ZONDAG 8 SEPTEMBER 1850.
VIERDEN JAERGANG. i\r 207.
AELST, den 7 September.
Dil blad verscbynl des Zaterdags iu den namiddag onder de
dagleekening van den daarop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op i fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De pcrsoonen die
voor eengeheel jaer inscbryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 'l algemeen belang Ie doen beéfl, hy mag op onze onpar-
tydighcyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeêren mede le deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wv in regie gedwongen wiet den dezelve
le doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc.. vragtvry toe le
zenden. De redactie van dil blad gelast zich met al wat den
druk aengael.
CHIQUE SUUM.
DEN DENDER-BODE
DE TREYNEN VAN PLAISIER
Wat zyn onze ministers toch wonderlyke mannen Zy heb
ben nu iets uylgevonden waer ozne voorouders van Julius
Caesars lyden, tot op heden, niet hadden gedagt, de Ireynen van
plaisier. Den boog kan niet altyd gespannen staen, zeggen onze
ministers en wat is er schoonder als eens naer Parys, naer
Spa, naer Oslende le vliegen op eenen treyn van plaisier
vive lajoic Goed, ministers wy hadden altyd gemeynd dat
onze ministers zich met andere zaeken moesten bezig houden
dan met het volk plaisier te verschaffen, maer nu zien wy dat
wy ons grootelyks hebben vergisten is er lol nu toe eenen
minister van het inwendig en van het uytwendig; eenen mi
nister van oorlog en van openbaere werken etc. er zou nog
eenen minister van plaisier moeten zyn Maer alie lagehen op
een eynde, waertoe dienen dienen die ireynen van plaisier
Zyn zy voórdeelig aen de schatkist Dekken zy de onkosten
die er den staet of eer de contribuabele moeten vóór doen
wy hebben reden van hier aen le twyfelen, en de reden van
onzen twyfel is deéze r jaerlyks ondergaet den staet op den
yzereu weg, op al de Ireynen die hy voortsleept naer oost en
west, een aenzienelyk verlies, een verlies dal tot millioenen
franken beloopt Wel nu, den laxe vóór de Ireynen van plai
sier is verre onder den laxe dien men auderzins op dc gewoo-
nelyke ireynen betaelt; by gevolg indien den staet by de ge-
woonelyke treynen verliest, hy moet zeker nog meer verliezen
by de Ireynen van plaisier Dus in plaets van profyt, schade
voor (Jen staet. Maer deéze aenmerking daer gelaeten, strekken
misschien die Ireynen van plaisier lot welzyn, tot nut, tot
voordeel van ons land hier op zeggen wy rond uyl van neen
wy zeggen dat zy strekken lot nadeel van het land en lot
verderf der goede zeden wy zeggen dat hel stoffelijk en zedelyk
welzyn der bevolking daer dóór lyd, daer dóór word gekrenkt
en ondermynd 1" hel sloffelyk welzyn ziel men dal het al
schatryke of wel bemiddelde persoonen zyn, die gebruyk
maeken van de plaisier-lreynen menschen die deéze verkwis
ting konnen uytslaen zonder iemand te kort te doen Verre
van daer die treynen van plaisier lokken menigen geringen
borger uyt, menigen ambagisman, menigen arbeyder, menige
jongheyd van geringen stand om zoo wel als de ryke dit reys-
ken van plaisier afteleggen; inaer dat reysken van plaisier
kost hem toch geld, hoe kleyn den taxe ook zy, om Parys, om
Spa, om Oslende te zien, 't is evenwel geld en als men lot
Parys, te Spa, 't Ostende komt, met eene uytgehongerdc maeg,
't kost geld om die te vullen en wie zal konnen zeggen dat
persoonen die geen forluyn bezitten, die moeten werken,
spaeren en omzien om aen den kost te komen, om een ieder
hel zyne le geéven, dóór die verkwisting hun bestaeu niet
hinderen, cn grootelyks le kort doen Maer 't is hier nog
niet aldie treynen van plaisier bederven 2° het zedelyk wel
zyn der bevolking, zy zyn schaedelyk aen de goede zeden, zy
strekken lot ondergang der goede zeden, en dit in zoo verre
dat Ireynen van plaisier en huyzenxan dien naem, volgens al
wat wy hooren, niet véél verschillen Van alle kanten verneé-
men wy de schandelyksle, de walgelykste verhaelen over de
treynen van plaisier, over de personnagiè'n die zich in groot
getal op die treynen begeéven, jae in elk rytuyg weéten te
plaetseu en dit geschied in Belgiën, in een land waer men
nog van zedelykbeyd durft spreéken en dit geschied onder
de verantwoórdclykheyd van onze minislers minislers van
Eeopold gy peyst op treynen van plaisier, maer peyst gy op
hulpmiddelen om de arme klas te ondersteunen tegen den hon
gersnood die uyt de aardappelziekte staet op te ryzen Gy peyst
op treynen van plaisier, maer peyst op middelen om de schaede
te heelen die de overslroomingen op zoo véél plaetsen hebben
veroorzaekt en zoo menig huysgeziu in druk hebben gebragt
peyst, ministers, peyst op de waere belangen des lands en niet
op de plaisieren, want ministers van plaisier hebben wy niet
noodig.
