodewyk hem dit had geopenbaerd, betrouwde hy
nog zoo veéi ie meerden verraeder Campo-Basso. Deézen had
daerom zyne booze gedagten niet verhielen en ongelukkiglyk
vond hy haest de gelegenheyd om ze te volvoeren.
Veéle stactsveranderingen hadden plaets gehad, van den tyd
af dat Campo-Basso in Kareis dienst gekomen was. Den her
tog van Burgondiën had met Renatus van Anjou de vriendschap
gebroken, en na denzelvën van den onderstand van Lodewyk
den XI beroofd te hebben had hy Loreynen in bezitting geno
men. Daerna kréég hy met de Zwitsers een tweespalt dal dóór
de wapenen moest "beslist worden en nam het kasteel van
Granson waer hy tegen zyne belofte alles ter dood brengen
dééd. De Zwitsers daerom zeer verbitterd, vergaderden hunne
krygsbenden en kwamen legen Karei te velde. Den hertog, het
gevoel van Campo-Basso voor dat zyne voórzigtigste veldheeren
stellende, liep ze tegen; maer inden slag wierd hy van den
verraeder zelfs en nog andere krvgslieden verlaelen, diezeyden
dat het hun onmogelvk was liet volk tusscben de engten dei-
bergen in behoorlyken staet te zetten. Zoo moést Karei den
Strvdbaeren zelf vlugten verliezende 2000 soldaeten,versehey-
