Het eerste verslag der stadscommissie besloot dat liet werk- buys in het jongens>yeeshuys moest afgeschaft worden omdat j de stielen van kleerinaekcr, schrynwerker en schocninacker te weynig gevarieerd waren, dal men van al de wcezenjongens geene schryuwerkers schoen- of kleermackers kan maeken, dat de weezenjongens andere stielen moeten konnen leeren etc. en nu besluyl hel bygevoegd verslag dal men van al de jongens inoet garentwyndcrs maeken Is dit nu meer gevarieerd NVat al armen zeever!M. Cumonl belooft aen de bekwaemste wee- zen jouwens 1 fr. 50 cent. daegs, na eenen leertyd van 18 maen- denwy zouden aen M. Cumont eens willen vraegen waerom hy nu ook zoo vcél niet geeft aen al zyne andere werklieden die meer dan 18 maenden leertyd hebbenZouden dit niet al woorden in den wind zyn, óf in andere termen, liberale beloften gelyk aen deéze waervan wy al moede geschrcévcn zyn Van den anderen kant, hel is niet slegts vóór't lichaeme- lyk welzyn der weezenjongens dat er moet gezorgd worden maer ook en wel voórnaemelyk voor hun geeslelyk welzyn elkeen weet dat in al dergelyke fabrieken waer alle slach van volk werkt de zedcloosheyd zelfs ondanks de meesters binnen sluypt en aen vcéle lol slronkelsleen voor g'hcel hun leven verstrekt.... Dit is hier geene eenzydige beschuldiging maer moet als algemeen aengeuomen worden, want de ondervinding daer is om zulks te bekragtigen. Wy eyndigeu vóór lieden onze bemerkingen en vertrouwen vast dat de commissie der hospicen eene pligt zal kwyten die haer door de zorg vóór haeren goeden naein en andere bewee gredens is opgelegd. V Eyndelyk hebben wy aen 't Verbond eene bekentenis afgeperst die alle man hertelyk moet doen lagchen; onzen konfrater zegt dat hy eerlyds bekend heeft dal hy bedorven was, maer daedelyk voegt hy er by zulks gezegd te hebben om te lagchen!! Armen sukkelaer! hoe kont gv toch zoo onnoozel zyn van deéze eerste waerheydsvólle bekentenis nu te willen loochenen, omdat gy ziet dat het publiek vies van u geworden isWel vriend, peyst gy aen de menschen wys te maeken 't géén gy wilt, als naemelyk dat gy gisteren bedorven waert en van daeg wederom levende versch zytNeen, neen man, dit gaet alzoo niet, den visch die heden agler slaek gekeurd en diesvolgens met een kruysken gedekoreérd word, kan immers morgen vóór goed niet verkogl worden. Wy hebben u naer uwe bedorvenheyd niet gevraegd want wy hebben cr weynig aflairens mede, maer het spreekwoord zegt dat den mond geduerig spreekt waer het hert van vervuld is, en dat den ondeugenden meest al zyn eygenzelven door zyne werken ver- raed even als den dwaezea zich zeiven aen de galg klapt. V Onzen konfraler, het Verbond zegt dat wy in onze hoeda- nigheyd van Vader-Ovcrslen der Congregatie by eene zangsere nade alhier aen eenen onzer vrienden gegeéven, het woord voerden; behalve de ongerynulheyd van uyl te kraemen dat er by eene zangserenade het wóórd gevoerd word, zullen wy aen de advokaelen, notarissen en vrederegters van 't Verbond zeggen dat wy over den vóórtrelfelyken naein van Vader-Overslen zeer konlent zyn, en dat wy, om die mannen over hunne goedheyd te bedanken, in onze hoedaenighcyd van Vader-Overstcn, hun plaetsken zullen gereed houden. Zy mogen dan om hunne gcdienstwillige benoeming, op onze persoonelyke zorgen re kenenIn ceue groote stad van Belgiên was er het verleden jaer eenen hospicieheer welken de beggynen en de gaslhuys- nonnen wilde supprimeéreu en inderdacd gedeeltelyk zyn oogwit hééft bercyktthans is dien zelfden hospicieheer onder gy uwe kinderen ook opvoeden kond. Nu egter aen eenen vader ie zeggen, wat hy om wille zyner kinderen te