HOE HET HEDENDAGS GAET.
De uytvocring der nieuwe under wyswet is uyt gesteld.De on
godsdienstige, vryheydschendeude en geldverslindende wet op
't iniddcnonderwvs, welkers beraedslaeging't land zoo zeer in
opschudding had gebragt, is een gevrogt 't géén, sinds versehey-
dene jaeren, in 't hoofd onzer zoogezegde gelukkigmaekers was
uyigebrocyd, en welkersstemming in de kamer met eene baesle
is voltrokken gewéést al of er geheel den zedelykeu en stolfe-
lyken bloey van Belgiën van afhing. De betaelde dag- en wcék-
bladen, de liberalistische kopstukken wier onkatholyke grond-
stelsels by iedereen gekend waren, de ministers zelve deéden
't land en de kamer weergalmen dóór protestation van eerbied,
verkleefdheyd en lielde jegens de vryheyd, godsdienst en geesle-
lykheyd, indervoege dat men zou gezegd hebben dat er slegls
heyligc vaders in de ministerieéle gazellen schreéven en
beïveraers van 't geloof in de kamers warenMaer hoe is
de zaek veranderd Die zelfde wel, vóór welkers stemming er
noch lyd noch respvl was, moet nu in liaere uytvocring een jaer
uylgesteld worden En waerom Omdat geheel 't land die wet
verstoot lu als eenen ondraegelyken last2° als eene bron van
godsdiensthaat wacruyt vóór dc volkeren alle rampen moeten
voortvloeycn 3° als een sloókvuer van oneenigheyd tusschen
de voórsiaenders onzer grondwettige vryheden en derzelver
yerdrukke.rsl" eyndelyk als eene zaek die volstrekt nutteloos
is, aangezien hel vry ondervvys niets te weuschen overliet.
Het liberalislenministerie gevoelt nu, maer te lael, hoe
onvoórziglig hel te werk is gégaen, met zich uytsluylclyk dóór
valsche stelsels le hebben lacten bcheerschcn en met den vollen
teugel te geéven aen de driften der geéne die de kalholyke
Belgen met geweld willen doen bukken onder 'l jok der vrvmel-
selaers of der apostels van Voltaire, welke vóór kenspreuk
hebben aangenomen qu'il faal écrascr l'infamedat den eerloozen
(den godsdienst) moet verpletterd wordenDen geweézen
franschen minister Guizot, welken onlangs te Brussel eenige
dagen heél't verbleéven, welken in Vrankryk de goddelooste
leeringen hééft verspreyd en aldus grootelyks medegewerkt om
de fransche natie te bederven, dien zelfden minister, ofschoon
bovendien nog protestant, kon zich niet wcderlrouden onze
nieuwe onderwyswet af te keuren, en aen de belgische politieke
mannen welke hem raadpleegden eene les vóór le spellen die
hun lot eeuwige schande zal moeten verstrekken. Dien groolen
staatsman zegde hun onder andere Wilt gy dc rust in uw land
blyven behoudenwilt gy deszelfs geluk bewerkenziel altyd toe
dat gy ain de Delgen noch hunne gcmecnlevryhcdcn ontneemt noch
hunne godsdienstige gevoelens doel verliezen!.... Waerlyk merk-
weèrdige wóórden, maer die dóór korlziglige partygeesten,
welke alleen hunne teugellooze driften raedpleégen, niet konnen
begreépen wordenWillen zy voortgaan, dal zy er den
uylslag van afwagten.... rcspicianl fincm.
