Bass opgelreéden en begonnen de ongeloovigheyd zynen doo-
delyken vyand te noemen, aen welken by nog tyd nóch respyt
zal geéven; '1 is aen de ongeloovigheyd, 'tzoo gezegd 1 ibera-
lismus, 't maconnismus, 't illuminismus, 't socialismus, die
al de zelfde beteekenis en uytwerksels hebben, dat men al de
rampen te wyten heeft waermede de samenleving sedert zestig
jaeren is gekastyd geweest; 't is eene godsdienstige eene maet-
schappelykc pligt, 't is eene pligt van inenschlievendhevd Ie
werken en te stryden tot de algeheele uylroeying van dien
algemeenen vyandWat my betreft, zegde den redenaer
eyndigende, ik ben bereyd met d'eene hand T kruys te neémen
en met de andere 't zweêrd om de vryheden der kerken dér
mactschappy te verdedigen en devyanden van d'eene en d'an-
dere te bevegten; en, moest ik op't slagveld blyven, ik vraeg
slegls aen myne broeders eene herinnering en een gebed
Den 2G is de laetste zitting gehouden geweest. Den leeraer
Amman, vermaerden inslructieregler die de eer bewaerd heeft
van 't eerste slagtoffer van 'l Zwilsersch radicalisinus, hééft
eene merkweêrdige en diepuytgedagte redevoering uytge-
sproken over den bewcenelyken toestand der katholyken in
Zwitserland en de schandelyke dwingelandy der liberalisten
die godsdienst en de kerk eencn yreeselyken oorlog aendocn.
I>cn Deken Ebcchard hééft de sluytredevoering uylgespioken.
'T géén wy dóór ons genootschap willen, hééft hy gezegd, is de
vryheyd der kerk en den ondergang der radicale dwingelnndv.
Zich eyndelyk lol de moeders wendende, hééft den redenaer ze
gesmeekt en opgewekt godsdienstige grondstelsels in haere
farailiën in te voeren, deéze dóór 't goed voórbeéld te doen
hlocyën en geduerig te waeken dat den grypenden wolf van
T radicalismus haere htiyzen niet overweldige
Zie dacr een onvolledig verslag van 't géén er in die merk
weêrdige vergadering, samengesteld uyt alle standen der mael-
schappv, is verhandelddit is een trooslelyk voórbeéld, eene
veélheieekenende waerschopwing voor Belgiën dat vóór zyn
geloof en zyn Vaderland de zelfde bekommernissen hééft, en
*t geen op den boord van afgrond niet mag inslacpen, uyt vrees
dat, by deszelfe ontwaeking, den algemeenen vyand zyne prooy
reeds verslonden hebbeDal Belgiën zich ook in genoól-
schappen vorme wilt het katholyk blyven en'l geloof zyner
Voorvaders behoudenWv hebben 't reeds dikwils gezegd
en zullen T hcrhaelen tot dal men ons begrype
DE BROEWERSKWESTIE.
Daer wy meermaels overdo verhooging der oclroyreglcn op
de bieren hebben gesproken, oórdeelen wy noodzaekelyk deéze
stof nogmaels te moeteu aenvatlen, om 't publiek beter de
valsche grondslelsellingen van .MM. Jourel en Evil te doen
begrypen,. grondstellingen die dóór 't verslaefdsle aller bladen,
't Verbond van Aelsl, weékclyks hemelhoog gepreézen worden.
Die twee predikanten van 't liberalistendom beweéren dat
de brouwers dóór voortgang en verbeteringen er in gelukt zyn
de meelstoffen in de brouw kuypen torensgewyS te verheffen,
't géén vóór 4850 niet gedaen wierd. Alhoewel T gezond óórdeel
alleen genoeg was om de dwaesheyd van dergelyke voórgeé-
vingen te begrypen, hebben wy pogtans stellige inlichtingen
willen neémen volgens welke wy, vóór al die 't hooien wilt,
openlyk durven verklaeren dat die voórgeéving valsch is. Wy
hebben van eerst af hiervan overluygd geweest, als wy de
uyt laeging hoorden die M. Van Santen ten dien opzigle aen
M. Evit gedaen heeft, naemelyk dal den eersten 4000 fr. tegen
gelyke som ten voórdeele van den armen durfde verpanden,
indienden tweeden hem kon bewyzen dat zyne aenhaeling
waer wasWy hebben hiervan overluygd geweest, als wy
M. Evit deéze veélheieekenende uytdaeging dóór eeuen spot- of
grimlach zagen beantwoorden, hei géén ons dééd besluyten dat
M. Evil van het tegenslrydige zyner eygene gezegdens over-
tuygd was.
