ZONDAG 25 NOVEMBER 1849. VIERDEN JAERGANG.—N' 166.
AELST, den 2 4 November.
YZEREN WEG.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prvs der
inschryving, by trimester, is bepaeid op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimeu den drukregel. De persoenen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen'alle dry maenden kos
teloos cene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plnet-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hv mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen dcéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
\erder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. iiaervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persooncn dieonseenige
stukken zouden hegeèren mede te deelen, zullen gehevm ge
houden worden, ten zy wv in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken wacrvan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvrv toe te
zenden.De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
DEN
CUIQUE SUUJI.
BODE
BERIGT.
Onze inschryvers welke tot nu toe kunne agterstellige
abonnementspryzen niet voldaen hebben, worden verzogt
zulks zoo haest mogeiyk te doen. Men kan ten pryze van
10 centimen frankeéring door de poste de agterstellige
sommen ten onzen bureele doen toekomen.
Brussel, den 21 November 1849.
IEDEREEN MOET ZYN EYGEN' HUYSHOD'DEN BESTUEREN.
Elkeen, zoo wel in Belgenland als in Vrankryk, is overtuygd
dat Napoleon, nieltegenstaende zynen eed, wilt een cynde stel
len aen de Fransche Republiek en zich doen keyzer uytroepen
van het volk. Zvne werken geëven dit klaer te kennen. Daeren-
boveu hy heeft gezeyd Op myn vaendel slaet geschreéven
Nxpoleön. Dit beteekent dat hy, golvk zynen ooin, ook wilt
bloed vergieten; dat hy overal en alleen wilt meester zyn en
de grenzen van Vrankryk verschuyven, dat hy tegen de Delgen
hel fransch bloed wilt vreéken het welk over 56 jaeren heeft
gestroomd op het slagveld van Waterloo. Wat meer isdaer
zyn nog andere mannen welke de oogen hebben op ons vader
land, het heeft gebleéken in den uytval van Risquons-Tönl.
Daer zyn verscheyde kopstukken in Vrankryk die de paelen van
hun land aen den Rltyn willen brengen; 'dit zoo zynde, vraeg
ik of het voórziglig en politiek is van twee franschmans voor
ministers te hebben Is het voórziglig en politiek van zoo
menige franschmans by ons in bediening te stellen Ik ben
geenzins verwonderd dat merkweêrdige persoonen hier over
misnoegd zyn en morren. Immers zy zeggen Elkeen slaet
voor zyn eygen land; het is by gevolg cene dwaesheyd zich te
laeten bcstueren door vremdèlingen. Wat my aengaet, ik zal
nooyt gclooven dat eenen franschman een Belgen-hert heeft;
dit is een hert dat ons bemind en wilt gelukkig maeken. Zyn
de Belgen dan zoo lafherlig en bekrompen van verstand, dan
dat zy hun eygen land niet willen of konnen beslueren Dit
is een vraegsluk het welk de kiezers welhaesl zullen moeten
oplossen.
Nietlegenstaende de menigvuldige middels (zoo als beloften,
beurzen, zamenslelling van jury enz.) welke het gouvernement
gebruykt om zyne twee universiteiten van Luyk en Gend te
bevoórdeeligeu, telt deéze bietste) volgens le Politique, 100
studenten min als op andere jaeren. .Men moet hier uyt be-
sluylen dat het volk, met regt en reden, begint min trouw te
hebben in het onderwys van den slaet en het vry onderwvs
aenziet vóór verre het beste te zyn. Wat trouw kan nien hebben
in hel onderwys van een gouvernement als men er de gevolgen
van naziet in Vrankryk, in Duylschland en van koning Willem.
Wilt ons gouvernement wys en volgens den geest van het volk
te werk gaen, dat het ophoude van zich met onderwys le be-
mocyën; dat het hier in, aen iedereen zonder voórregt, vólle vrv-
heyd geéve; het zal hier door honderde duvzende franks spaeren,
daer zal meer naiever (emulation) zyn en goed gebeuren en
elkeen zal moeten te vreden weézen.
M. Rogier durft den koning in de troonrede met lof doen
spreéken van de wet op den jury der universiteyten. Hoe is het
mogeiyk men durft in de kamer wetten pryzen, die haetelyk
zyn aen het volk, die slegte gevolgen gehad hebben en afge
keurd zyn van alle persoonen die er belang in hebben. Byna
ai de studenten hebben er tegen gepetilionneérd; men hééft
professors moeten schoon spreéken en dwingen om deel le
maeken van dergelyken jury. De studenten van Gend waren
bereyd hunnen oversten uylteschuvflelcn indien hy een woór-
deken durfde zeggen lot lof van die wet, in zyn discours het
welk hy moest uitspreken na het eindigen der vacantie.
Menige studenten hebben, ter oorzaek van die wet, de univer
siteyten van den slaet verladen, andere zin bereid dezelve te
verladen, zy blyven nog eenigen tvd om hunne professors
natespién (zy zyn omtrent 29 in getal). Den jury van Luyk
hééft al de studenten goedgekeurd; den jury van Brussel heeft
ze alle afgeweézen: onder deéze laetste waren er allerbe-
kwaemste; ook hebben zy openllyk in de nieuwsbladen hunne
jures beknibbeld en. hun aerdige dingen ten laste gelegd.