LIBERALISTISCHE REGTVEÈRDIGHEYD EN*
GESPAERZAEMHEYD.
Het Ministerie, niet te vrede aen den zóón van eenen luvk-
sclrcn millionnaire twee duyzend vyf honderd frankan 's jaers
te hebben verleend om naer Amerika le reyzen onder voor
wendsel van aldaer zyne handelsludiën te" gaen voltrekken,
komt daerby den vader zelf, den millionnair, als bestuerder
der nationale bank te benoemen, met eene jaerwedde van ZES
Dl'YZEND FRANKEN 's jaers 'T is al wilde 't ministerie de
openbaere volksopinie tergen en uyldaegen, inel zulke winst-
geévende plaetsen le verleenen aen 'mannen welke zich in hun
evgen goud konnen wentelen en welkers kinderen nog ten koste
van t land mogen gaen wandelen Ja, Belgen, gy moógt hel
weéleo, aen M. Capitaine zóón gééft M. Rogier jaerlvks ^2,500
franken kwansuys om in Amerika studiën te doen," ofschoon
den vader zeer wel in staet zy op eygene borze zynen zóón le
laelen reyzen cn dan verder* verleent M. Rogier aen M. Capi
taine vader, een vet plaetsken van 6000 fr., terwyl men zoo
menigen bekwaemen landgenoot laet loopen omdat hy zonder
forluyn is. Rekent deéze twee sommekens le samen en gy zult
eene opsomming hebben van 8 duyzend 5 honderd franken,
naer 't hoofd gesineélen van eene familie die van haere eygeue
forluyn jaerlyks 50 a 60 duyzend franken inkomen heeft
Hier is het de kwestie van le zeggen dat het water altyd uaer
de zee loopt.
Eene. derde daedzaek is hier wederom aen te slippen, nae-
nrelyk eene gifte van duyzend franken die M. Rogier ander
maal komt te verleenen aen M. Felis, feuillelon-schryver der
Indépcndance, om deézen lieer naer Italiën te laeteu reyzen en
er de schoonheden le studeéren Zoo dat men hier van niets
anders hoort spreéken dan van duyzende franken aen die of
geéne gunstelingen welke ten meerderen deele geene andere
titels konnen bybrengen ten zy dal zy ministerieéle vriende-
kens zvn
M. DE JAEGHER. M. VAN LEDE.
Wy hebben onlangs gesproken zegt hel Handelsbladover dc
zaek van den heer De Jaegueu,gouverneur van Oosl-Ylaenderen,
en van den heer Van Lede. Men wéét dat den laetslen, gaet het
Antwerpsch blad voort, den eersten hééft beschuldigd, dat hy
diplomatieke stukken vervalscht hééft. Die gewiglige beschul-
diging, hgewel den gouverneur er op antwoordde, kon egler
slegls uyigewisclrt worden, helzy dóór eene herroeping van den
heer Van Lede, of dóór een beroep op de juslicie.