doen heeft, valt zelfs den grootvader zwaer, want hel dwingt hem lotde treurige verklaering, dat zynen zóón nog niet verdient, vader te zyn."» <r Vaderstoof Leonardo wild en byna drevgend op. Gy wéét, ik kan veel van u verdroegen, maer gy zult ook weélen, wal lot inynehuysregten behoort. O zeker, dat wéét ik, zeyde den ouden man met kalmte en weèrdigheyd. Uw huysregt beslael daerin, dat gy dit uw huys weérduver kunt liaeleo, zóodra gy wilL Ik bedoel egter niet dat houten gebouw dacr, maer uwe familie. Gy hebt allerley middelen in handen, om de welvaert van uw huys te verwoes ten, uwe vrouw van hertzeer te doen wegkwynen, uwe kinderen naer ligchaem en ziel op hel pad des verderls te brengen, uwen ouden vader zyne laetsle levensdagen te verbitteren, zoodat hy met kommer en zorg ten grave daell. Dit is uw huysregt, en wilt gv daervan gebruyk maeken, dan weet ik op aerde nie mand," die u dat beletten kan. Den ouden man sprak deéze woorden met eene van diepen weemoed bcévende slem. Om egter zyne eygene ontroering te verbergen, nam hy het kleyn meysje op zynen schoot, slreék haer de bruyne hairen van het voorhoofd en liefkoosde haer. De beyde knaepen stonden regis en links aen zyne kniën en zagen met angstige verwondering nu tot vader, dan tot groot vader, daer /.y wel merkten, dat hier iels niets goed moest zyn. Leonardo zag donker voor zich néér en stiet den ruvgen jaglhond, die zich vleyënd aen hem drong, mei geweld vnn zich af. Kennelyk kampten in zyne ziel den goeden en den boozen uecsl met elkander en hel had eerst den schyn,ofdeézen laetsten de overwinning behaelen zou. liy ging thans met groote schre den op en neder, nam het geweer van den schouder, hing het aen den lak van eenen boom, blééf toen plotseling slaen en vroeg barschVader, spreek op, wat hebt gy dan eygenlyk tegen my a Ik heb legen u, dat gy dc oude liefde verlael, antwoordde den grysaerd mei de wóórden der schriftuer waermede hy byzondcr scheen bekend te zyn. Wat hebben vrouw en kinde ren u gedaen, dalgy die zoo verwaerloost Wat hééft God in den hemel u gedaen, dat gy zyn heylig gebod, dal by u in 't herle hééft gescbreévcn, zoo geduerig overtreed? Gy zyt tesireng tegen my 1 antwoordde Leonardo. Wat doe ik "dan vóór kwaed Is liet dan xoo slrafiiaer en zondig, op de jogt te gaen a liet komt er maer op aen, onder welke omstandigheden dat geschied, hernam den grysaerd op zagleren loon, dan tot hiertoe. De jagt is niet uw beroep, eti als gy er van lyd lot de waekzaemheyd van eenen Vader-Oversten moeten gesteld wordenDat de mannen wien het aengaet, oppassen en over deéze vcrmacniug wel nadenken, want.de kanne gaet zoo lang1 te water lot dat zy eyudelyk toch eens breéki. V Het aglbacr Verbond van Aelst beroept niet meer dan de gansche wereld om te bewyzen dat er niemand zoo snood, zoo trouwlooszoo bcdrieglyk etc. vóór zyne leézers is, als den Dender-bode, en dit omdat wy in ons voórlaetste Nr gezegd hebben dat het Verbond aen zich zelf eenen brief geschreéven had waerin liet zich wel elfenderlig wierookuacmen toeëygende. Omdat liet bladje zoo kolerig is, zullen wy hier de vier eerste regels van d.eu aen zich zelf geschreéven brief laeten volgen, wy zeggen van dien aen zich zelf geschreéven briefomdat elkeen overluygd is dat allen anderen schryver zich te véél zou eerbiedigen om zich zoo nauw in betrekking te stellen met een blad dal reeds lang dóór deopenbaere opinie veroordeeld is. Dan, zie hier deéze regelen Mr den Opsteller van het Verbond. Gy weet dat ik u een oprcgle vriend ben, even zoo als gy een vurige voorslaender van verlichting, vyand van alle dompery en verslaefdhcid, verkleefd