En inderdacd, boe ware hel mogelyk in eene kuyp die
torensgewyze met meêl opgevuld is, nog eene andere stof te
voegen, de zelve te bewerken en tol aHoop te brengen Is
A niet lastelvk dat men dóór byvocging van Water by eene zoo
groote hoevéélhcyd meel slegls cenen dikken deeg zou konnon
hebben of beslag om koeken te bakken
MM. Evit en Jouret beweéren ook dal de brouwers vóór 4850
minder bier uyt hunne sloffen trokken dan nu deéze beweè-
ring is zoo valsch on ongegrond dan de eerste, want vóór 1850
wierd er alhier véél wit bier gebrouwen wacrvan do middcl-
baere weerde op 7 guldens gerekend was, 'l géén gemakkelyk
doet versta on dat er meer hier moest getrokken worden dan nu
om tol de rekening te geraeken, nu dat den middelprys der
bieren 12'guldens is. Dal de brouwers uyt eiken hectoliter
beslagkuyp 1 i/2 hectoliter bier konnen trekken gclyk MM. Evil
on Jourel zeggen, is gelooflyk ai ware bot nog moor, als die
hceren aen soórlgelyk bier den naem van goed bier willen
geéven nogtans zullen wy hun met zekerheyd zeggen dal het
geen bier zaf zyn gclvk zy heden in de herbergen onzer stad
drinken. Zy konnen er zich van overtuygen te St-Nicolaes en
Oostende, al waer zy reeds zulk bier gedronken hebben. Niets is
bcgrypelykor dan Jat, als men den plas vergroot noodzaekelyk
de hóodanigheyd moei verminderen hoe meer water men op
den kafïe, tlicé, in den bouillon, in de saus etc. giet, boe slapper
deéze dranken ook zullen zyn. Vóóraleer lol zulke bevestiging
over te gacn, zouden onze regenlie-manncn zich eerst hebben
moeten overtuygen van de hocdacnigheyd, de sóórt en de
'hoeveéLheyd hier die er in onze stad gebrouwen en uytgeleverd
word, in placts van nacr Oostende en Sl-Nicolaes te loopen 0111
er inlichtingen te neémen, daer waer werking en produkt
gansch verschil lig van de onze zyn.
Wy bekennen egter volgeêrn dal het moeyelvk is'toctroy-
regt met reglveérdighcyd en zonder schade vóór de verschDIige
belangen te heffen, tea zy ton titel van abonnement,, vermits
de weerde, zwaerte of strafte van 'l bier niet hy graeden gelyk
den spiritus van, gracn etc. kan gepegeld worden,, en'l gevol-
gclyk onregl zoti zyn,. moesten de slappe bieren zoo véél in
region betaelen als de sterke^.daer waer de eerste slegls halve
weerde hebben tegen de twecd'e. T ware ook onmogelyk de
egle pryzen van elke sóórt van hier te klasseéren, wyl het van
puds geploógen is dat die rekent zonder zynen weérd twee
macl, rekeiD, Van deu anderen kant zou 't nog al aerdig en
vermeten zyn by middel van bedriegelyke cyffers gelyk onze
tegensireévers zoo onbezonnen doen, eens anders rekening te
maeken, wel te verstaen spreékende van brouwers, stoókers en
andere industrieéle, want niets is gemakkelyker dan de geéne
te maeken van advokaeten, vrederegters en notarissen welkers
honorairen allyd eene zekere winst vóórspellen.
En wal nu de protectie van den brouwersstiel aengaet, welke
M. Evit in 't Verbond zoo hoog verheft, wy weélen niet waerin
die beslael, terwyl dien stiel alleen%el zesde van al de slads-
lasten belaelt, en nog min kennen wy welke andere stielen
zulke verkeerde protectie ontvangen. De sladhuysmannen zin
gen op alle toonen dat zy bescherming aen alle stielen ver-
schuldig^ zvn dit weéten\vy ook, vermits zy van alle stielen
hun mandaet ontvangen hebben; maer wy weélen ook dal zy
hierin hunne zending vergeélen, wyl er geenen stiel noch
bcdryf bestaet welken het zesde van den brouwersstiel moet
opbrengen. Het géén ons nog meer verwondert, is dal zy,
buylen alle andere sleden, de vremde bieren zouden willen
bevoórdeeligen ten nadeelc der geéne in onze stad gebrouwen.
