ZONDAG 22 DECEMBER 1850.
VYFDEN JAERGANG. Nl 222.
AELST, den 21 December.
47 OF 42 MILLI OENEN FRS.
Dit blad verschvnt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CUIQCE SUUM
verder gewaegen van alle broclinercn, sehriflen, boeken, prin
ten, etc. waeèvun een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De nacmen der persoonen die ons eeiiige
stukken zouden begeèren mede le deelen, zullen gelieym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe le
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
PIER TOEN, ÉN M. FRÈRE.
Tot Berlaere, gelegen tusschen Wichelen en Appels, heeft er
eertyds eenen berugten brandstigler geleefd, Pier Toen ge-
naemd deézen kwant had de sloutigheyd van zelf alarm te
roepen en de gebueren op te kloppen om ze te doen helpen
blusschen, wanneer hy 'teen of ander hof in brand had ge-
steéken deéze geschiedenis wierden wy indagtig toen wy de
debatten der kamers lazen over den Budjet van wegen en mid
dels of beter gezeyd van krygen en geévenzonder M. Frère
te willen vergelyken met dien fameuzen Pier Toen, schynt
ons de handeiwyze van M. Frère zeer wel op die van Pier te
trekken; eerst brand verwekken, en als het brand, malgré wil
len blusschen, een ander vraegen om le helpen blusschen...
Is dit de rol niet die M. Frère in de kamer speelt Om ons
gedagt wat klaerder le maeken, wat heeft M. Frère-Orban, wat
heeft het liberael ministerie sedert 184-7 uytgeregt? Zy hebben
eenen geweldigen brand ontsteéken, waerverscheyde mil li-
oenen franken in gesmolten zyn; zy hebben op eene liberaele
wyze de ontvangsten verminderd en de uylgaeven integendeel
zoodaenig vermeerderd, dat zy, volgens Frère-Orban zelf, VYF-
EN-DERTIG MILLIOEN benoodigen, den Journal de Bruxelles
spreekt van 4-2 millioen, om 't evengevvigt tusschen ontvang
sten en uylgaeven le konnen bewerken, of 'l géén 't zelve is;
om de schulden le konnen dekken die zy sedert 1817 hebben
gemaekt Wy zeyden daer dat onze ministers op eene libe
raele wyze de ontvangsten hebben verminderd; zy hebben dit
gedaen; niet met de contributie op den eygendom of patenten
te verminderen, maer met het zegelregt op de gazellen af le
schallen; met de brievenpost dóór mannekens le vervangen
niet van den yzeren weg een speeldingen te maeken etc. inte
gendeel de uylgaeven hebben zy vermerderd met aen ontvan
gers, kapiteyns en generaels die nog lang konnen dienen een
vet pensioen te geéven, met aenzienelyke premiên te verleenen
aen de groole commercanlen en fabriekanten; met een mi'ddel-
baer onderwys le willen hebben; met boerenschoólen inte-
riglen; met exposition te geéven; met inspecteurs van graglen
en zeppen le noemen etc. met een woord, 't liberael ministerie
hééft het zoodaenig aen boord geleyd, niellegenstaende al de
vleyé'nde beloflens van 1817, dat het nu geweldig brand in de
kas van het gouvernement. Om deézen brand te blusschen,
om geld genoeg le krygen, wat doet het ministerie en in per
soon M. Frère Hy wilt de kinders slroopen eer zy 'tgoed hun
ner ouders erven T is eenen aerdigen bluschmiddel en die
waersehynelyk zal mislukken; dit gevoelt M. Frère, en daerom
gaet hy te werk op zyn Pier Toens, hy gaet kloppen op de
deur der volksvertegenwoordigers om hem le helpen blusschen.
