ZONDAG 25 JULY 1848.
TWEEDEN JAERGANG.— N'97.
AELST, den 22 July.
STAETKUNDNj OVliRZIGT.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den daerop volgenden Zondag. Den prys der
inschrvving, bv trimester, is bepacld op 1 fr. 50 e., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persooncn die
vóór een geheel jaer inschrvven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveêrdi'ge klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, liy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon
iën verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verdergewacgen van alle brochuercn, schriften, boeken, prin
ten, elc. waervan een afdrukselaen deszeifs opsteller zal wor
den toegezonden. De naeinen dei'persoenen die ons cenige
stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk acn«aet.
CUiQUE SLIM.
Een kldcr wóórd over de mogelylte gespaerzaemheyd in den
budjet van oorlog.
By het leézen van dit opschrift zal misschien iemand
?ggen dat wy altyd op de zelfde stof wederkeeren, liet
géén wy moeten bekennen; doch sedert weynigen tyd
zien wy met genoegen dal veel dag- en weekbladen ons
gevoelen omtrent het leger beginnen te deelen als wy
zeggen ons gevoelen, 'tis 0111 te doen verstaen dat wy
van in don beginne onzer verschyning de zaek hebben
beoordeeld gelyk zy nu algemeen beoordeeld word.
Maerwie luysterde toen naerons? Niemand; weynige of
geene dag- of weekbladen wilden verstaen dat bet leger
moest verminderd wordenalle scheéneu goed te keuren
dat Belgiën, zelfs in den volmaeksten vrede, een effectief
leger van 80,000 mannen moest betaelen. En nogtans
wie zou gelooven dat die zelfde goedkeuring ons sedert
IS jaeren 175 millioenen franken gekost heeftniet
eenen van al de ministers van oorlog welke wy sedert
ons nationael bestaen gehad hebben, heeft gewild dat
Belgiën zyneu oórlogsbudjet op eenen voet bragt op
welken wy hem konden onderhouden zonder ons te rui
neéren; alle hebben tot heden toe die schandelyke geld-
kwisting van de kamers geëyscht en altyd hééft de kamer
die toegestaen. En waerom om dat men beweerde dat
een gedugt leger onze nationalitevl moest handhaeven
en doen eerbiedigen; omdat men beweerde dat een gedugt
leger ons by den vremden moest doen gelden Eyndelyk,
omdat, volgens M. Chazal, een gedugt leger de Belgen
zelve moest in toom houden, even als of wy kwaeddoe-
ners en oproerlingen waren! Neen, M. Chazal, de
Belgen zyn geene muyters; de Belgen zyn getrouwe en
vredelievende onderdaenen, zy lyden, zy sterven zelfs
van honger en zy zwygen. Wy mogen hier niet dieper
ingacn, want wy zouden geene woorden hard genoeg
vinden 0111 de smaedredens van eenen frauschman die
zich in ons land komt verryken,te schandvlekken. Den wy-
zen Micipsa, koning van Numidiën, die voorzeker meer
verstand van landsbestuer bad dan M. Chazal, zegde op
zyn sterfbed aen zyn kinderen: hel zyn noch de legers noch
de schatten niet die de steunpilaeren van den troon zyn:
't zyn de vriendendie men zich noch door 't geweld noch
ten pry ze van geld kan moeken; zy zyn de vruyt van goede
diensten en getrouwigheyd (1). Dat M. Chazal en de ka
mers zich wel van deéze waerheyd doordringen en zy
zullen beginnen
Met het getal generaels op de helft te brengen; want
't is waerlyk met de Belgen den spot dryven van met
hun zweet 60 generaels in de weelde en wellusten te lae-
ten leéven! Ja, Belgen, gy moógt liet weéten, gy onder
houd 63 generaels, en daeronder zyn er die jaerlyks 27
duyzend franken trekkenZy zullen beginnen met het
al te groot getal onnoodige officieren van hoogeren en
leegeren graed te verminderen die thans zelfs met twee
dry en vier peêrden dóór het volk onderhouden worden;
met een wóórd de kamers zouden dienen te eyssclien dat
het leger met deszelfs kaders op een effectief van 40
duyzend mannen gebragt worde om aldus den onzettend
gezwollen budjet kragtdaediger wyze te verminderen.
