ZONDAG 50 JUNY 1850.
VIERDEN JAERGANG.— Nr 197.
AELST, den 2 9 Juny.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prvs der
inschrvving, bv trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaer-
sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hv mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, hoeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen dcszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.Denaemen der persoonen dieonseenige
stukken zouden bcgeèren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomenworden. -Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragivry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQL'E SLX'M.
BODE
KATHOLYKE BELGEN WEÉST OP UWE HOEDE
Het is algemeen gekend dat de inzigten van 't ministerie
Frère-Rogier zyn 1° Het onderwys wereldlyk te maeken met
aen de geestelykheyd allen invloed te beneèmen 2° Van ons
vreédzaem Belgiën te bestueren in naein eener schynliberale
party tegen de katholyke, waeruyt volgt dat men siegls den
naem van Ratholyk hoeft te draegen om met een schandelyk
oslracismus geslaegen te zyn en vóór alle ambten onbekwaem
te worden geoordeeld. Onder de regeéring van Willem den
koppigen, was 't genoeg Belg te zyn om van de hooge ambten
te worden verWyderd, wyl deéze aen de Hollanders waren
bestemd; heden is 't genoeg den naein van Catholyk te draegen
om 't zelfde lot te ondergaen 5° De byzonderc liefdaedjgc
begiftigingen door allerley hairklieveryêu, dwaeze en onver-
draegzaeme maelregels te verhinderen en den cvangelischeu
iever der liefdezusters tegen te werken immers die inzigten
zyn den oorlog aen te doen aen al wat geestelyk of religieus is
en alles onder den wereldIvken invloed eener'ongodsdienstige
party te doen hukken, om a'ldus haere inagt op stevige gronden
te vestigen en haer hestaen duerzaemcr te maeken 1Hoe
dwaes die staetkunde is, hebben wy te dikwils aengeloond om
er heden nog op terug te keeren, ook is zy te algemeen dóór
d'ondervinding gekend om dezelve nog té moeten aenwyzen
maer er zyn andere fcylen die hier in Belgiën min gekend zyn
dan te Hoornen alwaer zy eene diepe sensatie verwekt en de
ernstige vermaening van "Pius IX aen de katholyke van Belgiën
hebben uytgelokt. Zie hier een extract uyl eenen brief van
Hoornen aen den Univers van Parys toegestuerd wy raeden
onze landgenoóten aen deéze regelen wel te overweégen en
dan eenen oogwenk in 't verledene te werpen.
Sinds eenigen lyd hééft liet bclg\sch ministerieonder voor
wendsel der regeling van hel tydelyk des eeredienst, beriglen en
andere schriften gezonden, welke vóór doel hebben den grond te
bercyden vóór de toekomende overeenkomsten met den II. Stoel, cn
waervan den uylslag zyn nou de schending van de schoone
belgische Grondwet, waerin de vryheyd der kerk tol hiertoe eene
veylige schuylplaels hééft gevonden.
v De voorwerpen, welke, volgens de inzigten van het brusselsch
kabinet, lol hel sluyten van traklaeten zouden aenlcyding gcéven,
zyn de volgende
1° Tusschenkomsl van het Gouvernement in de omschrijvin
gen van de bisdommen;
j) 2° Afschaffing van hel bisdom van Brugge, 'l welk volgens
bel belgisch kabinet, onregelmaelig opgeriglwierd
a 5° Aenspraek van het Gouvernement om eenen nieuwen en
meer uylgcslrebten invloed uyl te oefenen in de samenstelling van
het kapittel der kallicdraclcn en in hel wereldlyk beslucr der se
minarian.
V A' Onafslelbacrhcyd der desservilors;
5° Uien is, zegt men, zoo verre gegaen dal men regtstreéks
tusschen de benoeming der bisschoppen wilt komen, in weerwil
van hel stellig verbod der Grondwet.
Gy ziet liet. 'I is hel stelsel van Joscphus II, 'l is hel franseh
gallicanismus, 'I is het liberalismus van Zwitserland cn van
Piemonl dal men allengskens, schynheyliglyk, maer met aènhou-
denhcyd zoeld in te voeren in Belgiën, 'l welk dóór 18 jacren
vrede en vryheyd legen die oproerige en antinationaele poo-
gingen protesteert.
