M. den Gouverneur de Vriin uyt ook in deézen brief den
tcensch dal de kommissie aen den minister van 'l inwendig luier
gevoelen zou bekend marken nnii/iens de middels om, indien zulks
mogelyk is, dec ze roórlirén bloeyende nyverheyd Ie doen iurleé-
ven. De kommisic heeft eenpacriglyk hel volgende bcslttyl ge
nomen
i" Hel gouvencment zal acnzogt worden een stelsel van stempel
Ic willen inriglen om de lijmeneden gewreven mei zuyver haiid-
garen op <le merkten van die mei mecaniek&cn vcrveHrdigdIe
onderschcydrn
2° Dg den ugtvoer der lynivaedcn mei zuyvcr hanilgespiu ge-
wecven, zullen er premiën yceraeyd worden om er de plnelsing
by den vremden van Ie vergemakkelijken.
De Emancipation zegt dal tien minister eenc nuttige zoek rer-
riyt heeft wel door de tussclienkomsl ran den Item' Gouverneur
van Henegtinw inlichtingen Ie vroegen aen de commissie van
I werkhuys van Alli. Macr wncrnm heeft dienultigheyd hem niet
vroeger getroffenNa een intreeI uylsluylclyk daer toe in het mi
nisterie ingesteld, g< raedpleeyd Ie hébhenna de provinciale rticden
yerardpleëgd Ie hebben, raedpleeyd men tlians tie werkbuyzen.
Deéze inlichtingen zouden véél eerder hebben kunnen zg zoudtn
zelfs moeten genomen geworden zyn. Won» er dan zullen die
inlichlingneémingcn eyneligei, Wy hadden allycl gcdngl dat bel
ministerie van 12 augusUj 1847 een stelsel, in gcrcédhcyd heidom
de lynwaednyverheyd te redden. De verzekering die bel alsdan
uylbazuyndc, magligdc ons zulks Ie getooven; bel schynl dal wy
ongelijk gehad hebben Ie huópen.
Jlel geen tie kommissie ven Alli aen den minister komt aen
te raeden, is hem sinds lang aengeracden den Demler-bodc
licéll zulks van over twee jaeren aen het ministerie De Tlieux
en vervolgens aen II. Itogier gevraegd, en noch den oenen noeli
den anderen hééft er zyne acndagt aen verleend. Wat meer is,
ais de schoQÓslc gelegeidteyd zich aenhnód om de kwynende
lynwaednyverlieyd eenen werkelyken hulpmiddel toe lè bren
gen, laet het Ministerie Rogier zich, wy weélen niet uyl welk
inzigl, blinddoeken en slaet hel laken frakken toe in plants van
lynvvaeden kielen vóór de bürgcrwagt Ie gebiedenEu de zieh
zoo noemende liberalen die laken frakken vracgeu ter zeiver
tydc de lynwaeden kielen met veragling vcrsloolcmle, deuken
zy wel dat hel de kleimannen zyn die oils vrvgevoglen hebben?
voorzeker neen. Wy hebben er alhier een slacHje vanmet
kragt en geweld willen zy hier Ier slede ook de frakken invoe
ren doch eene petitie dóór 5óü burgerwaglen geleekend is naer
het ministerie gezonden ten voórdecle der kieldragtzal die
billykc, die natiuualc vracg worden a.lgeslaegenWy denken
bet niet, inner, althans is het zeker dat er alle middelen zyn
ingespannen om den voorkeur op de lakendragt te doen geévcn.
Wy wagten naer den uylslag.
Krcmbodegcm, 9 November 1818.
Acn den Opsteller run den Bender-bode.
