ZONDAG 9 SEPTEMBER 1849.
DERDEN JAERGANG.—N' 156.
AELST, den 8 September.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
daglcekening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jacr inschryven, mogen alle dry macnden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, by mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
uen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weékblad zal
verder gewaegen van alle broehueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszeifs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeêren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wv in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvrv toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQUE SUUM.
DENDER-BODE
EEN WOORD AEN T VERBOND.
Een Ghcél rcusaglig artikel treffen wy in 't Verbond, van zon
dag 11. wacrin den schryvcrwelken zoo als zyns gelykcn, dag
en nagt droomt, eenen zyner droomen aen den Dender-bode
poogt toe te passen. Den inhoud des artikels en dcszelfs aeneen-
schakcling verraeden het breyn waeruyl zy voorlvloeyën. Nu,
ierwyl onzen konfralerspreékende van een conciliabule by
't welk wy, volgens hem, tegenwoordig waren, 'tgcénwy als zynde
eene schandelyke lasteringloochenen, zich curieus loont om te zien
met wal slyk uyl den Dender de anltcoord der Hospicie-hcercn op
het fameus rapport onzer rcgcéring zal vercierd zyn, nu, vrac-
gen wy aen onzen konfraler dal hy ons zou loelaelcn te zeggen
dat wy verzekerd zyn ilal de heer en der Ilospicen geen slyk uyl
den dender noch uyl Porlugacl zullen noodig hebben, maer slof ge
noeg zullen vinden om het rapport, uyl Gheélc hersens gesproólcn,
zoodanig te vcrghcc'len en morzig te doen voorkomen dal er
'l publiek van walgen zal. Onzen konfraler gcdooge o.ok dat wy
op onze beurt curieus zyn en hem vraegen of hy niet wéét wan
neer den Ghcêlcn opsteller een tweede reysje naer het vermaerd
stedeken zal onderncémcn en, even als zyn peken, eene vogcls-
gedaente zal aantrekken. Dacr wy den strik onlwacren dien
onzen bedorven konfraler ons spant, nacmelyk van onze plaets
aen beuzelaeryen te doen verspillen en onze acndagl van 't fameus
rapport af te trekkenzyn wy van gedagl hem vóór als nu in den
vollen grond te zetten en zyn Nr van zondag zorgvuldig in onze
portefeuille te sleeken, hem cglcr beloóvende dal er scherpe nota
zal van gehouden worden. Hy mag van de rekeningen der Ilos
picen zeggen wal hy goedvind, maer wy raeden hem aen zeer
voórziglig te zyn, wilt hy met den aenkomenden noólentyd geene
al te harde van die vruglen te kracken krygen.
DE LEEGE GEESTELYKHEYD EN" 'T AELSTERSCII LIBE-
RALISMUS.
Elkeen die 't verslag gelcézen heeft der Stedelyke Commis
sie van Aelst, belast met het onderzoek van den budget der
Ilospicen, hééft konnen bemerken dal de aendagt dier zoo ge
zegde liberale commissie uytsluytelyk op de traktementen der
dry aen de Ilospicen gehegte priesters is gevallen. Om het
geéerd publiek te misleyden, om den pricslerlyken slact haCle-
lyk te maeken, om hunnen ingekankerden haet legen de
geeslelykheyd te voldoen, hebben de mannen van 't rapport
hunne voórgeévingen met eenen mantel van schynbaere be-
zorgdheyd en liefde jegens den armen omhangen, in hóóp van
aldus de aendagt des publieks van hunne waere inziglen af
te trekken en onder 'tschaepsvel des te gemakkelyker den wolf
te konnen speélen. Wy hebben tot nu toe hier over gezweégen
om dat wy van wege de Administratie der Ilospicen een ant
woord verwagtlen op geheel hel verslag der stedelyke commis
sie, verslag dat een onuylwiscbbaer schandmerk zal stellen op
het voorhoofd der bewerkers en deszelfs goedkeurders; dit
antwoord is thans verscheénen het strekt kragtdaediglyk om
onze gezegdens te staeven en levert ons bovendien overvloedige
stof op om mannen te ontmaskeren die lol dusverre onder den
dekmantel der geveynsdheyd verschoólcn, in 'tdonker hunne
onedele inziglen ten uylvoer bragten. Wy zullen dus, ter in
lichting van t geëerd publiek, tot welzyn der gemeene zaek en
tol schande der dobbelherlige hel rapport der Verslags-com-
missie benevens het antwoord van de geagte Administratie der
Hospicen onderzoeken en er onze bemerkingen byvoegen.