by diepe overtuiging, aen hel slaelsbcslucr, vrede en volkslicvend. Nu, hierop valt het Verbond legen den Dender-bode uyt gelyk een dollen bleekershond en poogt door een paer dozynen uyt- gezoglte scheldwoorden te bewyzen dat er nooyl gevaerlyker gedrag in de samenleving gedrongen is dan den ccnvoudigen Dender-bode Zie hier, lieven leézer, een stacltje van onzes konfraters welspreékendheyd Cqngreganislen van Aelst, zie daer uwen overstegods dienstige lezers, zie daer uwen verlichten aenhilser! hecrcn paters, zie daer den man die uwe waerdigheyd bevlekt dóór zyne aenraking! landslieden, zie daer den dagbladschryvcr die slechts uwe centen beoogd, en met de wacrheid den spot dry ft, om u door de logenlael te begoochelen! vaders en moeders, zie dacr het schacmlcloos blad waervan dc lezing het hart bezoe delen en dc ziel bederven kanwaek op uwe kinderen, wack op u zelvcn, want zyn laster- en logengifl moet, gewis, alles ver pesten en bederven wal er mede in aenraking komt! Wy vraegen u, weerden leézer wie kan er beter dan onzen konfrater gelyken aen die liedjeszangers en kwakzalvers welke op de merkten mei eene lange baget vóór eene schildery staen tc preéken, zeggende: omstanders indien gy vóór de onder- rigling van uwe huysgenoólen genegen zyt; indien gy eenige vaderlykeof moederlyke gevoelens voor uwe beminde kinderen hebt, met een woord, indien gy eenen enkelen druppel chris tenen bloed in uwe aders vloeyën hebt, zult gy dit liedeken inededraegen etc.?? spéélt onzen konfrater hier de rol niet van die kwakzalvers-liedjeszangers? Als die gasten zien dat den omslaender geene goesle hééft om prullen te koopen, dan stellen zy zich in gramschap en vallen in smaedwoórden legen de eenvoudige landslieden uylZoo doet onzen konfrater ten onzen opzigle; den man ziet dat trelfelyke menschen be- schaemd zyn hel Verbond in huys te neémen en daerom wilt hy zich vreéken tegen den eenvoudigeu Dender-bode die met al dit armzalig gezwets en magteloos geschreeuw lacht en zynen aglbaeren konfraler proficiat wenscht. V Dc zinsnede die wy hier hooger uyt het Verbond tegen den Dender-bode nebben opgenomen, is zeer wel gepast om tegen het Verbond zelf gekeerd le worden. De Alliancemannén plaetszoekers hebben alles gedaen om aen 't roer le geraeken en dit om hunne heb- en heerschzugt te voldoen logens en bedriegery, geweld en dreygementen waren de middelen om hun doel le bereyken, en nu dat zy, tot oneer en schande van hun eygen zeiven, hunne magleloosheyd moeten erkennen, nu lyd eens werk van maekte zou dat ook zoo véél niette bcduyden hebben. Maer het omzwerven is u tot behoefte geworden, gy verzuyint uw eygenlyk werk daerby, gy laet kuegten en arbey- ders aen bun eygen goeddunken over, gy komt soms dagen en naglen aglereen niet eens naer huys, vraegt niet naer vrouw en kinderen, die naer u verlangen, en als gy naer huys komt, brengt gy geencn vredigen geest mede maer zyt verdrietig, norsch, vrevelig, en geenen mensch kan u iets naer den zin doen. Gy maekt dacrdoór uwe trouwe, bracve vrouw bet leven bitter, gy word uwe eygene kinderen vremd en verliest hunne liefde en hun vertrouwen op u met een woord, gy vergeét uyl zugt lol uw onuul en gevaerlyk vermack uwe pligten als man, als vader en als huyshecr; en als, voegde den grysaerd er met bewoógen slem by, als gy am uwe kinderen ondervonden hebt, boe zuer gy uwen vader en uwe moeder geworden zyt, als gy wéét hoe zalig hel is, als ouders zich over huune kinderen verheugen kunnen, dan kan ik ook wel zeggen, dat gy daerby de pligten van den zóón vergeét en niet bedenkt, boe diep en smertelyk liet my kreuken moet, als ik