ZONDAG 23 APRIL 1848. TWEEDEN JAERGANG. Nr 84.
AELST, den 22 April.
Dit blad verscliynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 73 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag óp onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle broehuofen, schriften, boeken, prin
ten, etc. waoj-van ecu afdruksel aen deszei Is opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons cénige
stukken zouden begeéren mede te declcn, zullen gelmyrn ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezblve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzoet alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQUU SLUM.
DEN DENDER-BODE
De beperkte vryheyd die het hoofdig bewind van Lodewvk-
Philips aen de fransche natie toekende, vergenoegde decze
niet; deéze vryheyd stak liaer als eenen doorn in 't herle en was
eene geduerige oorzaek van inwendige onlsteéking. Eyndelyk
ryp geworden, is dit gezwel eensklaps losgebroken, en zie,
eene voórbeéldeiooze omwenteling berst er uyt die koning en
koningdom te samen doel verdwenen. Vreesselyke les voor Ui.
alle die aen 't hoofd eener natie zytnéémt ze wel te baet
verheugt u overden slaep des volks niet hel welk gy onderdrukt
want deézen slaep is kort en wee deéze die het bestieren wan
neer liet eerst onlwaekt.
Nu, Fransche, dat gy uwe rechten terug genomen hebt, en
volkomen vry zyt, weést kalm en voórzigtigmaekt goed ge-
bruyk van de vryheydwerpt ze naer 't hoofd niet van eenige
verraedcrs die dezelve in 't bloed uwer broeders zouden smag-
leuDergelyke verraedcrs hebt gy in uw midden, zy hebben
zulks door menigvuldige akien getoond, zommige hunner
neigingen bewyzen het nog dagelyks. Dus weést op uife hoede,
waekt en dat het verledene u leere wat gy lieden vóór iiet
toekomende te doen hebtbesproeyt uwe herriomene Vryheyd
gelyk eene teedere plant met het vogl der gemaetighcyd
opregte vaderlandsliefde en verdraegzaemheydop dat zy
diepe wortels schiele en eenen dikken boom worde welkers
beschuttende takken zich tot aen het noorden konneii uvt-
spreyden en ons verlossen van het tooneel dat het lierle grieft
van allen menschenvriend. Wy mikken op den russischen dwin
geland. OMogthy eens onder het gewigl eener vraekneémendc
volkswoeile verpletterd worden....
Ondertussclieu fransche naüe, waekt op die heylige ark; ver-
wyder er alle lieyligschendende hand af; verwyder degeéne die
eenen ring der vrylieydsketen willen afrukken,'want de vryheyd
is slegts eene keten aeneengeschakeld dóór de rechten die dén
mensclr bekomt wanneer hy 't licht ontfangt. Doet gy dit, gy zult
gelukkig z,yn, doch nooyl zoo gelukkig dan wanneer de slaet-
kundige vryheyd de hand zal reyken aen de godsuicnslige gelyk
Belgian gedaeu hééft.
Dit waren eenige gedaglcn die by ons do ieézing deéden ont-
staen der geloofsbelydenis die wv liier laste# volgen.
M. De Montalembert is cenen'diêr heiden die onophoudelvk
vóór de vryheyd en tegen de onderdrukking gcslreéden hebben.
Onvergelykelyken minnaer der vryheyd, lieéft hy geduerende
17 jaeren derzelver schenders en 'verdrukkers aengelast die
doof aen zyne stem, hem vóór imnne viérschaeren daegden om
dat hy kosteloos de arme kinderen onderweesDoch men
ketent den volksgeest'niet voor ultyd vroeg of lael moeten des-
zelfs rechten erkend worden.—Mogt Vi ankrvk nu eens vóór goed
«e vryheydsbaen inslaen, mogt het goed /.acd dal deézen onver-
moeyelykeu en ervaren akkerman tvd us zvne stactkundigc
loopiiaen in den franschen akker g .-yéiirper hééft, eens wortel
vatten, dit land zou zoo niet zyne gnusdienstige gevoelens ten
minsten zyne oprechte vaderlands-en vryheydsliemein alles en
vóór alle deeten en Volgen. Dat onze landgenoóten over dege-
doofshelydenis van M. de Montalembert oórdeelen en zfch eens
vïacgen of de kaïididaeten die hn bv de aenslaende kiezingen
zuilen worden voórgedraegen, met dergeltke gevoelens bezield
zyn;zy bevatten volgens ons, de waere grondstellingen van vry
heyd en regeltugt die alleen de volkeren konnen gelukkig ma'e-
ken. Zie hier het stuk
De eer van in de Nationale vergadering te zitten wensclr
ik noch zal ik najaegen. Ik deel nog al liet gevoelen van deéze
die vinden dat, vóór nieuwe tvden nieuwe mannen uoodig zyn.
Macr verscbeydene onder UI. in verschillige departementen,
willen my wel uytcygene beweéging hunne stemmen aenbiede^.