Mag men wel verdedigers van stadsbelangen noemen die, welke
onze stadsbronwers alleen de laetste liuvl afpersen om de
viemde brouwers en eenige baetzugtige schippers te bevoór-
deelingen? Genieten deéze laetste reeds niet genoeg voórdeelen,
nu dat zy, tegen alle regels van regtveèrdjgheyd, geenen enke
len centiem kaeygcld betaelen, nicttegenstaende deslad jaerlyks
zooveel kaeykoslen te betaelen heéfl? Maer dit word vóór geen
voordeel of protectie aenzien, eeniglyk omdat er kopstukken
zyn die ook schepen op de rivier hebben.
Wat is er eyndelyk haclelyker dan den burger alleen aen te
randen? Want't een of ander zal ervan komen; of wel de
bieren zullen opslaen of wel de hoedanigheyd zal versleglen.
De ryke drinken wvn den burger drinkt bierde fortuyn van
den ryken word gespaerd en den burger word gedrukt..... Maer
wat is 't De fortuyn aenranden! dit kennen onze mannen niet,
ofschoon wy overtuygd zyn dat den eenen opsteller van 1t fa
meus ontwerp geen twee cents oclroyregt per jaer op't bier
belaelt uyt hoofde zyner driftigheyd nacr de hitler peen, terwyl
den tweeden om andere redens, in gemaetigde paclen bly
ven moet.
Men wcél hoe eenen der deftigste priesters onzer stad van
tyd tot tyd 'l voorwerp is van alle sóórten van aenrandingen en
laster van wege 't Verbondmaer men wist nog niet dat
dit blad de schaemielooshcyd zoo verre zou hebben durven
dryven van die lasteringen óptc pronken en te bemantelen met
op alle toonen den lof van onzen eerbiedweérden heer Deken
te zingen, nu dal dit blad nog warm is van de schandaligste
aenrandingen legen dien lieer uytgebraekt. Elkeen errinnert
zich nog in welke cerlooze lael het de trouwelooste beschuldi
gingen "ten laste van 't hoofd onzer geestelykheyd legde, en nu,
om" zyne logons en valsehheden tegen eenen onberispelyken
priester als waer te doen voorkomen, hééft bedoeld blad geenen
wierook genoeg om aen onzen cerw. beer Deken te branden.
Met lol vau den eenen kant toe te zwaeyën en laster van deu
anderen te spouwen, zou 't Verbond geérndoen gcloovendat hel
de goedkeuring van den bewierookten wegdraegt in de schan
delyke knevclaeryën en Ipgens tegen den aengerandden maer
al die gèveynsdheden zullen vrugteloos 'weézen, want geheel
de wereld weél dal onzen eerw. heer Deken geen't minste
gemeens zou willen met dien walgelyken Verbonds-drossem.
Maer wy moeten eens aen den konfraler vraegen of hy nog
niet konlent is de overhand in de stad te willen hebben en of
hy den bevclslaf tol in de kerk zou willen draegen In geval
van ja, zullen wy hem zeggen dat wy met genoegen zouden
zien dat by van zynen invloed op M. Corn Ëvit, die kerk
meester is, eens gebi uyk zou maeken om dien heer in te geéven
van in 'ltoekomende op .de kerkpolitie wat beter te doen
letten. Wy zullen hem bier een l'eyt onder d'oogen leggen dal
zyne aendagt verdient.
Op Allerheyligendag, onder de mis van 11 ueren, terwyl de
kerk vol volk was, is er eenen van niemand bekenden persoon
dóór 'l volk gedroinmen geheel de- kerk afstappende lot by
eyndelyk met eene zienclyke vcrwoedheyd op Su' Rochus-allacr
is gesp'rongen. Dien altaer hééft hy geduerende omtrent een
half quai l in alle zyden afgestapt, met't gezigt de leelyksie
muylen en met geheel" 'llyfalle sóórten van stuypstrekkende
beweégingen maekende. Toen hy zich naer de schilderyën
keerde, schrikten al de aenweézigen dal de meesterstukken
van Bubens voer eeuwig gingeu geschonden worden; maer
elkeen had, om zoo te zeggen, T hert ontlast als men dien
vremden vogel van den aulaer zag springen en de kerk uyt-
loopen.... Wy spoóren 't Verbond ten dringendsten aen dit leyl
onder d'oogen van M. Cornelius den kerkmeester te leggen,
maer onzen konfrater inoel niet zeggen dat dien aerdigen
kwant zeer wel aen den neef van M. Cornelius geleek. Onzen
konfrater zal van zynen invloed gebruyk maeken op datder-
gelvke zaeken zich niet meer vernieuwen. Spylig is 't dat wy
dien man niet kennen en ons hier moeten vergenoegen met
zvn signalement af te kondigen opdat deéze die hem zouden
ontmoeten en hem kennen, ons den naem konnen bekend mae
ken. Zie hier dus zyn signalementGrooten leelyken kop,
kalfsoogen, neusgaten gelyk walerecmers, mond gelyk eenen
oven, rond den hals een doeksken dat over dertig jaer eenen
éekarpe was, eenen welgeconditionneérden bacchusbuyk, een
besmeerd kazaksken, eene vuyle spanbroek etc. etc.