Ik moet hier bijvoegen, dat de politiek van hel ministerie
Frèrc-Itogier in M. De Brouckere geenen slaefschen ondersteuner
hcéfl gevonden. Getrouw zijne pligl vervullende, heeft lig cgtcr
hel bclgiscli Gouvernement niet onbekend gclaclen, dal deéze
staetkunde veel misrekeningen voórbereydde.
n Toch den II. Vader zyne aenspraek dééd, kende hy reeds al
deéze zoeken; hy had de overluyging dal de wel op het middel-
baer onderwijs geenen afzonderlijken aki was; hy u-ist dat de
aanbieding van dit wetsontwerp in verband stond met liet vyand-
lyk stelsel, legende katholyke liefdacdiglieyd in zwang' gebraqt,
cn met het plan. 'I welk de geestelykheyd in al haere middelen
van invloed met hindernissen bedrcygt.
Er zyn geene stellige voorstellen gedaen over de punten,
waervan hier hooger gewag gemackt ismaer M. d'lloffschmidt
hééft de denkwijze van den II. Stoel doen peylen.
Het was dus tyd dal Pius IX sprak.
HOE ONZE SCHYNLIBERALE STAETSMANNEN BY DEN
VREMDEN BEOORDEELD WOKDEN.
Tzyn de onafhanglyke belgische bladen alleen niet die
tegen de godsdienslhaelende en onvaderlandscbe akten onzer
liberalen leu slryde trekkenende zelve by de voórstaenders
van orde, godsdienst en vryheyd aenklaegen, maer 't puyk van
t Iransch calholicismus, 'tpuyk der fransche welspreékeud-
hcyd verheft insgelyks de stem om de volkeren te verlichten
en ze tegen de valstrikken eener alles bedervende parlv le
wapenen. En inderdaed, 't is hoogst uoodzaekelyk, want nim
mer zag men in Belgiën stoutmoedigere dwaelingen opryzen,
nimmer zag men fyner gesleépenheyd gebruyken om de geesten
te bedwelmen, nimmer zag men hier zoo weynig vrees van
t maclschappclyk gebouw te ondennynen, om ouder deszelfs
puynen den roem en welstand eener natie te begraeven
f is dan ook lyd dat de Belgen de oogen openen en de slagen
poogen af le keeren waermeé den in 't donker sluypenden
geest van verderf hun bedreygt. Dien geest word hun klaerlyk
in den persoon onzer schynlibcralcn aengeweézen door den
allezins deftige» en geleerden franschcn redenaer, M. deMon-
talemberl, welken, in eenen brief aen den Conslilulionncl ge-
schreéveö, die mannen naer juysic weerde schatEenige
zinsneden uyl dien brief zullen onze leézers in staet stellen \e
oórdeelen. Zie hier hoe M. de Montalembert zich nopens Bel
giën uytdrukl
In dc Icgcnwoórdiglieyd der ongehoorde gevaeren, die overal
de samenleving bedrcygen, hebben diepdenkende politieleen op zich
genomenzonder de minste uyllartinglegen de geestelykheyd
tegen de godsdicnslclykc bevolkingenlegen allen by wien hel
katholyk geloof boven alles staet, eenen oorlog le herbeginnen,
dien thans alle dc verstandige cn ernstige Heden, welke zelfs in
ons geloof niet deelen, bejammeren.
Om den voortgang van het socialimus cn van de volks-
opruymg legen le werken, hebben dc schynlibcralcn in Belgiën
niets beters uylgedagl, dan hel inriglen van een slelslel, vyandlyk
legens de liefdacdiglieyd cn hel katholyk onderwys. Zij hebben
legen de godvruglige werken, legen de bezetten cn begiftigingen,
ten voórdeclc van den armen gedaen, eene handelwijze uylgevon-
den, welke men zou zeggen ontleend te zyn aen de gemeente-
bestueren, die ongelukkig in de handen der rooden zyn.
