ZONDAG 5 FEBRUARY 1850.
VIERDEN JAERGANG.—N' 176.
AELST, den 2 February.
DEN GALEYSLAEF.
Dit blad vcrschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening yan den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschrvven, mogen .al le dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verlcenen en dezelve ondersteunen. Dit weékblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukkeu zouden begeêren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
le doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe le
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
drukaengael.
CHIQUE SUU.U,
DEN DENDER-BODE
llel Verbond van Aelsl hcéft zondag Icsl met allen ophef een
deel der redevoering van M. Bruneau afgekondigden heden zal
het ander deel volgen. Dit stuk welk den stempel der dwaesheyd
en van een verregaende minislerialismus draegt, zal onzen man
nu geheel doen kennen. Heeft M. Bruneau groole zorg gehad zgne
redevoering in 'I Verbond te doen afkondigen, hy zal des te
groolere voórzigtigheyd hebben de schitterende wederlegging van
den aglbaercn heer Coomans te verzwygen. Nu, wal het zy, wy
roepen de ernstige aendagt onzer landgenoötcn op het volgende
artikel ons door eenen zeer bevoegden persoon medegedeeld. Alle
man lieéfl hierin belang aengezien de algemeene belangen van
landbouw, nyverheyd, koophandel, armen en schatkist hierop het
spel slaen. Wy Iwyffelcn ook geenzins of M. Bruneau zal er mei
zync redevoering gestaen hebben, want de meerderlieyd der kamer
sterk naer ons stelsel overhelt. Wy zullen afu-agtcn.
Herzele, den 50 January 1850.
Denderbode
In het overzigt van de Kamer der volksvertegenwoor
digers dat gy ons voorleden zondag gééft, hebben wy
gezien dat zy zich bezig houden met de kwestie der
graenen. Ik had begonnen met myne medelandbouwers
inlichtingen te geéven aerigaendeden voorstel van Bruno,
ik heb het thans vóór eene pligt genomen deéze zaek
verder te doorsnuffelen.
Het eerste vóór my en vóór de myne was te weéten hoe
dat onze vertegenwoordigers zich hier gingen gedraegen?
Tot hier toe zwygen er twee. Tot daer; iedereen moet
niet spreéken, wy moeten hunne stemming afwagten.
Maer wat doet den auteur van den voorstel, Bruno
Naer dcézen waren wy, dat is alle landbouwers en alle
vrienden van hét algemeen welzyn, curieus.Hy spréékt
eene redevoering uyt! Met zyne redevoering is er al
genoeg gelagchen "in de kamer en buyten de kamer,
zoodanig dat den man al geheel liet land dóór naer
weerde geschat is. Maer vóór ons is dit, myns dunkens,
niet genoeg, want wy moeten hier notitie houden van
zyne werken, dezelve wat nader uytpluyzen om tekonnen
schatten hoe ver hy in de toekomende kiezing ons mis
trouwen ofonze veragting verdient. Zoo, hy heeft eene
redevoering ten deele van buyten ten deele van binnen
uytgegalmd. Diesaengaende is de eerste vraeg, wat wilt
hy Hy wilt geene of byna geene rechten op de vremde
graenen. Volgens hem is dat voórdeelig aen den land
bouw, geen verlies aen de schatkist en geen nadeel aen
de bescherming van den akkerbouw. Volgens my en
volgens ons die de zaek van naby kennen, is dit een
groot nadeel aen den landbouwer en aen den armen die
dóór den landbouwer ondersteund word, een groot ver
lies vóór de schatkist van het land en bovenal het kwet
sen van de algemeene regtveêrdigheyd die alle nyver
heyd en handel, welke den landbouw alle beyde bevat,
móet gelyk stellen vóór den staet. Nadeel aen den land
bouwer komen vremde graenen vry binnen Verme
nigvuldiging, opeenstapeling, te leegen prys, moedeloos-
hriyd. Dit beeft geen bewys noodig. Aen den armen
hoe nienigen armen ondersteund den landbouwer niet
maer als hy maer met schrabben en scherven toekomt,
boe zul hy nog zynen evenmensch dien hy zoo geêrn
helpt nog kunnen byslaen hoe zal hy dienstboden kon-
nen onderhouden hoe zullen er buytenlieden nog
konnen in de stad artikels konnen koopen, dus hoe zal
dc nyverheyd der steden kunnen blyven hloeyën De
nyverhcydsc'he en koophandelsche wereld is immers
eène keten.
Van deéze twee eerste punten spreekt Bruno in zyn
discours nietMaer ik bedrieg my, 'tis waer hy
spréékt er van het eerste. Dat ik hem mogt verschoonen,
ik zou liever zeggen dat hy er niet van spréékt dan zou
ik u niet moeten voorleggen hoe hy deéze zaek behandelt.