Inde zitting van 10 deézer, hééft hyaen MM. Osy en Dumortier
gezeyd dal hy de wel op de erfenissen blyft voórdraegen, om
dat er geld moet zyn; maer hy hééft er bygevoegd hebben of
weéten zy andere middels om geld le krygen, dat zy deéze
zouden voorstellen, en dat agtervolgens zyne wet op de erffe-
nissen zou konnen onderblyven doch deéze volksvertegen
woordigers hebben te regt Frère-Orban doen gevoelen, dat het
aen hun niet is dergelyke maetregels le neémen en voórtedrae-
gen, en by gevolg dat zy hem alleen de bluschmiddels over
laden, al wast 't dat hy daer aen, gelyk het te denken is, zyue
handen verbrandde Proficiat Broederken, met deblusschers-
kans.
In 1817 is '1 nieuw politiek aen 't roer gekomen, ouder be-
sluer van 't drymanschap RogierFrèreDebaussyDoor
geheel Belgian klonk 'l woord GESPAERZAEMHEYD, seffens
ging 't aenschyn des lands veranderen, de armoede mocsl weg,
de patalerziekle ping verhuyzen, handel en nyverheyd traden
een nieuw tydslip in, de contribution gingen verminderen, den
landbouw ging opgebeurd, beschermd èn aengemoedigd worden,
mei een wóórd, 't verarmd Belgiën ging in een nieuw land van
beloften herschapen worden, wel te verstaen als de kiezers
een zeker getal liberalisten wilden naer de kamer slueren, die
t ministerie zouden ondersteunen. Nu, do kiezers hebben de
weuschen van 't ministerie ten volle ingewilligd byna al de
voorgestelde en dóór 't gouvernement ondersleunde'kandidae-
ten zyn gekoózen, indervoegedat 't zoogezegde liberael minis
terie eene kamer t samen kreeg welkers groole meerderheyd,
even als eene troep kalkoenen, ouder 't geleyde van den groot
meester der Francmacons, wierd voorlgedreéven en volstrekt
alle stemmingen die 't ministerie voorstelde met de volgende
liberaele strooi' begon: Allard, AnsiauAnspachDoedl,
Bruneau, Cans, Christiaeiis, Cools, Cumont etc. elc. Zoodat
het drymanschap alles van de meerderheyd der kamer gekreé-
gen heeft wat het begeerde en in niets te'korl heeft gehad 0111
die gouden beloften te volbrengen, waernaer geheel 'l land
met zoo veel ongeduld waglte.... En dan, wat is er gebeurd
'T is nu den lyd van onderzoek, wy gaen hel zien
Vóórdat 't nieuw politiek aen 't roer gekomen was, naeme-
lykin 1847, was er eetie opeubaere schuld dieop 't land drukte:
volgens belofte onzer ministers moest die schuld dóór wyze
hervormingen, gespaerzaemheden, ireil'elyken handel etc. e'tc.
verminderd en allengskeus vernietigd worden.... Maer, ja wel,
de groole gouvernementsmannen hadden seffens ieeuingen
noodig, waerdoór de openbaere schuld met eene som van
ZEVEN-EN-DERJIG M1LL10ENEN FRANKEN vermeerderde 1!
De vlottende schuld beliep 'in 1847 slogrs tot VYF-EN-TWTN-
TIG Millioenen maer neémen wy er DERTIG, en in 1850 is zy
tot VY1--EN-DER 1 IG MiELlOENEN FR. geklommen Dus 57
en 5 is 42 MILLIOENEN FRANKEN', waertuede de liberalis
tische gelukkigmaekcrs op min dan dry jaeren de schuld van
ons landeken hebben vermeerderd z-ut bette nas komen
te zeggen dal, zoo voortgaende, gemakkelyk den dag zou kon
nen bepaeld worden op welken Bclgièn meer zou belast zyn
dan het inderdred weerd is....
Maer, zal iemand vraegen, hebben de liberalisten met die
vraglcn goud, steenwegen of spoórbaencn gemaekt, vacrleu
gegraeven, nuttige instellingen bewerktnyverheyd cn
koophandel doen bloeyënlandbouw opgebeurd, immers
eeuige stolfelyke of zedelyke verbeteringen 111 't land gebragt
En wy moeten antwoorden dat wy noch van steenwegen, noch
van spoórbacnen, noch van vaerlen, noch van verbeteringen
etc. weéten waer aen die verpletterende sommen besteed zyn;
doch t geen wy thans uyt den mond van den minister zelf
weéten, is dat er moet geld en véél geld vóór de pinne komen.
