ZONDAG 8 JULY 1849.
DERDEN JAERGANG. V 147.
AELST, den 7 Julv.
DE OPOFFERING VAN EENEN VADER.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 cenlimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen .alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doenjdaet-
sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla-
mcn in 1l algemeen belang te doen heéfl, by mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen dcéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.Denaemen der persoonen dieonseenige
stukken zouden begeèren mede te deel en, zullen gcheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
CUIQUE SUl'M.
DEN DENDER-BODE
'THOOG ONDERWYS EN 'T DOMPERS LIBERALISMUS
DER IvAMER.
'T groot vraegsluk van Belgiëns vry boog onderwysis thans
beslist; de twee byzondcrsle punten, naemelyk het samenstellen
van den jury door Y gouvernement en de weygering van
staetsstudieborzen aen de vrye universiteyten zyn dóór onze
volkskamer in den zin des ministeries gestemd.
Wy zullen bier de twee punten afzonderlyk laeten volgen
opdat onze geagte leézcrs de zaek wel begrypen en eens beoór-
deelen hoe schandelyk onze ducr gekoglle vryheyd aen eenen
dweepzugligcn partygeest is opgeofferd
Eersten voorstel gedaen dóór M. Delfpsse.
Zat men in dc wel hel rcgl aenslippen wacrby al de üniver-
siteyten in den'exaem-jury zullen vertegenwoordigd worden
Wat was er billyker, wat was er regtveêrdiger, wat was er
vryzinniger of liberaelder en nogtans hebben G5 leden der
kamer deéze vraêg verworpen; de naemen deézer leden moeten
aen 't land kenbaer gemaekt worden opdat het weele wie het
naer de kamer gezonden heeft, en in de toekomende kiezing
zie wat er ie doen valt
HEBBEN TEGEN DIEN VOORSTEL GESTEMD: MM. Devaux,
d'Hoffschinidl, dTIont, Dolez, G. Dumon I, Faignarl, Frère-
Orban, A. Dumon, Jouret, Julliot, Lange, Lebeau, Le Hon,
Lelièvre, Lesoinne, Liefmans, Loos, Manilius, Mascart, Moreau,
Moxhon, Peers, Pierre, Pirinez, Prévinaire, Reyntjes, Rogier,
Rolin, Sinave, ïhièfry, T'Kinl de Naeyer, Toussainl, Dequesne,
A. Vandenpeereboom, E. Vandenpeereboom, Van Grootven,
Van Hoorebeke, Van Iseghem, Veydt, Allard, Ansiau, Anspacb,
Boedt, Bruneau, Christiaens, Cools, Cumont, Dautrebande,
David, H. dc Baillet, de Baillet-Latour, de Bocarmé, Debour-
deaud'huy, de Brevne, Dehroux, Delescluse, Delfosse, d'El-
houngne, Deliége, de Perceval, de Pitteurs, De Pouhon, de
Renesse, de Royer et Destriveaux.
Nu mogen de naemen ook gekend worden der agtbacrc vry-
denkende afgeveêrdigde die hunne vertegenwoordigde dislrik-
ten waerlyk eer aendoen.
HEBBEN VOOR GESTEMDMM. de Theux, de T'Sorclaes,
Dumortier, le Bailly de Tilleghem, Mercier, Moncheur, Oris,
Osy, Rode.nbach, Thibaut, Tremouroux, Van Cleen»putte, Van
den Bergiie de Binckum, Van den Brande de Reeth, Van
Renynghe, Vermeire, Vilain XIIII, Boulez, Cans, Clep, Coomans,
Dcchamps, de Chimay, de Decker, de Denterghem, de Ilaerne,
Delehaye, de Liedekerke, de Luesemans, de man d'Altenrode,
de Mérode et Henri dc Brouckere.
