SAMÊIVSPRAER
juyst geraeden hadden. Nu zouden wy van Verbond van Aelst
de oplossing van 't volgende dilemma willen hebbenOf wel
VI. Bruneau hééft niets vóór den yzeren weg gedaen, en in dit
geval heeft hy zyne beloften sehandelykovertreéden en is hy alle
vertrouwen der Aelslenaers onwcèrdig; of wel hy hééft zyn
beste gedaen om den yzeren weg vóór Aelst te verkrygenin
dit laelste geval mojjkh^y de ministers van zeer kleyne agling
zyn, wyl hy hun zoovel sltfevelyke diensten beweézen hebben
de, vóór alle beloon'uj&e^he vernederende en hoónende weyge-
ring ontvangt. Wy zu%'n hierop lerugkeeren.
genland; laet ons nu gaen onderzoeken wie van ons gelyk
zal hebben
M. Rogier. ciloyen zyt gy haeslig en gepresseerd om na
Vrankryk terug te keeren? 'K meet u zeggen, hoe zeer ik ook
verlange van met u te spreéken, vóór den oogenblik zou het my
miskomen Gy wéét, myne zaeken gaen vóór: 'T is de uer dat
ik op de pynbank moet gaen zitten, anders gezeyd dat ik my
naer de kamer moet begeévenzoude ik u op eenen anderen
dag mogen verwagten
Den Franschman. Ik peys van ja, M. den minister.
M. Rogier. Goed dan citoycn; a revoir.
(Word voortgezet.)
zedeleer dóór de priesters aengeleerd worden, gelyk hetzelve
geschied, volgens art G der wet, in hel LEEGER onderwys.
Ik zal tegen stemmen omdat de uytvoering deézer wet no"
meer onze schatkist zal uytputten, térwyl zy de tegenwoordige
schooien zal dooden, en dal zy nog véél' lasten zal medebrengen
om schoolmeesters te maeken, om professors en inspecteurs ie
betaelen en een pensioen te geéven.
Ik zal tegen stemmen, omdat ik liever zoude hebben dat
iederen leerling, in de vryc schooien maer 25 fr. 's jaers aen de
gemeenten en aen den staet zou kosten, dan dat hy ervan 500 lot
000, middelmatig genomen, zoude kosten in de nieuwe schooien
volgens de nieuwe wet.
Ik zal tegen stemmen omdat ik niet wil dal er van my gezeyd l
worde, hy hééft van het congres deel gemaekt en hy stemt
nu vóór eene wet welke het vrygemaekte Belgiën in twee par-
tyën, in liberalen en catholyken, wederom verdeeld.
De koppen van Smerdis, Polka en Jou ret, voórnaeme
opstellers van 't Verbond van Aelstzyn zoodanig verward
en verdraeyd dat zy niet zien wat er gesehreéven staet.
Aldus hebben de liefhebbers nopens onze gelykenis van
het muvsje en den oliphaiit mis gezien, en een meysje
vóór een muysje genomen.... (Zie JNTr van 't Verbond van
zondag.) Is het dus te verwonderen dat den wind by
zulke gasten somtyds verkeerd staet als hunne gedagten
op niets anders speélen?Maer wat is 't, oesters
worden ten allen tyde van 't jaer geeéten.... Berigt aen
de liefhebbers
LAETSTE TYDINGEN.
WEDERKOMST VAN DEN PAUS. Sedert vier dagen be
gint men zich weder in Rooinen te herkennen. De terugkomst
van 'L H. hééft weder leven en beweégingaen alle gelaelstrek-
ken gegeéven. Hel is eene sóórt van hergeboorte. De^ stad viert
feest en vergeét haer lyden.
De illumination houden aen. Zondag waren zy schitterend.
Den Corso wierd dóór eene ontelbaere menigte bezogt. Wy
weéten wel, dat dit niet alles is; dal de lampions uytdooven,
dat den rook vergaetdat de feesten ophouden; maer de oogen-
blikkelyke verandering doet vóór de toekomst hoópen.