Op t oogenblik zelve dal Vrankryk, door de wel op dc vryheyd
van onderwys, voldoening gééft aen de klagten der bisschoppen
cn der famüiên, hebben zy uyl haet legens dc geestelykheydin
een land, reeds bedekt met geliglen van openbaer onderwys, een
uylgebreyd universileylslelscl in zwang gebragt'l welk den
Staet de gevaerlyke vcrantwoördclykheyd van hel onderwys der
welstellende klassen oplegt, 'l welk een nieuw leger van heersch-
zuchlige misnoegden cn plaelsvraegcrs ligt, 't welk legen alle
overleveringen en alle voórwaerden der belgische nationalilcyl
slryd, en eyndelyk den ouden twist verlevendigt, waerin Konina
H illem zyue kroon heeft vcrloórcn.
n Lad my er bijvoegen dal hetgeen'l meest zou moeten ver
lichten cn mistrouwen jegens de bcriglgeévcrs uyl Turijn cn uyl
Brussel opwekken, dc bclagchelykc beweéring is dal zy dc cgle
verdedigers der katholyke belangen zyn, hel Evangelie beter ver-
sta cn dan de Conciliën, en op hel kanonick rcgl dc pausen en de
bisschoppen lessen te kunnen gecvcn. Deéze rol is zeer bekend
en zeer versleden. Zy is gcducrende verscheydene eeuwen in
1 rankryk gespeeld dóór uytstcékende mannen en dit met veel
■meer vernuft en kunde dan dc piëmonlcésche cn belgische naboot
ser s immer aen den dag zullen kunnen brengen. Zy is niettemin
vei sledenja, versieéten lot op den dracd. Wanneer eenen onzer
Montagnards de rol uil herneémen, men wéét wat kans van
lukken hy by hel publick heeft.
a Mel eenige jaeren zal men ons nieuws zeggen van de kragt
en de slevigheydwelke deézen veldlngt legen le geestelykheyd zal
gebragt hebben aen dc troonen van den wyzen Koning Leopold en
van den jongen crfgcnacm van hel roemrijk huys van Suvoye.
Men verzekert dal zy dc maelrcgelcn niet goedkeuren van de
ministers, die hen door de welgeévcndc mcerderheyd schynen
opgedrongen te zyn. Ik geloof hel, cn agl hen dacrvoór; maer ik
herinner my met treurigheyd, dal wy een tydslip belccvcn in
t welk dc koningen maer al te dikwijls vóór dc misstappen hun
ner ministers boeten.
DE LIBERAUSTEN EN DE VRYMETSELAERS.
Watgemeyns hebben dc liberalisten van ons Belgiën met de
vrymelzelaersAls men de liberalisten hoort, spreéken
welke zich roemen van liberalist te zyn, en alle man die geenen
j libera list is voor sullen en sukkelaers aenzien, als men dc
liberalisten hoort spreéken, zy hébben met de vrymelzelaers
noegenaemd geen gemeyns de truweelgasten, foey wat
i dat zyn d afgryzelykste meuselien die onder de kap des hemels
loopen hel zyn persoonen die den ondergang gezworen heb
ben van aulaer en troon die aertsvyand zyn van alle gezag,
zoo geestelyk als wereldlyk die den laetslen koning zouden
willen ophangen met de darmen van den laetsten priester
wat ons aengaet, wy liberalisten, wy beminnen ons vaderland
met al zyue instellingen; wy, wy beminnen de religie, wy be
minnen de priesters, wy beminnen onzen geliefden Leopold
ai wat wy doen, al wat wy willen, al wat het nieuw politiek
begeert en werkstellig maekt, is tot wclzyn van staet en religie.