BEGGYNHOF. TRAKTEMENT VAN DEN EERW. PASTOR.
In het republiekaensch Vrankryk erkent het gouvernement
de nutligheyd der geeslelykc corporation in deézer voege dat
het eenen omzendbrief aen de bisschoppen en aerlsbisschoppen
gael loestieren om hen te verzoeken de overste dei- geeslelyke
ordens van bevde geslachten by een te roepen, ten cynde nieuwe
geestelyke sliglingen inde aï'rikaenschebezittingen te bewer
ken. En wal doel men in 't monarchiek Relgiën Wal doet men
te Aelst welks besluer zich liberael noemt? Dóór alle slach van
knevelaryën en hcymelyke bewerkingen, dóór in 't donker ge-
smeédde plannen en arglistigheden zoekt men'1 Beggynhof te
9upprimeéren welks wettig bestaen de liberale verslags-com
missie onbesehaemdelyk durft loochenen, ofschoou het gouver
nement der consuls dat, om zoo te spreéken, geene geestelyke
gestigten eerbiedigde, noch het keyzerryk ooyt deéze kwestie
hebben aengeroerd. De beweég reden waeroponze liberale zich
steunen, is dat de Beggynhoven in de algemeene spoliatie, van
hunne goederen zyn beroofd welke ter besturing tot de hospicen
zyn overgegaen; en, omdat de Beggynhoven van hunne goederen
zyn beroofd, mogen de revenuen dier zelfde goederen niet meer
dienen om de onkosten der goddelyke diensten te dekken, om
de behoeftige zieke beggynen te ondersteunen, om in 't onder
houd van den pastor te vóórzien, immers om het Beggynhof in
zwang te houden gelyk het van over eeuwen geschied Wy
zullen deéze kwestie niet verder onderzoeken, zy is wydloopig
ind'anlwoórd der administratie verhandeld, enkelyk zullen wy
zeggen dat de stedelyke verslags-commissic kwaedaerdiglyk
voórgeéft dat deéze onkosten uvt de armkas belaeld worden,
terwyl het integendeel ten overvloede beweézen is dal het
Beggynhof de twee derde zyner goederen besteéd om den armen
te onderhouden. Om de bediening van den heer pastor des
Beggynhofs haelelyk te maeken en, ware zulks mogelyk, om den
blaem des publieks op dien agbaeren en verdienslvollen gees-
lelyken te werpen, maekt de verslags-commissie eene rekening
op volgens welke zyne jaerwedde lot 1865 fr. beloopt, waer-
onder zy -400 fr. moet brengen vóór deszelfs woonst en 400 fr.
vóór fundatiën, van welke 140 missen a 1 fr. moeten belaeld
worden benevens 52 jaergelyden a 5fr. van welke jaergelyden
slegls de helft aen den pastor ten deele valt, zoo dat deéze 400
fr. onder '1 traktement niet mogen gerekend worden; wat de
woonst van den pastor betreft, daer van kan hy niet eélen en
't is ten anderen een oud gebruyk dat de pastors hunne woonst
hebben van 'tgestigt of parochie welke zy bedienen. Maer iets
wal inderdaed merkweerdig is, is dat de verslags-commissic
voorstelt het weézenlyk traktement van den hoer pastor, zynde
4000 fr. op 600 fr. te brengen, laelcnde bovendien volgens art.