u op waerlyk geenen goeden weg zie wandelen. Leonardo schéén dóór deéze ernstige loespraek diep getrof fen. Ik heb aen dat alles nietgedagt. zeyde liy. Ik wil niemand leed deen. Maer gy doet dat toch, mynen zoon, antwoordde den grysaerd. «Men zondigt ook, als men het goed verzuyint te doen. Maer de hoofdzaeLis, Leonardo, dat gy heel niet schynl le begrvpen, in wal gevaerlyk gezelschap gy verkeert. Uwe gezellen, die beyde Lucils en den jongen Francisco, zyn waerlyk geen beste voorbeelden voor u. Twee van ben zvn niet getrouwd en den oudsten Lucil is eenen tiran in zyn hays; by behandelt zyne araae vrouw als eene slaevin en scbaemi zich niet, haer le slaen. Zyne zaeken zyn al in diep verval geraekt en, als hy zich verandert, zal liet een treurig eyude met hem neémen. Ziel gy nu niet in, mynen zoon, dat u hetzelfde lot wagl? Door uw" woest omzw erven verleert gy allen geregelden arbeyd, op uwe omzwervingen komen zelden goede gedaglen in uw hert op, rouwe jaegers, als uwe kameraden, zyn doór- gaens aen het spel en aen den drank verslaefd en daerby gaet 'het een goed gedagt na bet ander verloóren. Met de jagt op dieren word aengevangen en met de jagt op menschen geëyn- digd. Leonardo, myn duerbaeren zóón, hebt gy dan zoo op eens alle vertrouwen in my verloóren, dat gy my niet meer gelooveit w ill, waer ik liet zoo goed met u meen 1 Leonardo stond diep geroerd vóór zynen ouden vader. Zyn ganscli gelaet drukte ziglbacr berouw uyt eu dil openbaerde dat liet volk hun kent, naer weerde schat en zich openlyk als bcdroógen aenziet, zyn die mannen boos wanneer wy doen hunne beloften herrinneren, wanneer wy liunne akten aenwy- zen, wanneer wy aen 't volk doen zien hoe zeer liet gefopt is en hoe zeer liet van die véél beloóvers moet mistrouwen. Wilde den Dender-bode zwygen en 't volk helpen bedriegen, dan zou hy een agtiugswaerdig blad zyn, dan zou hy vredelie vend, voorslaender der verlichting en meer andere sclioone dingen zyn.... maer nu dat hy de wonden met den vinger wyst, nu dat hy dc verkwistingen tegenspreekt, nu dat hy de sciian- delyke akten eeuer alles bedervende kliek berispt, 'is hy eenen volksverlcyder, eenen schynhcyligen, eenen bedrieger, etc. etc. etc. die alle agling verloóren "heeft!Dóch, God zv dank, dit is maer volgens liet Verbond van Aelst, liet gea'gl publiek óórdeelt er anders over, en, zoo lang wy de veragling van trelfelyke lieden niet inloopen, zullen wy ons weynig met dit arm gezeever van een schandblad bekreunen. M. Odilon De Craecker is tot lid der ltospiciën be noemd en is voorleden dynsdag geiustalleérd geworden. Ter zelfden tyd heeft den lieer Cornelius Evil, notaris en lid der Leopoldsorde, wederom bezit genomen van den voórzitterszetel der hospicen. Deézen beer had ver- sclieyde jnael zyne wevgering ingezonden en dan we derom ingetrokken zoodanig dat het een weézenlyk marionettenspel geleek. Dan eyndelyk heeft M. Evit tot blydschap en verrukking van alle re'glzinnige menschen wederom dietaek op zich genomen???!en zal Uns met zyn kruysken in dien zetel pryken, iets waernaer hy 7.00 langen zoo vuerig verlangd heeft. Den man peyst, dat hy er om zekere reden, waerscltyn- lyk beter op zyn gemak zal zittenmaer dit blyft nog le bezien, immers wy zullen die zaek wel onlpluysen. Men leest in den Journal dc RruxeUesDe Indépendanee ziet liaere voorzeggingen een vóór een gelogenstraft worden. Zy had gezegd dat de invoeren van gracncn 111 Belgiên geduerende de maend december, belemmerd geworden zouden zyn dóór het ys op de Ballische Zee, en dóór den slegten staet der wegen van de kanten van Vrankryk en Duytschland; en daerop had zy