ZONDAG 17 NOVEMBER 1850.
VYFDEN JAERGANG.— Nr 217.
AELST, den 16 November.
Dit blad vcrschynl des Zaterdags in den.namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weékblad zal
CCIOUE SU LM
verder gewaegen van alle brochucrcn, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemon der persoonen die ons eenige
stukken zouden hegeéren mede te deeien, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
"WETGEÉVENDE KAMERS.
Voorleden Dynsdag zyn de Kamers zonder troonrede geo
pend; hiervan kent men de oorzaek. Den Sènaet, na zyn
bureel opgevormd en zynen ouden voorzitter, M. Dumon-Du-
mortier te hebben herkoózen, heeft met algemeene stemmen
een voorstel van M. Zoude aengenomen, strekkende om Z. M.
een rouwbeklag over 't verlies onzer deugdzaeme en welbe
minde Koningin aen te bieden. De volkskamer heeft insgelyks
haer bureel opgevormd en den advokaet Verhaeghen als Voor
zitter herkoózen. De kiezingen tydens den afgeloopen zomer
gedaen, zyn onderzogt en alle goedgekeurd ter uylzondering
van die van Dixmude, welke de Commissie eenstemmig! vk
voorstelt te vernietigen. Men weet dat M. Demaisières in die
kiezing de meerderheyd had bekomen, maer dal het bureel
zich onthouden had den gekoózen als volksvertegenwoordiger
uyt te roepen. M. J. Delehaye, verslaggeéver der Commissie,
heeft over deéze kwestie een nog al aerdig rapport gedaen;
zie hier wat hy gezegd heeftVive commissie slelt u eenslem-
miglyk de vernietiging vóór van 't dislrikt Dixmudeen dit
toór de feylcn in de proleslalie vermeld die nauwkeurig zyn
bevonden geweést ten gevolge van een onderzoek dóór 't GOü-
VERNEMÉNT gedaenVan die feylcn zult gy morgen ken-
nis hebben^ indien gy zulksbegeertheeft er den slimmen
verslaggeéver nog bygevoegd
Het schynt dat dèéze commissie niet al te moeyejyk geweést
is om volle geloof te heglen aen de feytendoórde tegênslreévers
der Dixmuydsche kiezing opgeworpen, maer 't schynt ook dat
die commissie weynig komplimenten maekt om -de voórregten
der Kamers te miskennen, welke, volgens art. 40 der kieswet,
alleen over de wettigheyd der kiesoperaliën beslissen, iets wat
eéne minislerieéle commissie nu, in de plaels der kamers, ge
daen hééft Dit zal aen 't land des te vremder voorkomen,
om dat de partydigheyd van T ministerie ten voórdeele zyner
party sinds lang geenén twyffel meer overlaet, en omdat T mi
nisterie hierin regter en party zal zyn T is aldus dal de
kamer zelve haer eygen regt, haere eygene privilegiën met de
voelen zal trappen.!. Maer Wy hoópen dat er zich in de kamers
tóch stemmen zullen laeten hooren om dit politiek schelmstuk
te brandmerken en dat de zaek van Dixmude niet met gevelde
bayonnet dóór de liberalisten meerderheyd zal overrompeld
wórden. Wy denken dat die zaek in 't ernstig zal opgenomen
en hevig bestreden worden, want moest de kamer zich zoo
willekeuriglyk haere regten laeten ontrukken en zich blinde
lings aen "de eysschen eens ministers onderwerpen, waer zou
den wy naer toegaen wat zouden onze vryheden, wat zou den
eed geworden dien onze vertegenwoordigers by hunne intrede
in de kamer, zweêren, naemelyk van de grondwet te eerbiedi
gen De zaek dient overwoógen te worden....
HET SOCIALISMUS EN DE jLIBERALISTENLEER,
Toen wy over een paer wecken ons artikel gaven over de
erlFenislastcn in regte lyn, die mogen genoemd worden impost-
Frèrehebben wy betoond dat men aldus den weg naer 't com-
raunismus opende, dat men de hand op den byzonderen evgen-
dom legde, en tot alle vermomde gespaerzaemheden der nieuwe
politiek loevlugt nam en poogde eene menigte socialistische
uytvindingen by ons in te voeren.... Wy zegden dan de lautere
waerheyd en daervan zal men zich nog beter overluygen, als
men de tolken der nieuwe politiek hoort klappen... Luyster,
lieven leézer
Wanneer de radikalen der Zwitsersche kantons hunne roo-
veryën tegen het Sunderbund pleegden, als zy alle vroedheden
tegen den bisschop van Freyburg en tegen de monikken be
gingen; als zy hun uyt derzelver kloosters verjoegen en hunne
góederen plunderden; als zy de vryheyd van onderwys afschaf
ten en 't sehandelykste mouopoljuin invoerden etc., hééft ons
liberalislemkmi daer aen toegejuycht Ja, en men raedpleége
deszelfs tolken waeronder voórnaemelyk de ministerieéle Indc-
pcndance hééft uytgemunt.
