ZONDAG 20 MEY 1849. DERDEN JAERGANG.N' 140.
AELST, den 19 Mey.
EEN ONVERWAGT PENSIOEN.
annoncen op 20 eentimen ilen drukregel. De persoonen (lie
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
sen. Indien iemand regtveérdige klagten of gegronde rckla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, by mag op onze onpar-
tydighevd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brocbueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen dcszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naernen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeêrcn mede te dcelen, zullen gehevm ge
houden worden, ten zy w v in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geeno stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUiaUE SUllJI.
DEN DEIDER-BODE
DERTIEN HONDERD EN ZEVENTIG DUYZEND FRANKEN.
In den budget van justicie zyn er 570 duyzend fr. toegeslaen
tot aenkoop van grondstoffen voor de fabrikatie in de gevan-
genhuyzen; thans komt de kamer by deéze som eene tweede
van 800 duyzend fr. te stemmen geschikt om garens aen te
koopen ter verveêrdiging van lynwaeden vóór den uytvoer.
Deéze uyt te voet en lynwaeden gekend onder den naem van
Russias zyn van eene grove hoedaenigheyd en konnen zeer
gemakkelyk met handgaren geweéven worden maer stelt bet
gouvernement zich vóór handgaren te doen gebruyken nel
neen't is tol dé mekaniekbaezeu dat het zich gewend heelt,
't is aen deéze dat het staelen gezonden hééft om de garens van
leegen N° te bekomen. Maer, zegt men, het handgaren zal aen-
geko"t en vcrbruykt worden zoo haestmener in gelukt is de
N" behoorlyk te klasseéren Bittere beschimping vóór de
vlaendersclie spinnerssen en bedricglyk voorwendsel om de
groote mekaniekbaczen met eenigen schyn van grond te bevoor-
deeligen 1
Als het gouvernement staelen nacr de mekaniek-spinners
zend,waerom zend bet niet insgelvks staelen naer de lynwaedko-
mités en nacr al de gemeculebesluercn der laenderen om te
zien of deéze niet zoo wel als de mekaniekspinners soórlgelyke
garens konnen leveren? Dat de spinnerssen onzer Vlaeuderen
die sóórten zoo wel konnen verveêrdlgen als de mekanieken,
zal iemand redelyk konnen of durven betwisten, maer'tschynt
eene zekere noodlöltigheyd dat ons bestuer met geweld de oude
lynwaed-nyverheyd teenémael wilt vernietigen.
Men denkt, zoo 't schvnt, eenigzins aen de weevers, en men
ver"eét moedwilliglyk de spinnerssen; mogten de wcévers met
handgaren weéven, dan zou men vóór uytkomst hebben dat
eenen weever aen vyf spinnerssen kan werk geévcn, en mogten
vyf spinnerssen elk 50 centimen daegs winnen, zy zouden ge
makkelyk eenen weever in de familie konnen onderhouden
terwyl den weévér alleen werkende met eenen frank daegs, vóór
«'eene dry spinnerssen den kost kan w innen. En waeront toch
moet het gouvernement naer Engeland gaen om garens aen te
koopen ten evnde die in de gevangenhuyzen te laeten verweé-
ven, terwyl ónze vlaendersclie spinnerssen werkeloos zyn en
van'honger en gebrek sterven 1s dit om de vlaemsche armoede
te beschimpen of wilt het oud orangistnus misschien hierdoor
eene rol van veragtelykc vraek speélcn? Wy zyn geneygd om
'teen of ander te geloöven, want met lynwaeden kleeding voor
de burgerwagt waerdoór de nyverheyd der Vlaeuderen eenige
laevenis had konnen bekomen, is het eveneens gegaen.
