VIERDEN JAERGANG.—W 158.
AELST, den 2 2 September.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleckening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 lr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimcn den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inscliryven, mogen alle dry.maenden kos
teloos eene apnoncc van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verlecnen en dezelve ondersteunen. Dit weékblad zal
verder gewacgcn van alle brochuercn, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.De nacinen der persoonen dieonseenige
stukken zouden begeêren mede te deelen, zullen gehcym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers wiet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
CLIQUE SUUM.
DEN DENDER-BODE
Ilebbdn de mannen der katholieke party hel MONOPOLIUM der
godsdienstige gevoelens
Dit is de vraeg die onzen confrater, het Verbond van Aclst,
aen 't hoofd van zyn laelste Nr doel, en waerop wy antwoorden
JA, als het op de daedelyke beoelTening aenkomt, of, gelyk
men dit heet, PRACTICE: "en NEEN als zulks uyt speculatie
of oogenverblinding moet gedaen worden,- gelyk onzen doór-
luchtigen stads Secretaris het zoo slim heeft weélen aen boord
te leggen ter gelegenheyd der prysdeeling in onze weezenschoól.
Daer wist den vent tot een weezekind, aen 't welk hy eenen
prys mogt overhandigen, het volgende Sermoenlje te doenHa,
my n vriendjedit is eehen schoonen boek, cnzekerlyk eenen zeer
schoonen boekgy moet dien bock een, twee ja drymael leézen,
en dan is 't niet genoeg dien boek gelee zen le hebben, macr gy
moet tragten uw leven daer.naer le schikken, zulde myn vriendje
liefen dan zult gy gelukkig zyn zoo wel in dit leven als in
't ander etc. Nu, dat liet geëerd publiek, by't welk Polka
genoeg gekend is, over de gevoelens oórdeelc met wolke deéze
toespraek is gedaen gewordeh. Maer gaen wy verder. Onzen
konfrater haelt in ?t zelfde Nr dry klassen van menschen aen,
aen welke hy volgens goeddunken, grondstellingen toekent,
en dit in deézer voege
1° Hier hebt-gy ecnen Dcnderbode die MISSCHIEN in den
grond zyns harten lacht met de religie, en die niet te min van de
religie uilgact om andere voor goddcloozcn uil le maken.
2° Daer hebt gy een anderen, die gedurig hel woord katho-
licismus en godsdienst in den mond heeft, en die niet nalaet,
telkens dat hy er gelegenheid toe heeft, zyncn cvcnmènsch le
misleiden en le bedriegen.
5° Een derde speelt alleen den scheynheiligen om dat zulks
zyne beurs vult, en hem in aenraking brengt met kwczelkens en kwe-
zelacrs, zonder wier by stand by geen brood zoude le eten hebben.»
Zoo hebben wy er een gekend, die voor een der hevigste katho
lieken mogt doorgaen; die van geen liberalismus mogt hooren
spreken zonder vlam en vuer te spouwenen elk, op zyn eigen
handje, le verdoemen, die maer van verre of naby, ecnen katho
lieken huichelaer dorst tegenspreken. De kerel was van alle con
gregatiën, en chrislelykc genootschappen, en teas er teel gezien,
want alle processicn liep hy na, bad altoos met ncdcrgcslagen
oogen, en liet nooit na een kruisken te slaen wanneer hy begon met
de kacrt lespeten. Ily had de huichclary zelfs zoo verre gebrayt
dat men hem eene byzondcre plaels in de kerk had bestemddat
men hem een deel van het christelijk onderwijs in de zondag
school, waer hy van lyd lol lyd sermoonen deed die echter zeer
weinig met zyne werken overeenstemden. Het icas waerlyk stich
tend die man te zien wanneer hy een flambeeuw in de hand had.
Zoo hield hy hel vcrschei.de jaren vol, en toen hy, als een Relsin,
op die wyze cenige verblinde menschen éltclyke duizende franks
had afgetroggeld, als eene spie van de policie, en zelfs als een
vyand van allen godsdienst erkend was, dan nog waren er dom-
pelacrs die hem voor een halven heiligen bleven acnzien, om dat
hy niet naliet nog altoos op de liberalen le schimpen en te smaden.
