ZONDAG 5 DECEMBER 1848.
DERDEN JAERGANG.—N' 116.
AELST, den 2 December.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
daglcekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 l'r. 50 c., dien der
annonecn op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eenc annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
sen. Indien iemand regtyeèrdigc klaglen of gegronde rekla-
men in 'l algemeen belang te doen heéfl, hy mag op onze onpai-
tjdigheyd rekenen; aen dcr/e zullen wy plants in onze kolon-
nen verlecnen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verdergewacgen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszei I's opsteller zal wor
den toegezonden. De naetnen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeèren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wal den
druk
CUIQUE SUÜ I.
DEN DENDER-BODE
BERIGT AEN DE NIEUWE INSCHRYVERS OP DEN DENDER-BODE.
De persoonen die zich aen ons blad vóór den aenstaen-
den trimester abonnecren, zullen al de nummers van heden
tot Nieuwjaer kosteloos ontvangen. Den Dender-bode is
een onverslacfd blad het welk uylsluytelyk het algemeen
welzyn beoogt en daerom zonder aenzien van persoonen
de akten gispt en afkeurt welke tegen goed order, vryheyd,
of regtvsèrdigheyd strijden. Zyn vaendel is regtzinnigen
eerbied voor godsdienst en grondwet, verdediging der waer-
heyd en handhaeving onzer nationale instellingen; vóór
geene moeyelykheden zal den Desder-bodk terug deynzen
om de vyanden der boven aengehuelde grondstellingen Ie
ontmaskeren en te bcvegtenomdat dcéze vyanden, gelyk
het de ondervinding meermaels geleerd heéfl, met geweld
in 't donker, en in 't openbaer onder schynheylige en bc-
driegelyke voorwendsels hunne eygenbaet ten nadeele onzer
sedelyke en stoffelijke belangen zoeken te bewerken. Wat
sommige hier ook van denken of zeggen, wy blijven by onze
gezegdens en zullen deéze in 't vervolg met daedzaeken biy-
ven staeven. Den algemecncn bijval, dien ons blad ge-
duerig ontmoet, gééft ons de volle overtuyging dut het
publiek onzen arbeyd na weerde wéét te schallen en goede
rekening te houden aen hun die weézenlyk deszelfs welzyn
en onderrigting bedoelen. Indien wg ons meermaels legen
verkwistingen en andere onstaelkundige akten verzetten,
't is geenzins om dat wy het gouvernement systematiekelyk
ryandig zyn gelyk andere het systematiekelyk uyt zelf
belang bewierookenwy willen ecniglyk hervormingen,
verbeteringen en gespaerzaemhéden op eenen vreédzaemen
voet, en voor het overig hegten wy er weynig belang aen
welke denkwyze ons bestuert voor zoo véél zy geene in
breuk op 's volks vrijheden en voörregten doet, en geene
twee maeten of gewigtcn gebruykt. 'S volks welzyn vóór
alles, en verder cuique sllm, elk hel zyne.
Als er nu over eenige verminderingen van jaerwedden ge
sproken word, welke verminderingen toclt maer gering zullen
zyn aengezien zy niet uylgeslrekt worden opal de jaerwedden
cn pensioenen in 't algemeen, zal er geene gegrondde on-
t-evredenheyd onlstaen lusschen de verminderde en onvermin
derde amblcnaers Voorzeker ja. En voor eerst schynl het dal
de minislers-jaerwedden aen de vermindering gaen ontsnap
pen. Wilt de kamer eens en v'oór goed gespaerzaemheden in
voeren,'t is nu den oogenblik en 't hangt van haer alleen af
dcéze in 't vervolg staende te houden. Dot, by voorbeeld, het
stelsel 't welk M. Lys verleden jaer in de volkskamer ontwik
kelde en 'tgeén den agtbaeren heer Delescluzc van Brugge in
eene brochuer even zoo duydelyk bewees, ingevoerd worde,
en men zal zonder groot geknor eene jaerlykschc bezuyniging
van zes millioencn op dit kapittel alleen verweézenlyken. Den
heer Delescluse zou w illen dat alle jaerwedden in evenredig-
heyd worden afgesnoeyd, te beginnen van de kleyustc tol de
grootste en aldus stellen welberedeneérde cyfers daer dat
opgemelde som zou bezuynigd worden. De jaergelden der mi
nisters zouden op zestien duvzend franken gebragt zyn, maer,
ons dunkens, zouden die besnocyingen maer dienen gedekrc-
teérd te worden lot dat al de leenigen afgelegd zyn, alsdan
zou bet de kamer vry staen de jaerwedden op den aktueélen
voet te brengen of de zelve te behouden. Wat zbu hier uyt
volgen? Dat de ministers hunne jaerlykschc traktementen mei
vyf duyzend fr. verminderd ziende, zouden gedwongen zyn te
spaeren en werkelyk zouden spaeren in hoop dat, na de geheele
kwytiug der leeningen, hunne jaergelden wederom zullen ver-
i.oogd of lol 21,000 fr. gebragl worden.
