ZONDAG 15 OCTOBER 1850.
VYFBEN JAERGANG.— .IV 212:
AELST, den 12 October.
DE KOLON VAN HET CONGRES.
Dit blad verschynl.des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekeningvan den daerop volgenden Zondag.—Den prvs der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 cenlimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschreven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveérdige ldagten ol' gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hv mag op onze onpar-
tydighevd rekenen; aen deéfe zullen yvy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle broèhneren, schriflen, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszei I's opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons ecnige
stukken zouden begeêren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy ue opstellers niet
kennen, zullen m ons blad opgenomen worden. Mén
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvrv toé te
zenden. De redactie van djl blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CHIQUE SUUJÏ.
Vier wapenschilden zuilen de voórzyden der gede.nkzuyl ter
cere van 't Nationael Congres, vercieren en de vier voóruaeme
vrvhetlen der DRUKPERS, der VER EEN ING ING, der EERE
DIENSTEN en van TONDER5YYS verbeeldenMaer, yvy
vraegen het, is het yvel aen die verkrenkcrs onzer grondwettige
vryheden een gedenkstuk ter haerer gedagtenis' oplereglen?
Ja, als men het gedenkstuk aenziet als eenen treurigen grafzerk.
Eene enkele dier kostbaere vryheden is nog onacngeraekt
gebleéven, naemelyk
DE VRYHEYD DER DREKPERS
En nog hoe en wacrom't Omdat zy aen de liberalisten party,
aen de party die ons laml beheerscht, aen de maconnieke
party yvonder wel te pas komt om het volk te verderven, om
het volk te verleyden, om den godsdienst te krenken, om het
géén er nog zedelyk in Belgiën bestaet, nvt te dooven en te
vernietigenWant, voud er de verdervende party geen voor
deel in, sedert lang zouden de parketten en openbaere minis-
teriên gedwongen geweest zyn liet zweèrd der vervolgingen
te trekkenEene tweede reden is omdat men er lot nog toe
niet in gelukt hééft onze inagistratuer in dier voege te verdér-
ven of te francmaconneéren dat er op haere versla'efdheyd zou
mogen gerekend worden
Moet men niet alie schaemtc hebben afgelegd om een gedenk
stuk te durven opreglen aen
DE VRYHEYD VAN VEREENIGING,
als men overweegt al de knevelaeryèn en vervolgingen die de
hospilaiiere vereenigingen te verdueren gehad hebben, als men
ovcryveégt dat legen die zelfde vereenigingen den geest van
onverdraegzaemhevd cn ongodsdicnsligheyd zoo verre gedreé-
ven is, dat noch liefdacdigheyd jegens den armen, noch mensch-
lievcndheyd jegens den kranken en afgeleéfden behoeftigen
zyn ontzien geworden
Het opschrift der kolon zal vvaerlyk" zeldzaem zyn, als men
in goude romeynsche letters op het marmer zal aenlreffen de
yvoórden
VRYHEYD VAN ONDERWYS
En dit met het jaerlal 1850, wanneer de wet op het onderwys,
die op den jury en de sludieborzen, en eyndelyk al wat hef
onderwys beheert, niet anders strekt dan om die kostelyke
vryheyd te vernietigen... Wanneer men Meester Rogier van liet
spreekgestoelte hééft hooren uyldonderen dat het gouvernement
voórnaemelyk een slaelsonderwys inrigttc om aen het vry
onderwys eene mededinging te doenof eerder om hetzelve
te vernietigen
En als men eyndelyk op de vierde zvde der kolon de woorden
zalleézen
VRYHEYD VAN EEREDIENSTEN.
Zal men niet vraegen of deéze heylzaeme en statige vryheyd
zich niet reeds op den rand van dén afgrond bevind Of het
raajonismus niet haest middel zal vinden om liet baelelyk
Josephisnuis en liet socialistisch Siccardismus van Turyn in
te voeren Dit alles is te vreezen als men overweegt wal er
voorgevallen is inct de jaerwedde van den Kardiuaelwyi,
om de catholyken in Belgiën van de uyloeffening van het
kardinalaet te berooven, men zoo verre gegaen is het traktaet
met den Hevligen Stoel gesloóten, te miskennen... Dit alles
is te vreezen, als men bedenkt wat er dagelyks gebeurt ten
opzigte der moeshoven van de buytenpaslors van welkers ge
ringe jaerwedde onze liberalisten'nog willen snipperen als
de hoven, volgens hun, eenige voeten 'te groot zyn; dit alles
is te vreezen, als men in aendagt néémt wat er aengaende
het voorzitterschap der kerkfabrieken is gepleegd, en voór
naemelyk als men nagaet met welke stoutmoedigheid onze
gouvèrriementsmahnen de eerste grondslelsels van rógt over
"t hoofd zien met alie testamenten of legaten waer den naem
eens priesters in te voórschyn komt, nietig te.verklaeren.... en
dit uyt haet voor hel zwart kleed....