52 de 400 fr. van fundatiën ten zynen laste, zoo dat den cerw.
heer Luyckx vóór zyne pasloreéle bedieningen slegls 200 fran
ken trekken zou Wacrlyk wy konnen ons niet wederhouden
te zeggen dat zulke voorstellen of wel uyt verwarde herssens
moeten voorlvloeyën of wel den schandelykslen priestershaet
voóroorzaek hebben. Geheel de stad moeloverluygd zyn dat den
eerw. pastor van T Beggynhof wegens zynen onvermoeyelyken
iever, zyne onlegenspreékelyke bekwaemheden, en voorzeker
oubetwistbaere groole diensten die hy aen de gemeente bewysl,
zulke schandelyke vervolgingen niet verdient, dat integendeel
onze stad hoeft beschaemd' te zyn eene rcgcéring te hebben
aengcsleld waervan een deel zoo onredelyk of liever onregl-
veérdiglyk tegens dien defligen bedienaer des godsdienst te
werk gaet, legen hem, zeggen wv, die in onze stad het schoonste
zyns levens in de priesterlyke bedieningen hééft versleéten en
nog geduerig dóór zyne uytsteékende verdiensten en icvervolle
werkzaemheyd van de kerk des Beggynhofs eene waere hulp
kerk maekt, waer de geloovige zich met greligheyd naer toe
begeéven; en vóór al dien dienst zouden de klubsgaslendan den
pastor droog brood voorstellen; waerlyk wy zyn beschaemd dat
deéze dingen in vremde plaelsen zullen geleezen worden. Wv
zullen hierop terugkeeren.
HOSPITAEL TRAETEMENTEN DER BEDIENDE.
Indien het eene schande is vóór de stedelyke verslags-com
missic zoo onregtveêrdiglyk ten opzigte van den agtbaeren
pastor des Begvnhofs te handelen, dan is 't eene'dubbele
schande nog onregtveêrdiger te werk te gaen tegens den Geeste-
lyken Bestuerder van 't Gasthuys, die geene hoegenaemdc
vervallen, buylen zyn gering traktement van 1000 fr. geniet,
welk traktement men insgelyks op 600 fr. wilt verminderen,
zoodanig dat er, volgens de rekening der heeren rapporteurs
opziglelyk den last der misse aen den pastor opgelegd, slegls
400 fr. vóór den last der zieke overblyvend'it ook onder
't valsch voorwendsel dat die jaerwedde uyt de armkas moet
belaeld worden. De Verslags-com missie kan den kwaeden geest
niet verduyken waermede zy bezield is, wyl zy, onder ai de
bediende van T llospilael, den Gcestelyken "Besiuerder alleen,
als opeéter der armkas wilt doen doórgaen, daer hy integendeel
den minsten is die geenen centiem uyt tie armgeldcn geniet,
maer al wat hy geniet, eene enkele en regtveèrdige schadeloos
stelling is welke hel bezit der aen de Capellanie van T gast
huys vastgehegte goederen, oplegt. - De antwoord der agtbaere
Administratie der Hospicen bewyst zulks ten duvdelvkst met de
overschryving der Copyëti van authentieke akten van Donatie,
kragtens welke de Capellanie van 't Hospitaelvan in 1241, dóór
Thomas en Isabella Graef en Gravinne van Vlaenderen, in
gesteld is, en welkers goederen met al hunne lasten tolde
Hospicen zyn overgegaen.