herhaelde malen verzekerd dal wy ous zonderlyk vergreépen wanneer wy vóór liet eynde van 1819 eenen grooten invoer van graenen vóórspelden. Trouwens, de daedzaeken hebben gesproken, den Moniteur verkondigd de opgave van den bel- gischen koophandel met de vremde landen, geduerende de maend december laetsleden. Wy zien daerin dal 4 millioenen 584 duyzend 045 kilogrammen vremde tarwe in verhruyk ver- klacrd zyn, lerwyl er maer 2 mill. 012 duyzend 400 kilos zyn uylgevoerd, dat is te zeggen, dal den overschot van onzen voórraed, op 51 dagen, vermeerderd is met 2 mill. 571 duyzend 645 kilogrammen tarwe, dat is 55 duyzend 840 hectoliters. De invoeringen van tarwe hadden, vóór elk der eerste elf maenden van 4849; dóór eikanderen genomen, slegts omtrent 5 mill. 200 duyzend kilos bedraegen. Die van december beloo- pende op 4 mill. 584 duyzend 45 kilos, is, gevolgcnlyk, de ver meerdering van invoer geweest van byna u0 ten honderd. Wy hebben dalresultaet voorzien, wy hebben het herhaelde malen voórzeyd, en liet is met volle vertrouwen dat wy onze tegen- slrcévêrs naer de oflicieéle opgave verweézen hebben. Bemer- ziclt in de vcrlegenlicyd, waermede hy tegenover zynen vader stond en d'oogen nedersloeg. E11 zoo hy voor dit zyn berouw niet daedelyk rond eu ecrlyk uylkwam, dan was enkel de schaemte daervan de schuld, die hy tegenover zyne eygene kinderen ge voelde, ofschoon die nog niet oud genoeg waren om van liet gesprokene iets te begrypen. Dit schaemlegevocl komt by allen vóór, die hun ongelyk erkennen't is den licyligen adêrn des goeden geest, die over de ziel gaet en de oogen doet nederslaen; liet word eene valschc schaemte, wanneer liet opzien tegeii uylerlykedingen nog niet overwonnen is, wanneer de valsche eer, die slegts vóór menschen geld, nog niet in de eer vóór God is ondergegaen. Ongelukkig zoudit beslissend oogenhlik vóór Leonardo eenen noodlotligen keer neémen. Sabine zyne vrouw, kwam naer buytcn en snelde op haeren man toe. Op den toon van liefdervk vcrwyl zeydezy, tcrwyl zy zyne hand vatte: Gy ondeugendman, komt gy eyndelyk toch weer eens lerug Hebt gy my eu dé kinderen dan heel niet meer lief, dal gy ons zoo lang ver laden kunt 'I En welken indruk maekten deéze wclmeenende, liefderyke woorden Bliksemsnel verdweénen van Leonardo's gelaet de spoóren van rouw en beschaeming, eu spyl, ergernis, hóón en spot stonden in zyne trekken, in zyneilonkerendeoogen te leézen. a Is't zoo gemeend0 riep hy driftig uyl. 't ls een afge sproken spel lusschen u heydeu? Gy wilt uw hert aen mv ophaelcn, als aen eenen armen zondaer, die op de kniën om genade bedelt? Gy kunt naer den duyvel loopen!» Met deéze onzinnge wóórden rukte hy zyn geweer van den lioom, riep zynen hond en snelde heen. Sabine, zyne kinderen, zynen ouden vader riepen hem smeekeud na, toch le hijven doch hy wasvoor alles doof stormde als eenen razenden voort eu was weldra in liet bosch verdweénen. Dat is de treurige, ouheylbacrende overwinning der zelfzugt en der hooveerdy over den hcyligen geest Gods, eene overwin ning, wcike voor de verblinde menschen reeds 7.00 grouwelyke ellende gebaerd hééft. Ware Sabine niet gekomen, of had zv van verre geslaen, stil en. rustig Leonardo zou zieli aen de voeten zyns vaders, aen liet hert zyner vrouw geworpen, om vergiffenis gebeden en helerschap beloofd hebben; doch Sa bine's onverwaglle tnsschenkomst, liaere, hoe hertelyk en goed ook gemeende, verwyten op 't zelfde «ogenblik, dat Leonardo zichzelf zoo zwaer beschuldigde, doodden op eenmael den ont- waekten beleren geest. f7' vervolg hierna.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1850 | | pagina 2