Hoort, vrienden, zyne rede, het is ook deéze die geheel
de kamer hééft dóen schokschouderen. De verschillige
douane-wetten van ons land die, vólgens allen mensch
welken eenigen.goeden zin hééft, invloed hebben op de
graenen, doen volgens Bruno, sedert omtrent eene halve
eeuw niets aen bet daelen of aen het ryzen van den prys.
Maer wilt gy weéten wat er aen doet 'T is dat, volgens
zyne bemerking, alle tien jaeren dien prys daelt of
klimt tot eene zekere hoogte. Maer gy moet weéten dat
dit versprongen is, sedert versclieyde eeuwen vóór
Christus geboorte; ten tyde dat Joseph in Egypten was
in liet bof van Pharaön, was liet na zeven jaeren, immers
zeven jaeren overvloed, zeven jaeren hongersnood. Nu,
uyt hoofde van het vernuft der volkeren etc. is Iie.t sedert
vyf-en-dertig jaeren gekomen op tien jaeren Ik ben
zeker dat niemand die dit léést zou gelooven dat eenen
volksvertegenwoordiger bekwaem is zulke dwaesheden
iiyttespreéken, ook moet ik bekennen, bad ik het niet
geleézen, ik er zelve maer moeyelyk zou geloof aen
geéven. Gy zult komen te vraegen welke gelykonis er
mag gesteld worden tusschen de tien jaeren die Bruno
rekent van '1815 tot heden met de zeven jaeren van
overvloed en zeven van hongersnood ten tyde van Joseph
in Egypten 't Ik weet het niet. Hy meent zeker dat dit
alzoo van zeven tot zeven jaeren voorlgegaen is tot dat
het in liet jaer 1815 of misschien het vroeger vertienjaerd
isWie schikt dit alzoo? Het is de Alvoórzienigheyd
zegt Bruno. Het is waer de Alvoórzienigheyd hééft op
alles invloed, zoo ook in de bekeering der herten, maer
dat M. Bruno weéte dat de medewerking van den kant
der menschen er ook by vereyscht word.. Werpen wy
hierover een deksel.
Ik zeyde dat de manier van zien vail Bruno een groot
verlies aen de schatkist toebrengt. Iedereen wéét dal ons
land in de krot zit, 'tis leening op leening, liet zal mis
schien wederom al nieuwe lasten te gaen helgelen zyn,
en nogtans, gelooven wy onzen man, wy zonden vrywillig
bonderde duyzende fr. verwerpen. Want dat wy een
besluvt moesten trekken uyt de rede vail Bruno hel
(Vervolg zie NTS lik en Hij.)
111. Het.zeggen van den gereglsdienaerDen doodèn hcéfl
gesprokén! berustte op tvaerheyd. Den in zyn bloed zwein-
menden man was lydig en nog levend gevonden geworden,
schoon dóór Leonardo's geweldige kolfslagen zoo deérlyk ge
havend, dat in den beginne weynig voóruytzigt op zyne redding
voorhanden wasvooral de diepe wonden aen hel hoofd scheé-
nen gevaerlyk. God egler had mededoogen met den ongelukki-
gen man, dien zyn irolscli en hooveèrdig herl op den weg des
verderfs gevoerd had. Heeds op den derden dag 11a den tnoor-
daeoslag verklaerden de doctors met vry veel zekerheid, dat
den jaeger in het leven zou blyven, waerdoór Leonardo, schoon
zvne strafbaerheyd er ook weynig door verminderde, den
zivacrcn last der bloedschuld van het hert geweuleld wierd.
llel procesduerdc verscheidene maenden, daer Leonardo's
hekwaemen verdediger alles beproefde, wat vóór hem te doen
was. Dit was eenen pynlyken 1 yd van onrust en angstvoor den
"evangen, die tusschen dood en leven zwevend, zelfs den troost
moest missen van de zynen Ic zien en le spreéken. Niemand
dan eenen ouden priester betrad van tyd lot tyd zynen donkeren
kerker, 0111 hem de vertroostingen des godsdienst te brengen.
Sedert dien noodlottingen dag schéén dc kragt van den ouden
vader geheel gebroken te zyn, men meene egler niet, dat hy
klaegdeof in zyne droefhevd onlrooslbaer wasveeleer droeg
hy den kommer zyncr ziel met stil en ootmoedig geduld,
dankte God vóór de zwaere beproeving, die hy nog op zynen
ouden dag ondergaen moest, sprak met de teedérste liefde over
zynen zóón en verkwikte het hert zyner schoondogler dóór
bemoedigende loespraek. Hy deelde leven en kragt vóór alle
uyt; slegts vóór zich zelf miste hy beyde en zigtbaer ging hy
met rasse schreéden het graf tegemoet.