Inderdaed, wanneer men dit alles in overweéging néémt,
wie zou zyne verontweêrdiging konnen bedwingen tegen dien
hoop vremdelingen welke, hier slegls dienende om onze pen
ningen op te céten, en ons bovendien nog te beschimpen, de
schynheyligheyd 7.00 verre dryven zelfs al de grondwet van
1851 te vernietigen, nog de eer cn de verdienste willen hebben
de mannen cn de grondslelsels van dittydstip te vereeuwigen...
Ziet, van den anderen kant, den Observaleur, dien orangis
ten tolk, weerdig kind van den sprcéker aen den voet der
kolon, ziet hem slraet op en straet af loopen om inschryvingen
voor het gedenkstuk van 't Congres te bedelen... Zal men niet
gencygd zyn te vraegen of dit dien zelfden Observaleur niet is,
die hemel en aerde bewoógen hééft ten eynde insehryvers te
krygen voor gouden medalie en pen die 51. Verhaeghen, ten
titel van erkentenis cn hooge verdiensten, in persoon isgaen
bieden aen den grooten sedcschryver van Parys, Eugenius Sue
en dit vóór zyn verheven werk, den Juif Erranl Voor dien
gulden boek, de Navolging der liberalislcty, waerin men eerst
een razend sermoen aeulreft- ten voórdeelc van 'tsoeialismus
en Tcoimnunismus, 'tis te zeggen ten voórdcele der plunde
ring uwer éygendommen vervolgens de wocdcndsle en eer
looste lastering tegen de leerstukken en óetfenitmpn van dién
zelfden catholyken godsdienst, die zoo dlep in de herten der
overgroole meerdeiyhqjd van Belgiën gegriireld is; en eyndelyk
eene verschrikkende onderneéming van ongebondenheyd ën
zodobcderf, eene ophooping van al wat goddeloos, vujl cn
besmeltelyk isE11 nogtans is heiden tolk van dien Juif
Erranl welken lieden rondzwerft om te bedelen vóór de kolon
die geschikt is om het aendenken te bewaren van eene akte
waerin de vryheden van Belgien en wel byzonderlyk die van
zyiien godsdienst en zyner kerk gewaerborgd zynGoeden
hemel wat zouden die vryheden, wal. run de uyloefening der
ealboiyko religie geworden lea., ,i„„ tóftwr-
vatcur en zvnen advokaet geluysterd, wanneer zy de zaék van'
den Juif-Errant verdedigen Gelooft gy, landgenoólen, dat
men in 1850 de eerste steenlegging zou gevierd hebben van
een gedenkstuk ter cere van 't Congres Gelooft gy dat deéze
piegtigheyd eenen afct van regtzinnigheyd of een "schandelyk
goochelspel is, waerin den draeger der gouden pen aen E. Sue,
eene voórnaemc rol gespeéld hééft, lot meerdere eer en glor ie
van 't Belgisch parlement en ter welkers belooning den minis
ter Rogier, in zynen geest van gespaerzaemheyd, de schatplig-
tige nog eenen tand zal trekken 0111 aen hel nageslagt de beé'i-
tenis te laeten van den grooten man van 1850...'?
Men geloove egter niet dat wy niet grondherlig toejuyehen
aen een werk dat, dóór marmer of bions, eene dankbaere
gedenkenis ter eere van ons beroemd Congres inwyde en aldus
aen hel nakomelingschap de naemen overzette der wetgeévers
welke die onsterfelyke vergadering hebben uylgemaeki; maer
wy zeggen dat, ingezien de wyze op welke dit getlagt is inge
vallen, en als wy het tydstip overweégen wanneer en d'oór welke
mannen het verweézenlykt zal worden, men eerder genevgd is
te gelooven dat het eene hittere beschimping is vóór Belgiën
dal wy denken, en niet zullen ophouden te herhaelen, dat dé
waere vaderlanders en opregle minnaers onzer vryheden en
van 'l Congres véél heler zouden doen insehryvers te zoeken
out zich in maetschappyën te vormen en aldus kragtdaedige
middelen te beraemen tegen de overheerschende strekkingen
dier vremdelingen, inlandsche Siccardis etc. die geen ander
eynde bcöogen dan heiwerk onzer vryheden te vernietigen en
ons in de slaeverny van 't maconisch liheralistendom te werpen.
