ZONDAG 15 JULY 1840.
DERDEN JAERGANG.—Nr 148.
AELST, den 14 July.
DE OPOFFERING VAN EENEN VADER.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prysder
inschrvving, by trimester, is bepaeid op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 40 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
fydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.Denaemen der persoonen dieonseenigc
«tukken zouden begeêren mede te deelcn, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
CUIQUE SUÜM.
BEN DENDER-BOD
De dag- en weékbladcn onzer dompersliberalen klaerlyk
ziende dat de aenhangers van die grondwelschendende en
aedebedervende faciie dagelyks verminderen en dat zy eerlang
onder de veragting der natie zal gesmoord worden, vullen
geduerig hunne kolonnen op met prolestatiën van hunnen
eerbied voorde vryheyd en goede orde, met prolestatiën hunner
verkleéfdheyd aen de wetten en hunner bezorgheyd voor
's lands welzyn. Die bladen, eensdeels opgesteld door vrenide
huerlingen welke niet alleen vóór een handvol goud of zilver
de schandelykste akten bewierooken, maer zelfs in staet zouden
zyn het vaderland te verkoopen, die bladen, zeggen wy, anders-
deels opgesteld dóór bekleeders of najaegers van geldverslin
dende plaetsen, verdobbelen heden in geweld om dóór verkeerde
nytleggingeri en drogredens de ligtgeloovige voórduerend te
verleyden en aldus hunne akten en inzigten van zelf- en
heerschzugt te verduyken of beter te bereykën. De ontzettende
geldverkwistingen die gedaen worden onder voorwendsel van
landbouw, koophandel, nyverheyd etc. te begunstigen, ledigen
de schatkist en vullen de beurs dergeéne welke zelve denhof
zingen en doen zingen van een besluer dat de schuld' van ons
verarmd Belgiën in het kort tydverloop van 2 jaeren met
VEERTIG MILLIOENEN verzwaerd heeft; die zelfde betaclde
lofluyters schreeuwen onophoudeiyk dat ons land gelukkig
aen de stormen ontsnapt is welke hel overige van Europa doen
dreunen, en dit eeniglyk omdat de liberalen aen 't roer geraekt
zyn en aen den gang van 't besluer dit liberael karakter hebben
gegcéven Twelk een vryheydsminnend volk gelukkig maekt
Maer als men aen die volksbedriegers eens vraegt waerin 't volk
thans gelukkiger is, dan is hun den mond gesloólen. En inder-
daed, belaelen wy nu min conlributiën? Neen, integendeel de
lasten zyn sterk vermeerderd. Is er meer geld te winnen vóór
den armen? Neen, integendeel den werkman word geduerig meer
dóór degroole baezen uylgeptit, hy word hoe langer hoe armer,
en zy, hoe langer hoe rykcr, en wat nog erger is, die groote
baezen ontvangen nu en dan subsidiën en loelaegen om hunne
meerrnaels dóór slempen, brassen en andere ongebondenheden
verwaerloosde en te niet gegaene atfairens, op te helpen en
in zwang te houdenWint er den armen werkman of 't land
iets by? Voorzeker neen; want, vóór wat zommige van die
groote baezen betreft, zy zyn algemeen gekend als verdrukkers
der arme en worden dóór deéze als monsters van onregtveèr-
digheyd vervloekt en vermaledyd. Verder vraegen wy of er meer
gelykheyd onder de Belgen is? Al wederom neen, integendeel
alle ambten, profyten etc. zyn uytsluytelyk ten voórdeele der
Vervolg en eynde.
Hy, die den diamanslyper in de eerste volgende dagen had
gezien, zoude hem byna niet gekend hebben, zoo had de zie-
lesmert zyn zwak ligchaem aengelast.
Geenen slaep sloot zyne oogen, geene spys of drank kwam
over zyne lippen. Stil en somber zat hy daer neder, als in gc-
dagten verdiept, terwyl de zonderlinge en verwarde blikken,
welke nu en dan uyt zyne rood geweende oogen spraken, het
zeyden dat een geregeld denken hem niet meer mogelyk was.
Neen, het is niet mogelykriep hy somwylen, srpong van zynen
stoel op, ging naer zyne werkkamer, dóórzogt dezelve, en viel
dan eyndelyk wéér, geheel te leurgesteld en uvtgeput, neder
kermendeO God, mynen zóón, mynen eygen zóón
Vier weékeu hierna zat den ouden Fernando in boeyën ge
klonken in de gevangenis. Den juwelier, aen wien de sieencn
behoorden, had den verloóren diamant van hem teruggeëyscht,
en toen Fernando hem denzelven niet kon wedergeéven had
hy de zaek aen het geregt overgegeéven. Den braeven man ont
kende niet, dat hy den steen had ontvangen, maer verklaerde
zich aen. God en menschen onschuldig, terwyl hy egter op nie
mand eenige beschuldiging wierp. Alle die hem kenden, waren
ten hoogste verwonderd en ter neérgeslaegen, want zy konden
zulk eene daed van den trouwen Fernando niet begrypen,
en spraken hem in hun hert vry.