Wv raederi eyndelyk onzen konfrater aen, hy die geduerig
met d'heeren onzer regentie in gemeenzaemheyd is, deéze
daedzaek af te kondigen opdat zy die alhier met de politie
belast zyn, onderzoek zouderi konnen doen en dien zonderlin
gen kerel ontdekken, ten eynde hem in verzekerde bcwaering
te doen stellen, wyl zulke gasten zoo gevaerlyk buylen als bin
nen de kerk zyn. Een punt mogen wy hier niet vergeélen
aen te haelen 0111 meer inlichtingen te geéven, te weélen dal,
eenige omstanders ons verzekerd hebben dal den man in
kwestie geduerig binnen 'smonds mommeldeFrancinacon,
M. De Fa'cqz, grand-maitre, Enfant du Christ et de l'Evangile,
neéf van Judas, vive Ic suffrage universcl enz. enz.
ANTWOORD AEN M. DE CRAECKER.
De onbeschaemde wacrheydsvervalsching waermededen noó-
lenkraecker zynen brief van zondag opgevuld hééft, doet ons
eenige regelen antwoorden.
Vooreerst zegt hy dat de stukken waervan kwestie was, in
eene verwarmde kamer vóórzien van stoelen, gedeponeérd lagen,
terwyl wy houden staen dat die verwarmde kamer den vóórgang
des bureels is waer d'ongelukkige die den nood gaen klaegen of
bedelen, moeten wagten tol zy binnengelaelen worden; 't géén
wy aen alle deftige lieden, welke zouden voórneémens zyn
eenige stukken te gaen nazien, ter overweéging laeten. Wal
ons betreft, d'Evilten of de Craeckers mogen ons nog honderd
mael uyinoodigen iets in de hospiciën te gaen onderzoeken,
nooyt zullen wy er den voet meer zetten. Dat den noótenkrae
ker, gelyk hy zegt, vóór ons geene uytzondering maekte, dit
weéten wy en dit hebben wy ondervonden; 't is daeröm dht wy,
tegen onze gewoonte, vóór hem eene uytzondering hebben
gemaekl. Toen hy ons zyn briefje over veertien dagen in per
soon bragt, mogt hy gelyk eenen koejongen aen de deur blyven
en daer in haeste zyne commissie afleggen, terwyl er vóór
persoonen van eenige ogling by ons allyd afgezonderde plaelsen
zyn. Aengaende de bewysstukken van M. Cornelius waervan
den noótenkraeker zoo veel ophef maekl, die zyn in onze voó-
rige artikels naer weérde beoordeeld en by 't publiek zoo wel
begreépen, dat wy ons mogen onthouden daeromtrent tyd en
plaels te verspillen. Maer eene andere zaek vraegt hier
eenigen uylleg. Zie hier dezelve: Den noótenkraeker schryft zoo
maer ronduvt dal hy ons zou gezegd hebben Dal wy niet mo
gen onparlydig zyn, 0111 dat ons blad dóór dcszelfs positie, zyne
vrienden, zyne politieke ondersteuners niet mag aenranden, op
pene van zyne geabonneerde te verliezen.... Den noótenkraeker
speelt hier den onbeschacmden leugenaer en dit verwondert ons
niel als wy 't gezegde zyner verwarmde kamer bedenken en hem
als aen hanger van 't Verbond erkennen.... Maer zie hier wat hy
gezegd hééftIlc wcél dat hel journalismus eenen stiel is, waerop
wy hem geen oogenblik hebben laeten voorlgaen want onze
antwoord was gereed naemelyk, dat het journalismus eenen
stiel is by gekogte broodschryvers, by gasten die grondstellin
gen, eer, als zy er hebben, waerheyd en zelfs hunne ziel vóór
een handvol geld zouden verkoopen, maer dat zulks by ons
't geval niet was, wyl wy proeven van onomkoopbaerheyd
gegeéven hebben.
