ZONDAG 5 MAERT 1850.
VIERDEN JAERGANG.—N1' 180.
AELST, den 2 Maert.
Dit blad vcrschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prvs der
inschrrving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien dér
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een gebeel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos-
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla-
inen in 't algemeen belang ie doen heeft, by inag* op onze onpar-
tydigheyd rekenen; acn deéze zullen vvy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel acn deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.Denaemen der persoonen dieonseenige
stukken zouden begeèren mede te deelen, zullen geheym ge
bonden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve,
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvrv loc te
zenden. Dc redactie van dit blad gelast zich met al wal den
druk aengaet.
CUIQUE SUUM.
WET OP HET MIDDELBAER ONDERWYS.
Gelyk het te verw.'igten was, juyehen al de zoogezegde
liberale bladen het wetsontwerp op het middelbaer on-
derwys toe, en dit eenvottdiglyk omdat er de geestelyken
ten titel van alle gezag buyten gecytferd zyn. De geeste
lyken zullen uytgenoodigd worden, zegt het ontwerp,
't godsdienstig ondervvys te geéveri of in de schooien te
bewaeken, zoo dat men vry zeggen mag dat godsdienst
en zedeleer facultatief of niet verpligtend zynZulke
schikkingen verwonderen ons niet wanneer wy de bron
inzien waeruyt zy voortvloeyëntwee ministers, MM. De
Hattssy enFrère hebben de zelve aen MM. Rogier, Roiin,
d'Hoffsehmidt en Ghazal, dus aen eene dobbele meerder-
heyd, opgeleydü Twee mannen die naemelyk vóór hunne
weynig godsdienstlievende inzigten gekend zyn, bcpaelen
de schikkingen vóór godsdienst- en zedeleer, en dit in
een land dat, om zoo te spreéken, algemeen dóór gods-
dienstgevoelens bezield is. Vrankryk, dit zoo ongeluk
kig Yrankryk 't welk eerst op de onverschilligheyd in u./A
materie van godsdienst zoo vermelen gewerkt had, ea»«feiftvy^
dóór d'onverschilligheyd in eenen poel van goddelöosheyd
en verderf gevallen is, ziet nu zynen misslag; dit land er
kent nu zyue rampzalige dwaelingomdatdedroevige gevol
gen dagelyks bcdreygen zelve in den rook van vuer en
bloed te verstikkende belhamels van die drymael onge
lukkige denkwyze bekennen nu ronduyt dat zy zonder de
geestelykheyd in 't onderwys niet konnen, zy smeeken
nu deézer ondersteuning en tusschenkomst af als de
eenige redplank om de samenleving van den gewissen
ondergang te behoeden, om door den godsdienst- en
zedeleer de opkomende jeugd te hervormen en die alles
verdervende leeringen die zy in hunne verblindheyd
beschaevingsmiddelen noemden, dóór eene waere gods
dienstige opvoeding uyt te roeyën etc
In Belgiën, dit land 't welk uytsluytelyk zyne rustige
houding in 't midden der algemeéne woelingen die Europa
geschokt hebben, verschuldigd is aen de godsdienstige
gevoelens zyner inwooners, in dit zelfde Belgiën ziet
men 't voorbeeld 'van 't dwaelende in plaels van 't be
rouwhebbende Yrankryk volgen O moge dit vóór ons
den voorbode niet zyn van den vreeden geessel met wei
kon den getergden hemel 't zoo diep gezonken Yrankryk
gekastyd heeften nog dagelyksdreygt te kaslyden Den
fleer iaet somlyds het kwaed by den mensch toe 0111
deézens hoogmoed te vernederen, hy gebruykt zommige
booze als instrumenten om de natiën te kastvden, en wee
H YSTFlt KONFRATER.
Dcésen dis aen verstandige lieden skglen raed
geeft, verliest zyne moeyte en word schan
de lyk bespot. Pimedr. f. XXIV.
Het Verbond van Aelst 't welk hier ingerigt is om de verbas
terde liberale denkwyze aen 't volk op te dringen en aldus een
partydig stelsel legen al wat calholyk en geestelyk is in te voe
ren, ziet zich eyndelyk ten gronde geholpen eensdeels door de
ontdekking zyner lalryke arglistige verleydingen en valsch-
heden, anderdeels dóór den terugkeer van 't bedroógen publiek,
t welk nu maer al te wel inetde inzigten van dit blad bekend
is. Ilel schielyk vervallen van het Verbond van Aelst is zoo
veel te meer betëekenend omdat deszelfs opstellers en bescher
mers, sinds een paer jaeren, al de takken des besluers in
handen hebben, en, uyt dien hoofde, den daeraen vaslgeheglen
invloed konnen gebruyken om zich te doen gelden; maer zoo
danig is den ge woo aen loop der zaekeü, dal noch bedrog noch
geweld konnen blyven dueren hoe Schynheylig men cl Te ook
weéte te bemantelen.