Mvmihkr Vóór dVerste macl niyns levens gevoel ik
my opgewekt om iu een nieuwsblad ie schryven, niet om dat
het gezwets uylgekraemd Ier gelegenlieyd der benoeming van
den Burgemeester, om dat de beschuldigingen legen zekeren
schoolmeester gerigl, of eyndelyk omdat de öngerymde verregl-
digiog van dien kneukel op ntyocnigcn indruk doen; noglans zal
ik in 't voórby gaen zeggen daide ïerrcglveérdigiug van'drn ma
gister en de herroeping van den Napoleonislgeenzinsde rondleu-
ringmelde petitie van eersten leugenstrafl,en dat liet beweézen
is en verder kan beweézen worden dal de rondgeleurde petitie
bekleed is geweest met onwettige haiidleckeniugen, dat er per
soenen geleekend hebben op de 1'yne aenraedingcu van den
vernuften magister, geloovende dat zv ten voórdecle van den
legenwoónligeu Burgemeester leekenden. Vóór wat de petitie
betreft van 27 augusly, deózc is enkelyk dóór de kiezers gelee
kend geweest welke niet zeer voldaen zullen geweest zyn'als zy
gezien hebben dat den hoogaglbaeren sclioólmeester en consoór-
ten bun de uylsteékeude eer acndoen van ze vóór zoo dom te
doen doói'gaen dal zy eene petitie acnzien voor de quillanffl
vaneen logeincnl-liillel. Waerlyk deózc beschuldiging is nog
al logiek jammer is liet. dat zy in alle punten legen de waerheyd
zondigt, en dat de beschuldigers veel langere ooien loonen dan
de leckenaers der pelilie. Eyndelyk by' onderstelling dat de
beschuldigingen over de Iwee peticu min of meer gegrond zyn,
wat bcwysl dit ten zy dal liet resullaet der kiezing alleen slaén-
piug bewoon, autwoórddc den vremdcling al grimlachende.
Goed! zegde Ernest, by zich zclvcn, by is arm cu ik ben
ryk... Ily bereydde zieh afs'ehcvd van zynen gezel te neémen.
Op dit oogenblik verlichtte hem eene lanlcérn. Ernest zag
hem bleek en waggelend, en hy bemerkte voorde eerste uiael
dat zyn linnen niet bloed bevlekt was.
Gy z.vl gekwetst! schreeuwde hy uyl. O! Gelieve den steun
myns arms, tot iu uwe kamer, te acnveórtfen, 't is als eene gunst
welke ik by u verg. En beyde traden slilzwvgcnd den dorpel
zyncr kamer over. Iu zyn vertrek gekomen'zynde, liet den
vreindeliug zich in eenen zetel neerzinken, want zyne kwelsuer
ofschoon niet gevaerlyk, had zyne kraglen uylgepul. Ernest
hier verschrikt, trok aen de bel,"welkers kelen iu zyne handen
Idcéf, en weldra bemerkle hy, eenen aglhaereu ouderling, in
eene kauier welker deur open gebleévcu was.
Wat is 't! riep hy uyl, zich tol den gekwetsten wendende;
goddelyke almagl, wie hééft u in zuikdanigen slaet gebragl,
mynheer den Graef?
Ban wierp by Ernest oenen verwonderden en ondervraegeuden
blik toe.
Stel u gerust, luynon ouden vriend, zegde zyn meesier,
t, is macr eene schrab /.ie! lly wilde zyne kleederen openen,
macr eene schielyke bezwyming'helelle hem zulks te doen.