Ik neém ze aen even. gelyk ik het inandaet van vertegen woór-
diger zal acnvccrdcn' indien ik er mede bekleed worde. Het zelve
weygerenwareden post van eere ehgévaerontvlugteu. Van uwen
kant hebt gy recht tot eene t^loofsbelydenis van inj ncn 't vvegc.
Zy is my des tegemakkclykertedoen, 0111 dat ikze by de herrin-
uering van myn voórgaende gedrag zal bepacien. Ik heb er niets
van te wederroepen, ik versla zelfs er niets aen te veranderen.
Ik heb altyd de nationaele souvereynelevt op de eerste t;y
myner stactkundigc grondstellingen geplactsl. Ik heb bacr recht
in de charte van 1850 erkend. Ik kan noch wil lieer werk be- j
twisten in de republiek Tan 1818.
Ik heb met reehtzinnigheyd en volkomenebel.ingloosheyd aen
hel grondwettig koningdom geloofd. Ik geloof nog dat het ver
tegenwoordigend bestuer aen 'l land 54 jaeren vrede, voorspoed
en wel is waer onvolmaakte vryheyd lieéft verleend, macr
toch zonder weerga in onze geschiedenis. Noglans God heeft
dit gouvernement veriaeten, en Vrankryk heeft liet niet verde
digd. ik onderwerp my aen Gods en Vrankryks óórdeel, om mv
niets ten zy myne pligten jegens het vaderland en de waerheyd
te errinneren.
De 17 jaeren van myn openbaer leven heb ik aen een enkel
gedagt toegewyd, aen de vereeniging des godsdienst met de
vryheyd. Niemand, geloof ik, hoéft met aenhoudendcr en kragt-
dacdigere zelfsopoffering vóór deéze zaek gestreéden. !k heb
haer myn hert geschonken toen zelfs wanneer zy teenemael
miskend en impopulaire was, wanneer de voorbeelden van
O'Connell en Pius IX de voóroórdeelen en driften der godde-
looze onverdraegzaemheyd nog niet gedempt'hadden. Heden is
deéze vereenig, zoo wel dóór het zegevieiend parysch volk ver-
staen, onvvedérroepelyk gezegeld, ten minsten in de Catholvke
henen. Er blyft nog over de zelve in onze openbaere zeden, in
yinzc wetten, in onze toekomende constitutie te doen gelden. Ik
heber.gehecl myn leven aen gevrogt en wil er altyd aenarbeyden.
in het order ceniglyk staelkundig, heb ik slegts eenen stan-
dacrd, de vryheyd in alles en vóór alle. Ik heb liet met alle
reehtzinnigheyd op den dag waer ik vóór de laetsle inael liet
spreekgestoelte in de pairs-kamer beklommen heb mogen zeggen
en ik het herSSel het, na dat eene ongeiioorde omwenteling
myne wóórden is opgevolgd: De vryheyd hééft den afgod my
ner ziel geweést. 1
Ik beroep stoulmoediglyk wie het ook zy van eenige daed
myns levens, eenig woord uyt myne pen gevloeyd of van. myne
lippen gevallen dat dóór de vryhcydsliefde niet was ingegeéveu,
aen te haeleu.
Vóór het buytenland heb ik altyd de wettiglieyd der volkeren
uytgerocpcn, en op de eerste lyn het goddelvk recht der nalio-
naliteylen géplaetst. Ik. heb nOoyt opgehouden tegen de -soli
dariteit te protesteéren die men lusschèn het liberael Vrankryk
en 't werk van 't Weensch congres zogt daer te stellen.
Niemand, biiinen noch buylen de kamers, hééft met meer
kragt en aenhoudendheyd dan ik de zaek van het helden Poólen
gepleélen; niemand heeft met meer geestdrift deszelfs opstand
van 1850 gegroet; niemand heeft sterker de moorderyën van
Galliciën geschandmerkt; niemand hééft iuyder aen Gods en
's menschens reehtveèrdigheyd aengeklaegd die overweldiging
van Krakau laetste voltrekking van 't Europasch vrackroepènd
schelmstuk, hét geen de alvoórzienigheyd reeds begint te kas-
tyden.
'T is die vryhcydsliefde, 't is het vertrou wen in de goddelyke
reehtveèrdigheyd, 't is den teederen eerbied voor het leven der
onderdrukte natiën, die thy ontvlamd lieéft dan.voór Ierland,
welks rechten en ellenden ik den eersten in Vrankryk heb uyt-
geroependan vóór Bclgicn, welks zoo lang dóór Europa bc-
dreygde nationaliteyl gegrondvest'is geweest op den eerbied der
.rechten van alle; dan wederom vóór de catholvke van den Li»
banusherg, ten prooy, aijp de Oostersche harbaersehheyd-; dan
.eyndclvk, voor de.republieken vaii'Zwitserland.