Den dag, waerop het vonnis zoude uytgesproken worden,
was daer. Eene ontelbaere menigte was in het geregtshof za-
meogcvloeyd. Ieder wenschle evenzeer den afloop te Yerneémen
aenhangers eener factie die het land zou ten gronde helpen
moest zy nog lang gebieden. Is er welligt meer vryheyd?
Helacs bet wóórd vryheyd is eene doode letter geworden
men overdenke de schundelyke geweldpleégingen die schier
overal de kiezingen gebben gekenmerkt; men overdenke de
droevige gevolgen welke het keienen van 't vry hoogonderwys
kan hebben; men overweége de gevaerlyke aenslaegen die er
gesmeéd worden tegen de vryheyd van 'tmiddeibaèr en leeg
onderwys; men bemerke dat zelfs den uylersten wil miskend
word van eenen mildaedigen armenvriend wanneer deézen
eene begiftiging aen een gesligt vóór d'ellendige onder 't be-
stuer van geestelyken loebelrouwd enz. Is er eyndelyk meer
zedelykheyd, meer godsdienst of geloof? Helaes! dit alles
word heymelyk dóór alle mogelyke middelen tegengewerkt: de
volstrekte scheyding des geestelyk gezags van het wereldlyke
is bet voórnaemsle mi: punt onzer liberaelen, daerom moet
allen geestelyken invloed op 't onderwys gansch vernietigd
worden; leerstellingen van verderfelyken aerd moeten de op
komende jeugd worden ingeplantboeken zoo gevaerlyk dal zy
meer te dugten zyn dan een vergiftig serpent T géén den
mensch in zynen boezem zou uylbroeyën, die boeken die maer
al te véél in zwang zyn, zullen in d'banden der jongelingschap
gedoogd worden'T is immers liberael zyn daer over te
zienZie daer de weldaeden welke wy van 't zoo opgepronkt
liberalismus ontvangen hebben of nog te verwaglen^ zyn, en
dan durven vremde huerlingen nog victorie roepen en zeggen
dat de liberalen 't land gered hebbenJa, zy hebben het
gered, met zich te onthouden hetzelve ten vuere en ten bloede
te stellen, maer toch om het heymelyk nadien ten hunnen
voórdeele uyt te putten, te bederven en welligt te ruineéren.
Men léést in den Echode VAllicr (Fransch dagblad)
Sedert eenigen tyd beklaegde men zich ie regt over hel
gedrag der onderwyzers van geheel dit departement.
Wy weélen uyt goéde bron dat den prefekt van dit depar
tement die, in eene oularigs gedaene omreys, al de ernstigheyd
van het kwued hééft konnen beoórdeelen, 25 a 50 van de pli'g-
ligste schoolmeesters vóór de hoogcre arrondissements-comi-
lés gaet doen daegen.
Wy hebben de verzekering dat die comités op de hoogte
zullen zyn hunner zending van order welke hun ten deele is
gevallen en dat zy geenzins zullen haperen al de sirenglieyd
te gebruyken welke deéze pligtige door hunne akten hebben
ingeloopen.
Zie hier reeds een droevig voórbeéld derslegte keuzen van
onderwyzers, wanneer deéze dóór het gouvernement moeten
gedaen worden ten gevolge eener wel die aen den slael het
van deéze, onbegrypelyke gebeurtenis. Veéle wenschen en
zugten gingen er vóór den ongelukkigen op, en ook aen de
gcziglen der regters kon men zien, dat zy eene voor hen moeye-
iyke en droevige taek hadden te vervullen.
Met medelyden zagen zy, toen hel vonnis wierd voórgeleézen
op den beschuldigden neder, die, vermagerd en uytgeleêrd,
met een gelaet, waerop zich ontschuid en vrede teekenden,
voor hen stond en luyslerde. Eene doodclyke stilte heerschte
in de zael. Met gespannen aendagt hing men aen de lippen des
regters. Op aller gelaet was eene angstige belangstelling te
loézen, tot dal eyndelyk de woordenVeroóideeld tot de dood,»
als eenen electrieken schok dóór de herten der aenweézigen
trilden en hier en daer luyde zugten van medelyden en teleur
stelling uylpersten. Geheel verslaegen ging hei volk met eene
sombere stilte uyt een.
Binnen acht dagen zou de doodstraf op het schavot voltrok
ken worden.
Fernando was nimmer alleen. Altyd had hy een zyncr kinde
ren by zich, en ook dikwerf bezogten hem vrienden en beken
den, die hem nieltegenslaende de veroórdeelingdoór het geregt
liefhadden en vóór deugdzaem en braef bleéven erkennen. Den
dag vóór dat de vreeselyke straf zoude voltrokken worden, gaf
Fernando te kennen, dal hy, nog geêrne zynen oudsten zóón
Pedro geheel alleen wenschte te spreéken. Pedro voldeéd aeu
zyn verlangen en verscheén.