11; noemt «lateene schrabhernam den ouderling, de
kwelsuer beziende. Ik heb hel menigniael gezeyd, dat hy zyn
leven op dusdanige wys zou geëyudigd hebben, indien by by
voortduering des nagts alleen, de woeste gehuglen, verzamel-
plaetsder baenslroopers, ging hlyven bewandelen! Maer myn
heer wilt niet dal ik hem vergezelle, hy wilt zyne liefdacdige
werken in het goheym volbrengen, hy vreest, zegt hy, hel leven
van zynen ouden kamerling bloot te stellen, een leven welk
de biyflen hét gouvernement moet of zou reeds hebben moeten
lol leyddraed ncétneti
Zie bier nu wneroni ik nnodig geóórdeeld bel) van u te schry
ven: ln den zeilden art. van hel \erband vraegl men of het
wa r is dal zekeren schepen ceuige aerde voortkomende van de
al voering eens gemcenlewegs nyt hoofde van opeubaer nut met
go.ducuring des gemeente ravels gedarn, ten zynen profytc zou
hebben gebriiykl? indien liet niet dóór auleiitieke slokken be-
weezen was (en de alliauce-rnanncn van Erenibodcgem weélen
dit heler als iemand) dal den schepen geen hocgenacnul profvt
met die aerde in zyne weydc gedaen heeft, dat er dien grond
slcgls is ingevoerd om den npenbaeren weg die dóór zynen
eygeiidnni loopt vóór'l publiek gebruykbaer Ie maken, en dat
dai rdoór den schepen M. V. N. waerop men zinspeelt even als
dour al zyne voórigc akten zieh hoogst weèrdig hééft geloond
de gemeente Ic vertegenwoordigen, men zou de ongepaste aen-
lygiugen van liet Iinbond slilzwygcnd kunnen voórbygacn.
Hei is gemakkclyk iemand logens en laslerlael naer 't hoofd te
werpen, maer eenige samenspannende herbergiers onzer ge
meente zullen nooyt wederleggen dal M. N. den eenigslen zy
die, sedert lange jaeren, zich teeucinael aen 't gemeen wclzyn
heelt geslagtoll'erd, en dóór zyne gekende onbaelzuglighcvd de
agling van alle verworven hcéfl. 'T is gecnc overdreévenheyd,
want l is hier als algemeen spreekwoord gekeild, dal den com
missaris V. N. waekzaeiner is gewéést over de belangen der
genieeule dan over zyne eygeucEn lieden komen eenige
opgehlaezene douilioofden, zonder anteeedenlen, die geene
andere litels bczjllcn dan de sleinbedelacrs der Alliance ge-
weesl te hebben, den zetel van burgemeester etc. bestormen!!
en om dal die gasten in eenen treifelykeu schepen eene liiudcr-
pael vinden tegen hunnen ilwaez.cn hoogmoed, gelooven zy door
eenen hoop beestige leugens en lasteringen eene reputatie tc
mogen bevlekken die allen lol'en eerbied weèrdig is. Gcluk-
kiglyk is het zoo niet; iu onze gemeente zyn verstandige inwoo-
ners genoeg om rcgl Ie laeleu wedervoeren, en om met de diep
ste veragling néér te zien op de onnoemelyke dwaesheyd van
ecu handvol opstoókers die onze cerlyds zoo rustige gemeente
tlians zyn komen smoren.
Indien men tot bron moes n welke die reparatie van den
steenweg veroorzaekt heeft e zulke kwaedaerdige en lasle-
renile aentygingen vóór gev» nebben, zou men niet mogen
vraegen ot liet wacr is dat men die oorzaek verschuldigd is aen
een racdslid herbergier die, ledcnl eenige jaeren, helcollegie
en geheel den raed overheerschte, tegeustrydiglyk met alle re
gels aen oenen vremden indiislrieélen de oiitlossing toeliet van
ve.svhcvtle schepen kalsyslecnen die alle langs gezegden weg
gevoerd wierden en waerdoór deézen weg in eenen zoo sleglen
toestand is geraekt, en dit zonder andere vergoeding aen de
gemeente dan een dagelyks goed gelag hy het racdslid herber
gier? Is het niet wacr dat over di v jaeren dit zelfde weèrdig
racdslid 200U Ir. deed weygeren die het gouvernement acnboód
om een gemccnlehuys- cu schóól op te riglen? Is liet niet waer
dal sedert dien liet gemeen tehuys gehouden word in eene her
berg alwaer de archieven iu eene Togtige en walgelykc kamer
l'ggen te rotten Ik zou niet eyndigen indien ik al de schaem-
telooze akten moest aenbaelen die deéze kenmerken welke zieh
dui ven verlagen van den eenigen man die weézénlyke en onlie-
twisbaere diensten beweézen heeft, te vernederen. Zie daer
waoroin ik de pen heb genomen die, geloof my, niet zwaer
genoeg is voor my die heter de ploeg bande!, om in naem der
gehcele gemeente te protcsleéren tegen de lasteringen en
bovenal legen de ondankbaerlicyd die men beluygt legen eenen
man die van elkeen te regl als den weérdigslcn van ons alle
aenzien word. Eenen vriend der waerheyd.