Do minislerieéle lofluylers schreeuwen en roepen op de 4
miiliocnen welke het ministerie zal bczuyuigen, maer zy
vergeéten dat de intresten der leeuingen met de helft deézer
som zuilen héén gaen, en dal welgeinaekle berekeningen daer-
stellen dal de schulden dés lands sedert een jaer met 65 milli
oencn zyn verzwaerd. Die véél verkwist heéü, mag toch wel
iels spaeren, want ging men trapswyze op om altyd de schul
den te blyven vermeerderen, op hel eynde der rekening zou
het land meer belast zyn als hel weèrd is.
Men verzoekt ons het volgende te plaetsen
Mïn iieeu den Dender-boue G'hebt over laelst nog een briefken van
my gekregen en in uwe gazel gezel, nu vraeg ik u nog ne keer
een kleyn plaelskenom over de garde civiek te spreken. Onze rc-
gence-hecren hebben unaniemelyk voor hel franksken geweest,
bet Aelslersch orakel heéfl er ook voor gesproken en «lil wel
nel zon weynig agling voor de kielteekenaers dat het een ieder
rerergerd hééft. Er waren er die zeyden dat zy toch ruyui zoo
goed waren als den uytmunleuden oraleur. Doeh dit aen den
kant, maer w ie heeft er boyt gehoord dat de meerderheyd zich
aen de minderheyd moei onderwerpen? 550 burgerwagleu vra
gen den kiel, en slegls honderd waeronder 50 a 60 geforceerde
igen het fraksken, en nogtans worden deze bietste aen-
hoord. Is dit de intresten der burgers bchcrligcn? Men zal
ondervinden dal ruyin de helft der burgerwagleu zich niet
zullen kennen kleeden, en wie zal deze kleedingen moeten
helalcn Wederom de brave burgers die bunnen lesten cent
aen gedwongene leeningen hebben moeten storten...
Zie hier M'. den Dender-bode, eene rekening van 't geen de
kleeding met hel fraksken en met den kiel zal kosten:
ERAKSKEN.
Een gelymd fraksken fr, 17-59
Schako7-50
Epauletten5-00
Rroek met bicsken. 12-00
58-89
KIEL.
Eenen kiel.
Kordons.
Schako.
10-00
00-60
02-50
15-10
Eene donkerkleurige broek
heeft men gewoonclyk.
Bovendien Mr. zal hel fraksken geen twee eens meer weerd zyn
als het eens nat geweest is, gy weel zoo wel als ik wat laken van
5 fr. par dl is, en waeraen den leverancier nog een paer fran
ken winnen zou. Onderstelt 800 frakskens maer van twee
ellen, is 5200 honderd franken Dag Nelle, zey den man,
en hy slak zyn vrouw onder 't ys... Maer al te rap; wy zullen
den man hel. lakeu aen zyne vingers laten. Ik zal u binnen
eenigcu tyd nog eenige andere finessen laten weten, nu is hel
genoeg voor van daeg. Eenen teekenaer voor den kiel.
STAETRUNDIGEiV OOGSLAG OP IT ALIEN.
Eyndclyk hebben hetde volksvcrleyders te Roomen zoo verre
gekreégen dat de Romeynen eensklaps alle handen van
gehoorzaemhevd jegens Pius IX hebben verbroken en aldus
'het'vaderlyk hei l van den besten en incest vryheydslievenden
Vorst van droel'heyd doen bloeden. Ja, Pius IXdie, ecnigen
tyd geleden, als eene opgaende zou aen den Italiaenschen ge-
zigteyndcr glinsterde, wiens naem tot op de uyterste kusten
der aerde gezegend w ierd en welken het romeynsch volk ^legts
met eerbied- en vreugde kreéten uytga linde, dien zelfden Pi us
is thans dóór ditzelfde volk in eene zee van bitterheden ge
dompeld en hééft zyne gelrouwsle dienaereu onder 't moord-
stael van gchuerue booswigten zien vallen.
Den Ueyligen Vader, om het vergieten van broederbloed te
belellen, betgcén vóór zyn goed hert eene opperwet is, hééft de
eysscheu der bedriegers" en des bedroógen volks moeten inw il
ligen en een ministerie samenstellen dat zyn vertrouwen niet
bezit. Zal dit ministerie het volk gelukkig maeken Zal hel
meer vryheyd verkenen
Men wéét dat den Paus by zyne aenkomst, al de wenschcn van
zyn volk is voóruytgegacn," en nu uat de Romeynen alles beko
men hadden, ze lis dat geéne liet welk liet hert des heyligen
Vaders doorgriefde naemelyk de verw vdering der Jesuiten cok
dóór het aenleggen des volksbedriegers bewerkt, nu is slegts
den kelk van smcrlen vóór den grootcn Puis bcreyd. Zoo gaet
bet met de ondankbaere, zalft hun de handen, ev hunne vuys-
ten zullen des veèrdiger zyn om u slaegen toe te brengen;
wcidaeden schryyen zy op 't zand, en inbeéldingen dat men
hun niet genoeg of slegt gééft, worden op marmer of koper
gegrayeérd; er zyn eeuwen noodig om dit uyt te wisschen ter-
wyl eenen stond genoegzaeui is om oulelbaere tydelvke en gces-
telyke weldaeden te vergeéten.