Ohzal misschien iemand zeggen, ziet gy niet dat de
tydsomstandighedcn te bedenkelyk zyn, dat wy alle dagen
konnen revolutie hebben, dat wy geene uer zeker zyn
van de aenvallen der fransche plunderaers 011 brandstig-
(1) Non exercitus neque thesauri praisidiaregni suntverum
amici quos neque arinis cogere neque auro parare queas
officio et iidc pariuntur. (Zie Sallust. Bell. Jugurlh.).
teis etc. etc. Dit zyn al schynredens waervan men zich
bedient om het geld uyt onze zakken te kloppen; wy
hebben gezien dat een paer honderd mannen vergenoegd
hebben 0111 de kwuciidociiei's van liiscjuons-1 oul on ue
vlugl te dryven en ons volkomen gerust te stellen; vóór
wat eene inlaudsche revolutie betreft, daer voor hoeft
het gouvernement niet te vreezen, maer, wel te verstaen,
als het wel bestiert, als het de laetsle duvt van den Bel»-
niet afperst om ambtenaers in weelde te laeteu leéven,
om kiesagenten in nuttelooze plaetsen te steéken, 0111
troetelkinderen, kozynljes etc. etc. te bevoórdecligen.
Vrankryk had een zoo magtig leger, en nog wierd in
twee dagen Lodewyk-Philips weggejaegd, wierden zyue
ministers verdreéven en zelfs met de dood bedrevgd.
Een volk dat wel bestuerd word hééft liet grootste be
lang om zyn bestier te behouden en de inwendige rust
gebandliaeld te zien; liet bemint zyn bestuer en zou alles
ter verdediging van 't zelve verpanden; 't is slegls wan
neer het ziet dat het uytgeput word, wanneer bet oiit-
waert dat de slegte besluerders zynen ondergang ten
hunnen voó.deele bewerken, dat het de gedagle krygt
tegen de overheden op te staen 0111 een ondraegelyk jok
af te schudden, en in dit geval zal een groot of een kleyn
leger evenveel te weég brengen; want eens dat een slegt,
een geldverkwisteud of dwingelandig bestuer het gedagt
eener revolutie in 't hert van een constitutionneél volk
hééft doen opryzen, geen geweld zal groot genoeg zyn
0111 die te wederhouden; het volk is soms wel gedulde,
het wagt, het hoopt, het wenscht naer beternis maer
eyndelyk word die niet verweézenlykt, de volkswoede
breékt los en 'l géén noch met smeekingen noch met
voorspellingen te bekomen was, word dan met geweld cn
zonder aenzien van persoonen genomen.
Mogten onze volksvertegenwoordigers eens wel naden
ken over 't géén hun nu ten overvloede vóórzegd word,
zy zouden het ministerie dwingen den wensch des volks
in te willigen.
Den vrede van Europa is verre van voóruyt te gaen. Het
noorden begint te gisten, terwyl het zuydeu vruglelooze poo
gingen scliynt aen te wenden om de kalmte weder te bekomep.
Den opstand van Moldavien en Wallachiên brengt bet rus-
siscb leger in optogt en de Ottomauischè Porte in onrust.
Twee groole keyzerryken zyn daer tegenwoordig.
Een ontzagwekkend koningryk vormt zich langs geéue zyde
der Alpen op. Niet alleenelyk hebben de Yenetiaensche pro
vinciën en Lombardiên zich met den Piemont eu Sardiuiëu
vereenigd, maer de Siciliaenen komen bovendien den hertog
van Genua, tweeden zoon van Iiarel-Albrecht, tot hunnen
koning te verkiezen. Er blyfl nog over de Ooslenrykers te ver-
jaegen en eenen diplomatisclien oorlog zal aenvang neémen
want de mogendheden zullen over deéze zaek zoo ligtelyk
niet slappen.
Men aenziet den opstand der Montemolinisten in Spaniên
als teenemael gedempt.
Een ernstig geschil komt thans tusschen Zwitserland en
Duylschland op te ryzen. Den berugten republikaen ISecker
mislukt hebbende in bet Groot-Hertogdom Baden de republiek
uyt te roepen, is naer het kanton Bazel gevlugt alwaer men
hem bet burger eereregt toeslaet. Het duytsch Verbond vraegt
zyne verwydering aen den Zwitserschen landdag; deéze laetste
vergadering aersell deéze vraeg in te willigen.
Het Engelsch gouvernement onderdrukt do iersche drukpers.
In Ooslenryk zelfden slaet van regeéringsloosheyd; verande
ring van het ministerie in eén meer demokratisch cabinet.
Den Hongaerscben landdag is op 5 deézer geopend.
