ZONDAG 10 SEPTEMBER 1849.
DERDEN JA ERG ANG.N' 157.
AELST, den 15 September.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 cM dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry macnden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
lydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weékblad zal
verder gcwaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeèren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet.
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
CüIQUE SLUM.
DEN DENDER-BODE
M. ROGIER EN DE SEPTEMBERFEESTEN TE BRUSSEL.
Wy naderen wederom tot de verjaering onzer natio
nale ontvoogding die wy in 1830 bekwamen? Sedert dien
tyd zyn byna al de keyzer- en koningryken, al de prins
en heVtogdommen van Europa aen de bloedigste toonee-
len ten prooy geweest, terwyl Belgiën dóór d'edelmoe-
digheyd zyner natie, de wysheyd zyns konings en den
eerbied vóór de wetten al die tempeesten wist af te koe
ren Het is waer, Belgiën wierd in die tydruymte twee-
mael dóór den vreesselyken cholera geessel, tweemael
dóór den vernielenden typhus en verscheydene jaeren
aglervolgens dóór eenen rampvollen hongersnood bezogt
waer door er ettelyke duyzendc van zyne kinderen ten
grave gesleept wierden of tót de uytersle armoede ge
dompeld, waertegen er tot dus verre weynige en onbe-
duydende hulpmiddelen gebruykt zyn, ofschoon het aen
geene goude beloften ontbroken hebbe, maer desniette
min bleef en blyft dit grootmoedig volk hel voórbeéld
van onderwerping en gelactenheyd aen Europa geéven.
Met de onzeggelvke schatten die er aen beuzelingen
verkwist wierden en thans meer dan ooyt verkwist wor
den, kon het zich tegen den kanker van 't pauperismus
beveyligen en de gelukkigste natie van den ganschen
aerdbodem zyn. En wat ziet men, nu, dat Belgiën onder
het gewigt van den tegenspoed en ellende gebukt gaet?
Eene ellendige staetkunde tragt geduerig de wonden des
volks dóór feesten en kavalkaden, dóór paradelegers
en vuerwerken, dóór ronkende omzendbrieven en uyt-
noodigingen naer d'hoofdstad, te bemantelen.
Pacha Rogier wilt aen zich zeiven het genoegen en aen
Brussel het profyt verschaffen de burgerwagt van geheel
het land aen zyne voeten te zien; dat er veéle aen dien
oproep beantwoorden, dit keuren wy noch goed noch af,
elkeen moet weéten wat er hem diesaengaende te doen
staet, maer dat altyd alles voor Brussel en vóór Brussel
alleen zy, is iets wat wy volkomen afkeuren, omdat het
overige des lands er noodzaekelyk moet dóór lyden.
Meermaels hebben er zich in de kamers volkslievende
stemmen doen hooren tegen de geldverkwisting welke
deéze feesten veroorzaeken, en dit niet zonder reden,
want, gelyk het Handelshui) zeer wel zegt, die feesten
moeten tóch eene bittere lierrinnering by onze noorder-
bueren doen ontstaen welkers vriendschappelyke betrek
king ons stoffelyk voórdeelig zyn moetwy zullen hier
nog byvoagen dat, terwyl geheel 'het land die bekostiging
uvt de algemeenc schatkist helpt dekken, het onregtveêr-
dïg is dat er Brussel alleen de voórdeelen van geniete",
en dit wanneer de overige slreéken des lands ver het
meest onder den last gekromd zyn.
Hel Verbond van Aelst dat, sedert zyne verschyning, de ge
woonte had met al wat geestelyk en kêrkelyk is te spotten en
al wat wulpsch en vuvl is toe te juyehen, hééft, sedert vier
weéken, van niets anders gedroomd dan van de Conciliën vair
Trenlen en Weenen, van Kapellekens, kerkvaders en heylige,
van gehedekens tot Maria en quèlen voor den paus, van flam
beeuwen, reliquiën, paternosters etc. etc. zoodanig dal wy
niet zouden weéten wat er van denken, indien -wy niet wisten
dat den hoer op zyne ganzen moet passen zoohaest den vos de
passie preekt. Maer hel zy, onzen konfrater wilt bun pré mal pré
van den ccnvotidigen Dender-bode eene antwoord hebben op
een artikel nopens het besluer der hospitael-goedercn door
de geestelyken, welk artikel ons, volgens hem, mjg in't mmw
brengt
Armen suluwe breynkas is véél te nauw en te vuyl om er
gezond verstand genoeg" in te lageéren dal ons zouden kinnen
in 't nauw brengen; niettemin willen wy u antwoorden om
uwe domheyd en trouw elonShêyd, tot uwe eygene schande,
aen 'l publiek te doen zien.