Doch, in 't midden van dil woest tempeest waervan wy hier
aglcr de voórnaeinsle omstandigheden laeteu volgen, blyfl den
Paus op het terreyn des gevaers en bukt hy slegls voprde over-
magl en dan nog om verdere schelmstukken als irtoordcryën,
brandstigtingen en overweldigingen te verhoeden van wege
een volk dat hem over weynigen tyd met jubel- cn fakkcltoglen
vereerde. Ondertusschen mogen de aeuslagen «les volks of
schoon pligtig, als verschoonbaer aenzien worden en dit om dat
het zonder overleg of kennis van zuckcn gehandeld Jieéft, en
slegls tol die wandacden is acngespoórd gewcést dóór de kop
stukken der klubsen, aen welke alle middelen goed zvu om
hundocl van overhcerschingte bcreyken. Ja, is in de klubsen,
in die broeyueslcn van wanorders, in die schooien der godde-
loosheyd dat dergelyke ontwerpen gesmeed worden't zyn de
kopstukken die de overige leden en l volk verléyden en 't zelve
als instrumenten gebruyken ter uytvoeriug hunner verderfelyke
plannen waerin noch godsdienst, noch regtveêrdigheyd, noch
goed order, noch scepter, noch kroon geërbiedigd worden zoo-
dra deéze zaeken hunne inzigten tegenwerken. Mogten de
>cn der verdwaekle volkereu eens open gaen, hoe zouden Zy
sidderen by den afgrond op welks boord zy héén gesleépt zyn.
Aelst, 28 November, 1848.
Mynheer den Opsteller.
Alhoewel het buy ten inyn beroep is van my mei schryven
bezig te houden, zelfs dat het zoude konnen aenzien worden
als biiyleu mynen leest gegaen, kan ik my doch mocyelyk wc-
derhouden l i. de volgende klaglreden toe te slieren.
Onder de 29 dóór Él. in uw laetslc nummer aengehaelde
schcldnacmcn welke het Verbond van Aelst El. na hel hoofd
zend, zyn er byzonderlyk twee welke myne aendagl getroffen,
myii hert door medclvden bewoógen en myne verwond«;ring
verwekt hebben, dóór de juystheyd waer mede zy UI. zyn toe
gepast, naemelyk Twistgecstiye en llekelacrwant my denkt
dal ik de oorzaek kmine waerom het biadje UI. be/.onderlyk
deéze eerste aentyging doetwat de tweede betreft, deéze weet
iedereen; had het biadje oodmoedigheyd genoeg, het zoude mis
schien zelf deéze klaglreden tiyigalmen, maereylaes! het is een
weynig te hooveêrdig, hel vuyi postuer.
Óch armen! hebt toch medclvden met dit biadje cn deszelfs
Opstellers en laetloch den vrede onder zyne patrooncü en
hondgenoólen want met al uw openbaer maeken en herhaele»
van hunne feyicn, maekt gy elk opmerkzaem op hunne eygen
baet zoeking ten koste van het algemeen belang. Gy doet de
valschheyd hunner beloften, hun sehaemtcloos lasteren en
liegen, hunnen partygeest, hun bedrog, geweld enz. aen een
ieder kennen!En peyst gy dat hierdoor tusschen hun en dcéze
die in hunne beloften zoo véél vertrouwen gesteld hadden, tus-
sehen hun en hunne predicanlen die niet hacslig of genoeg
beloond zyn, geenen twist en vyandschap veroorzaekt word.
peyst gy misschien dat gy zelf hierdoor hunnen hael en dien
hunner aenhangers op den hals-niet h&elt?? is hel zoo, gy
zyl in uwe meyning bedroógen.
Och armen! hebt toch medclvden met hun! en gcweêrdigd
de volgende verontschuldigingen in agt ie neémen
Hebben zy en hunne palroonen in den tyd solemneéle valsche
beloften gedaen, hel was zoo zeer niet om aen het vertrouwen
van het volk te beantwoórden, dan om dóór dft vertroviwoo
in staet gesteld te worden, om vóór hunne eygen'bact en par
tygeest te konnen werken ten nadeele van land; stad, armen en
algemeene best.
Och arrnenhebt toch inedelyden met bunHebben Ty^ol
beter zyn zy gewoon de deftigste, de onberispelykste persoonen
te verstooten, te bekladden en te beliegen, het is zoo zeer niet
om die persoonen in fonn, dan om dat zy van hunnen aen hang
niet zvnde, sveéten dat zv noch in hunne grondbeginselen,
noch in hun bedrog, geweld enz. zullen deelen, dat de Alliance
en by gevolg de verbond-heerkens dit vóór deugden agtende
die in bunnen regel hoogst noodig zyn, dcéze persoonen als