Er is ons eene samcnsprack uyl Erembodegcm medegedeeld
welke wy om luiere uytgebreydl'ieyd niet kouncn mededeelen.
Er word voórnaeinelyk van dén rondleurder der petitie Meesier
l'ie, gehandeld wacrin zekeren Sis liern goede inzigton maer
wcynig verstand toekent. Er word ook in gesproken van eenen
klub die ten liuyzc van den moester gehouden is gewéést dóór
al de hectekoppen welke zieh te Erembodegcm van 't besluer
zouden willen nleesler inaeken; deéze heethoofden zonden den
meestee wys gemackt hebben dat, wilde hy zich gelasten met
de petitie dóór allerley sóórt van liaudlcekens te doen beklad
den, hy gemeenle-onderwyzer zou genoemd worden!! In de
zelfde sainensprack bcklaegt zich eenen Jan dal meester hem
F1WII.HI.M!.Ill.lt,„1,1
acn niemand nuttig is, lerwyl hel zyneO mvuen God! myncn
God hoe zeer zyn bloed vloevt!ondaukba'er kind, welk ik,
geheel kleyn zyude, in myne 'armen droeg, welk geheel de
vreugde myns ouderdoms uylmaekl en heden heb ikmogeljks
voor zyne dagen te beévcn
Geduercnde deéze ontsteltenis, scheurde den kamerling haes-
ligljk linnen bandjes waermedc hy de kwelsuer zyns meesters
'verinaekle; daerna vreéfhyzyu lidmaten met azyu. In den
naem des hemelsmynheer den Graef, ging hy voort, antwoord
uwen diei.ser, zeg dat gy vóór hem wilt Icéveu, dat gy u niet
meer zult blootstellen.
Indien ik eenen geneesheer liet haelen? schreeuwde
zynen dienaer uyl, welke zyne tracnen niet meer kon weér-
bouden.
Neen!'lis onnoodig, hernam den gekwetsten, welken
deoogeu opende, ik gevoel my mcrkelyk beter, a Bacrna voegde
by er by, de band des dienaers, grypende: Vrees niet, weer
den vriend, eeuen goeden nagt zal myne kragten herstellen,
morgen zal hy er niet meer versehyncn.