De jures hebben tot tweemael toe geantwoord, doch hebben
eyndelyk moeten zwygen. Na al die droeve gevolgen durft den
minister die haelelyke wet nog pryzen Ilel is misschien om
dat eentge jurés zoo wel zyne orders uytgevoerd hebben, en dat
den eersten stap gedaen is om de vrye universiteyten van
Leuven en Brussel te benadeelen en ten onder le brengen.
Men begint ronduyt te zeggen dat verscheyde wekelyksche
klubsgazellen, ten koste van het land, by menigvuldige per
soonen (byzonderlyk in herbergen) gratis gezonden worden.
Indien zulks waer is, dan dienen de ministers hierover reke
ning le gecven. Wel hoe men zou schulden maeken leeningen
doen onze laetste duyt al'haelen en men zou, tot ons onge
luk, ouderstand doen aen vremde brcodschryvers, aen kluhis-
ten die maer uyt zyn om hel volk te verleyden en te bedriegen
De ministers zyn de landbouwers wonderlik genegen. Zy
-n om"' 0111 den 'an<itl0llw land le bevoórdeeligeii, doen
o0,()00 zakken vremde tarwe leveren vóór onze parademannen,
liet kan niet missen, de Belgen moeten noodzackelyk ryk
worden. Hel is klaer om verslaen dat onze opperbaezeu vrem-
delingen zyn.
MM. Rogier enOrlian zouden konnen 't papieren geld afschaf
fen. Indien zy maer vyf dagen lyd geven om de uytwisseling
le doen, gelyk zy gedaen hebben met de guineën, dan zouden
er veel landbouwers met hun papieren geld blyven zitten. De
ministers acnzien dergelyke handelwyze vóór eenen fynen trok
en lagchen als zy de boerkens zoo konnen vast hebben. Daerom
past op landbouwers.
Uwen Dikten is vermoeyd en al kryten, tot Brussel toege
komen; hy had op den regten schouder den yzcren weg van
Gend op Brussel langs Aelst, en op den slinken delweeniil-
lioenen van de Donderval ley. De waelen spaereu noch zweet
noch arbeyd om alles le onlneémen aen de ongelukkige Vlaen
deren. n
Zou hel geen goed doen indien de gekruysle van Aelst, met
hunne merkweêrdige werken boven het hoofd, tot voorbeeld,
voor ecnige ueren, op de merkt te pronken stonden
Is hel waer dat al de Alliancemanncn (anagramine canaille-
mannen niet kruyssen gaen beplakt worden
Is het waer dal er eene tweede kruyssing zal gebeuren als
de priesters van het beggvnhof, van het hospilael en het weezen-
huys zullen moeten uyt Aelst vertrekken
Is het waer dal er eene derde en byzondcre kruvssing zal
plaels hebben als die mannen aen de Aelsleuaeren zullen
konnen wvs maeken dat de priesters opëéterszyn van T volk?
Zou hel niet beter zyn van iu plaels van kruyssing een brand
merk van eer op hun voorhoofd te stellen Dit 'zou zekerlik
mm geld kosten en hun heter staeu.
uytval der hezmg verantwoordde, zonder dat hel noodin was
daer voor den yzeren weg te beloven. Ilel zyn de liberalen die in
ka"'er der volksvertegenwoordigers hel principium run onzen
yzeren u-cy met de meerderheyd van cene slem gestemd hebben en
had s andcrendags, voordek stemming, hel ministerie niet 'alle
buytcngewonc middelen ingespannen om at zyne afwezige krea-
lurcn le doen komen stemmen, liad onzen katholieken senaten-
daer en zyne phgtige hand aen hel ministerie niet geleend liet
ministerie zou in de tweede stemming ongclwyffeld nog de 'min-
derheyd behouden hebben en aldus zou hel zelve omver geworven
zyn geweest. Het is aldus dal onze stad, na renen dag van algc-
mn-ne vreugde en verlustiging, des andcrendags haren fecslman-
lel moest verwisselen legen een rouwkleed, welk ons door de
nalliolylte party was opgedrong n
In hel artikel zyn veel ivaerheden maer te zeer parlvdi" om
het onopgemerkt le laten voorbygaen. llet is waer dat het
ministerie De Theux, niet tcgeristaende zvne belofte alles
aengeiyend heeft om onzen yzeren weg le" doen mislukken
maer het \crbond vergeet te zeggen dat onze dry katholvkè
volksvertegenwoordigers, en veel andere aen zelve denkivVzc
tocbchoorcti.de v""r O»'-';» yzeren weg gestemd hebben,"ja
zelfs den achlbaeren Ablie De llaernc heelt voor onzen vzeren
weg gepletcn en gestemddus dal hel valsch is de besehuldi
ging van het l erbond, wy zyn dankzeggingen verschuldigd aen
katholieke en liberale representanten die voor onzen vzeren
weggestemd hebben. Maer wil ik u zeggen wie onzen vzeren
weg in de tweede stemming heeft doen verliezen, het zvn de
dry liberale volksvertegenwoordigers van Bergen, vrienden van
den heer Bruneau, onzen aclueelen volksvertegenwoordiger
die heeren hadden in de eerste stemming voor onzen vzeren
weg gestemd, en juysl toen liet er op aenkwam in de tweede
stemming, verlieten zy de kamer. Met déze dry stemmen be
hielden wy den weg met de meerderheyd van e'ane slem niet
legenstaende alle de poogmgen door het ministerie De Theux
aengewend.
