BEKEND.UAEKING. den acnslacnden trimes ter aen den Dender-bode inschryven, zullen al dc Num mers van heden tot i July kosteloos ontvangen. Gelylt er in onze conditiën vermeld slaet, mogen de belanghebbende dievoór eengeheel jaer ingeschreéven zyn, alle dry maenden tien regels gratis in de aenhondigingcn plaetsen. Wy roepen de aendagt der neèringdoende persoonen op deéze buytengewoone premie in. ZONDAG 17 JUNY 1849. DERDEN JAERGANG.—Nr 144. AELST, den 16 Juny. Dit blad verscliynl des Zaterdags in den namiddag onder dc dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der inschryviug, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet- sen. Indien iemand regtveêrdige klagtdn of gegronde rekla- men in 't algemeen belang te doen hééft, by mag op onze onpar- tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon- nen verleènen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal verder gewaegen van alle lirochueren, schriflen, boeken, prin ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen geheym ge houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvrv toe te zenden. De redactie van dit blad gelast zich niet al wat den druk aengael. CHIQUE SUUM. DENDER-BODE In ons beschaefd Belgiën moeien de arme voortduerend bly- ven lyden eeniglyk omdat de grooie nooyt genoeg hebben, en omdat bet gouvernement eerder met de ellende schynt te spot ten dan de zelve te willen heelen. Wy gaen dit al wederom doen blyken uyt de wóórden die den minister van justicie voorleden zaterdag inden Senact lieéftdurven uytspreéken, Ier gelcgenheyd van het gevraegd krediet van 800 duyzend franks 'vóór 't werk in 't gevang te St.-Bernard, ten eynde aldaer de fabriekeéring der lynwaeden, genaemd Rlssias, te konnen voortzetten/Sedert eenige jaeren, hééft den minister gezegd, beliepen de commandos of acnvraegen van Russian tol 2500 stukken par maend, thans hebben wy orders voor 4000 stukken par maenden indien wy nog zwaerdere aenvuaegen willen AENVEÊRDRN, ZY WORDEN ONS VAN ALLE KANTEN AENGEROÓDEN, WANT DE VERZENDINGSPLAETSEN DIE ONS GEOPEND ZYN, ZYN ALLERAENZIENLYKST EN AL DE VOORTBRENGSELS VAN GEHEEL LAND ZYN ONTOEREYKEND OM er aen te voldoenIn den beginnegaet den minister voort, gebruykten wy garens welke wy in Schotland hadden gekogt omdat het onmogelyk was die lynwaeden te fabriekccrcn met garen van ons land welk» pryzen 25 d 55 par honderd hooger waren dan de cngelsclie, maer sedert liet besluyt van 50 April lestleden, 'l welk toclact de vremde garens uyt den entrepot te trekken, zyn schier alle spinneryen des lands ons komen aenbie- den het garen te leveren slcgts 10 par honderd hooger dan dc cngelsclie, toy hebben dus met de voómaemste spinncryën van 't land kohnen handelen en dit voor aenzienlyke hoevéél lieden garen in Belgiën verveördiydaldus hebben wy met de Gend- sche lynwaed-maelschappy eene levering besloóten van 50,000 kilogr. par maend, en 't is mogelyk dal eerlang van hier toy nimmer naer vremde spinneryën zullen moeten loopen; zelfs hebben wy reeds een verdrag met Schotland kunnen breckcn waerby het ons maendelyks 11,552 kilogr. garen leverde Elkeen zal bekennen dat die belydenis van denjusticie- minister waerlyk opmerkensweêrd is, wy moeten den minister over zyne regtzinnigheyd hulde bewyzen, en voórnaemelyk om dat' hy hier aen 't land zaeken veropenbaerd hééft die aen veéle onbekend waren. Zoo dat de fabriekeéring van lynwaeden zoo groot is in 't "evang te St.