Sy Zll't aen eenige nieuwe onvoórzigtiglicilcn den
ken maer ik verklaer, indien gy in dusdanige leéveuswys blyfl
volhei den, zal ik er mevrouw uwe moey van onderrigleu, welke
u, als haereu eygen zóón liefkoóst, en deéze zal u van de erfe
nis berooven; ja, mynheer den graef, zy zal u ontervengy
zult wel gevorderd zyn wanneer gy geheel uwe fortuyn, in lief
dacdige werken zult verkwist hebbenEr zal u niets meer over-
blyveu om den armen te ondersteunen, uwe kinderen, gelyk
gy ze noemt, zullcu van hoilger ten grave daelen0!gy
hebt schoon teekens te mqeken, ging den dienaer voort;'tig
eene reglveèrdigc straf vóór de ongerustheden welke gy my
dagelyks veroorzaekt. Ja, mynheer, zeyde hy, zich naer Ernest
de petitie had aengeboóden enkelyk zeggende dat het vóór den
burgemeester was, en Jan denkende dat het vóór den tegeu-
woordigen was, teekeude de petitie zynde aldus door de fvnhevd
van den meester gefopt. Be sainensprack handelt ook van ilc
plaetszoekers der Alliance die alles aenwenden om voor Imniie
moeyte dóór dé Alliance beloond Ic worden etc. etc. Op het
oogenblik dat \vy deéze weynige regelen sluyten ontvangen wy
eenen derden brief die insgelyks over den sclioólmeester en
een koppel herbergiers handelt. Wy moeten die mannen acn-
racden zieh een weynig meer te eerbiedigen, want nvt al de
ons toegezondene stukken biykt dal zv zicli de veragling der
gansche gemeente op den hals baclcn. Èenen der beyde lier-
bergiers wiens naem gelyk is aen dit lid des lichacms wacrmcé
deAlliancc-mannen muylpceren toedienen, hoéft volgens,deézen
briei, zondag den artikel van liet Verbond luyd op in eene her-
berggeleezen, en den man scheen den artikefvan buyteu Ie weé-
le"zcgl Jen brief elkeen trok zvnc 'schouders op en
was over dc vuygc leugens verontweérdigd. Wy bemoevén ons
niet verder met dc zaek wy zullen den uvlslag der benoemin"
al wagten.
'T Vebbosd van zondag bevatte hel volgende
Ven leest in Ben Bender-bode van zondag laclst, ren hoofdar
tikel, over den minister Itogier, hel welk aen alle regizimnge
mensehen eed bewijs geeft ted hoc verre de slechte trouw kan tje-
bragl wordenalles wat Ben Bender-bode daer iu legen den
minister uylbraekt, is zoo taeg en zoo walgend dut men 'zieh ver
lagen zou mei er een enkel woord van Ir wederleggen. Ben
Bender-bode dry ft den spot met zyne lezers als hij dergclgke
drogarltkcls opdischt, of moet zich inbeelden dal. zg van hunne
zinnen beroofd zyn, want al wie onpartijdig is zal liia eens wezen
om daer over, mei een gevoelen van veragling, de schouderen op
Ie haelen De laid die Ivy voert is de gene van tie dicpslgczonkcne
zeileloosheydsehaemlelooze verwytingen, vergezeld van vuige
bcdreygingen. Welke ziel heefI gewaerwordingen gelyk Ben
Bender-bode?... Welke gccsl deelt in zyne begrippen'.'... Wie
heeft een hart zoo laf als zyn hart?... Stoute'ongerijmdheden
soutelooze uytvallcn, leugens, schandelijke leugens, m verkeerde
vervalschle beschuldigingen, daer in beslacl gansrli hel loos apen
spel van Boil Bender-bode: men zou hunnen denken, echter, dat
Ben Bender-bode gek of razend geworden is om dat er zon vele
mtlioenen zyn verbruikI geweest zonder dal de minister er eenige
franken van acn hem heeft beslecd. Dit is lach slecht, waul, man
nen van zoo groole bekwaemlwyd, die zoo vinnig zyn in'lbe-
wicrrnokcn, en zoo hevig in hel laken, mannen die zoo veel
patnohsmus hebben dal zy tevens Liberael en Calholyk zyn
deze mannen zou men dienen groole belooningen te geven
Wie ziet in dit artikel niet doórstraelen dien geest van
valschlieyd, van toomclooze spyliglieyd, eene onverzoenbaere
vraekzugl, ingevrortelden liaet en nvd kenleekcns een t volks-
lagene bedorvenlieyd des herten wélke de scliryvcrs zoo zeer
verblind dat zy niet onlwaeren hoe zeer zy hunne volkomene
magleloosheyd in volle daglicht plaèteen? Wie zal niet moeten
bekennen dal zulke mannen gewoonclyk scherpzinnig zvn om
trent eens anders gebreken,'en stokliiiml omtrent hunne evgene
boosaerdiglieyd en veraglelykc inborst? Voorzeker gelykèn zy
bier de meyssens die'lslvk van vóór hacrc htiyzeu vóór die
liaerer gebuereo steckcu elc. Boeli met al die walgclvkbevd
is er nog geen enkel argumentje van geheel ons artikel wérder-
legd. is gcmakkelyk iemand sebeldwoiirdcn naer 'I hoofd te.