Zie daer de reden ivaerom wy Int heden beroofd zvn van
eenen yzeren weg; stemmen waer op ivy gerekend hadden des
le meer daer het dry vrienden van den lieer Bruneau waren
Maer dezen heer heeft weinig invloed op zvne vrienden gehad
wel le verslaen voorde tweede stemming Z.
Het Verbond van Aclsl geeft eenen langen artikel getrokken
uyt den Prémrscur van Antwerpen |een blad door liet ministerie
liogier betaeld) over de yzerc wegen waer in liet de kalholyke
party, of agteruylkruypers zoo hy ze noemt doet voor koonïen
als vyanden der yzere wegenverder beschuldigt het Verbond
onzen volksvertegenwoordiger, onzen katholieken burgemeester,
den heer De Theux en al wat aen de katholvkè party gekleefd
is, het blad zegt:
Hel is aen ilc katholieke party toe le schrijven dat er nog
gcencn yzeren weg besloet, lusschcn Brussel en Gend langs Aelst;
onzen volksvertegenwoordiger na eene onboelvcérdigheyd van 12
jaren ziende eyndelyk dat de kwestie van den yzeren weg voor
hem cene kies kwestie was geworden en dal onze kiezers mét zyn
kwezelaers-poliliek nicl gediend waren, hecfl zich, mm- uyt
dwang dan uyt liefde, vervoegd aen ondersclieydcne commissien,
die van lyd lot lyd ten voordeelt' van onzen yzeren weg naer
Brussel zyn gaen reclameren, maer wie liccft dan wederom door
cene onvcrgccflyke vcrwaendheyd den stok in liet wiel gesloken
Onzen edelen katholieken burgemeester van dien lyd, urlkcn aen
den lieer De Theux, die reeds mei cene vrees was aengedaen; ten
onzen opzigte zoo als hy liet le kennen gaf, de verzekering durfde
geven, dal hy, als burgemeester, voor den goeden katholieken
In zyn laetste N' wéét het Verbond niets anders legenden
Bender-bode m te brengen dan dat hy de dooden bcledï"! de
kerkhoven bezoedelt, zwadder en slykop de doodkisten werpt
dat er eene bloedvlek op's mans hoofd gevallen is en soórtV
iyken armen zeever waerop eenen redely ken nicnsrh geen ant
woord kan geeven ten zy dat de verbondéadvokaeten niet al hun
verslaut? en pretention op l einde van hun zeel gebriuu zvn
Niettemin zullen wy onzen 'konfrater acnraeden ta dién wc-
voort le gaen voor wat ons betreft, wy hebben er compassie
°.n «ekrtmnen ons in goener voege mei ziilkcn onnouzHen
praci die zeer goed is om sullen in slaep le wiegen, maer blvli
le weclen oi de nog weynige overblvvendc ieézers van 't Ver
bond yoorlduerend mei dergelyke 'prullen legen eenen frank
en naif par inmeslcr zullen gediend blyven; zoo ja, proficiat
goeste is koop, maer dit heet by ons koude botcrmclkpap m*t
roggenbrood. 1 1
Spreékeude over 't bezoek in onze stad van Z. E den kardi
nael-AertsMsSChop van Kameryk, zegt het Verbond hel vol
gcudc: -
I)e kardinael was vergezeld van Z. II. de bisschop van Gent
en beide zyn door onzen aehlinswaerdigen Deken, aen liet koord
onzer geestelijkheid, aen hel grool porlael onzer kerk onlhaeld
geworden al waer cene menigte volks toegesneld was. n
Maer konfrater, luie komt hel nu dat onzen eerweêrdcn her
der thans zoo aglbaer geworden' is, daer gy hem in u .v Nr van "i
november 1848, van pliglverzuijniing van'onhensehheud en zelfs
van leege ztclsbewceging licht beschuldigd Was ons ver«rvsd
gccslelyk opperbpofd, dat onze stad sindS 25, 59 of meer meren
overlacd met zoo voél weldaeden, min aglbaer of min eerbied
iveérdtg dan nu? Yerdieude dien allermildaedigsten mcnschen-
vrtend wiens afsterven een onherslelhaer verlies voor de urme
en ongelukkige deézer stad zal zyn, zulke veragteivke verwv-
tingeii meer als nu? Och neen maer daerin ziet'het "eëefd
publiek wederom een betvys uwer verfoeyelyke schynheyledievd