Joseph den II, in eene van die wandelingen, in de welke liy
vermaek nam zyne grootheyd te verbergen, zag eene jonge
persoone die een paksken in liaeren voorschoot droeg en over
vallen schéén van de bitterste droefheydhaere jongheyd en
haer treurig gelaet beweiden hemhy naederde haer met
deéze aenlrekkelyke beleéfdhéyd, die het belang en de eerbie-
digheyd uytdrukt, de welke de gevoelige zielen altyd vóór de
ongelukkige hebbenhy vraegde haer of het hem niet geoór-
loft was. te weéten wal zy droeg. De jonge persoone, welkers
lierl, opgezwollen van verdriet, de noodzaekelykheyd beproefde
die alle'de ongelukkige zomtyds gevoeld hebben, van het uyt
te storten, konde de aendringingen van den onbekenden die
haer ondervraegdc niet lang tegenslaen; zy zeyde hem dat het
paksken, liet welk zy droeg, eenige kleederen van haere moe
der inhield, die zy ging verkoopen; zy voegde daer al weenende
by, dat het den Hauwen en laetsten middel was die hun over
blééf om te leéven; dat zy zoo een droevig lot noyt verwagt
haddat zy dogter en haere moeder weduwe was van eenen
officier die met eere en onderscheyd gediend had in de troupen
van den Keyzer, zonder nogtans den loon ontvangen te hebben
dien hy regt had om te verwaglen. Gy had aai den Iieyzcr een
gedenkschrift moeien vertoonen, gaf den Monarch haer tot ant
woord. Z'Jt gy niet gekend van iemand die hem mee each kan
aenbeveélèn? Zv noemde hem eenen van die hovelingen, de
welke 7.oo ligt vergeéten als beloóven, en van over lang op zich
Water van zy, met de 800 of beter met de 4570 duyzend
franken, vóór de vlasnyverheyd geschikt, zal er geené Vlaen
dersclie spinnerpse nog zelfs geenen belgischen mekaniek-
spinner eenen stuyver winnen, want alle onze mekanicktuygen
zyn ingerigt om fyner garens te fabrikeéren, en onze arme
spinnerssen zyn zelfs niet opgeroepen, om dergelyke garens
inlebrengen. Èenige ryke speculanten van Antwerpen zullen
daertoe Engelsehemekaniek garens verschaffen, en alzoo zullen
al de profyten in hunne handen blyven, behoudens den gerin
gen weefloon die de gevangene van Antw erpen en Sinl-Bernard
daer uyt bekomen zullen.
Deéze nieuwe lvnwaeden zyn uytsluytelyk vóór den uytvoer
bestemdhier uyt besluyt men aen onze vlasnyverheyd geene
concurrentie te doen maer als men iets wilt naeletlen, is het
onze spinnerssen en zelfs onzen landbóu wniel benaedeelcn? Den
Engelschman trekt zyne grove vlassen uyt Belgiên niet maer
uyt Ierland en Rusland, en aldus zal hier vremde stof verwerkt
worden terwyl wy hier dezelve en betere in overvloed bezitten.
Vóór wat eyndelyk onze arme spinsters betreft, wilde men
deéze vóór den uytvoer laeten spinnen, zy zouden werk en
brood hebben en dit nog zonder de ntekanieken te benadeeli-
gen welke hel gouvernement toch met kragt en geweld tot
ondergang van de Vlaenderen wilt blyven ondersteunen. Men
zegt van die Russias dat zy een nieuw voortbrengsel zyn doch
de' hoedaenigheyd van garen waervan zy gemaekl worden, is
hier maer al té wel bekend en levert ook niets nieuws op.
Maer ongelukkiglyk zien wy dat ons gouvernement altyd ver
keerde wegen inslael en dé Vlaenderen altyd van agier laet
welke onze ministers nogtans beloofd hadden te redden met
vóór de zelve een nieuw tydstip van geluk en welstand le
openen. Belgen, en gy voórnacmelyk Vlaenderaers, wat zegt
gy van dit nieuw beloften politiek
Brussel den 46 mey 4849.
Waerom worden de gouvernementen hedendags zoo hevig
beknibbeld? Om dat zy zich met alles en in alles zonder nood
zaekelykheyd bemoeyén en overal willen meester zyn.
Ons' gouvernement wilt voerman zyn op den yzeren weg.