Te Luxemburg, waer de liberalisten met de onze zoo nauw
verbonden zyn, by wie den zélfden geest heerseht, die in de
zelfde logiën ondérrigt worden, werken die mannen zoo wel,
dat den Apostolische» Yikaris uyt het hertogdom komt ver
bannen te worden. Onze liberalistengazelien hebben slegts
lofluyiingen vóór haere,Luxemburgsche konfraters.
In Piemont worden de bisschoppen gekerkerd of verbannen,
de kloosters gesloólen en geplunderd, immers niet alleen de
landswetten worden overlreéden om de kalholyke te plaegen,
maer de eenvoudigste regels der regtvcèrdigheyd wordeiÓge-
schondcn en dit alles dóór de liberalisten CaVbonnaris; en wat
zeggen onze belgische liberalisten daervan? tóejuyehingen,
goedkeuringen enz. vóór hunne konfralers afkeuringen en
beschimpingen vóór de bisschoppen eii de wetten Zy verde
digen Siccardi; zy spreéken vóór de gewddenaery legen l regt;
vóór de dwingelandy. tegen de vryheyd; zy schryven voorde
diefle tcgeu den eygendom etc...!! Wy zullen niet verwonderd
zyn indien de verdervende libcralisleupers de beweenelykc
buytenspoórighfden die in Engelandtegen de Katholyke bis
schoppen gepleégd worden, goedkeuren en den Paus óngelyk
geéven, omdat hy aen de bekeerdeva|i Engeland bisschoppen
toegestaen hééft
Over dergelyke akten zyn onze liberalisten verheugd en dit
moet niemand bevremden als er maer rcv.estie is van den gods
dienst te verdrukken, de zeden te bederven, de ondeugd te
voeden immers den oorlog aen de kerk te doen, want dit is
overal eene en zelfde grondleer. 'T via ren de zelfde grond
stellingen die zekere hospicie-leden Wpwekten om de baud te
slaen aen geestelyke goederen die do<it 't sanculottisinus van
1795 nog gespaerd waren geweéstVa er de Belgen, welkers
overgroote meerderheyd deftige katholyke zyn, zullen waeken
opdat men hun de la/hertigheyd niet kunne te laste leggen van
"tiun'land, hunner. góésdknst, hunne' ,ivkaJeü e'c. 'e hebben
laeten overrompelen dóór een hoopkea inlandsche Smerdissen
en Siccardis.
ZAEK DER HOSPICIEN.
Het verbond van zondag laetst bevat eene gedeeltelyke antwoord
op de zeer merkweerdige en wel {jereneneerde brochuer van de oude
commissie der Hospicien. 'T spyt ons dat den tyd en de plaels ons
hebben ontbroken om de onnauwkeurige gezegdens van 31. Od. De
Craecker gansch te vergruyzen. Wy moeten ons hier beperken met
eenige algemeene aenmerkingen nopens liet wedergebruyk der kapi
talen te doen. In ons toekomend Nummer zullen wy wat dieper in de
kwestie gaen en al zyne onnauwkeurigheden doen uvtschynen. Wel is
waer dat wy ons daervan zouden konncn onthouden, wyl byna gansch
zyn gevrogt by 't publiek onverstaenbaer is en op zyne juyste weerde
geschat word; maer zou 31. De Craecker redens hebben om met duys-
tere argumenten, onverstaenbare cyffers etc. voor den dag te komen,
wy, wy hebben die zelfde reden niet, en zullen alles KL.LEn en ver-
staenbaer zeggen gelyk de oude hospieïe-heeren in hunne brochuer
gedaen hebben. Wy gaen dus seffens ter kwestie
3olgens31. De Craecker, zou de oude Commissie der Ilospiciën hare
ingekomene kapitalen aengerand en de zelve niet voortbrengend ge-
maekt hebben gedurende luier beheer van 1840 tot 1850, hier by voe
gende dat hy hier door enkelvk verslaet, niet wedergebruykt door
intrestgevende' kapitalen en dat de oude Administratie hét insgelyks
zoo verstaen heelt tot 1840.