Dus hebben wy met de vrymctzelaers hoegenaemd geen ge
meyns; wy verschillen zoo veel van eikanderen, als eenen
engel verschilt van ankske pek Dit zeggen de liberalisten,
dit schryven geduerig hunne dagbladeren maer wat zeggen
wat verklaeren de vrymelzelaers ongelukkiglyk is er onlangs
een brielken uyt den zak van eenen vrymelzelaer gevallen;
een bnelken rondborstig aen hunne broeders de vrymelzelaers
geschreeven, en om geloofweêrdig genoeg te zyn, door twee
hooge bediende der logie, dóór twee bewaekers of surveillanten
onderteekend een briefken dat den naem van circulair hééft
en dus van hooge weerde moet zyn. Wel nu, in dat briefken!
netrekkelyk de laetste kiezingen, leest men het volgende
indien hetcandidaeischap van onzen T.\ I.-. Fv Verhaegen.
eene nederlaeg beproefdehet gone wy niet konnen gelooven
- men zou moeten wanhoópen van hel liberalismus, cn wv
durven er byvoegen, wanhoópen van de vrymclzelary, de icelke
ziilke uytsleekende diensten heeft be wee zen aen de liberaele zaekll
Hier uyt blykt zonneklaer, dat de vrymelzelaers aen de libe
raele zaek, gelyk zy die noemen, groote, uylsteékende diensten
nebben bew-eezen; hier uyt blykt dat de vrymelzelaers de zaek
der hberaelisten voórstacn, ter herten trekken en vóór hunne
zaek aenzien, en dit gewis om geene andere redens als omdat
die zaek voor beyde de zelve is, 0111 dal de liberalisten hetzelve
willen, het zelve betraglen, beöogcn, hetgeen de vrymelzelaers
willen en b?öogen, te weétcn het ondermvnen van godsdienst
en staethet vernietigen van godsdienst en staet. En wat volgt
lier nog verder uyt wel als men de vrymelzelaers mag
gelooven, als de vrymelzelaers dc waerheyd zeggen, dan volgt
hieruytdatde liberalisten valschaerds en onbeschofte logenaers
zyn: valschaerds, logenaers, bedriegers als zy van vaderlands-
lielde, van verknogtheyd aen godsdienst durven spreéken
als zy verklaeren met de vrymelzelaers geen gemeyns te heb
ben; want hel vermeld iru weel-brief ken bewyst dat de libe
raele en de vrymetzelaers een volk, dat zy vrienden en groote
vwenden, dat zy BROER EN zuster zyn dit briefken bewyst dat
Z>*1Pr i,n *ieJPen> eikanderen ondersteunen, dat zy de
zeilde zaek beherligen, het zelfde oogwit hebben, dat er "tus
schen hun geen ander verschil is als dal d'eersle werken
zonder truweel, en de tweede met een truweelVaderland
en godsdienstminnende Belgen, stedelingen en landbewooners.
zult gy eyndelyk uwe oogen open doen aen bet lietil? zult gv
beginnen te begrypen waerom Pius IX in zyn vaderlyk hert
over Belgiën ztigi en dugt zult gy beginnen le vallen waerom
Zyue H. voor het aenschyn van gansch Europa in hel laetste
consistorie heeft verklaerd dal hy bevreesd is vóór de religie in
Belgenland O wist gy waer de liberalisten, geholpen dóór de
\rymelzelaers, ons lanJek^n willen brengen
BORGTOGT VAN 2 MILLIOENEN DER DENDER-M VET
SCHAPPY.
Het Verbond van Aelst zegt dat er dóór dc Indépendancc
gemeld word dat de titels der borglogt van twee millioenen
franks die 't gouvernement vóór twee jaeren Ier besehikkin"
der maetschappy van Jurbize gesteld had, aen den staet zyn
teruggekeerd. Indien dit waer is, wy wenschen 't land vóél
geluk van zonder gedingen of moeyelykheden wéér in bezit te
zyn gesteld van een kapitael dal 011s ministerie zich maer al te
onvoórzigtig had laeten ontfutselenDoch daer 't Verbond
de schaemteloosheyd zoo verre dryft van over deézen aki zoo
luydkeêls hosanna te zingen en daer over den Dcndcr-bode le
inlerpelleéren, gaen wy over deéze stof een wevnig handelen
Vooreerst zullen wy zéggen dal de maetschappv van Jurbize
hier alleenelyk eene strenge pligt van regtveéfdigheyd hééft