Men wéét dat de ministers jaerlyks van 6 lot 7 milioenen agter
uyt rvden. liet volk zegt: Onze belangen worden niet nagezien;
daer is teveel verkwisting; waerom die koslelyke rytuygen en
statiën, die nultelooze gebouwenwaerloe al die bediende, liet
gouvernement moest, gelyk in Engeland en Vrankryk hel leggen
en besluereu van den yzeren weg aen verscheyde compagniën
overgeladen hebben, lie schippers en voermans zeggenden
yzeren weg is onzen ondergang, hy eét het land op; hel sasregi,
liet barreergeld en de patenten moeten verminderen. De steden
willen dén larif op den yzeren weg verleegen, de parochiën
genomen had van hem die te recommamleércn, zonder iet le
hebben konnen Verkrvgeu, zoo hy zevde. De vrugteloosheyd van
haere aeuzoekingen had haer zelfs nadeeïige gevoelens van de
regtveérdighevd desKeyzers ingeboezemd, die zy voor hem niet
bewimpelde. "Men heeft u bedroógen, hervatte den Vorst, zyne
ontroerdheyd bedekkende; ik ben byna zeker dal den Keyzer,
indien hy uwe gesteltenis gcivcélcn had, u uyt den nood zoude
geholpen hebben. Hy is 'zoodaenig niet als men u dien afgebeeld
'hééftik ken licm, hy hééft my lief, en bemind nog meer de ge-
reglighcydgy moet lol hem noodzaekelyk meen loevlugt nccmen;
stelt eene memorie opkomt my die morgen brengen in hel kasteel
op soodaemge plaets en ten zulkcnucrc; als de zoeken zyn gelyk
gy my gezeyd hebt, ik zal de memorie en u mede aen den Keyzer
vertoonen; ik zal uw verzoek ondersteunen, en ik durf gelnoven
dal hel niet te vergeéfls zal zyn. De jonge dogter droogde haere
traouen af; en horst uyt in beluygingen van dankbaerheyd lot
den onbekenden heer, die haer verder zeyde: T is onihrtns-
schen niet n oodig (lal gy uwe JUcederen verkoopt. Hoeveel liail gg
gerekend daer van ie Itebben? Zes dukactcn, antwoordde
'zy, Start toe dal ik er u twaelf leene tol dat wy den uylval
van onze zorg zien. Na deéze woorden scheyd hy van haer. De
jonge dogter loopt aen haere moeder de twaelf dukaeten en de
kleederen, met de hóóp draegen die eenen onbekenden, eenen
bescherm-engcl, eenen lieer uyt hel hof, eenen vriend van den
Keyzer haer zoo even gegeéven hééft. Aen de beschryving die
zv L'céft. aen de gedaente die zy afbreid, aen de aenspraeken die
willen hem verhoogen. Daer is niemand te vrede, elkeen is
misnoegd en valt uyt tegen de ministers.
Het gouvernement bemoeyt zich met nyverheyd en koophan
del. Wat gebeurd er? Is ei' eene nyverheyd die kwynt, men
begint te roepen: de ministers zyn er de oorzack van, zy moe
ten ons helpen en beschermen, zy .moeten de inkomende reglen
verhoogen, hel vragtgeld al'slaen enz. Is er eene nyverheyd die
toeneemt de staclsmannen worden verwittigd, zy hebben er de
oog op om die onder de hand le houden en er honing uyt te
zuygen. Wat is hiervan het gevolg? Dat alles onstandvastig en
wankelbaar is, dal alles afhangt van eenige maelregels of wet
ten de welke dagelyks veranderen, dat de ministers de winst
ja gansch de fortuyn'derkoopmansen industrieéle inde hand
hebben, dal de grootste steden, de hardste scheeuwers en beste
vrienden altyd acnhoord en geholpen worden tot nadeel van
parochiën, dorpen cn geringe liorgers.M. Anspnch heeft aen
M. DelaHaye verwoeien dat de kamer papieren geld hééft moe
ten decrêleéren om de fabrikanten van Genei le helpen. M. De
Merode hééft zoo maer rond uyt gezegd dat verscheyde minis
ters de algemcene belangen des volks aen hy zondere hebben
opgeofferd en nog bereyd zyn zulks te doen in de wel op de
suykers. (Dender-bode 12 mey). ldereen kiaegt en murmelt
legen het bestuer. Den geénen die wclvaert, veel hééft cn be-
vonrdeeligd is, wilt nog meer hebben en bekomenden geénen
die agleruyt gaet en arm word, valt uyt legen koning cn minis
ters en legt hun alles te last.