Zou 31. De Craecker wel in twyffel trekken dat de oude commissie
niet verstaen heeft de wvze om de kapitalen weder te gebruyken
Ja, zy heeft dit verstaen, en dit erkent 31. De Craecker zelf, niet tot
1840, zoo hy zegt, maer gedurende heel den loop van haer beheer:
zy verstnet ook dat er meer dan eene wyze van kapitaliseren is, by
voorbeeld, zoo als hel bouwen der Nieuwe Ziekenzalen voor het hos-
pitael, liet vermeerderen der andere Weldadige gestigten aen hare
zorgen bevolenEn wanneer heeft zy dit zoo verstaen Na dat 31.
Ernst, gewezen minister, haer de pligt opgelegd heeft \an het zoo te
verstaen, en dat 31. Ernst haer den waren zin van de wet heeft uyt ge
legd, welken zin is, dat de hospicien zoo veel goed aen den armen moe
ten toebrengen al*> het mogelyk is en dat het welzvn van den armen
vraegt, en niet dat hunnen ontvanger gedurig vergadert, maer dat men
hun loeleene de ware revenuen van den armen, dit is te zegden de
zorgen en de sclniylplaots. Niet een woord, 31. den minister Ernst zegt
dat de hospicien niet eenen onophoudelyken vergaderendeu gierigaerd
maer eene mildadige moeder moeten zyn.... De hospicien zyn vei pligt,
zegt hy, de gestigten te vermeerderen, nieuwe armgestiglen op te hou
wen, voor zoo veel het de jaerlyksche revenues toelaten; ziet de bro
chuer page lü en volgende....
Wv verzoeken 31. l)e Craecker de kjpolmer en voornnmelyk de
circulaire die zy vervat, nog te herlezen, en hy zal bekennen dat hy
de zelve iu geener voege verstaen beeft, yant hy zegt dat deze circu
laire inhoud Dal hel rerkiesïyk is dat de hospicien en administra
tief! die meer dan het noodig revenu hebben lol liacr onderhoud,
het zelve gebruyken tot de opregling van andere gestichten, etc.
Is dit niet met het publiek spotten, aengozien de circulaire hiervan
geen enkel woord gewaegd het Notenkrakerken moet dit uyt zvn
duymken of uyt de kalot van meester Ent gezogen hebben.
De eenige kwestie hier van te onderzoeken, is, of de revenuen toe-
revkend waren, om die opbouwingen en vergrootingen te verrigten
en dit J>e\vyst de brochuer zeer klaerlyk page 13 en volgende, en dit
heelt 31. De Craecker ook niet durven betwisten. Volgens 31. Ernst
heelt de oude administratie de ware kapitalen bezorgd en dit heeft den
gemeentenraed aldus ook verstaen. de menigvuldige deswegens geno-
mene deliberatien bewyzen dit zonneklaer.
Na eenen hoopgezeever viaegt 31. De Craecker of de oude commissie
lo/A l!1 "iet kontle doen z°o zy gedaen had van 1835 tot
lb4Ü voor het wedergebruyk van hare kapitalen
Neen, de oude administratie koude dit niet doen en de reden hier van
zyn aen 31. De Craecker ook zeerwel bekend. Is het niet in 1840 dat
c en regeringsraed besloten heeft dat het hospilaei moest vermeerderd
worden bv middel van nieuwe gebouwen en dat de intekomeu kapitalen
hier aen moesten verbruykt worden? Konde do oude administratie
dan hare afgeloste kapitalen door nieuwe intrestgevende kapitalen ver
vangen als de afgeloste kapitalen aen de zoo merkelykc opbouwing der
nieuwe ziekenzalen moesten besteed worden, iets wat 31. Corn Evit
raed-en notengever van 31. üd. De Craecker, zeifin den gemeenteracd
heelt voorgesteld en helpen aenveerden, gelyk de deliberatien zoo duv-
clelyk by brengen...?