Eyndclvk is hel tweede vraegpunt beslist Y welk aen de
staetsuniversiteylen ALLEEN sludieborzen toekent ter uytsluy-
In eene van Spaniën 's voórnaemste steden, Barcelona, de
stad van kunsten en weétensehappen, van handel en zeevaert,
woonde over ruym veertig jaeren eenen diamantslyper, met
naeme Fernando. Dc bekwaemheyd in het tiyloefenen van
zyn werk, alsook de deugden van dien man waren le goed by
de meeste stedelingen bekend, dan dal het hem ooyt aen werk
zou ontbroken hébben. Van de gehcele gebuerte was Fernando
gewoonlyk den eersten, die met zyn dagwerk begon, eu wanneer
men des avonds, vermoeyd van den arbcyd, de acngenaeme en
verkwikkende nagtrust zogt, dan zeyde meestal het licht in
Fernandó's werkkamerken, dat hy nog bezig was, het brood
vóór zich en zyn huysgezin te verdienen. Twaelf j'aeren geleden
was zyne geliefde vrouw gestorven, vvf kinderen aen zyne
vaderzorg overladende, die toen nog ic'klëvn waren, om veel
by te draegen tot verpligting der moeyte en zorg, van hunnen
vader. Die twaelf jaeren had hy met arbeyden en slaeven vóór
zyne kinderen doórgebragt. Byna nooyt zag men hem ledig,
behalve de zon- en feestdagen, wanneer hy zich rust gunde en
alleen met God en zyne geliefde kinderen bezig hield. Zyn
gekromd en verzwakt ligchaem, zyn bleek gelaet en zyne grvze
hairen zeyden het wel, dat hy te veel van zyne kragten gevraégd
hadmaer zyn vriendelyk en helder oog, waeiuyt eene inwen-
ting der vrye universiteyten welke laetste aen den schaiplig-
tigen geene duyt kosten en het dobbel leerlingen opleveren In
vergelyking der staetsuniversiteylen die, op haere beurt, reeds
9 millioenen 75 duyzend franken gekost hebben
HEBBEN TEN NADEELE DER VRYE UNIVERSITEYTEN
GESTEMDMM. Delescluse, Delfosse, Deliége, de Perceval, de
Pitteurs, De Royer, Destriveaux, Devaux, dTlolfsehmidt, dTIont,
Dolez, Frère-Orban, Dumon (A), Jouret, Lange, Lebeau, Le
Hon, Lelièvre, Lesoinne, Liefmans, Loos, Mascart, Moreau,
Moxhon, Pirinez, Rogier, Rolin, Rousselle, Sinave, Thiéfry,
Dequesne, Vandenpeereboom (Alphonse), Van Grooven, Allard,
Ansiau, Anspach, Boedt, Bruneau, Cools, Cumont, d'Autre-
bande, de Baillet (Hyacinthe), de Baillet-Latour, dc Bocarmé,
de Brevne et Debroux.
HEBBEN TEN VOORDEELE DER VRYE UNIVERSITEYTEN
DOCH GEENZINS TEN NADEELE DER STAETS-UNIVEKS1-
TEYTEN MAER IN 'T BELANG DER BILLELYKHEYD EN
VRYHEYD GESTEMD: MM. Boulez, Coomans, de Brouckere
(Charles,), de Brouckere (Henri), Deehamps, de Decker, de
Denterghem, de Haerne, de Luesemans, de Man, d'Altenrode,
de Meester, de Mérode, de Theux, de T'Serclaes, Dumortier,
f aignarl, Jacques, Mercier, Moncheui, Oris, Prévinaire, Roden-
bacb, T hibaut, Van Cleemputle, Van den Berghe de Binckum,
Van.den Brande de Reeth, Vandenpeereboom (E), Van Hoore
beke, Van Iseghem, Van Renynghe, Vermeire, Vilain XI11I
et Verhaegèn.