Hel gouvernement doet de benoeming van borgemeeslers en
schepenen. Wat zegt het volk hierop? Opd'eeneparochie hoort
men Onzen horgemeèster is eenen onverslandigen mensch, hy
kan zyn evgen buys niet bestueren, hy zal ons in schulden en
moeyelykii'eden brengen. Elders hoort men: Onzen borgemees-
ter is eenen dronkaerd en zedebederver, eenen hooveérdigeu
zot en parlygeestigen man die zich vreéken zal over zyne te-
genparty. Op eene andere plaets zegt men: Onzen borgemeester
of schepenen zyn benoemd dóór de tusschenkomst van eenen
advocaet, notaris of schryver om aen deéze kalanten le be
zorgen, door den invloed der Alliance en voiksverbeélders om
dat zy, voor hun, in de kiezing gewerkt hebben. Hel volk be
sluyt bier uyt dal de ministers met listen en valscheyd te werk
gaen, dat zy de algemeene belangen niet behartigen, dat zy blin
delings te werk gaen in dergelyke benoemingen, want het is zeker
dat dé ministers het tiende deel borgemeeslers niet kennen.
Hier uyt volgt dalzy zich bemoevën met zaeken daer zy geen
verstand van' hebben, dat zy dikwyls bedroógen zyn en dwaeze
en uylziunige benoemingen doen en bygevolg byna overal
beknibbeld worden.
liet gouvern. wilt meester zyn van hel onderwys. Geheel het
land is in beweéging; de-gazetten, brochuren en andere schrif-
niet onbekend kan blyven. Alsdan word de jonge dogier be
vreesd, Ier oorzaek van de vrymoedigheyd met welke zy tot den
Keyzer van haer zelf gesproken hééft; zy durfde 'sanderen-
dags nacr hel kasteel niet gaen; haere vrienden konnen haer
aldaer niet lcyden ais na de gestelde iter; zy komt er ten
laetsten, in den oogeublik dat den Keyzer, verlangende om
haer te zien, bevel gaf om haer le zenden haelen; alsdan niet
kounemle missen van haeren souverevil te kennen, viel zy van
haer zeiven. Wat had den vorst in dien tusschen-lyd gedaen
Hy bad nauwkeurige information genomen by de eerste officie
ren van het corps waer in den vader van de jonge persoone
gediend had; wanlliy had de voorzorg gehad haer den naem van
dit corps en den geénen haers vaders te vraegeuhy had haer
verliael waeragtig bevonden, en zig daer dóór verzekerd dat
zyne weldaed niet misplaelsl zoude weézeu, maer over-een-
k'omen met de geregtigheyd. Als de jonge dogter, die men in
een ander vertrek gedraegen had, weder lol haer zelve geko
men was, dééd den Keyzer haer in zyn kabinet leyden met de
vrienden die haer vergezelschapl hadden; hy gaf a'en dezelve
vóór haere moeder het brevet van een pensioen gelyk aen de
appoinlemenlen die haeren vader genoólen had, en waer van
de helft baér ten deel moest vallen, in geval zy haere moeder
kwam te verliezen. Joffrouw, voegde dien goeden vorst daer
by, ik bidde mejoffrouw uwe moeder en u, my dm uytstel te ver
geer ai die u in verlegendhcyd gebragl lieéft; gy zyl overluygd
dal zulks by mync schuld niet is; cn indien iemand u voórlaen
kwaed van mg zegt, ik bicldc u allcenelyk mynr party, le neémrn.
prins i