De tydingen uyt Paryszyn vveynig geruststellend.Dcnstaetvan
beleg blyfl aenhoudend voortdueren. De kwaedwilligheyd zoekt
er de treurigste gerugten teverspreyden. De politieke vraekzugt
levert zich dagelyks aen de lafhertigste moorderyên over. De
gevangenissen zyn opgepropt. De drukpersvryheyd is nog altyd
geboeyd. Van al de dagbladen is den National het eenigste
waerdoór het gouvernement ondersteund word. Den geldelyken
toestand van den staelis vvanhoópig. Bedriegers en valschaerds
exploiteéren den handel met voórbeéldelooze stoutmoedigheyd.
Het ministerie is gewyzigd. Al deszelfs leden zyn harde repu-
blikaenen, en nogtans moet al de strengheyd van een wille
keurig stelsel worden aengewend om den opstand gedempt te
houden. Het is wel waer dal al wie vyand van 't communismus
is, zyn best dóet om den generael Cavaignac te ondersteunen,
maer T is min uyt overtuiging dan uyt vrees van die schriktoo-
neelen te zien herbeginnen. De tydingen uyt de departementen
zyn even min geruststellend. 'T is onmogelyk dal dien slaet van
zaeken blvve ducren.
ie zal \rankryk dan uyt die ongelukkige gisting verlossen?
M ie zal verstandig of sterk genoeg zyn 0111 dit ryk te behou
den? Sedert vyl'maenden hebben wy de grootste talenten dooi
den roem van bunnen naem ons zien begoochelen en ons doen
hoópenmaer hunne sterren schitteren nauwelyks aen den
staelkundigen gezigtrynder, of zie d'eene of andere donkere,
wolk komt de zelve benevelen. Alle volgen eikanderen •ge
zwind opalle spannen t'samen met den donderscherm om
den bliksem te onlinagtigen, maer den bliksem sterker dan
hun geweld, verpletterd hunne faem.
Indien er reden bestaen die bewyzen dat de republiek aen
'l Frausch karakter niet gelykt, bet koningdom gelykt aen
t zelve even mingetuyge hiervan de geschiedenis eener halve
voórbygevloógene eeuw. Men zal altyd waerheyd spreéken met
te zeggen dat geene regeéring mogelyk is by een zedeloos
volk gelyk men teParysvind. Weihoe! Parys, de meest be-
schaelde, de beleéfdste stad der aerde, is bet looneel van
wanorders waertoe slegts de wildste volkeren bekvvaem zyn!!
Wie zal den verlosser van Vrankryk zyn? M. Cavaignac doet
zynen proeftvd; M. Thiers hééft den zynen gedaen. Wy hebben
hem den geweézen koning, Lodewyk-Philips, langs over du
barrikaden op eenen troon zien leyden welken dóór den op
stand verbryzeld is op versehillige tydstippen hebben wy in
hem den meest oórlogzugtigen van alle ministers gezien; wy
hebben hem als verdediger van 't Zwitsersch radicalismus zien
optreéden, tot groole verergernis van al wie geencn God van
het toeval maektwy hebben hem opperhoofd gekend van
't laetste ministerie uitgejouwd, weggejaegd en met de dood
bedrevgd om dat het den ongelukkigen graef van Parys ais
koning wilde uytroepeuwy hebben hem eyndelyk tot hel repu-
blikanismus zien overgaen. Is M. Thiers dan eenen weérhaen?
Dat zyne talenten den vrede aen Vrankryk en aen de wereld
wcérgeéven, dit wenschen wy vueriglyk, maer in zyne grond
stellingen hebben wy noch trouw noch lioóp.
My hadden gepeysd dat het ministerie van openbaere werken
dat dóór de aftreéding van M. Frère-Orban was opengevallen
zou gesupprimeerd zyn geworden en dat deszelfs werkingen
aen du lalryke bedienden van 't een of ander ministerie zouden
opgelegd geworden zyn. Hierdoor bedoelden wy sleglseene
aenzienelyke gespaerzaemheyd te weég te brengen welke in
deéze tydsomslaudigbeden zoo dringend als prysbaer zyn zou
men denke niet datwy hier eene onmogelykheydzonden gewild
hebben, neen, verre zy van daer, maer er was goeden wil,
werkelyke ueyging tot gespaerzaemheyd van den kant van
t ministerie noodig. 1 geen in 1835 .mogelyk was als onzen
slaetsbudjet slegts tot 80 millionen fr. uylgaeven beliep
waerooi zou dit nu onmogelyk zyn Men leéze bet volgende bei