Dus, Boerkens en burgers, haelt uwe laetste duyt uyt de kas
en draegt ze naer de ontvangers. Blytl 't liberalismus zoo
voortgaen, op korte jaeren zult gy alle tot den bedelstaf ge
bragt zyn.,...
4"< MIDDEL OM DllYZENDE FRANKEN GEMAKKELYK
TE SMELTEN.
v->' hebben uyt goede bron inlichtingen gekreégen boe't geld j
oer schatpligiige gemakkelyk verleerd word. In eene boeren-
schóól leert den weester'de kinderen ouder voórwaerde dat
hy 't volgende geniete
1" Eene zeer vette jaerwedde, want gy weél dat het gemak- I
kelyk riemen snyden is uyt eens anders iederI
2- Eenen lmt en 3 hectaren of 12 dagwanden goed en
vruglbaerland
5" Eenen hovenier die door den stael belaeld word
4° Eenen dag werkens van elk leerling
5" Huysvestiugof kostelooze woonliia,
Den slaet die den professor of leermeester betaelt, betaelt
ook de huenvaerde van den hol', de huerwaerde der 12 dagwan
den land cu den hovenierden arbeyd der leerlingen, al kloeke
jongens, kost aen den meester zoo veel als den hul' en de 12
dagwanden, te weéten nietsDen staet betaelt alles, maer
den boerenmeester échuerl alles ten zyuen profyte binnen!!
En toch, wat gééft dit,'1 gouvernement beeft'geld genoeg,
M. Kogiei aènziel de schatkist als eene koey die melk geelt out
eene gebeele citerne te vullen
2J« MIDDEL OM DE GELDS.MELT1NG TE VERIÏAESTEN.
Indien onze schulden op eene zoo vreesverwekkende wyze
zyn aengegroeyd, de liberalisten zullen u zeggen dat alles lot
de laetste duyt op de voórlreflelyksle wyze en vóór d'etre en
glorie van 1 land is besteed geworden. Want ziel eens wal ai
agteruytkruypeude amblenaers, wat al verdagle paepsgezinde
bediende, wat al klerikalen bugl, die de grondleer der'libera
listen niet willen volgen, zyn moeten u'en den reslelier der
pensioenkas gesteld worden, om hunne plapts te doen vervam en
'dóór mannen van een beproefd liberalismus, dóór mannen die
medegeholpen hebben om de dompersparly den slag in den nek
geéven, en die alle oogenblikken tot alles zouden bereyd zvn
0111 hunne party de bovenhand te doen blyven behouden. Nu, "al
die mannen moesten beloond worden de pensioculyst moest
er natuerlyk verscbrikkelyker wyze dóór zwellen, of, om
klaerder te spreéken, byna verdobbelen, maer toch de kopstuk
ken vestigden hun gezag, maeklen zicli aenliangers en stelden
zich in slaet 0111, vóór eenigen lyd, hunne heersch- en bebzugt
te voldoen waernaer zy sedert 10 jaeren vrugleloos gestreefd
hadden. De Belgen, dagten zy, zullen dit verduldig verdroegen,
onder W illcui den koppigen hebben zy nog meer moeien lyden...
En avaitlGeldGelden groele ul, schryven de
ontvangers ouder hunne vermaenbriefjesen alz.oo zyn de
.2 mil Hoentjes den nek gekraeklAls de liberalisten curieus
zyn om nog geldsmelltó \;lc middels te weél en, wy zullen er
bun nog wat voorleggen.... Van de reuzenfeeslen, kavalkaden,
foppers- processiën, Linliioin 'siiaillen, verkens- en slieren-
exposiliën, ezelsloopslryden, en dergelyke kleynigheden die
'egtér 5 a 4 millioenen gekost hebben, zullen wy niet spreéken..
er zyn andere snieltpannen gebruykt....
