ZONDAG 25 JUNI 1850.
VIERDEN JAERGANG. N' 196.
AELST, den 22 Juny.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden /oudag. —Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eenc annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveêrdige klaglen of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen \vy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CUIQL'E SUÜM.
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.Denaemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeèren mede te deelen, zullen gelieym ge
houden worden, ten zy wv in regte gedwongen wierden dezelve
ledoen kennen. Geenc drukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich mét al wat den
druk aengael.
ENDER
HET HOLLANDSCH GOUD EN DESZELFS GE
FOPTE BEZITTERS.
Wy hebben al weer eenen liberaelen joódentrek aen
te stippen van wegens den al te vermaerden minister
Frère, welken maconnieken snaek ons slegts schynt ge
zonden te zyn om ons te plaegenWy willen hier
spreéken over de ontmunting van '1 hollandsch goud en
gevolgelyk over de foppery waervan deszelfs bezitters
slagtoffers zyn.
Van over twintig jaeren hadden de goudstukken van
5- en 10 guldens in ons land eenen gangbaeren koers,
welken dóór de wetten van 5 Juny en 51 December
1832, 27 December 1833 en 51 Meert 1847 bekragtigd
was. Deéze laetste wet bad bovendien duydelyk bepaeld
dat, in geval 't gouvernement de wettige gangbaerlieyd
zou willen doen oyndigen, het zulks tydelykaen 't publiek
zou bekend tnaeken, zoodat de hollandsche gouden munt
als nationael was erkend en gesteld onder de waerborg
van den staet. Indien 't gouvernement deéze munt als
ojitjaiighner wüde verklarrrn, hel mogt zulks niet doen
dan na maetregcls genomen te hebben om de bezitters
tegen alle verlies of schade te vrywaeren, wyl zv die
speciën hadden ontvangen ter goeder trouw, steunende
op de wetten en de verbintenis van twee gouvernementen,
die in alle tyden en omstandigheden beslaen hééft, en
die de Sansculotten der eerste fransche omwenteling
zoo wel als de Socialisten der laetste noyt hebben mis
kend, ofschoon meerniaels hunne geldkisten in nood
zyn geweest.
In plaets van die regtveêrdige pligt met zekere bekom
mernis te volbrengen en niets anders dan de belangen
des volks vóór levddraed en oogwit te neénten, beeft
M. Frère eenen ntaelregel genomen die juyst tegenstry-
dig is en slegts als eenen slrooptogt legen de bezitters
van hollandsche goudspeciën kan aenzien worden
Zie hier hoe de zaek is gegaen.
Den 9 deézer ntaend word in Holland een koninglyk
besluyt afgekondigd waerby de 5-en 10 guldenstukken
ongangbaer verkiaerd zyn den 14, vyf dagen daerna,
op den avond, néémt minister Frère een besluyt waerby
hy op de zelfde uer de hollandsche goudmunt afschaft
Zonder in te zien welk verlies 't volk daerdoór zou kon-
nen lyden, bepaelt onzen man, volgens zyne gewoonelvke
tyrannieke manier, dat die speciën slegts zullen aenveêrd
worden in betaeling van de contribution en dit met een
verlies van 15 centimen vóór 5 guldenstukken en 2(1
centimen vóór de geéne van 10 guldensAldus op
't onverwagts en dóór eenen enkelen pennentrek ver
klaert M. 1' rère ongangbaer meer dan voor 40 miliioenen
speciënMen oórdeele over de opschudding dóór dit
besluyt in den koophandel veroorzaekt en over den
schrik dien hel in duyzende familiën heeft te weeg
gebragt
Wat er vooral aenstootelyk en aerdig voorkomt en
't géén men overal bemerkt, is dat den maetregel reeds
vyf dagen in Holland genomen en gekend was en dat
ons gouvernement daervan aen 'tvolk geene de minste
kennis gegeéven heeftMen vrafegt hoe dit mogelyk
is, men kan 'l noch begrypen noch gelooven, en nogtans
'tis alzooWat doet dan onzen afgezant in den Haag,
weet hy niet wat er gebeurt Waertoe dient dan dien
hoop duyzende franks welke hy daer geniet Worden
hem die jaerlyks geteld om daer den muskadinlr speélen,
om ballen, feesten en gastmaelcn bv te woonen, om er
met het zuer gewonnen zweet der Belgen te pronken ele.
etc En indien den afgezant onze ministers daervan
onderrigt heeft, waerom hebben deéze dit zoo lang
gelieym gehouden Voórnaemelyk waerom niet bekend
gemaekt dat de uytwisseling in Holland zonder verlies
tot den 25 kon gedaen worden welk voordeel kon tien
staet uyt dit onbegrypelyk geheym trekken Deéze
daedzaek kan dtts op geene verschoonbaere wyze worden
uytgelegd, want of wel is 'teene verregaénde domheyd
van onzen verslandigen advokaet Frère, of wel eene onbe-
titelbaere kwaedwilligheyd waerdoór de bezitters nood-
zaekelyk zyn gefopt geworden. De gevolgen daervan zyn
des te pynelyker omdat het al wederom de geringe bur
gers zyn die het meeste verlies zullen draegen, want de
bankiers en groote koophandelhuyzen zullen er tydelyk
kennis van gehad hebben om de noodige maetregcls te
neémen ten eynde zicit tegen 't verlies te wapenen
Ten slotte, wat zal men over den rappen trek van M.