Sabine daerenlegen was geheel anders. Toen zy eenmael de
eerste droefheyd tc boven was en onderwerping aen Gods wil
in haereziel de hoop op eenen terugkeer van gelukkigere lyden
had opgewekt, deed zy verwonderlyk véél moed en kragt bly-
ken. De overtuyging, dalzy by haere eygene moederlyke pliglen
thans ook die'des vaders moest vervullen, dééd haer haere
zorg vóór kinderen en huysgenoóten verdobbelen; zy dééd
alles, 0111 haere kinderen naer ligchaem en ziel zoo op te
voeden, dal den vader, als hy hen eens wederzag, wat zy stellig
vertrouwde, dat toch eenmael zoude gebeuren, by hunnen aen-
blik al zyn doórgestaén leed vergeéten moest. De arme vrouw
Het een kou zy doen, bet ander egler niet; haere kinderen kon
zyntel Gods hulp tot chrislelyke menschen opvoeden, maer niet
den ondergang van haere huyselyke welvaerl beletten.
Het slcépend regtsgeding verslond langzaemerhand al des
paglers middelen, en toen hét eyudelyk was afgeloopen, stond
Sabine met hare kinderen en den zwakken ouden man van alles
ontbloot. Zy moest de hoeve verladen en in eene ellendige hut
verblyf zoeken. Om de haere niet te verhongeren, blééf haer
niets overig, dan zwaeren handenarbeyd of bedelen.
Ten bietsten wierd liet vonnis uitgesproken, dat Leonardo
vóór zes jaeren naer de galeven verwees. Toen den ouden vader
dcézen afloop vernam, vquwde hy de handen, sprak; fleer,
ontferm u over ons en sloól 11a eenige tieren voor altyd de
oogen. Toen nu Leonardo naer Marseille wierd overgébragt,
ontmoette hy eene begr'aefénis, die enkel uyt de draegers met
priester en koorknaep bestond.
cc Wien begraeft gy daer? vroeg hy.
Den ouden Leonardo, antwoordden de draegers, die den
gevaugenen niet herkenden.
Toen sloeg Leonardo eenen wanhoópigen blik ten hemel op.
Spoedig egler vulden zyne oogen zich met traenen, hy verborg
zyn aengezigt in zync handen en trad inet geboógen hooide verder.
IV. Vier jaeren laeler kwant eenen reyzenden priester naer
Marseille, lly was eenen man van middelhaere jaereneen
eenvoudig ordeskleed omgordde zync schrale, tengere gestalte,
en de bleeke, ingevallen wangen verrieden of hel begonnen
vernielingswerk van de dood of de gevolgen van een rusteloos
werkzaem leven, dal de lactsle kraglen verteèl'1, zonder zich de
noodige rust en verademing te gunnen. Dit lactsle bleek nog
tans daedelyk de vvaere oorzaek van het lydend uytzien te zin,
als men dezagte, liefde, de van medelyden en welwillendheid
straelende oog van den priester nauwlettender gadesloeg. IIi
verscheen dan als eenen bode, ui tgezonden 0111 de ellende der
armen en bedrukten op zyne eigene schouders te neémen en
troost, gelaetenheyd en vreugde 111 de butle van het ongeluk te
brengen.
By zyne aenkomst te Marseille wendde dien pricsterzieh dae
delyk naer de haven en vroeg naer de schepen, ivacrop zich de
galevslaeven bevonden.
"is 't vergund, de arme gevangenen le bezoeken vroeg
hy aen eenen der opzigters.
O jaantwoordde dcézen op koelen toonmaer pas op
uwe zakken, eenveêrdigen vader! Als gy geld hy u hebt, doet gv
vvvs, dat niet le laelen merken; want zy zullen 't 11 aftroggelen
eti als gy aen eenen iets geeft, vallen'de anderen als roofdieren
op u aen.
Maek u daer niet ongerust over, goeden vriend,antwoord
de den priester met een weemoedig lachje.Als geld alleen
helpen enverzaglen kon, zou ik veilig te huys mogen blyven,
want de weynig'e sluyvérs, die ik by my heb, kunnen niet véél
Terry ken. Is 't hepaeling, datgy met my meégacn moet
Och neen; ga vry alleen De heeren van de galey kunnen
kwalyk vvegloopen, 'en gy zult hun de kelens toch wel niet
willen doórvylen
Met deéze wóórden liet hy den priester gaen, die thans zyne
treurige pelgrimaedje van galev lot galey ongestoord acn-
veèrdde. Wat hertverscheurend schouwspelWaer hy liet oog
heénslocg, zag hy de menschelyke ellende in haere akeligste
gedaente, de menschelyke vryheyd in haere diepste, sntaede-
lykste verlcéging. De slaevcn niet zivaerc yzcren kelens aen de
j roeybanken geklonken, bleek en ingevallen van aenzigt, geleé-
ken levende doodc.