Over omtrent vier jaeren, wanneer den Denderbodé noch het
erbond bestonden, wierden by ons alle poogingen aengewend,
de schoonste beloften van een gelukkig voóruytzigt wiérden
ons gedaen, indien wy de verdediging der grond stellingen van
de alliancemannen wilden op ons neémen; zy moesten iemand
hebben, zegden zy, op wiens zedelyk en hurgerlyk gedrag niets
te zeggen viel; immers zy zogten eenen persoon achter wiens
ze zy zich zouden konnen verschansen, pin aen hunne
weynig treffelykè inzigten alle argwaci^ ie béneémen. Nu, dien
persoon hadden zy, volgens hunne eygenmondig gedaene ver-
klaering, in ons gevonden, en welha'esl stortte ei"eenen slag
regen van beloften over ons neder. Maer .den boom uyt zyne
vrugten kennende, hadden wy geene moeyte om die listen te
doorgronden en de meest winslgeévende voorslagen en belof
ten van de hand te wyzen, overtuygd dat deéze niet konden
verweézenlvkl worden zonder dat wy onze van jongs af ge
kende denkwyze tol schutsel lieten dienen van agter T welk de
mannén der alliance hunne god-en zedelooze leeringen zou
den gepoogd hebben te verspreyden.
Thans dal gezegde mannen in ons eenen onomkoopbaeren
tegenslreéver ontmoet hebben, vinden zy geene schandnaemeu
leelyk genoeg, geene aentygingen te veragtelyk, geene beschul
digingen ie eerloos om hunne woede tegen ons uyt te werken.
Omdat zy duvdelyk gewaer worden dat al wie zich nog ecnigzins
eerbiedigt, hun afvalt en met veragting op hun neerziet, doen
zy nog eene lactsle wanhoópige pooging om den Dendcr-bode
dien zy als de schuld van hunnen ondergang verwënschen, te
kort te doen, met aen de eerw. PP. Jesuiten als raed en zelfs
als strenge pligt op te leggen deszelfs opsteller te verslooten en
hem uyt de Congregatie te verbannen Wy zyn verheugd onze
ieézers de redens te konnen medcdeelen waerop de Va bond-
heeren zich gronden om die verbanning en verslooling te regt-
veêrdigen die redens zyn te curieus dan dat wy dezelve
stilzwygend zouden voórbygacn;( wy zullen ze dan opvolgelyk
afgèéven en er onze bemerkingen byvoegen
WEEKSTE HEDEN. Den Dender-boue heeft dc ministers afge
schetst als mannen die de slaels-penningen verspillendie zich met
het zweel des volks verrijken en hunne dagen in smaedelyke vcr-
wyfdheyd en in schandelijke braspartijen doorbrengen.
Dat wy ons tegen zommige haetelyke gcldverkwistingcn, zoo
als.de campagne van Linthout, de reuzcnlceslen en kavalkaden,
de ducr beiaelde sinecuren, de ongelukkige subsidiên aen rykc
mekaniekbaezen etc. etc., hebben verzet en nog zullen verzetten,
dit bekennen wy, maer dat wy de ministers 't overige hebben
te laste gelegd, dit loochenen wy en daerover zullen onze geagte
dan aen het volk 't welk. uyt die kastyding geen nut trekt
en zich, obstinaet in zynè boosheyd, van de beternis
afwydjerl.
Men zal zeggen dat de geestelyken toegang zullen heb
ben om 't godsdieestig-onderwys Jte geéven dat zy er zeifs
toe zullen uytgenoodigd wordenmaer als den toestand
der priesters zoodaenig gemaekt word, zegt den Vlae-
mingdat zy deéze leering niet konnen in voege brengen
zonder
plaets
jeuj
teL
zouden wy van den kant des ministeries niet konnen zouden gebraii'd hebbenen den man heeft gezweégen wyl hy
by brengen. Wat hetzy, wy verhoópen dat dc waère j wisidat hy ons lasterde!! Moer zoogaet het, 'den mond spreekt
volksvertegenwoordigers deéze wet zullen hersin elft'11 en j gédiicrig dacr T herte Vol van is
te weeg brengen dat zv geen monument'van schande zy I .L REDEN. ((Den Dender-bode rand cnophoudclyk de
vóór Belgiën en veéi minder't zaed van verderf vóór afllCVC( ,'lli(ll!e V(in distrikt,aen, hen nu en dan afmaelende
d'opkomende jeugd op welke hot geluk dei- natie ge- ,S mannt!1 zondfr beuwaemheyd zonder wcérdtghcyden hoog-
vesiio-d is s 9°ca om 1/1 kamers de keérsen acn te sleeken en uyt
56 '-te d.oopen
Het Ycrloni zou beter gedaeu hebben dit potje gedekt tc
helen, wam geheel 't land schal onze mannen volgens prvs.