Voor wat de eerste deézer dry zacken aengael, konl'raler,
zullen wy ze zonder tcgenzeg en inschikkclykheydshalve op
ons ncémen, aengezien gv siegts van 't inwendig onzes herten
spreekt en dan nog zegt" MISSCHIEN, 't welk vóór u zelf
geene overtuyging bewystdoch, konfrater, daer wy ons hier
gevoegzacm hebben gehoond, zult gy, als waeren liberael???
u ius^éiyks gevoegzacm toonen met u zelf onder de tweede
uwer sóórten van menschen te rangschikken, des te meer omdat
gy in hert en ziel overtuygd zyt dat gy geene de minste gele
genheyd verwaarloost om dóór de wóórden van religie en
kathol icismus, van heyligé, kerkvaders, conciliën etc. etc. het
publiek te nusleyden en uwe godsdiensthaetende neygingen
te bemantelen. Maer hola vos, men brengt wel ligt een peèrd
te water, doch men doet het niet drinken als men wilt. Vóór
wat het derde slach van menschen raekt benevens het portret
dat er onzen konfrater van geeft, hierop moeten wy zeggen
dat wy er ook zoo eenen kennen en't zal waerschynlyk den
yMven zyn dien onzen bedorveling met zulke levendige "koleu-
ren hééft afgeschetst. En inderdacd, dien man spéélt hier sinds
lange jaeren den schynheyligen, aenhoudend was hy, oin zyne
beurs ie vullen, met kwezelkens en kwezelaers, met priesters
en religieusen. in aenraeking zonder welke hy welligt nooyt
zyn hoofd boven 't stof der hekelbank zou gesleéken hebben;
hy toonde zich zoo groolen vyand van liberalismus, dat hy
onderhoorige by hunne overste ging aenklaegen omdat zy hem
van liberalismus verdagt hielden; deu kerel was van alle
christelyke genootschappen en administraliën die hy driftig
najoeg; veéle processién woonde hy by, bezonderlyk op de
feestdagen van Roozenkrans en Calharina wanneer, het géén
waerlyk curieus was, men hem een flambeeuw in d'haud met
zyn zondagsgezigt elkeen zag toeknikken. Ilv had waerlyk de
huychelaery zoo verre gedreévéu dat er hem in de kerk eene
byzondere plaets in 'l nieuw gestoelte was bestemd, dal hy
zelfs over de kerk eenig gezag voerde, en, gelyk ecnen paus
van Roomen op eygen hand, proviseurs vóór kapellekeos
benoemde. Vóór wat het christelyk onderwys in de zondag
school betreft, daer hebben wy hem nooyt gezien, maer oór-
deelen dat onzen konl'raler zich vergist en wilt spreéken over
de prysdeelingen der zondagschóól alwaer onzen man telkens
tegenwoordig was en meermaels sermoentjes d la Polka dééd
die egter weynig met zyne werken overeenstemden. God be-
waére ons nogtans den man in kwestie te vergelyken aeu zeke
ren Relsin die cencn schynheyligen dief en bedrieger was,
gelyk onzen konl'raler hel al le iiglzinniglyk doet, hierin moet
elk zyne zaeken weélen, enkelyk zullen wy er byvoegen dat den
gepotrelleérden het aldus verscheydene jaeren volhield totdat
cyndelyk zyn masker is afgerukt én hy by niemand, of T ware
eene uytzondering, nog vóór een reglz innig man aenzien word.
En wat volgt uyt dit alles? Dat hel Verbond eene zeer slegtc
zaek te verdedigen hééft als het persoonelyke ondeugden van
een ander moet aenhaelen om onze grondstellingen tebevegten,
en dat hel bovendien een onbegrypelyk misverstand in den
keus zyner potretlen aen den dag legt, wyl deéze ons onuyt-
putbaere stof verschaffen om er in hel vervolg nog over te
handelen.