Frère zeggen, wanneer menzal weélen dat de ontvangers
van den staet er kennis van hadden zekeren tyd vóór
dat 't koninglyk besluyt afgekondigd was?
LANDBOUWERS, LÉÉST EN OORDEELT.
Als men nog een slaclken wilt iiehbeu van 'i kwaed dat de
liberalislen wetten op de graenen geduerig aen 't land en in
't byzonder aen de landbouwers en eygenaers toebrengen, dan
hoeft men slegts de label van in- en uylvoer van alle slacli van
vretride graenen, die den MonUeur over de vyf eerste maenden
deézes jaers hééft afgekondigd, te raedpleégcn. Zie hier dit
luydsprcékend hewys
'ingekomen graenenKilogr. 35,559,819
Uylgevoerd idKilogr. 8,120,446
Meer ingevoerd dan uytgevoerd. Kilogr. 25,419,573
Dus 25 miliioenen 419 duyzend 373 kilogrammen meer inge
komen dan uytgegaeu DU t'eyl is zoo droevig dan
merkweêrdig, waut't is genoeg bekend dat de zolders'onzer
landbouwers overheden zyn van graenen die zy niet konneu
verkoopzn, of ten minsten die zy niet konnen kWyt geraekeu
dan tm i groote mocyle en dit aen eenen rulneéreuden spotprys.
liet geen bemerkt word nopens de graenen, moet iusgelyks
worden aengestipt vóór wat liet hoornvee aengael. Er is ook
veelmeer vretnd vee ingekomen dan cr van ons is uylgegaeu,
en zulks word men gewaer, wyl de kweekers en velters maer
moeyelyk en aen lecge pryzen konneu verkoopen, dal is in
plaets van eenige winst te doen, zy niet of uauwelyks hunne
onkosten konneu vinden....
Als men zulken staet van zaeken overlegt, men moet zich
vraegen waermede de huerders hunne pagleu voldoen en men
moet het voórnaemelyk onderzoeken vóór Jcéze welke land
gebriivkcu van de liberalislen die in 'l algemeen zorgen hunne
landen aen den hoogstelt prys te verpagten, zich weynig be
kreunende met den armen hoer als dcézcn uiaer met zyn zweel
hunne beurs aetivultOnlangs is zulks nog ten duydelykslen
gebleéken in de verpagliug die de nieuwe liberalislen commissie
der hospicen van Aelst gedaen hééft, alwaer het minimum der
pagtbuer is bepaeld geweest op 25 guldens heldagwaml
IIET VERBOND VAN AELST IS DOOK.
Konfraler, waerom antwoord gv niet op de vraeg die wy u
zoo dikwils hebben gedaen nopens de gezegdeus van M. Lo-
ptont, uaemelyk dat .tl. Bruneau voor onzen ijzeren weg niet
alles gedaen hcéfl wal Ity zou hebben konnen of moeien doen!....
Konfraler, gy hebt ous iu eene wauhoopige razeruy eens gezegd
eu dil hebt gy met alle geweld aen 't publiek willen wys uiao-
ken dal M. Druneuu werkzaem en invloedrijk wasdoch daer wy
liever akten hebben dan wóórden, en daer looze beloften slegts
goed zyn om zotten lepaeyën, hebbeu wy UI. verscheyde mae'i
de harde waerlieyd van M. Uumonronder d'oogen gelegd welke
waerheyd uwe leugens en bedrlegelyke vlrveryen nopens de
uerkzaemheyd eu invloed van M. Bruueau téeueuiael deéden
smelten, nu, zeggen wy, komen wy u andermaet vraegen wie
den bedrieger is van 't publiek, wieden schumlaiigeu ietige-
naer is, ol wel gy, konfrater, die schryft dat M. Bruueau noch
nioeyle, noch aroeyd, noch kosten noch invloed gespaerd ticëii
om ons den vzercii weg te doen bekomen, of wei M. Cuutout
die, in volle zitting, geheel het tegenstrydige beweerd heeft 1
Moógt of durft gy antwoorden, konfraler? My zullen 'I afwag-
ten, maer dat ouderlusschen 't publiek oórdeele.
HOSPICIEGOEDEREN VAN AELST.