deel van de wet; 't is te zeggen hel'verpligt M. Rogier en geheel
't klubsministerie, hoe haetelykdeu godsdienst en het godsdiens
tig onderwys hun ook kan zyn hoe zeer die mannen ook ver
langen konnen van de jongheid te zien opgroeyën in onvcrschil-
ligheyd 1 die wet, zeggen wy verpligt hun, van een. ehrislelyk
onderwys te vraegen vóór de schooien van den slaet.en diesvól
gens van zich te wenden tolde bisschoppen van wieden clergéten
dien eynde zyne zending moet ontvangen. Maer hééft M. Rogier
dit reeds gedaen? YCdkomt Jiy in deés gewigtig pupi aen de
wet? Wend hy zicli tot den bisschop, in wiens 'bisdom hv eene
stadsschool opent, ten eynde daer hel ehrislelyk onderwys te
bekomen 5\ el neen liy 51. Rogier opent schooien volgens de
nieuwe wet, maer hy ziel naer geen ehrislelyk onderwys, naer
geene priesters, naer geene bisschoppen om 51. Rogier lacht
met den art. dor wel, die zegt: de minislers'van den godsdienst,
zullen acnzogl worden etc., M. Rogier overtreed d'e wotop
het middelbaer onderwys, hy is ongetrouw, aen die wetE11
op dal hicraen niemand zon iwvfelen, zie hier hetbewys: in
de stad Antwerpen bestond voórtyds eene communale schóól of
atheneum; aen die school bad Z. E. dep artsbisschop van
Mechelon, een priester vastgehegl, om er aen de leerlingen hel
ehrislelyk onderwys te geéven maer Sedert dat die stadsschool
eene staelschoól is geworden, cn aen liet helleer van de nieuwe
wet of heter gezeulsedert dat die schóól onder liet beslier van
51. Rogier is gesteld, den agthaeren priester aen die schóól vast
gehegl, hééft zyne matten moeten rollen, en het gesligt verhie
len, en waerotn? Ojn da! hy zich daer alsnu zonder wettig
beslaen bevond omdat 51. Rogier te kort blyft aen zyne mi
nisteriele pliglen, to,korl biyfi aen het gone de wet hem met
Vhioro vaóvd-.-j oplegt en .ypórsghry!'.péidat zicli niet wcud
lot den artsbisschop van Mceh'olën,. ten êyndceenen priester
vóór deéze school Ie vraegen Hoe lang zullen de Delgen nog
getergd worden Hoe lang zullen de klauwen van den leeuw
nog gekitteld worden dal hy zyne tanden lael zien
Men uagle hel af.
GOEDE TROUW V.4N M. ROGIER.
Een ieder wéét dat 51. Rogier, dat geheel hel klubsministerie,
by liet sluytcn der laetslc zitting onzer kamers, eene wet op het
middelbaer onderwys hééft voórgedracgen, en daer hv hemel
en aerde geroerd om die wet te doen stemmen die wét wierd
van elkeen, uytgenomen van de vrymelzelaers en liberalisten,
aerizien als legenstrydig aen de constitutie, om dat zy de vry
heyd van onderwys vernietigt die ons door de grondwet "is
gewaerborgd zy wierd aenzien als nadeelig, als 'verderfelyk
voor de religie, 0111 dat zy geene melding maekte van ehrislelyk
onderwys, hel gcén uytsluylelyk toekomt aen de kerk en dóór
haere afgeveêrdigde óf hedieiiaers aen de calolyke jongheyd
inoel gegeévcn worden. Wat deed 51. Rogier? Ily bragt, of hy
liet aen zyne voórgedraegene wet eene verandering brengen,
ten eynde de kulolyke party ntin of meer te bevredigen de
ministers van den godsdienst zullen aen zog! worden om hel vhris-
tclyl: onderwys Ie geéven of tc bewaeken in de schooien van den
slaet: dit byvoegse! wierd aeuveêrd, en diesvolgens maekt het
HET BESTE IS HIER VOOR DE VREMDELINGEN.
Is dit waer ja of seen .Men oórdcele er over uyt liet volgende
De twee hoogste jacrwedden die men in Belgiën betaell,
worden dóór twee Franschmans opgestreéken, naeinelvk dooi
den generael Chapelié en den gencrael Chazal. Wy zullen den
budget laeten klappen, ofschoon spraekeloozen redenaer is hv
evenwel zoo welspreékend dat er geen wederleggen, aen is.
Den generael Chapelié trekt vóór jaerwedde 'fr. 11,000-00
Voor fouragiëu (en hy hééft geen peërd) l,5G8-75
Vóór bureelkosten 3,000-00
\oór bygevoegd traktement als kommandant der
schóól5,000-00
\ervolgens geniet hy huisvesting, vuer, lichl.cn
volkomene meubeleéring7,051-25
TOTAEL 26,000-00
Dus in 't geheel de ronde somme van 26 DUYZEND FRAN
KEN 's jaers
Den generael Chazal hééft vóór jaerwedde fr. 16,000-00
Y;ocr bureelkosten500-00
Vóór fouragiën1,825-00
Huisvesting 4,500-00
TOTAEL 25,525-00
Dus het bagatelleken vap 25 DUYZEND 525 FRANKEN
hyjaere
En dan is 51. Chazal nog verwonderd dat men hier zou
roepen Weg met de vremdelingen
De uytgaeven vóór de mililaire-sclioól beloopen jaerlyks tot
de verhaezende somme van 5 honderd 25 duizend, 6 honderd
25 franken 98 eentimen lederen leerling dier sclioói kost
jaerlyks aen 't land 25 duizend franken Zorgt, zwoegt en
zweet maer, Belgen. Maer ivagt u wel te vraegen waeraen er
geheeie tonnen geld verkwist worden
VLAENDEREN, GY ZYT GEREDI Het Verbond van
.Felst, eeu dóór pacha Rogier betaeld prulblad, agt zich geluk
kig eenige zinsneden te mogen overneémen uyt de redevoe
ringen» die by de landbouwtentoonstellingen van Brugge zyn
uitgesprokenVolgens tiet Aelslersch bind is den kivvuenden