Ingezien den geduerig aengroeyënden last, hééft de admi
nistratie, op verschillige lydstippen, de jaerwedden der heeren
geneés-en heelmeesters moeten verhoogen, welke jaerwedden
thans op 15U0 fr. gebragt zyn en welke de Verslags-commissie
met regt en reden onaengeroerdgelaeten heeft, ofschoon deéze
uytsluytelyk uyt de armkas moeten hetaeld worden. Indien men
ons opmerkt dat die 1500 fr. onder vier geneés- en heelmeesters
moeten verdeeld worden, dan zullen wy vraegen of de zieken
van al de geneéshceren niet ook de zieken zyn van den gees-
lelyken beslierder. En dan, welk groot verschil is er niet
lusschen de bediening van den geneésheer en de geene
van den geeslelyken. Behalve zyne geestelyke onderrigting,
behalve zyn dagelyks bezoek gelyk aen dit van den geneés
heer, word hy vyf mael lot de zieken geroepen terwyl den
geneésheer niet c'ens gevraegd word. Eu'dan nog eens welke
vergelykenis kan er gesteld worden tussehen de bediening van
den geneésheer en die van den geeslelyken onder betrek van
tydverlies en voóriiaemelyk van hel geduerig gevaer. Als den ge
neésheer óórdeelt dat hel cynde van den zieken naekend is, wat
doet hv? lly zegt, met alle voorzorg vóór zynen persoon:
dal den lydcr beregt worde en gcéfl hem eenen lepel uyl dc
gemeene flesch, en hy voorderl zynen weg. Nu, gelyk het byna alle
dagen gebeurt als den lyder dóór den typhus of alle andere be-
smellëlyke ziekte, is aengedaen, en dat hy soms wel Sedert 20 of
50 jaeren niet meer gcbicgl hééft, is het de functie des priesters
den zieken met lcvensgevaerverduldigtyk teaenhooren en op te
wekken om zyne laetsle slerfuer te haet te ncémen ten eynde
zich met God te verzoenengebeurt het dat den armen zieken
dóór de pyncn afgemat of dóór de ziekte doof geworden, om
zoo te zeggen aen alles ongevoelig is, dan hoeft den priester
zich met den zieken aenschyn legen aenschyn te onderhouden
om hem de vertroostingen des godsdienst gevoegelyk te konnen
toedienen, waeruyl men geinakkelyk kan oórdeélen over het
gevaer waeraen hy gestadig is blootgesteld, en, men bemerke
het wel, eens eene gevaerlyke ziekte betrapt, waertoe de minste
predispositie genoeg is, hy betaell het met zyn leven of wel met
gansch zyne jaerwedde
Over een paer jaeren, wanneer den typhus hier zulke vrees-
lyke verwoestingen onder de arme aemïgtle, w aren er dagelyks
van zes lol acht bereglingen in 't hospitael te doen, en had
den agtbaeren geeslelyken dan den typhus opgedaen, hy zou,
gelyk talrvke zyner ainbgenoólen, er aen hebben konnen be-
zwyken, of genas hy er van, zoo zouden de heeren van 't rap
port voor hem de onkosten van die gewoonlyk langduerige
ziekte niet belaeld hebben.En wal meer is, wy vraegen hel of
het niet hard is en of hel iedereen niet haeteiyk moet voorkomen
dal eenen agtbaeren priester, na bloey zyns levens aen de dorre
studiën te hebben geslagloö'erd, na 15 jaeren onberispelyken
dienst in eene stad te hebben gedaen, dal dien priester, zeggen
wy in die zelfde stad persoonen zou vinden welke hem zouden
benyden van vóór eene zoo moeyelyke, gevaervolle en harde
bediening nauwelyks den intrest 'te trekken van 'l géén hy gekost
hééft, en dit nog, men verlieze het geenzins uyt het oog niet
uyl de armkas, maer wel uyt de revenue der goederen kragtens
welke de plaets van aelmoessenier Van T hospitael dóór de
mildaedige gevers is gestigt geworden?
JONGENS- EN MEYSKENSWEÈS- OUDARMMANNEN-
EN VROUW ENHUYZEN.
Nopens het traktement en wooning van den eerw. heer Regent
der Wceshuyzen gebruykt de Verslags-commissie de zelfde
kwaedaerdigheyd die zy nopens de twee opgemelde geestelyke
heéftacn den dag gelegd, naemelyk hel publiek te misleyden mei
zoo maer onbeschaemd te liegen zeggende dal dit traktement
insgelyks uyt de armkas moet belaeld worden, terwyl zy over-
luygd is dat zulks al wederom eenen last is dien wylcn den
cerzaemen heer Lenaerl heeft opgelegd in vergelding der
aenzienlyke massa goederen welke 'hy, by testament, aen de
Ilospicen gemaekt hééft. De antwoord van de administratie der
Ilospicen verval dc verpligtingen welke den heer regent ten
dien opzigte heeft na te leeven en welke bestaen: 1° in dagelyks
ten 8 ueren misse te leézen ter intentie van den geéver; 2"*d<ï
psalmen miserere en de profundis; 5° de zeven psalmen van
penitentie, de groote litanie van alle 11H. metal de gebeden
der II. Kerke daerop volgende; 4° het geestelvk en tydelvk
besluer van het jongensweeshuys hel geen hem zekerlyk groote