-Bernard dat men er vier duyzend stukken par maend of 48 duyzend par jaer gaet fabriekeéren Wat zullen er onze duyzende arme weévers en ongelukkige spinsiers van zeggen, zy die gebrek aen werk in de uylerste armoede ge dompeld zyn en hunne levensdagen in al de smerten der be- roovingen'moeten doorbrengen? Wat zullen die rampzalige Vlaenderlingen zeggen, zy die dóór gebrek verteerd, langs de straelen als leévende geraemtens de schande van Belgiëns onverschilligheyd schynen aen te kondigen Wat zullen die ellendige kinderen zeggen aen welke den honger en de daeruyt volgende ziekten de ouders hebben ontroofd, en die nu aen zedeloosheyd en derzelver gevolgen ten proey, moeten rond zwerven hier en daer een stuk brood afsmeekende om hunnen ellcndigen leéftyd eenigzins te verlengen Zy zullen te regt zeggen dat den minister van justicie en het gouvernement met hem weynig medelyden met hunnen beweenelvken toestand hebben, en dat zy aen hun zoo min denken als aen onredelyke dieren. En inderdaed, wy begrypen het gedrag niet van het departement van justicie, denkt men er dat de gevangene van St.-Bernard alleen in stact zyn lynwaed te weéven en dat die welke het weéven onkundig waren vóór dat zy in 't gevang tradenvernuftiger zyn dan onze vermaerde Ylacmsche weévers En wat vóór de gezonde rede nog aenstootelyker is, wal vóór de ellendige Vlaenderen nog 't ongelukkigste is, is dat ons gou vernement den vinger op de wonde der armoede leggen kan en zulks weétens en willens verwaerloost; 'lis het verval der weévery niet dat den ergsten doodsteék aen de Vlaenderen toegebragl heeft, maer wel het verval der spinnery met d'hand, en A is ook daeruyt dat de mekaniekbaezen den besten honing gezoógen hebben, in weynige jaeren kolossale fortuynen hebben vergaderd en honderdc duyzende eerlyke herten tot uylerste ellende gebragt. De verzendingsplaelsen zyn alleraenzienlyksl, en al de pro- dukleu des lands zyn onloereykend om er aen te voldoen, zegt den ministerDeéze tyding is allerverblydendst, God geéve dat zy waer zyDe ellende des lands gaet dan eyndigen, het werk gaet herneémen, want de plaetsing onzer voortbrengsels is verzekerd. Maer hoe verstaen wy dit gezegde wanneer wy hel besluyt overweégen dat den zelfden minister van justicie over eenige dagen genomen hééft? Hy komt aen een spincomité van eene onzer omliggende gemeenten te berigten dal het zyn garen aen het rasphuys te Geud nimmer mag leveren, omdal er in dc stadsgevangenissen grooten overlast van garen is!! Het comité dier gemeente bevind zich, ten gevolge van dit be sluyt, in de grootste verlegenheydhet hééft eene grooie quan- tileyt garen in magazyn, en 't hééft geldleeningen moeten aen- gaen om vlas aen te koopen, en de arme over hunnen arbeyd te beladen. Nu moet dit comité alles verladen en aen de onge lukkige welke het dóór werk brood kon verschaffen, wederom den bedelstaf in d'handen steéken. Is het niet hard aldus een groot deel neërstige werklieden op den dompel te jaegen, de zelve lot de vernederende bedelaery te dwingen willen zy van gebrek niet omkomen, en dit wanneer 't gouvernement van 't land grooie sommen ni'eyschl om vremde stoffen te koopen en aldus de aclionnarissen van mckanickmaclschappyën te verryken! ten koste onzer eygene voortbrengsels en dus tot groot nadeel van den landbouw. Is dit niet vraekroepend en kan men derge- gelvke akten genoeg afkeuren? Het is dus gekend dat het garen in 't gevang te St.