1 inderdaed, wat hebben zy voor "t land, vóór ons dislrikt of
stad gedaenKan on/.cn konfrater ons, buyten de stemming van
M. I ninont nopens den oórlogsbndget iels voónleelig dat door
bun gedaen is acn wyzen, wy zullen beschaemd'zyn, dar.r wv
inlegendeel reeds verscheydéne ernstige bezwaercu len bunnen
laste hebben moeten leggen waerovcr bel publiek nog veront-
woèrdigd is. Men hoeft maer te spreéken over de twee miliioe-
nen borglogt, over de stemming voer den yzeren weg, over de
raepkoeken, over de wet op de graencn, over de meest allvd
verslaefde stemming onzer mannen, en men zal genoeg gezegd
hebben om de kiezers een volmaekt berouw te doen* krygen
van dergelyke afgeveërdigde gekopzen le hebben. En wat meer
is, hebben wy slegts gezegd dal H. Cuinont ons cnkelvk
goedseheen om in de kamer de heersen le snuyten en dc guinguëts
op te vijzen, wy hébben wel geoordeeld, wyl van deéze wacrheyd
geheel de kamer zelfs de waelen zoo zeer overtuygd waren dat
dit artikelken tot 30 en 40 keer door de representanten is ver
meld geweést, welke alle verklacrd hebben dal den Dcnder-bon'e
den nagel op den kop geslacgen bad.
DERDE REDEN.—«Den DenoeRtBOdf. lierfl de leden der slads-
commissie belast met de zaak der hospicen, dc vcrfoeyelylt las
terende en biltervollebcnacming van pricstcrshaetendc commissi'
gecjcéven
is 't niet jammer dat wy daerin onzen neus gesteéken hebben
eu al 't haetelyke daervan aen den dag gebragt Is 't niel
jammer dat wy het \erbond bier alleen niet meester laeten
speélen en alles op eene zoo tromvelooze als logenaglige wyze
laeten uytleggen om 't publiek te verleyden en eenen blaem op
de geestelyken te werpen? Ja dit is jammer voor'l Verbond
maer 'tis nog janiinerder vóór 't publiek dat wy gecncn toe
gang hebben tot de oude hospiciebocken waerin wy slclli"e
stukken zouden konnen neémen om den voórnaemen belhamel
der sladskominissievoór aliyd le kortvleugelen.
1ERDE REDEN. «Den Demier-bobe hééft, eenen eerbied-
waerdigen gryzaerd, die uyt 's konings handen dc lieloiimng
ontvangen heeft icelkc hy door zyne langducrige cn eervolle
werkingen zoo tc regt verdiend had, walgelijke en lafhartige
beledigingen locgcrigt.
Dat liet Verbond daerover zwvgc en liever dien eerbicdwaer-
digen gryzaerd lol boetveêrdiglièyd aenmaene, want 'tishoo"
tyddal hy er doe. Vóór wat de belooning nvt 's konings ban
den raekl, die schat 'i publiek uacr weerde sedert dat een
kleyn deelken diër oude janusslreéken gpkend is; men zou die
belooning met oueyndig meer gemak konten weêrdeéren indien
de oude liospieieleden eens wilden klappen of indien andere
die den ccrbiedwaerdigcn gryzaerd van naby kennen eens
regluyt biegllen
1ÈRDE EN' i f Dia REDENS.Hel Verbond raest bier over
burgerwast en 't leger, iels wat wy reeds bonderdkecr ver-
gruysd hebben ele.
Öm deéze redens aerzelt 't Verbond geen oogenblik le vcr-
kiacren dat de Jesuiten eenen veragtelyken, scliaemie- en cer-
loozen kerel gelyk den opsteller van den Dendcr-bode moeten
veisloolen onder slral van ook de vlevendc benaemingen in le
loopen die wy zoo overvloedig uaer" 'l hoofd krvgen. Onzen
konfrater kent de Jesuiten veéi wysheyd en vernuft trieen
sehynt niet le twyffelen of zy zullen* aen* zynen eyscli voldoen.
Nieuegcnstaende de vleyënde uytdrukkingen van vernuft eti
wysheyd waervan onzen konfraler zich jegens de Jesuiten be
diend, zal 'l geringste óórdeel bcgrypen dal bel dc Eerw. PP
te kort doen en hun zelfs maer wcyriig vernuft b ekennen is, te
onderstellen dat dergelyke prullen zouden vergenoegen om
iemand uyt de congregatie le verslooten. Indien het redens
waren gelyk die van welke w v er aen de Verbonuheerkens mei
massa's zouden konnen voorleggen, maer die bun al ie wel
bekend zyn, indien 't rédens waren gelyk deéze wacrvoór ze
keren deftigen heer eerst schandalig uvt hetcollegie van S«-
Nicolaes en dan wat iaetcr ook uyt de calholyke universitevt
van Loven gejaagd is, dan zouden wy 't Verbond gclvk gcéveii
maer om dergelyke prullen,'l ware meer als belagehelvk Nu',
oin te sluyten, konfrater, gy zult u moeten vertroosten met le
denken dat, indien gy mei hoopen dwaesheden bedryft, een
ander geenzins genegen is u daer in le volgen, want 't'sp'roék-
vvoórd is al le wel gekend, dat al wie den diraezen naiictil met
dimeter dan den thvaczen zelf is. —En dit zijn dc Jesuiten niet