De kreéten van voorheen Leéve den Paus! Leéve den II.
aderLeéve Pius IX die zoo lang niet meer gehoord wierden,
galmen weder dóór de straelen. Vroeger waren die kreéten
prolestatiën tegen het gezag van Ooslenryk, en tot vercenigings-
teeken van het onafhankelyk en eeneltaliën. Doch diczugt ligt
niet in het diepste des herten; er is een groot verschil tusschei»
toen en thans. Den volkslribuen Cicerovacchio, doet dien kreet
niet meer hooren, agter op de koets van den paus staende, en
eene drykleurvlag in de hand zwacyënde; de kreéten van thans
zyn slegts gehegtheyd en liefde vóór den 'II. Vader.
Maendag is Z. H. de zieken in de hospilaelen gaen bezoeken.
Toen hv terugkwam en zag, dat de Fransche de buytenposten
bezetteden, verzogt hy, dalzy in het inwendige van hel palevs
zouden post neémen.
Gisterenavond (den 16) hééft den II. Vader het diplomatische
korps ontvangen. Hy zal op de St.-Peeters-pleyn, de zegening
aen het leger geéven. Op het eynde der raaend zal generael
Baraguay-d'HiUiers vertrekken. Z. H. hééft de officiers van het
fransch leger ontvangen. Den opper-kommandant hééft den II.
Vader eenige wóórden toegesproken, waeropdeézen welwillend
geantwoord hééft. Alle, de protestanten natuerlyk uytgezon-
derd, boógen den knie in het voórbygaen en kusten den lier-
derlyken ring.
Men schryft uyt Roomen, den 15 april
Gisteren zyn er in al de kerken, kapellen en kloosters dank
gebeden vóór de terugkomst van den paus ten hemel gestuerd.
De kerken waren opgepropt mot geloovigen die te bieg'len en te
communie gingen en voorden H. Vader baden. Den 12, 15 en
14 hoéft er dóór gansch de stad eene verlichting placls gehad.
Dóór al de slracten wandelde de verheugde bevolking.
Den Paus hééft eene somme van 155,000 fr. ter beschik-*
king van den kardinael-vikaris besteld, om.aeu de behoeftigen
uytgédeeld te worden.
Latere lydingen uyt Parys beriglen dal de socialistische
dagbladen onnauwkeurige cyffers voer de kiezingen van
Eugène Sue hebben opgegeéven.
Men wagt te Parys met ongeduld de stemming des legers.
Men wéét nog niet aen welke party zy gunstig zyn zal/Den
heer Leclerc vind vcél by val.
Het muziekgenoólschap deézer stad, gezegd &b Oude Garde,
willende eene blyk van agling en eerbied geéven aen oenen
ambtenacr die zulks by al zyne stadsgenoólen ten volle ver
dient, hééft zaterdag aen M. D'aubremé, kommandant van
'1 peloton burger wagt lepeèrd, eene fraeye serenade gegeéven,
dat ter gclëgcnheyd van het geschenk des kostelyken eere
sabels welken de wagten peèrd aen hunnen welbeminden
bevelhebber gedaen hebben.
By koninglyk besluyt zyn aenveërd1° Het ontslag van
den heer P. De Koninck, kapiteyn adjudant majoor van het
legioen der burgerwagt van Aelst; 2° Het ontslag van den heer
J. Coppens, luytenant adjudanl-majoór by het 2^ balaillon van
het zelfJc legioen.
Dcéze weck was te Lede eenen klevnen jongen een
geweer gaen liaelen het welk vermaekt was geweest.
Onder weg laedde den kleynen jongen liet wapen en
kwam er aldus meé 't buyszynen ouderen broeder
het fuziek in d'hand neémende, zag daer by geval eene
gebueredogter tot. welke hy zeyde nu dat ons geweer
gemaekt is, mag ik u eens schieten zonder antwoord
te verwagten, lost hy het geweer af en trof de dogter in
't gezigt welk deêrlyk is verminkt. Wel dat den jongeling
teenemael onschuldig deéze daed bedreéven hebbe^ kon-
nen wy eventwel dit speélen met gevaerlyke wapentuv-
gen niet goedkeuren. Dit is al wederom eene les.
lusschcn eenen Franschman en M. Rogier, over de wet op het
middclbatqr ondcrwys. (Vervolg).