Dan, de schikkingen van 't Concilie van Weeneu zyn ons
geenzins onbekend, maer zy slaegen op eene geheele andere
zaek dan het Verbond uyt onweétenheyd of trouwloosheyd
voórgeéft. Er was alsdan kwestie van een misbruyk, naeme-
lyk het verleenen van de hospitaele-goederen ten titel van
geestelyk beneficie aen de desservanlen der hospitaelen, af te
schaffen, hel géén klaerlyk hlykt uyt den tekst zelve van hel
Concilie. Hierin hééft het Concilie van Wécnen zeer wys- en
vaderlyk jegens den armen gehandeld; maer hieruyt hlykt ook
dat men ALLEENLYK de beneficiaire repten der hospitael
pasloryên hééft willen afschaffen, hetwelk ons geenzins ver
wonderd, vermits de gezonde rede er zich legen ver zet, inge
zien de natuer dier goederen. Want wat is een beneficie? Zie
hier wal den grootcn canonist Barbosa antwoord Een Bene
ficie is een euwigduerend rept onder bisschoppelijke goedkeu
ring acn geestelijke zaehen vaslgchcyt, waerdoór den titularis
derzelver geestelijke inkomen geniet onder voorwaarde van den
geestelijken last te volbrengen waermedc de beneficiaire goederen
bczwaerd zyn.'»
Zoo dat gcenen desservant van hospitaelen nog beneficiaris
zyn kan, en dat decs misbruyk over eeuwen gepleegd wierd, is
geenzins te verwonderen, want alstoen bet meestendeei der
hospiciën aen kloosters waren vaslgehegt waervan eenen monik
desservant was en die er ten bietsten beneficiaris van wierd,
bet geen een weézenlyk misbruyk was dat men hééft moeten
afschaffen,, aengezien Itct bezit van eenig goed met de be
lofte van arniDede van véél monikken ordens geheel legen-
strydig was. Maer wie vraegl hier de herstelling van dit misbruyk?
Niemand, 't is hel trouwloos Verbond al leen dicdeéze oudezae-
ken uyt den hoek haellom de geestelykheyd hactelyk te maeken
en om liet stelsel van den minister van juslicie nopens de
liefdaedige hegiftigingen, te ondersteunen. Deéze aenhaelingen
hebben 'niets gemeens met het tegenwoordig vraegpuni het
w elk hestaet in te weéten of de geestelyken nog mogen bestuer-
ders zyn van goéderen van liefdaedige gesligten. Het Verbond
zegt neen en liet beroept zich op de Conciliën van Weenen en
Trentenmaer wy zeggen JA en beroepen ons op het Concilie
van Trenten hei welk in het 9 kapittel zyner 22 sessie duy-
delyk zegt
Alle besluerders, zoo geesteeïke, als wereldlyke van kerlc-
hospilael goederen etc., zyn gehouden jaerlyksche rekening hunner
administratie (e doen acn den Bisschop (t), of indien de gcbruyken
iemand anders dan den Bisschop daertoe hebben aengcstcld, zoo
zal den Bisschop er evenwel by loegelaelcn worden. >t
Maer als het Verbond zich zoo dikwils op 't Concilie van
Weenen beroept om de weézenlyke zaek onder een valscb dag
licht te plaelsen en aldus liet publiek op de snoodste wyze te
bedriegen, zullen wy ons, op onze beurt, eens op het zelfde
Concilie beroepen en vraegen wat het zegt nopens hel gebruyk
der inkomsten van d'hospilaele-goederen. Wat zegt het Con
cilie van Weeneu Be goederen die door demildaedige gec-
vers lol een ZEKER U VI GEDRUKT gebruyk geschikt zyn,
MOET EK tol DIT GEBRUYK en mogen lot GEEN ANDER
besteed worden. Het Concilie van Trenten hééft deés slaluét
als conscicntie-cas in zyne 2oB sessie, kapittel 8, insgelyks
vastgesteld.
En nu vraegen wy, wat wilt men doen ten opziatcvan den
cerw. .heer Van Da'nune, pastor van 't hospitael? In placls
van de ruytne inkomsten der goederen aen zyne kapellanie
vaslgehegt," te hesteéden om dien del'tigen priester vóór zyne
moeyelyke en gcvaervolle fonctiën schadeloos te stellen, het
géén dé fundatie uytdrukketyk gebied, wilt men hem drong
brood doen eéten met hem "dit alles te willen ontneémen
Zegt helConcillie van Weenen dat er aldus legen dien nglbae-
geduerig op Conciliën en kerkwetten te beroepen, die zy zoo
schandclyk veragten en miskennen.
Wy oórdeelen hun in staet ont gelykelyk te handelen ten op-
zigte der fundatie kragtens welke M. den Regent van 't jongens
weesliuys zyn jaerlyksch traktement geniet, ware de agtbaefe
familie Lenaert niet meer in weézen. Evenmin zouden zy den
inhoud van het testament naleéven en de 15 a 16 jaeren onbe-
rispelyksle diensten aen onze stad dóór M. De Vilder beweé-
zeu, ontzien; evenmin zouden zy de wyze voórzigtigheyd en
iever welke dien verdienslelykcn priester in 't bestuer der aen
zyne zorgen toebetrouwde gesligten, aen den dag legt, ontzien,
alszy dit zouden kouuen doen onder den Scbyn van de belan
gen der arme voor te staen, al moesten overigens kerkelyke
wetten, regtveêrdighéyd en Conciliën waerop zy zich geduerig
beroepen, met de voeten getreédeu worden.