werpen; de lange smalle vrouw SellB. die hier over eenige
jaeren aen de kerkdeuren dc wet aen de arme gaf, was hierin
laemelyk wei geocffend, maer niet zoo wel als dc gronte baezeri
van Verbond die de pretentie hebben geheel het dislrikt
te Verlichlri', Bat zy dit middel gehruyken om huiineii patroon
Sinte Itogier, legen de reglveèrdigc berispingen van alle vry-
deukende cu ongehuerde gazetten te verdedigen, dit laet zich
gcmakkelyk verstaenwant taslelyke waei heden wederleggen,
is onmogelyk zelfs aen vernuftige en scliraniiére schryversr en
by gevolg des te onmogclyker aen eenen hoop knoeyër- die de
eerste regels der redekunde oumaglig zyn. Gehecle da"en
bcsteédeu onze Yerbond-mannen om een artikeltje van den
ecnvoiuligen Dtndrr-bode met eenigen schyn van jepasthevd te
konneu bckuihbclen, maer ziende dat y.\ vrugtelooze- pougiiigen
aenwenden, dat de herssens haeremedewerking wevgeren, sfyat
hun hel bloed naer het hoofd en eene gehcele litanie van lage
Ziel, Dendirbaudet, Schacmleloozen, Zedeloozen, Leugcnaer etc.
keereude: Mynheer den Graef van Vaudrec, welken gy in dit
zedig vertrek ziet, hcélt vyflig duyzend ponden renten,én wéét
gy wacr aen hy deéze besleed? Om ongelukkige huysgezinnen
tc voeden welke hy, God wéét waer gaet zoeken, en zieli zeiven
zou hy van het ouonbcêrlykc hielen cnlbreékcu. O't is eene
edele joiigheyd, mynheer, de zegening der armen, de heerlvk-
lieyd van zyne familie. En den kamerling dóór zyne ontroe
ring bewoógen wischte zyne traenen af; inaer liet 'is mogelyk
dat hy zich op zulken goeden weg niet zou opgehouden bebben,
indien den graef, die van zyne ontsteltenis terug gekomen was,
lieui niet doen zwygen had.
Geduerende deéze stonden, was Ernest aen eene hevige fol
tering ten prooy; geheel zyn lichaem sidderde en groole trae-
nen biggelden langs zyne wangeneyndelyk, onbekwaam zich
zelren meer in te toornen, nam hy de hand van Van Vaudrec
en bragt die eerbiediglyk aen zyne lippen.
Ouwe vergiffenis, riep hy uyt, uwe vergiffenis! ik wil
ze nog liooren, want ik gevoel dat zonder deéze, ik altoos cllen-
diglykzou leéven; inaer leer mv ook uyt welke bron gy zulke
lalryke deugden pul!
Ben Graef wendde zyne blikken naer eenen yvooren Chris
tus weiken acn den muer was vastgemaekt en slarde langen
tvd
He welik zal denzelfden meester dienen, ging de jonglicyd
voort! ik vcrlaet myne dwaelingen; gy zult mynen leydsman
weézen. Gy zult rny op den goeden weg terug brengen!
0zeg, dat gy zult toestemmen mynen vriend, im non broeder
te wordeD
Vóór alle antwoórd opende mynheer Van Vaudrec zyne armen
aen Ernest deézen vlóóg er snellyk in, en bevde omhels
den elkander!