Den Franschman. Jc vous salue, M. den minister; is den
nagt wel gepasseerd 't is te zeggen, hebt gy wel geslaepen
M. Rogier. En spréékt my van geen slaepcn; 't is nu dry
weéken dat men myn wetsontwerp bevegt en bestryd, ik moet
u regt uyt zeggen, ciloyen, dal ik sedert al dien tyd nog geen
oog heb loegedaen; wie kan er slacpen als men zoo van alle
kanten gehekeld word
Den Franschman.M. den minister en mag toch niet ge
voelig zyn aen de verhandelingen dewelke wy met elkander
hebben daer zou ik te vcél spyl dóór gevoelen, al wal wy
immers hier onder een zeggen is lusschen vier óogen, ten ryd
op de straelen niet; daerenbovcn ik spréék u als vriend; gaen
myne wóórden u legen, ik mag u andermael verzekeren, myn
hert en d'herien van alle onze democraten zyn vóór u wy
verheugen ons te zeer om dat gy zoo wel de Belgen hy den
neus wéét te leyden Maer a propos, hoe is 't moet, gy met
my niet bekennen dal uwe voorgeel ra egeue wet de vryheyd van
't middclbaer onderwys, volkomentlykindcn grond gaetbooren?
M. Rogier.YVaerlyk, ciloyen, gyl. peyst voorder in Vrank
ryk als ik my ooyt heb Iaeten voórstaen; hel kan zyn dat myn
wetsgestel wel wat cóllegiën, wat hoogc schooien zal doen
vallen; het kan wel zyn dat myn groot getal schooien de zelve
rol zullen speélen, die nu dóór myne treynwagens op den
yzeren weg word gespeéld, de vergelykenis is te frappant om
het te konncn loochenen, maer eventwel dit kan of zal ik
nooyt bekennen dat myn wetsontwerp de grondwet schende:
"t is immers op de grondwet zelve, dat myne wet is gesteund,
en zegt onze grondwet niet; het openbaer ondcrtvys, gegeéven
ten koste van den staet, zal geregeld worden dóór eene wet
Deéze wet hebben wy willen maeken, wv, ministers van het
nieuw politiek, wy aenzien onze bedieninge niet vóór een ydel
tydverdryf, maer wy aenzien dezelve, even als onzen braeven
Gouverneur Da Jaeger, vóór eene ernstige zaek, daer wy ons
dag en nagt met hert en ziel op toeleggen; ja, citoyen, wy
stellen ons aen het werk, wy maeken wellen, en wetten, hoe
men de zelve aenziet of niet in uw verstandig Vrankryk, de
welke conform zyn aen onze grondwetgesteund op" onze
grondwei, de welke een gevolg zyn van onze grondwet-, wellen,
in een wóórd, de welke voórgeschreéveu zyn in de grondwet;
had gy dit in Vrankryk geweéleu, gy zoud zeker niet verwon
derd zyn gewéést over myn wetsontwerp, noch over de moeyle
die ik doe om dit ontwerp in de kamer te doen doórgaeu
Den Franschman. Hola! M. den minister, gy zegt daer
wat te veel; wy, franschmans, uwe grondwei niet' kennen ik
durf u zeggen dal wy die beter kennen als gy u inbeeld, wy
kennen die in den grond als het congres uwe grondwet had
gedecreleérd, gepromulgeérd, gemaekt én afgekondigd, wy
hebben de zelve in al haere doelen rypelyk overleyd, oVerwoó-
gen, en van hoofd tol den voet gesludcérd, en met spyt moet
ik zeggen dal wy uwe grondwet van (fan af lot nu toe anders
verstaen hebben, als dal zy van M. den minister en van zyne
ainbtgenoóten word verstaen, met spyt moet ik u zeggen dat
uwe conceplwet, volgens ons gevoelen, verre van op de grond
wet gesteund te zyn, de grondwei schend en vernietigt, eene
inbreuk op de zelve mackt.
}J. Rogier. Wat hoor ik daer, ciloyen uwe gevoelens zyn,
dat myne voórgedraegenc wet de grondwet schend Peyst
men dit in Vrankryk wel dit is te grof, dit is meer als
ongerymd ik zeg u, ik minister, dat myn ontwerp gelyk hel
waeyt en dracyl, gesteund is op de grondweieen gevolg is
van de grondwei, voórgeschreéveu, bevolen in de grondu-et
entender. vous, ciloyen, wel hoeik zou de grondwet schenden
ik, die de grondwet heb helpen maeken ik die, als minister,
heb gezworen de grondwet zuyver en onbevlekt te bewaeren
waerlyk dit gaet te v?rre; als myne vrienden zulks in Vrank
ryk van my zeggen, ik zeg van hun dat zy droomen.