-Bernard verbruykt, uytsluytelyk Engclsch garen was, dat deboeveélheyd zeer groot was, mits den minister zegt dat hy een verdrag komt te breéken van 11,552 kilog. par maend of van 155,984 kilog. by jaere, en dat zulks maer een deel was; hy gaet egter dit eugelsch garen vervangen dóór inlandsch garen, maer hoe? Uytsluytelyk dóór inekaniekgaren, en reeds hééft hy zich ver bonden met eene spinnery vóór eene hoeveélhevd van 50 duyzend kilogr. par maend of 600 duyzend kilogr. par jaer, en zie de dry vierde van de 800 duyzend franks gaen in de koffers van de gendsche mekaniek maetschappy gestort wordenEn dit heelen onze liberalen 't zweet der schalpliglige wel besteé den, en onderhoud en werk aen den armen bezorgen Mag men wel zeggen dat 't handgaren der comités vóór de fabrikatie der russias niet goed is? Dit is 't géén men zegt, maer men hééft het nooyt beproefd, doch wy en talryke des kundige persoonen met ons durven openlyk en vóór geheel 't land houden bestaen dat het handgaren oneyndig beter vóór deéze sóórt van lynwaeden geschikt is omdat het menigvuldige waerborgen oplevert die geenzins in de mekaniek garens te vinden zyn. Maer volgens de gezegdens van den minister zelf, is 'tden te hoogen prys onzer garens die hun gebruvk in 't ge vang te St.-Bernard verhindert; maer den minister wéét hier niet wel wat hyzegt; hy dient zich te herrinnerendat zyn eygen bestuer de pryzen der garens vaststelt die de gevangenhuyzen uyt de comités trekken, en dal het in oogenblikken van grooie ellende de spinster niet is die den prys haerer koopwaeren be- paelt. Ten anderen 't is volstrekt onmogelyk beter koop te spinnen dan in de comités, 't zyn zy die geheel de directie van 't werk hebben, zy doen alles kosteloos uyt liefde vóór de armen het vlas word gekogt dóór de comités welkers verschot ten uyt enkele leeningen voortvloeyën welkede bedekte niensch- lievendheyd stort zonder intrestenWy zyn uytermaele verwonderd en geheel 't land moet het met ons zyn dat er zulke zaeken in de kamers geschieden zonder dal deéze den moed of 't. voóruytzigt hebben de slem te verheffen ten voórdeele der ongelukkige, of zich verzeilen legen dit schandelyk gebruvk van 's lands penningen die aen onlelbaere schalpliglige zoo véél zweet en kommer kosten. EN WAT MOETEN WY HIER UYT BESLUITEN? Wy, vóór ons deel, hadden gedagt dat de beloften van M. Rogier van de Vlaenderen te redden regtzinnig waren en des te meer waren wy in dit gedagt, omdat wy overtuygd waren dat hy Vlaenderen redden kon met er het werk te doen herleé- ven dóór de heropbeuriug van het haudgespin; maer nu dat wy openlyk zien dat dien eenigen reddingsmiddel dóór 't libe- rael gouvernement gebruykl word om rykc nog ryker te maeken, en dat arme voortduerend in d'ellende gclaeten worden, geéven wy den moed op doch betrouwen dal eerlang hel land zal regt doen over eene kanier die stilzwygend dergelyke biltere teleur stelling onder haere oogen laet voltrekken. Dat de rampzalige Vlaenderen zich dan getroosten met den kelk van bitterheyd tot op den grond uyt te drinken, en nadien hoópen dat hun medelydensweérdig lot toch zal verbeterd worden: het voór- naemsle der kwestie is dat er volle mogelykheyd bestaet om dit eynde te bereyken dat die mogelykheyd alleen in den goeden wil van het staelsbesluer besloóten ligt. VRANKRYK-ROOMEN. Dc bloeddorstige woelgeesten hebben wederom Ie Parys het vaandel des opslands opgestcéken. Lcdrn-Rollin aen 'l hoofd diër vyanden van mactschappelyke orde hééft in de wclgeévende vergadering de Fransclie lusschenkomsl te Roomen als eene schending der grondwet willen doen