Den lieer ndvokaet Verbrugghen die by ons was, hééft hier
Ingevoegd dat M. De Craecker dit wel wist, daer hy niet on
bewust was wat alle poogingen er by ons waren aengewend
om ons naer den kant der Alliance te krygen. En dit is waer,
want de kopstukken weélen wel wat al moeyle, wat al beloften
en offers zy gedaen hebben om ons tot dien stap te bewilligen,
T gcén wy allyd hebben geweygerd om dat wy de gasten te wel
kenden.Verder hebben wy M. De Craecker eene eenvoudige
les van welgemanierdheyd gegeéven in deézer voege Ik wéét
niet M. De Craecker hoe gy zoo onuoozel kunt^zyn van my
al tyd te passeéren en my te bezien met oogen gelyk eenen
beer, zonder te salueéren niel, zulle M. De Craecker, dat ik
my met uwen salut bekreun, verre van daer, want dien kan
ik gemakkelyk missen, ik zeg u dit enkelyk om u uwe wereld
ie leeren kennen ofschoon gy de pretentie hebt van zoowel
gekweekt te zynDen Noótenkraeker antwoordde Wel M.
ik heb u nog zondag gesalueerd.... Ja, was 'l antwoord, omdat
M. De Schryver by u was, en dien heer eerst salueérende, hebt
gy zulks niel durven nalaeten... Maer wat willen wy ons langer
met een bekrompen zeevcrsulleken bezig houden, die liegt
dat hy zwart word, terwyl hy by onze intrede in zyn bureel,
beefde gelyk een riet en zich in zyne verbauwereérdheyd liet
ontvallen dat hy niets in de hospiciën was, en ons met hoé
vende vingeren en een gezigt gelyk eenen boekweykoek de
bladeren van den deliberatie boek verschoof om ons te toonen
wal wy vraegden. Wy durven wel aen den noótenkraeker zeg
gen dat by met tien zynsgelyken véél t' onuoozel zouden zyn om
ons den mond te sloppen gelyk hy beweert gedaen te hebben....
Overigens bekreunen wy ons weynig met 'tgezegde dat een
Ireffelyk man hacsl niet meer zal durven bekennen aen ons
blad geabonneérd te zyn, als bet maer treffelyke mannen van
den caliber van sieur De Craecker enconsoórlen zyn, die zulks
zullen zeggen; wy agten ons bonderdmael beter als Odilonsken
is, en hy weet wel waerom
V Omdat wy de onberispelykste familiën onzer stad tegen
den laster verdedigen, gééft 't Verbond van Aelsl ons den naem
van Basilius. Alhoewel wy ook in den tyd den Barbier de Seville
geleézen hadden, hebben wy vrugteloos in ons geheugen gezogt
om de historie van Basilius te ontdekken, allyd kwam ons die
van Figaro in 't gedagt. Wy errinneren ons nog zeer wel hoe
dien spaenschen kerel in eenen spaenschen radyzengang in
de spaensche stad Aelst (dóór de kozakken in 1848 overwel
digd) ter w ereld is gekomen wy errinneren ons nog zeer wel
met welk gemak deézen man, vóór de foppery geboren, al de
meest verschillende rollen wist te speélcn. Dan was hy peêrden-
en menschendoclor en kon deéze zoo wel aderlaeien dat er
geen bloed meer overbleef. Dan was by openbaeren schryvelaer
eene sóórt van notaris hy schrééf zoo wel dat al den inkt aen
zyne vingers bleef plakken, en cyfferde zoo korrekt dat hy
geduerig O stelde en 't overig medèdroeg. Dan was hy klcer-
maeker,,stiel welken eenen zyner ooms geleerd bad; hy snééd
zoo fyn dat er zich iedereen over verwonderde. Dan intrigueér-
de hy vóór den eencn en dan vóór den anderen, volgens 't vet
dat er aen vast was, neémende alle sóórten van gezigten aen.
Hy wist de geestelyken en beggynijes te vleyên, de irancmagons
te verdedigen *en den duyvel kon hy by den steèrt pakken dit
was, wel is waer, eene familieziekte even als zyne hooveérdy
en heerschzugt, maer hy hééft die ten laetsten zoo verre ge-
d re éven dat al de vyzen uyt zynen kop zyn losgeschoólen en
men genoodzaekt is geweést den man binnin de spaensche stad
Gend in eene spaensche kamer te sleékcn....
'T Verbond, welks patroonen en opstellers naer ons
jesuilen-kollegie gaen nieuwjaers wenschen en die geduerig
hun blad met eerw. vader alhier en eerw. vader aldaer doór-
spekken, zegt dat den Dender-bodc niel als met jcsuitische
argumenten of bedriegeryen omgaet. Zoo klappen die mannen