Den Franschman. Zoo hevig niet; zou het misschien M.
den minister zelf niet zyn die droomt, of ten minsten die niet
regtzinnig spréékt
M. Rogier. Reglzinnigen suspccleért myne regtzinnig-
hevd niet, sulde
Den Franschman. Alclerbest, 'k en vracg niet anders; als
M. den minister reglzinnig is, ik hóóp ten kan zelf niet missen,
of wy zullen eikanderen verstaen, ik hóóp dit zoo véél te meer
om dat M. den minister een scherp en dóórdringend versland
bezit; omdat hy niet alleen eenen excellenlen schoolmeester
hééft gewéést, maer ook de rcgUn volkomcnllyk hééft geslu
dcérd en uvlgepluyst en diesvolgens wel wéét hoe eene wel
uylgelegd, verstaen, of, om my te bedienen van een auvoeaetcn
wóórd, geinlcrprcleérd moet worden; ik hóóp dat wy zullen
eikanderen wel verstaen, en om eikanderen wel te verstaen,
zoo zuilen wy onze respective positie neémen, en mei klaere
wóórden uytdrukLcn; M. den minister beweerd dut zyne voór
gedraegenc wet, gelyk zy waeyt en draeyt, gesteund is op de
grondwet, ecu gevolg is van de grondwet-, voórgeschreéveu;
opgeleyd, bevolen in de grondwetniet waer, M. 't is dit, bet
welk gy beweert
M. Rogier. Volstrekt.
Den Franschman. En ik beweer in mynen naem, en in den
naern van Jules Fa ere van Gamot, en van al dat in Vrankryk
óórdeel en verstand hééft, dat uwe concept-wet in luieren
saemcnstel of gelyk zy waeyt en draeyt legenslrvdig is aen de
grondwet, dat zy de grondwet schend, te buyten gaet; dat uwe
grondwet zoo geen stelsel van onderwys kan toelaelen in Bel-
VARfA De ministers zeggen daler 2400 gemeentens
zyn aen welke de wel op '1 middclbaer onderwys
niet aengaet. Maer de vraeg is of die gemeentens zullen voórby-
gegaen worden wanneer er zal kwestie zyn de onkosten dier
wel te betaelen, welke onkosten jaerlyks meer dan een millioen
franken zullen bedraegen?
V Ben minister van Financiën, Broeder Orban, is boos tegen
de afgeveêrdigde welke legen de wet op 't onderwys spreéken
als ook tegen de pelitionnarissen. Hy kan zyne kolere niet ge
noeg uytwerken en daerom verwyt hy de" katbolyken dat zy
ondankbacr en onbeschaemd zyn met te durven spreéken tegen
eene wet die in 't liberal end orn is uytgebroeyd, liberalendom
welks aenbangers ons van eene revolutie hebben bevreéden
omdat zy aen 't roer warenMag hieruyt niet als gevolg
gelrokken worden dat de liberalen zouden revolutie gemaekt
hebben, luidden zy aen 't schotelken niet gezeten? Wy denken
ja, en daervoór verdienen zy niet minder als de algemeene
veragting van alle treffelyke lieden.
V Ben Méphislophélès is in gramschap legen den cenvou-
digen mislukten apoteker van den Dender-bode en zegt dal bet
pilleken 't géén wy hem gezouden hebben, hem hééft doen
walgen.... Wy gelooven het zeer wel.... zwynenkost is wal-
gelykDen hoozen geest spréékt ook van "een verken dal te
Ninove den wortel geknipt had waermée de poort vast was en
dal het dier daerdoór buyten geraekt isDit moet Méphislo
phélès in oude familie papieren gevonden hebben welke hem in
staet zullen stellen ons te zeggen in welken graed hy met dit
verken vermaegschapt was.