DE BURGER WAGT. - VRYSTELLING.
Hier te Aelst worden alle middelen.gebruykl om de Burger-
wagten naer Brussel vóór de voeten van Sinte Rogier te krygen,
ten eynde dóór deszelfs voórspraek een f vóór onzen heer
kolonel le hekomen. Eerst had inen beloofd dat.de garden na
de revue logementbilletten zouden hebben ontvangen met
welke zy by de rykstc rentiers van Brussel intrek zouden gehad
hebben. Deéze leugen was le tasleiyk dan dat eruich iemand
zou hebben laelcn dóór vangen, ten ware ergens eenen kael
gepluymden vogel die altyd op den schoeffel uyt is; daerna
hééft men beginnen'te beloóven dal de garden welke nacr
Brussel gaen, een rond jaer vry van dienst zullen zyn, lerwyl
deéze welke zouden hebben willen gaen maer dóór wettige
redens belet waren, alleen tot de exercitiën zouden gedwongen
worden!!! Als er eene schriftelyke rvstelling döór iemand
gevraegd wierd, was het antwoord, kan niet verstaenen aldus
kwam liet nogmacls uyt dat er look in den meêrsch was en dat
liet beloften waren d la papa Rogier. Wy raeden al de garden
aen die naer Brussel willen trekken zich van ecnen welbevoór-
raedden knapzak te vóórzien, want slegls dan wanneer zy in
d'hoofdsiad zyn, zullen zy ondervinden wat het is de dupe te
zyn van ministcrSbeloftcn, kolonels-orders en meer andere
fraeye dingen.
Het Verbond zegt dal het bereyd was onze zoo onge
gronde als ongerymde plcyterycn nopens de liefdaedige gesligten
le wederleggen, wanneer hel vernam d'al de verslags-commissie
bcsloóien had zelve le antwoorden op hel tegenverslag der
hospicie-heeren. Wy zullen onzen konfrater doen opmerken
dat dit eene kaele excusie is, die met reden doel onderstellen
dat alle wederlegging hem onmogelyk is. Er zyn houden die
wel hard bassen maêr niet konncn bvlen.
Onze verbondmanncn willen met kragt en geweld het
begynhof sluyten als zynde een onnuttig gesligt dat onder eene
verlichte regeéring nimmer mag gedoogd worden. Die heeren
mikken, naer men zegt, oindit onnuttig gestigt dóór een vonde-
lingshuys te vervangen waerloe zy véél van het hunne zullen
bydraegen.
Onzen bedorven konfratcr had voórlaetsten zaterdag
afgekondigd dat hy de demissie van M. Cornelius Evit, als
(i)'T is by misgreep dal onzen konfratcr Congregatiën gezegd
hééft.
voorzitter der hospiciën, in liaer geheel zou afgekondigd
hebben, maer hy hééft zyn wóórd niet gehouden. Wy aenzoeken
hem niet te handelen gelyk liacs Rogier die zoo véél beloofd en
nog niets gedaen hééft ten zy sedert een paer jaer 50 duvzend
lr. zonder de gekwetste opgestreéken, wy aenzoeken ónzen
konfrater zeggen wy, zyne belofte te houden, want er -moet
over die demissie een beélje geklapt worden. Zommigc men
sehen durven de waere oorzaek hunner handclwyze niet
bekennen en daerom dient zulks des te scherper onderzogt te
worden na maele zy dóór listige sireéken het publiek hebben
geblinddoekt. Wy verwagten dan dat het Verbond de gezeyde
demissie zal afkondigen.