Zoo dat den slag gegeéven is, en Tdompersliberalismus vol
komen zegeviert; ja, eene onzer kostbaersle coustitutionneéle
vryheden komt te sneuvelen Vóórtaen zal de vryheyd van
onderwys nimmer onder de bescherming der wetten staen, die
schoone vryheyd is aen den willekeur van Y gouvernement
afgestaen; zy zal geregeld, geschikt, bepaeld en besnoeyd
worden volgens de grillen van eenen minister of van eenen
chef de bureauDoch, wat erger is, is dat, om dergelyken
uytslag te bekomen, om onder de siaverny van Y despotisinus
le geracken, de uylgeputle Belgen jaerlyks zoo véél honderde
duyzende franken moeten betaelen En wat het ergste is, is
dat de Catholyke bevolking van t land haer zweet en bloed
zal moeten bybrengen om geluyge le zyn van ondersteunde
grondstellingen welke de zeden konnen bederven die wy lot
nog toe grootendeels ongeschonden hebben bewaerd.Maer,
hier valt ons eene bemerking in die aen den leézer de verblind-
hcyd van 't tegenwoordig Orangistisch liberalismus zal aen-
loonen; eene zaek is te onderstellen, naemelyk dat alle toeko
mende ministeriën de voórregten zullen afeyssehèn welke het
actueél kabinet van de verslaelde meerderheyd hééft bekomen
en dan wal kan er gebeuren indien de tegenwoordig heer-
schende party onder de veragting der natie komt bezwyken
Nieuwe moeyelykheden, nieuwe hinderpaeien, nieuwe geld
verslindende beraedslaegingen en welligt eenen algemeenen
alarmkreét vóór de vryheyd gelyk in 1850!'T geéu het
meest te beweenen is, is dat de zegepraelen der worstelende
partyën altyd geschieden of ten nadeele van Y volk, van wie
alle magt komt, often nadeele der vryheyd die dóór 't volk
gekogt en met deszelfs bloed betaeld is/
Kiezers van Y districkt Aelsl, ziet gy nu wat gy gedaen hebt
met twee ministerieéle slaeven, gelyk MM. Bruneau en Cumont,
naer de kamers te zenden Ziet gy nu hoe moedig die twee
mannen aen de verdrukking onzer vryheden medewerken?
Ontwaerl gy nu hoe zeer die mannen aen grondstellingen gehegt
zyn die niet min dan hel beweenelykste zedebederf konnen
te weég brengen? En dit alles om aen den minister le behaegen
die dc vrye universiteyten van haere leerlingen w ilt berooven
om ze naer de staetsuniversiteylen te zenden, alwaer er lecraers
naer goeddunken van Y slaelsbewind zullen geplaetst worden;
nu, komt het bewind in handen van mannen die de gezind
heden deel en van eenen Ledru-Rollin, van eenen Raspail, van
eenen P. Leroux en soórtgelyke warigedrogten, welke lecraers
zullen er benoemd worden? welke grondstellingen zullen er
aen de opkomende jeugd worden ingeplant? Gv, vaders van
ia mil ie, antwoordGy geliefde vaderland, antwoord.... Gy
godsdienst en zedeleer. antwoord
Maer, zegt men, hel bewind zal in dergelyke handen niet
vallen wy hebben die wóórden nog in Y geheugen, dóch men
wéét wat er te Roomen is omgegaen, men hééft' ondervonden
wat er te Parys isgebeurd, men ondervind, eylaesmaer le lael,
wat er thans in Zwitserland gedaen word, en eyndclvk vei-
wagt men angstig wat er in Duylschland te gebeuren staet.
Zegt men ons dat dit niet in betrek staet met het onderwys.
wy zullen anlwoórden, dat dit alles voortvloeyt uyt de valsche
leerstellingen der demagogen of volksbedriegers, cn dat ergeen
zekerder middel bestaet om langzaem troonen en instellingen
te verbryzelen, le vernietigen, dan de opkomende jeugd die ze
laeter moet ondersteunen en handhaeven, te verderven. Onze
verbasterde liberalen weélen zoo wel als wy dat in d'opvocding
der jeugd, in Y onderwys, de toekomst eener natie gelegen ligt,
hunne verdorvene en verderfelyke leerstellingen willen zy doen
zegevieren, en waerom? Omdat Y wóórd godsdienst, priester, kerk
ge.eslelyk gezag, hun Y herle drukt waervoór zy slcgts eenen
uytwendigen eerbied laeten blyken, omdat den terugkeer van
Voltaire s gedagten langzaem* moet bewerkt worden. Dit zyn
immers de lessen welke aen Vrankryk dóór de voórnaemste
bewerkers der omwenteling van 4792 zyn gegeéven geworden.