doórgaenen niets minder dan de inbeschuldigingstelling des Presidents en deszelfs mi nisters gevraegd. Door eene grooie meerderheyd wierd dit voor stel verworpen waardoor de roode mutsen in zoo hevige ivoede ontvlamd zyn dat zy geene middelen spaerden om Parys al wederom in een bloedbad le herscheppen. De dagbladen van die vcrderfclykc party hebben daedclyk proclamaliën lol hel volk geslierd en hetzelve lot den burgeroorlog, lol moorden en branden aangestookt. Samenscholingen vormden zich, bairikaden wier den opgeworpen, moordpoogingen gepleegd, kreélen van wanorde aangeheven en hel doodskleed van den vrcesselyken burgeroorlog over ganseli Parys uy(gesprayddocli dank aen de kragtdaedige houding der overheden, zyn die schandelijke bloediooneclen weldra gestut en wy verhoópen dal de justicie de aanvoerders diër gevloekte bende op eene allergcslrengsle xcyze zal bestraffen; hel word hoogst tyd dat de overheyd de bacn der langmoedigheyd verlaete, want die goddcloozc bloed verg iclcrs h ierdoor van dag tot dag stoutmoediger worden en welligl zouden eyndigen met de helft van Parys te vermoorden en le verbranden om hun haetelyk doel te bereyken. Heden is Roomen het voónvcndscl van hunne boosheyd, morgen zou hel de zack van Duytschland zyn, over morgen dcgcéne van Belgiën, cn aldus zouden die bloedhonden eyndigen geheel Europa ten vuere cn ten bloede te stellen cn dit ecnigiyk om aen de goddeloosheyd een eereaulacr opleriglcn waarop zy onder 't zinnebeeld van Socialismus de verderfclykste driften zouden aenbidden'T is niet le verwonderen dal de ver- bolgene Almagt haere gecssels over Europa zend, wanneer men overweegt dal den stroom van ongcreytighcyd geene pacten meer kent en poogt de geheele sociale orde te verzwelgen. Wy verzen den verders onze gcagle leézcrs naer de tydingen van Yrankryk. Voorleden zondag heeft alhier de solemneéle processie van II. Sacrament vergezeld van het bééld des H. Rochus haeren gewoonclyk ommegang gedaen. Deéze godsdienstige plegtigheyd wierd dóór eene ontzettende volksmassa uyt alle standen ver gezeld, de vuerigstc godsvrugt heersclite onder de nienscheti welke van deéze aenroeping bet ophouden van den vreeslyken geessel die onze stad leystert, verhoópen. En toch, wat blyft er ons over als den Heer zyne kaslydende band op eene zoo gevoelige wyze tot ons uytsleékt? Wal blyft er ons over; als wy zien dat de onverbiddelyke dood met haere vreede zeysseii gewapend, de menschen als koornbalmen wegmaeyt? Niets anders dan Dien die aen de elementen gebied, le voet te vallen en onze behoudenis dóór godsvrugt en goede werken af te smeeken. 'T is dan den oogenblik zulks le doen, den grooten nood waerin onze stad verkeert, moet de borze openen der begoedde burgers ten voórdeele van de arme ongelukkige die onder den last van den geessel geboógen liggen; wy spoóren dus, in naem der inenschlievendheyd en onzer stads behou denis, onze geagte medeburgers aen de inzameling welke dóór de geeslelyke en stedelyke overheyd gedaen word, indagtig te zyn; dat elkeen zyncn offerpenning op T altaer der broeder liefde neérlegge, en geenen tw fel of wy bedaeren aldus Gods toorn en keeren van de stad af eene ramp die den grootsten zoo wel als den kleynsten kan treffen. Over eenige jaeren stond hier in onze kerk tydens den god- delyken dienst een liesken dat onophoudelyk aen zyne krollen en toupet werkte, en dit met zulke neèrstigbeyd en zorg, dal

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1849 | | pagina 1