Dil laelsle middel schéén den heer De Jacgher dan ook by de
hand te grypen, toen den heer Van Lede zyne beschuldiging
slaende hield, en de dagbladen kondigden ons aen, dat den
gouverneur, aengedrongen dóór liet ministerie, eene vervol
ging vóór laster* ging werkstellig mdeken. De Indépcndance
meldde egler deézer dagen, dat deéze vervolging niet zou
plaets hebben, en den Imogen magistraal blyft dus onder hel
gewigt van eene eerroovende beschuldiging, waerin liet publiek
moeyelyk de zydevan den gouverneur kiezen zal.
lnderdaed, wat moet men denken van eenen Imogen ambte-
naer die eerst per brief zyne geschandvlekte eer tragi te
regtveèrdigen, daerna het hoofd buygt, en een verpletterend
stilzwygen bewaert De schandvlek is des te grooter, omdat
men ze toepast, als consulair ambtenaer, als vertegenwoordiger
van Belgiën. Daerby als men nagaet, dat dc daed van verval-
sching iu het strafwetboek dóór eeuwigduerenden dwangarbeyd
gestraft word, dan is het hier voorzeker le gewiglig om 'te
zwygen, en den beschuldiger aen de vera'gling van het publiek
over te leveren, zoo als dikwyls in zulke gevallen eenen
uytvlugt is.
DE BOERENSCHOOLEN.
Over de boerensehoólen zouden wy véél le zeggen hebben
indien het niet algemeen gekend was dal dit waere foppenen
zyn waeraen's lands penningen verkwist worden zonder de
minste nutligbeyd op le leveren. En inderdaed, wat kunnen
heeren aen boeren den landbouw leeren? Indien ik eenige dier
leerjongens mag gelooven, zegt ons eenen korrespondent, dan
zyn zy daer in die schóól, niet om goede paglers te worden,
maer om zich een avenir te maeken, om van den Staet een
plaetsken le bekomen, om ergens op hel een of ander kasteel
hovenier of boonrsnyder le geraeken. Zullen er juyst laeler zoo
veel posten open sta'cn om die jongmans le plaetsen? Dat zullen
wy zien. Het schynt ook, volgens liet zeggen van eenige, en het
is zooonwaerschynlyk niet, dat M. Rogier, onder voorwendsel
van den landbouw te begunstigen, ook wel zyn politiek in het
oog had, met die koslelyke boeren-schoólen in te riglen.
Dal die schooien vóór den eygenlyken landbouw van geen
profyt zyn, weéten alle boeren,' dat die tentoonstellingen en
landbouwschoólen veel geld kosten, beginnen zy ook le onder
vinden, maer zy weéten misschien zoo wel niet, dat de liberalen
de steden willen begunstigen, ten nadeele der boeren, en dat
de landbouwschoólen kweekschoólen zvn van jonge libera listen,
die, als zy eens in de wyde wereld zullen zyn!, naluerlyk in
den keus vóór de liberalisten zullen werken en rondloopen.
Wat belrelt de paglers, die van zekere komilé deel maeken, hel
meesledeel, zegt men, zyn weynig vóór die nullelooze byeen-
komsten genegen, om dalzy er zoo wys van iTruys komen, als
zy er zyn henen gegaen. Die er schijnen vóór te zyn en er vóór
werken, zyn meest alle liberale windmaekers, kcusloopcrsdie
iets te verhopen hebben, of iels te verliezen. Verders ziel men
dat de leden tier landbouw comités hun graen zaeyëtr en
pikken, gelyk andere en gelyk van te voóren, en dat hunne
veldvrugten niets beter zyn als die van andere boeren.
Onder andere spreékende van de boeren-sclioól van Tbienen,
welke jaerlyks 12,000 fr. kost, moeten wy hier doen opmerken
dal er 7j>rofessors lesgaven aen 7 leerjongens van landbouw,
dat die 7 professors van die 7 leerjongens, daer les geéven van
chimie, physiquemathémaliquefransch, enz., alle dingen
welke de 99<ioo niet weéten wal dienst zy aen de landbouwers
kunnen bewyzen, en waer naer de leézers, zoo hecren als pag-
ters, mogen raeden.... Ondertusschen, liet stadsbestier van
Tbieuen hééft gewerkt om die landbouwschool binnen haere
mueren te bezitten, oindal het wéér een kleyn profyt vóór de
stad is, maer niet omdat het overluygd is van haer profyt, vóór
de pagiers#Dit weet ik, zegt eenen "korrespondent, van eenen
schepen zelf van Thieneu.