P1LLEKENS. M. Frère hééft den 11 Nov. in de kamer
verklaard, dat hy zyne schulden-malgré bongré gebluscht wilt
hebben boorende dat MM. Osy en Dumortier zulks op hun niet
wilden neémen, gal' hy aenstonds le kennen dat de liberaele
juoerdei heyd hem wel zou helpen zoo dat die -nanr.eu hv
ai hunne naemen, nog den .eertitel van Blusschers gaen krygen".
Den liheralislischon haspel beloofde in 1847, gondii lin
nen die mynen verdweénen of gesmolten zynde, zal't den
broekzak kosten oui dezelve op een nieuw te vóórzien I
.-. Het liberael ministerie gaet ons tenen Nieuwe Jaer geé
ven van 35 millioenen, niet 0111 opteslrykeu maer om op te
brengen Burgers en Roeren, dien liheraelen lekkerkoek zal 11
wonder wel smaeken
In het jaer 1847 was er niemand bekwaem 0111 het land
gelukkig te maeken dan de liheraelen I die mannen hebben
wonder wel hun wóórd gehouden want in 1850 is reeds het
land 7.00 gelukkig dat er 35 millioenen uyt te zweelen zyn
.-. Die de liberalen als hunne verlossers hebben aenzien,
die in de liheraelen al hun vertrouwen hebben gesteld, moeten
nu al drupneuzen gaen, en peyzen '1 zvn ons evgene Init
ons byten
Als de liberaele van spaeren spreéken, willen zy in goed
vlaemsch zeggen 7 zal uwen zak gedenken
.-. Jan Cens vraegdeaen Dieter Franc, uf hy wist waerom de
liberaele zulke verkwisters 'zyn, en waerom zy hunne vingers
zoo getinte in een aueermans borze sleéken Ja zeyde l-ieler;
dit is 0111 dat zy hy de cuinmunislen en socialisten ter schuil!
hebben geweest.
Op het budget van hel inwendig is er eene som gebragt
van 255 duyzeuil 550 franks out besteed le worden lol het
aeumuedigen van letteren en weétenschappen.
Een gedeelte dier geldsom word beschikt ten voórdeele der
letlerkuudigen die diensten aen het ministerie bewyzen. als
mede tot het onderhoud der dagbladen welke ten dienste staen
van het Gouvernement.
Op gemeld budget slaet er eene som van 320 duyzend 500
franks ten voórdeele der schoone kunsten. Gelyk wy het deés
jaer gezien hebben, zullen de zangmaelschappyéu, de muziek-
geuoóischappen, de komedianten en toouel-lspeélers, die hel
geluk hebben van het ministerie le behuegeu, nogmaels een
ruyni gedeelte deézer geldsom opslryken.
Dit is dos te samen een rond soiumeken van 575 duyzend
850 fr. die op eene liberale wyze uyt de zakken der scbalplig-
ligc zullen gehaeld wordenHoeveel zou onzen bedorven
konfraler hiervan opslryken? Cecrsberyenaer, wat dunkt er u
van, welk zal uw aendeel zyn E11 gy, prulblad \an Lokeren,
wat peysl gv er van Lekkcbaerd gy nog nietO wat
schoonen derden den AcUh rselien Gctraerdsbergenaer, de manke
Lokersclic shore en 't Verbond van AelslWelke sleunpilae-
renvan den versieéten Rogieru-Broeder-Orbunowiukei
Wy zyn in vollen voóruytgang naer debankroet!
den yzeren weg laet eene schuld van een fraey getal inillioncn.
Maer hoe komt het dat eeueu groolen man gelyk M. Rogier,
ouden schoolmeester, in zyne voorzegging van" 1854, hééft
kunnen voorzien dat de yzeren wegen eene zoo onuvlputbarrr