Iets wat ons hier zeer aerdig voorkomt, is dat den notenkraker mi
de a d mi ui s t r a ti ea k te n van voor 1840 zoo veel lof toczwaeyt, terwvl hv
dezelve in zynen brief den 21 july in 't verbond afgekondigd, zoo
deertyk bejammert, dat liet hem hertzeer deed dat 31. Van den Ilende
lui van na 1840, met zyne handteekéning eenen brief op zelfde
date afgekondigd, bekleed had, waerin de oude hospicieheeren geza
menlijk gezegd hadden zich te zullen verdedigen, waerdoor, gelvk den
notenkraker zegt, 31. Van den Ilende de solidariteyt op zich genomen
had van akten die het hem tegensteekt te noemen gelvk zy verdienen
genoemd te worden....
bevoelt y rei Oihlurè.-e (bt jyy in don appel gebeten b'eht Wv
vullen u zaterdag doen zien dat gy niet weet wat gy scliryft
V Oier veertien dagen iielilien wy 31. Cornelius Evit geïnterpelleerd
om tc weéten hoe bet komt dat er in de tabel van 31. Odilon De Craec
ker slegts tot fr. 5153 voor betaeling van 't oud Kroonhuys is gebragt,
terwvl bv, 31. Evit, in zynen èygen brief van eenige dagen te vonren.'
zegt dat er tot fr. (.993 is ontvangen geweést, dus een verschil van 1853
franken. Op deéze interpellatie hoéft 31. Evit lot heden toe gezweégen
nogtans hv was zoo haestig om ons tegev alle iiect een exploit°met
den denrvynerdcr te zenden ten eynde ons te doen afkondigen dal de
algeheele koopsom van 6992 franken was ontvangen geweést, terwvl er
eerst in voormelde label, tlie 31. Evit cyffer voor cvffrr had onderzogt,
nagezien en goedgekeurd enkclyk tut 5153 vermeld slaotWv
begrypco de stilz vygendheyd van 31. Evit „iel en daerom doen wv hem
heden de zelfde interpellatie, naemelyk Is er misgreep in de label van
M. De Crai cker die door M. Evit is onderzogt, goedgekeurd en nagezien;
of wel is er misgreep in den brief' van 31. Evit 'T een en 't ander is
mogelyk, maer waeiom dit niet uylgelegd Dat M. Evit ons dit laete
weéten en wv zuilen 't publiek daeromtrent gerust stellen.
Den adv okat Verhaegen is zoodanig kontebi gevvèésv van wederom
als voorzitter der kamer gekozen te zvn, dot by den deken van ouderdom
der kamer, M. De Soer, de ridderlyke omhelzing heeft, toegobragt
I is gelyk men weel, de gewoonte der francstna^ons, en dit betoont
aen geheel 'l land dat men 't zelve op zyn froncmaoóns wilt besmeren..
V 'T IS jammer dat 't poeder uytgevonden is.'want voorzeker zou
den Notenkraecker die eer oen onze stad verschaft hebben. 'T manneken
zoekt en herzockt, cylTert en hereyffert, keert, draevd en wend zich
langs alle kanten om het hesteer der oude. hospicieheeren te konnen
beknibbelen maer ongelokkiglyk loopt hy zich overal hnylcn en moet
zich by eene plakille cyffers lu-paelcn waer den dnyvel zich niet uyt
versbo t33 iit 't manneken mal oré no V Tleene groote reputatie
bekomen, dat hy den kerel tragte te ontdekken wiens signalement wy
zondag afgekondigd hebben, en hy zal aen de kerkpolitio eenen erootcn
Een koititiglyk besluyl van 12 november, aenyeèrd het ont
slag van den lieer D'Huygelaerc, secretaris der besmerende
kom missie van 's ryks lagere oppersciioói te Aelsl.
De middenpryzen der regelende merkten des ryks sedert
21 lol 26 October, zyn vóór de tarwe fr. 17—23 en voor de
rogge fr. 1101 den hectoliter.
Tyd- en plaelsgebrek dwingt ons verscltevde politieke
aenmerkingen, plaelselyk nieuws elc. etc. lol opvolgenden ft'
teverschuyven. Wy zullen onze geëerde leézers tragten le
vergoeden voor 't verlies dat de groote insertie vvaermde ons
bladgroolendeels vervuld is, veroorzaekt, zoo dat de kerk zal
iu 'I midden blyven.
De kamer der volksvertegenwoordigers lieéfl ook ecu
rouwbeklag over het afsterven der koningin aen den koning
gestemd.
Er schynt gegrondde vrees te beslaen dat er öórlog tits-
scliett Oostduryk en Pruyssgn zal uyiberslen.