Zie daer, konfrater, onze antwoord die wy u voor deézen
enkelen keerover deéze stof toestaen; in het toekomende zullen
wy over geene kanonieke zaeken in den Dender-bode meer
handelen, dit is gcenen gazettenpraet. Doelt, wiltgy voortgaen,
wy zullen u op dit terreyn overal volgen om over die stof te
handelen vqór zoo véél wy er kennis van hebben die egter
kleyn is, doelt onder voórwaerde dat gy onze antwoorden in
uw blad getronwelyk zult overneémen, en dan zullen wy zien
wie van ons, gy of wy, eerSt zullen moeten de vaen slryken.
zyne opregt vaderlyke zergen vóór 't geestelyk welzyn onzer
stad en der armen te hebben geslagtofferd is bet ont zich dóór
zyne treffelyke hoedaeuigheden en luydspreékende bekwaem-
h'eyd de agling en eerbied van geheel de gemeynle tc hebben
verworven dat de prieslerliaetendc slad-commissie hein den
geringen intrest benvd en w ilt ontneémen van 't géén hy gekost
hééft Gelyk men ziét, bet Verbond strykt zyn eygen vonnis
benevens d it der verslags-commissic, en dit, nolo bené, met zich
(1) In placls van den Bisschop te schrijvenschrijft hel Verbond
OBDik.vtr.1 roet hel geen 't publiek niet verstacten 'twelk wederom
gedacn is om hel te verblinden.
NOG EEN W OORD OVER 'T BEGGYNHOF.
Is het eene wyze huyshotidkunde vóór ons sledelyk besluer
dóór directe of indirecte middelen hel beggynhof te doen ver
vallen of bet zelve poogen te supprimeéren? Deéze vraeg moet
zonder aerzeien mei neen beantwoord worden; en waerom?
1" Omdat de beggynen zoo wel als d'andere burgers al de
stadslaslen helpen bctaelen, zonder dal zy. zelve in eeniger
voege last aen de stad bybrengen 2° Omdat er menigen bak
ker, brouwer, vleeschhouwer en verdere winkeliers by leéven,
want de beggynen doen niet gelyk erveélegroote doen, naeme-
lyk haere behoeften van buyten de stad trekken; 3" De beggy
nen helpen werkelyk den armen onderhouden, en laeten zich
niet zoeken wanneer liet er op aenkomt om de openbaere
ellende ter hulp le snellen. Met de nog versehe droevige om
standigheden van den cholera beeft het hof immers vóór 530
franken ingclcekcnd of gegeévcn, en daerinede niet te vrede,
brandden die gceslelyke dogters om tot den oppas der onge
lukkige eholerieken geroepen te worden. In 1832, wanneer die
vreesselyke ziekte vóór de eerste mael onze stad teyslerde, heb
ben er d'O a 20 beggynen zoo langderampduerde, haere ieverige
zorgen aen de zieken toegediend en dit zonder eenen centiem
vergelding, ten zy de l overste welke dóór den koning met eene
schitterende eermedalie zyn beloond geworden, om dat zy aen
haere medezusters een voórbeéld van noovt volpreézen zelf
opoffering en menscbenliefde -geévende, aenhoudend in de
twee hospitaelen gcwaekl en mei de grootste verduldighcyd de
besmette hadden opgepast. 4° Indien de beggynen dóór kneve-
laryén of andere ongepastte moeyelykheden bet hof kwamen
te veriaeten, wat zou .de administratie met dc huyzen doen
waervan zv eenen treffelyken huerprys trekt, vóór geene be
lading moet bedugt zyn noch vóór schade aen d'huyzen vree
zen Hoe veel beggynen zyn er niet welke de huyzen hebben
gekogt, en waervan de administratie, na de dood der koopsters,
wederom in volle bezit treéd Hoe véél beggynen zyn er niet
welke op eygene kosten haere geluierde huyzen merkelyk ver-
beleren en in weerde vermeerderen En vóór dit alles moeten
die vreédzaeme bewoonsters door lenige heethoofden in haeren
geestelyken slaet beangst worden Verder, kwante bet hof ge-
sloóten tc worden, wat zouden de burgers zeggen die met aile
gemak, zoo veéi schoonedienslen in de kerk konnen bywoonen?
Watzouden menige buyshoudens zeggen die des zondags hunne
ehrislelyke pügten willende volbrengen, de eene naerdc beg-
gynhoilerk gaen om de andere vervolgens naer d'hoöfdkcrk le
kénnen laeten gaen etc. Gelyk men ziet, is het waerlyk een
godsdienslhaetcnd ontwerp van liet beggynhof le willen aen-
randen, en des te schandelyker om dat men er geene hoege-
naemde andere goede rede voor heeft. Dat de burgers van
Aelst over de inzigten der verslags-commissie oórdeelen.
Indien bet Verbond zoo nauwkeurig de Conciliën van
Weenen en Trenten wéét aen te haelen om aen de geestelyken
het besluer tc ontzeggen dei'goederen van hospicen of liefde-