In zyn voóriaelste Nr was hel Verbond zoo haeslig om
onze antwoord te hebben nopens de Conciliën van Trenlen en
Weenen, dat er noch lyd noch respyt vóór ons was. Maer nu zou
den wy eens w illen weélen wanneer hel Verbond zal antwoorden
op dc interpellatie die de Gazelle van Aclst in den lyd zoo
dikwils aen dit blad hééft toegestierd nopens de schandelyke
lastering en eerroovende aentvging welke liet legen 't Jesuit en
order had uytgebraekl, lastering die het godvruglig Verbond
uyt het werk van eenen keiterschen revolulionnair had gcco-
picérd twee a dry jaeren na de verschyning van dien gedoemden
boek. Als het Verbond ons daerop niet antwoord, zullen wy die
zaek eens weder te voórschyn brengen en dan zal men de
trouweloosheyd en schandalen van dit blad nog eens konnen
beoórdeclen, van dit blad zeggen wy, Twelk andere van valsch-
licvd of schynheyligheyd durft beschuldigen.
Het Verbond geeft in zyn vóórlaetste Nr een artikel getrokken
uyt een schier onbekendblad, den Nouvclliste de Cand, in welk
artikel hel schimpschrift der byzondere stadscommissie tegen
de gestie der hospicie-heeren, lót in derden hemel gepreézen
word. Had den schryver van dit artikel met ecufg gezond
óórdeel bezield geweest, hy zou er, buylen atl de andere on
nauwkeurigheden, bitsige en ongegronde aehteygingen, de twee
volgende dwaesheden in gevonden hebben "welke wy hier
aenstippen om onze leézers te doen uien hoe zeer een venynig
hert van den weg der rede kan at'dwaelen wanneer hel slegls
zyne driften tol rigtsnoer néémt.
Hal schimpschrift der stedelyke commissie zegt onbeschaem-
delykdat de kas^derhopieiën altyd betacld hééft vóór aenkoop
van 't gcén er in de'werkzael van het jpngens-weëshuvs noodig
was ten eynde meubels en verdere óbjecten ten profvle der
hospiciën en lot onderrigling der weezejongens te maeken, en
dat die zelfde k;is daer nooyt- iets uyt genoóten hééft, lerwyl het
verder zegt dal y&e door den heer'Regent gedaetw ontvangsten
moelcri gestort wórden in handen van den ontvangerWie
verstaet dil' rëdeneéring Ten anderen moet den heer vcrsla"-
gecver wel weétcn dat de hospicie-kas voórdeelen nvt de
weezeschoólen trekt aengezien er vóór hem in 't meyskenshyys
een zeker aénial hemdens zyn gemaekt die wy oiiderstelièn
betaeld le zyn, ten ware men dit Vóór den heer Evit gratis had
gedaen omdat zyuen oom voorzitter der hospiciën was.
Spreékende ten tweeden over Mc lastige bediening van den
gecstelyken bestierder van 'thospitael, zegt bét schimpschrift
dat dien heer zich nog andere l'onctiën tot bestaen. moet by-
zoeken en ter zelfder lyd zynen dienst in T hospilael doen
De antwoord der hospicie-heeren hierover is waerlyk inerk-
weèrdig, zy doet de kwaedwilligheyd henevens het bekrompen
Versland der schimpschriftschryyërs ten duydelykslen uyl-
schynen. Zie hier deéze antwoord
«liet géén nog te verwonderen is, is de lastelyke tegenspraek
der Verslags-commissie met zich zelve, wyl "die heeren den
bestierder van T' Hospitael nog eene andere fonctie tot bestaen
willen doen zoeken, daer zy verder in hun rapport den heer
Regent van 't Jongens wéeshuys ten kwade duyden omdat
hy nog andere fonctiën bedient buylen het beslier zyns huyzes,
waeraen hy, volgens hun, zich uylsluylelyk moei toewyden.
De gezonde rede zal beslissen wie er zich uyisluftelykèr aen
zyne bediening moet toewyden, of wel den bestie'rder van het
Hospitael, die met de helft der stad (1) en gewoonelyk met
50 a GO zelfs 8D zieken belast is, ofwel den heer Regent van
het Jongens-weeshuys die enkelyk met gezonde le handelen
hééft.
(ij Men bemerke dal dc helft der stad armen zyn tpaërvan er
alle oogenblikkcn konnen in 'l hospilael gebragt worden eri zonder
uyislel den dienst van den gecstelyken bestierder noodig hebben.