Ja, iu deéze laetste redevoering, dieeenen överwinnaer van
heden-niet gevreesd hééft by de volksvyoede aen te klacgen van
het Ifoogste zelfs des gestoelte dat ik nimmer kon beklimmen
om my te verdedigen; in deéze prplestatie myns Verontweêrdig l
berts tegep Het zwitscrsch radiealismus en de oniangsehe ver-
rechlveérdigingen des sciirikbewinds, ben ik getrouw aen myne
voórgaende iiandelwyie aebleéven; Ik heb slegts het misbruik
der magt, de dwingelandy der mcerderlieyd, het ongelyk der
overweldiging, de verdrukking der geweéteus, de verbeuring
der byzoudere fortuinen, het muilbanden der drukpers, de
schending der tempels en 't rooven der kloosters aengetast; al
deéze geweldenaeryën, waer van, God zy dank, niet eene in
Vrankryk den zegeprael der republiek lieéft besmeurd, llaerc.
eeuwige eere zal zyn van op het oogenblik haerer overwinning,
edelmoedig te hebben geweést jegens de mensehen en oodmoe-
dig vóór God. De myne.zal bcstaen in de ontmaskering van
schynhcylige verdrukkers.
Vóór ons inwendig heb ik altyd geëyscht een liberaelder
stelsel van staetkunde, een meer tivereensteminend stelsel met
den geest van Vrankryk dan het geen er in voege was onder de
verschillige ministeriën die ik heleéfd heb.
Ik heb de septemberwetlen bestreéden toen zy wierden voór
gedraegen; ik heb gclykelyk verslooten al de voorbehoudende
of willekeurige maetrcgels die sedert dien tot aen de wel op de
werkbpekskeus in de kamers zyn voórgedraegen gewpést.
Ik heb uyt al myne kragten.de godsdienstvryheyd gevergd,
maer dit vóór elkeen, zoo wel de geénc der protestanten als der
catholyke, zonder voórreeht,-.zonder gunst teil profyte myns ei
gen geloofs en ten nadeele van dat eens anders.
Ik heb de vryheyd van 't onderwys gevraegdik iieb den al
leenhandel der univcrsilevd aengelast dien M. Ledru-Rollin in
184-1, de conscriptie der kindshcyd noemde, met geweld naer
een vyandelyk camp gesleurd om er den vyand te dienen. Macr
ter zeiver lyd heb ik vwklaerd en beweézen dat noeh ik noeii
myne vrienden dien alleenhandel aen de geestelykbeyd wilden
toestaeri,enik heb kragtdaediglyk alle toégeéving verstopten die
'l erfdeel van allé schooien en gezindheden niet zyn mogt.
Ik heb de vryheyd van vcrepniging geëyscht als den grond
steen van al de andere vryheden, zonder' egter ooyt aen te neé-
men dat zy aen de staetkunde mogt toegekend en aen den gods
dienst geweigerd Wórden.
Ik heb my misschien te ycrwyten van gedeeld te hebben, niet
inde onversehilligbeyd, maer in de Onweétendlieyd van het
meestendeel der staetkundigc noópens verschillige maetscliap.-
pelykeen huyshoudkuudige vraegstiikken die hedfen fcene zöo
billyke plaets in de aemlagt des lamls hckleeden. Nogtans, van
I in 1840 nam ik werkelyk deel acu de heraedsiaeging der'aen de
werkende klas voórdeeligste wet, deéze op den arbeid der bin
ders in de manufacturen. Eji»aisdan zander ophouden de vrve
onderhouding der rust op de zoiidagen afeysclienile, geloof ik
meer vóór ziel en lieitaem des wefkmans gedaen te hébben dan
al de Utopisten van dieit tvd.
Ik heb dus tvdens gelieei myne'staetkundigc loopbaen in op
positie geweést. Ik heb nooyl van bet voórmaelig gouvernement
de minste gunst gevraegd of bekomen zoo min vöór my zeiveii
als voor de myne. Evegvvel beu ik verre zulks al^: eenen titel
by het nieuw bestuer te wiilerrdoen geiden. Want ik heb rechl-
zinniglyk liet behoud 'vandit voórmaelig bewind begeerd; ik
heb liet willen waerseliouwèn, verlichten en niet vernielmen
ik heb altyd gereed geweést het zelve te ondersteunen en toe
te juyehen, als in zyne raejlpleégingen liet goed de óverhaml
had op het kwacdik heb ed'eimoediglykgewenscht-van het den
weg des voorlgangs en redding te zien inslaen.
Ik gevoel juyst de zelfde genegen beden jegens liet repobli-
kaensch gouvenienieiit. Indien de stactkundigc loopbaen mv
weder door de.steinmcn myner medeborgers geopend wierd, ik
zou reclilzinnigfyï weder werken aen d'opvoriniug der repu-
bliekaensche grondwet. Verzekerd dat de gouvernementen in
'Vrankryk slegts. met eene zoo bewecnelyke snelheyd neérstonen
by.-belrék aen reehtzinnigheyd, en door toegeévend'ievd voc
uytsluyteiykê driften, zou ik my vóóraf toeleggen bin .en
■repabiikaensclt bestuer de eerste voórwaerdé van alle -