Y Bet Verbond van Aelst ondersteunt Méphislophélès; dit is
niet te verwonderen.... soort zoekt sóórt, pares cum paribus
facile congreganlur.
Y Onzen konfrater zweet water en bloed om M. Rogier
schoon te maeken. De 2/5 van 't Verbond waren zondag opge
vuld om M. Rogier te verdedigen!Verdedigers van zulke sóórt
zyn gemakkelyk om vinden, overal vind men immers bolvinken.
B1BLIOT1IEÉK GOEDE LEÉZINGEN.
Mecrmaels klaegt men dat er buyten de verderfelyke fonians
die dóór eene zedelooze en losbandige pers in 't publick gewor
pen worden, gecne acngenaeme leézingen verschyncndeéze
klagl is ongegrond, wyl het nuttige, het stigtende en'aeugenaeme
ook zyn groot contingent aen den liefhebber of minnaer der
leézing oplevert. Mogt deéze klagl in eenige andere sleden ge
grond zyn, wy durven althans zeggen dat hel hier te Aelst niet
is, wyl wy andermael mogen afkondigen dat de bibliotheek die
voórgaendelyk by M. Van den Bossche geopend was en nu by
M. G. Spilaels is overgebragt, zeer wel vóórzien is van alle
slach van smaekelyke leésboeken die de verschillige sóórten
van leézers ruymschools konnen voldoen: wy mogen er zelfs
byvoegen dat deéze bibliotheek met verscheydene nieuwe en
zeer curieuse werken is vermeerderd welke wy alle met
geruslheyd aen de familiën mogen aeubcveélen.
M. Rodenbach, oud lid van 't nationael congres en sinds dien
volksvertegenwoordiger van Rousselaere, hééft eene korte maer
zappige redevoering tegen het wetsontwerp op T onderwys
gedaen. Wy konnen de gewoonte niet aenneémen in een week
blad langdraedige redevoeringen op te neémen, maer althans
agten wy het nuttig en vóór onze leézers zeer aengenaem hier
de korte wóórden le geéven van dien agtbaeren man die,
ofschoon van zyn natuerlyk gezigt beroofd^, met d'oogen des
verslands en der hem gekende vaderlandsliefde de slegle strek
kingen en droevige gevolgen van de wel hééft gezien. Luyster,
lieven leézer, en óórdeel
M. Rodenbach. Mynhceren, ik zal tegen het wetsontwerp
stemmen omdat den oogenblik van deszelfs aenbiedingniet over
eenkomt met de slegtc tydsomslandigheden.
Ik zal tegen stemmen, omdat hel eene parlydige wet is.
Ik zal tegen stemmen, omdat deéze wet met afkeer dóór het
volk verstoolen word, ingezien de menigte petitiën die ons van
alle kanten des ryks toegezonden zyn.
Ik zal tegen stemmen omdat het gouvernement het monopolie
of de allcenonderwyzing wilt inrigten. llel ministerie hééft dit
over eenige dagen opentlyk betuygd.
Ik zal tegen stemmen omdat onze constitutie en' al onze
wellende centralisatie oVl albeslier, desgouvernementsdoemen.
Ik zal tegen stemmen onulat ik in Belgiën geen slach van
fransche universileyt ol' leerschool wil ingerigt hebben.
Ik zal tegen stemmen omdat het nationael congres dóór het
art. 17 van dè constitutie, de regten van den staet op het onder
wys tegengehouden hééft, in plaets van deéze regten daerdoór
zouden bekragtigd zyn, gelyk veéle van u het beweèren om
deéze haciclyke wet te doen passeéren. Men bemerkc dat het
congres dóór deézen artikel den staet begunstigd was, omdat
men ondervond dat de overhcersching van Willem het onder
was bedorven had.
Ik zal tegen stemmen omdat deéze wel ons eene vryheyd
(van onderwys) gaet bcneémen, en dat zy andere vryheden der
gemeenten en zelfs der oudcr^gact krenken.
Ik zal tegen omdat ik niet wil dat, om professor te worden,
men een certificaet van libcralismus moeten bekomen hebben,
't is le zeggen dat men gekend zy vóór zyne staelkundige gevoe
lens, in den zin van hel tegenwoordig staetsbestier.
Ik zal tegen stemmen omdat ik wil dat den godsdienst en de