\Yy zullen die slof nog verder uylbreyde'n.
'T is de jaerlyksehe gewoonte dat er van den eerst aenko-
menden nieuwen haring een tonneken aen den koning en des
zelfs ministers toegezonden word. VoórlaetSten donderdag
hebben de Oostendische visschers dit wederom gedaen, eii
i terwyl den koning deés geschenk van vaderlandsliefde zeer
mihzaem aenveêrdde en zyne hertelvke dankbetuygingen aen
de visschers dééd toekomen, weygerde den minister van open-
baere werken, M. Frère-Orbaen, het hem gezonden tonneken
dige vreugde straelde, wanneer hy aen zyne vier oudste kinde
ren dagt, die dóór zyne zorg reeds een cerlyk en goed bestaen
hadden, gaf te kennen, dat hy eenen gelukkigen vader was.
Den jongslcn zyner kinderen, thans eenen jongeling van byna
negentien jaeren, wierd lot de zeevaert opgeleyd en was, wan
neer hy. niet voer, by den vader le huys. Welke moeyte den
edelen Fernando ook had, aengewend, om vooral Antonio, zoo
heette hy, legen destrikken der zonde te bewaeren, wanneer hy,
verwyderd van de vaderlyke wooning, met verschillende, dik-
werl slegle menschen zoude verkeeren, alles was te vergeefs
geweést. Antonio had zynen braeven vader spoedig vergeélen
en overtrof zyne verleyders weldra in bedorvenheyd en zonde.
Doch by zvn slegt hert bezat hy ook eene gesloepenlievd, waer-
mede hy den goeden Fernando geheel om den tuyii wist le
leyden, die hem vóór véél beter hield, dan hy werkelyk was.
Hel was negen ueren des avonds. Des anderen daegs 's mor
gens vroeg ging Antonio wéér ter zee en zou naer alle waer-
schynlykheyd langer dan een half jaer uytblyven. Fernando zal
nog in zyn werkkamerken en was.druk bezig met hel slypen
van eenige koslbacre sleenen, welke hem eenen juwelier der
stad dien morgend tot dit doel had ter hand ge-tehi. Nu en dan
zag hy eens even op naer eene kleyne klok, welke tegen hem
over aen den muer hing, als schéén hv met verlangen het
oogenblik te verwagten, waerop Antonio, die nog eenige bezig
heden buy ten huys te doen had, zoude terug koeren. Dan is
hy! zeyde by in zichzelven, toen hy den bekenden tred zvns
zóóns meende te booren, en weynige -pogen blik ken hierna
opende Antonio de deur der kamer. Den. ouden man nam spoe
dig de kostbaerheden die vóór hem op dé werkbank Iagc.:i, bv
een, en sloót ze in een hiervóór bestemd kistje, om den tvd,
welken nog over was, geheel alleen met zynen zóón dóór t<-
brengen. Hy zag den begeèrigen blik niet, met welken Antonio
den schat beschouwde en denzelven volgde, lot dat bv vóór
zyn oog was verborgen.
Nog eenige ueren zaten zy in de woonkamer hy elkander, en
treffend warende hertelvke woorden en vermaenitigen, welke
den vader tot zynen zóón rigtte. Deézen egter was tiylermaelo
stil en afgetrokken, bet géén den grysaerd aen de ophanden
zynde scheyding toeschrcéf; maer hy die nauwkeurig zyne
onrust had gadegeslaeger» en in zyn wild en angstig oog'geleé-
zen, dat hy telken maele den blik des vaders schouw ontweék,
als vreesde hy dien hy zou ligtelyk de teekenen der zonde
herkend hebben, welke meestal zoo duydelyk zich op het uyt-
wendig van den inensch openbaert.
Ruym eene uer geleden was men ter ruste gegaen. Maer
Antonio sliep niet. Een verschrikkelyk gedagt was hy hem opge
komen, toen hy in zyns vaders werkkamer den schat had gezien,
die deézen was toevertrouwd, en hevig was den siryd, die toen
in zyn binnenste woedde. Wanneer hy zynen vad t aenzag en
eenige zyner wóórden verstond, was liet, als of hem iels he-