Daer zat den gryzaerd in eenen nauw verlichten hoek der ge
vangenis. Yzeren ketenon waren om zyne vermagerde armén
en beenen geklonken. Hy bad en schéén zynen zóón niet te
bemerken, teen den cipier deézen binnenliet. Pedro wagtte
regt toekent van het onderwys te beslueren zoo en gelyk onze
Kamer de verledene wéék eene gestemd heeft. Wy willen bier
geene gissingen maeken over den aerd der misdryven waeraen
die schoólonderwyzèrs zich hebben pliglig gemaekt, doch allvd
staet ^et vast dat hel geenzins om deugden aen de leerlingen
te hebben ingeplant dat die kerels vóór het geregt zullen ge-
daegd wordenMaer onderlusscheu wie lyd er meest by de
rampzalige gevolgen eener zoo schandelyke wet Vooreerst de
jongheyd die goed en deugdzaem naer T een of ander gestigt
gaclen meerrnaels lot in 't merg der beenderen bedorven naer
buys keert; ten tweeden de ouders die, ten gevolge van slegte
ingeboezemde grondstellingen, zedelooze kinderen terug kry-
gen die veélal dóór hunne ongebondenheyd en séhandige
leéfwyze de vlek der familiën en den nagel van 's vaders en
moeders doodkist worden; eyndelyk, ten derden, de samen-
leéving waervan die bedorvene jongelingen gevaerlykere
leden zyn dan den cholera zelf.
Dat een blad deézer stad, hel Verbond van Aclst in zyn laetsle
N' durft zeggen dat DE ONLANGS GESTEMDE WET OVER
HET HOOG ONDERWYS EENE DER SCHOONSTE MONU
MENTEN IS WAEROVER HET LIBERALISMUS ZYNE ROEM
MAG DRAGENVerwondert ons niet, onzen confrater hééft
immers zelf bekend dat hy tot in 't merg zyner beenderen be
dorven is en by zulke bekentenis mogen alle redeneéringen
gestaekt worden nogtans ter gelegenheyd van de hierboven
aengehaelde daedzaek, zouden wy van onzen confrater eens
willen weétèn om welke reden die wet een zoo schoon monu
ment is vóór 't liberalismus, wy zouden geene moeyte hebber,
om hem onwederleggelyk te bewyzeu dat hy 't publiek bedriegt,
en, vóór zoo véél 't hem mogelyk is, dóór zyne verderfelyke
gezegdens de samenleéving helpt verleyden. Het is waer, 't is
eygen aen broodschryvers de edele zending van verlichtingen
onderwyzing te schandvlekken dóór heylloozc grondstellingen,
maer 't is niet min waer dal zy er T vaderland vroeg of laet
de biltere vrugten doen van plukken, als ongelukkiglyk de ver
blindde meerderheyd niet tydelyk de oogen opent.
Het Verbond hoéft zyne twee voórnacme patrooncn, MM.
Bruneau en Cumont, VOOR de wet op't hoog onderwys zien
stemmen, en dit was genoeg om die wet als een der schoonste
monumenten te doen pronken, al moest zy overigens de schat
kist tot op den bodem ledigen en geheel t land gelyk Sodoma
en Gomorrha in den modderpoel der zedeloosheyd doen ver
zinken.
Wv hebben gunstige tydingen van de kiezingen van Parvs
ontvangenvóór de eerste mael sinds de omwenteling van
february hééft de bedaerde party ganschelyk in de kiezingen
by den ing ing, tot dat zynen vader geëyndigd haden ofschoon
hy had voorgenomen, kalm en bedaerd te blyven, ten eynde
het lyden des ongelukkigen niet te verzwoeren, kon hy zich
niet weérhouden, in traenen uyt te bersten, tóen juyst eene
lichtstrael dóór de enge venster brak en dal uytgeleêrd en ver
bleekt gelaet bescheén, hetwelk hem aen zoo véél vaderlvke
liefdeen opoffering herinnerde; toen hy dal cerweêrdig hoofd
aensehouwde, waerop den glans van fieugd en godsvrugt dóór
dien van het zonnelicht nog verhoogd wierd.
Het snikken van den zóón schéén door den vader te worden
opgemerkt.
Zyt gy daer, Pedro? vroeg hy met eene zwakke slem.
Ik ben het vader, antwoordde hv. terwyl by op den grv-
saerd toeging en hem de handen drukte. Gy wilde mv nóg
geêrne spreéken? o
Ja Pedro! maer waerom weent gy? Morgen immer is alles
gedaen. Ik zal vóór Hem vcrscbynen,'vóór den voimaekten
regler, die myn hert geheel doorziet, die myne gedagten kent.
Zeg Pedrogy denkt toch niet, dat ik vóór dat oogenblik vrees?
O neen, vader! zekerlyk niet, snikte Pedro.
En waerom denkt gy aldus, mynen zóón vroeg Fernando.
Omdat ik u vóór onschuldig en braef houd, vader! al
beschuldigde u ook de geheele wereld, snikte Pedro.
En wat zeggen uwen broeder cn uwe zusters? vroeg
Fernando, terwyl zyn oog, dat een oogenblik van inwendige
vreugde schitterde, ongeduldig vraegenil op Pedro rustte.
Zy denken even als ik, vader! antwoordde Pedro. Z\
houden u vóór eenen vader die niet alleen dóór lessen en
vermaeningen, maer ook dóór uw voórbeéld hen de deugd