'T géén wy over eenige weéken als twyffchgtig aenkondigden.
naemelyk dat onze nieuwe commissie der hospicen voórneé-
mens was een aenmerkelyk deel der grondgocderen te ver
koopen, moet ongelukkiglyk als zeker worden aenzien. De
aenvraeg ont hiertoe bemagtigd te worden, is gedaen en deéze
bemagtiging zal buyten allen tWyflèl worden toegestaen vermits
de nieuwe hospicieheeren van zin zyn met de opbrengst of
koopsommen actiën Ie koopen op den staet, om, gelyk z;
vertellen, ltierdoórde in komsten der hospicen le vermeer
deren!! Wie in de wereld zal dit aenzien als eenen akt van
wys bestuer? Niemand, en nog veel minder als men zal weélen
dal de hospicen van Aelsl nog iu bezit zyn van een groot deel
bons of aklien op de geweézen gouvernementen van Ooslenryk,
Holland, Vrankryk ele. en dit voor eene weerde van 2 of 5
honderd duyzend gulil. waervan zy nooyt geen duytnieer zullen
weerzien. Vóór die bons of aklien is er eene weézenlykc weerde
van twee a dry honderd duyzend guldens gestort geweest, en
nu zyn die stukskens papier hoogstens goed om knbineluiuereu
mee le beplakken of om, op 't zigt van dil verpletterend verlies
vóór den armen en ougelukkigen, 'l bene le doen bloeden
Niettegenstaande dit luydspreékend en aenweézig hewys
van 't gevaer dal er bes'laet in vasle grondgocderen tegen
wisselvallige akliën le verwisselen, vinden onze nieuwe poli-
lieke mannen goed dien zelfden weg in le slaen om, zeggen zv,
de inkomsten te vermeerderen, niaer, zeggen wy, om 't gouver
nement te behaegen Hadden al de administratieve commis
sion welke de tegenwoordige zyn voórgegaen, aldus gehandeld,
't is ie zeggen, hadden zy.elk op liaere beurt aen de gevallen
gouvernementen van eerlyds de opbrengst der verkooping van de
vasle goederen der hospicen toevertrouwd, wal zou er van de
hospicen zyn geworden, waer zou ons gasthuys zyn, wat zouden
de beyde weezenhuyzeu en de andere liefdaedige gestiglen
geworden zyn? Want lot hoeveél verschillige gouvernementen
is Belgiën sedert eene eeuw niet overgaen welke opvoigelvk
dóór omwentelingen zyn vernietigd en door andere gouver-
menten vervangen welke laelste geenzins de schulden der
eerste hebben willen erkennen, zoodal de houders van slaels-
akiiën alleen den val dier gouvernementen moeien bezueren,
gelyk het blykt uyt het ontzettend verlies eener weerde van
twee a dry honderd duyzend guldens die door de bospi-
ciéu van Aelst is geledenWaerlyk men ntoet of wel
'i hoofd verloóren hebben of wel er moet eenig iuzigt ouder
sckuyleu om, na eene zoo vreede les, dezelfde kans nog te
waegeu. My zullen hierop lerugkeeren.
DE KLUBSGASTEN ZINGEN ALLEULL'iA.
Niels kan aensioolelyker of beiagchelykcr aen een gezónd
oordeel vóórkomen dan iemand le liooreu sloffen, pollen en
victorie zingen wanneer byeené dugtige klopping gekreégen
lieéi'l; wel is waer bel gebeurt dal de lekkerkoekverkóopers
die.ua op de merkten de zoelheyd of fyn gesuykerilen smaek
hunner koéken te hebben aengepredikl, zich agterna zeive mei
reggenhrood moeien voeden, niaer deéze zyn ie verschoonen,
terv.vl zulks liet geval niet is hy dwaeze flenners welke de'
jongen telien eer de evers gelegd of immers gekipt zyn, eu dan
nog hy eenen nest gebrokenezwalpeyërs willen doen gelooven
dal bctalleniael frisscbe kiekens zyn Aldus zien wy 't VVr-
bond van Aelsl eu andere iiberalislenliladen zich den kop
breéken, cyil'ereu en rekenen, draeyëti en keeren, heffen en
dauwen, vringen en nypeu om den uyislagder laetste kiezingen
zoo niet ten voórdeele der kliekgasteu uyt te leggen, len min
sten om den zegenpraei der gemaeligde ais onbeduydend al" te
schetsendoch na dit alles, moet 't bladeken bekennen dat de
gemaeligde party geenen enkelen kandidact verloóren beéli.
j lerwyl negen knikkebollen uyt de ininislerieélc rangen zeer
j fraeykens dóór de kiezers in dooskens zyn gepakt en ais peeter-
mannekens op 't hoogste winkelbordcken geplaetsl.
Vind het Verbond eenigen troost iu dil eyiferen en lellen.
I itt dit vringen eu persen etc. wy zullen dil aen onzen konfrater
die zelf in zyn blad bekend hééft dal by lol in 't merg der
beenderen bedorven is, niet benyden, maer althans zullen wy
hem zeggen dal wy met onzen zegeprael, hoe oubetluydeod
men dien ook voórstelle, zeer te treden zyn; de klevqsic
