uylleggingën van uwen Socius De Breyne laeten my niet loe de
veranlwoórdelykheyd van deézen brief aen iemand anders als
aen u loe le schryven.
Nu dan, M. den minister, ik ga u in twee woorden, de uyl-
gcsirekllieyd dier verantwoórdelykheyd laeten kennen, en
indien ik de eer had le Dixniude Vrederegler le zyn, zyt verze
kerd dat ik geene middelen zou verwaerloozen oni aen u en
aen uwen vriend üc Breyne de slagen er van te doen gevoelen,
bv middel van 't kleyn artikel van den strafwetboek dat \vy
hier laeten volgen
Art. 2:22. Wanneereenen of verscheidene magistraelcn van
de administrative of geregtelyke orde in het uytoelënen hunner
bedieningen, of Ier gelcgenheyd deézer uyloefening, eenige
belediging zullen ontvangen hebben, etrekkcnde om hunne eer
of.hun eergevoel te kwetsen, deézen die ze zal beledigd hebben
zal met een gevang van eene maend tol twee jaer gestraft
worden. M. den Vrederegler Verwilghen, toen hy soldaelen
vorderde, oefende zyne bediening uyl, en hel is Ier gelegen-
heyd deézer uyloefening, dal gy en M. De Breyne op de stads-
mueren doel aenplakken dat hy zyne pliglen en de betainelyk-
hedeu hééft te buylen gegaen, dal hy een ziek hoofd hééft enz.
Oordeelt gy zelf indien hel art. 222 van het strafwetboek u
moet toegepast worden.
Uwe stilzwygcndheyd, Mvnheer den minister, baert rny niet
meer verwondering, want ik wéét van over lang dat hel voór-
uytzigt niet mag gerekend worden onder eene uwer overtreffende
hoedanigheden; vraeg het liever aen uwen ambtgenoot, M.
d'Höffschmidi, aen uwen vriend M. Henri De Brouckere; aen
M. Liedts, gouverneur van Brabaud: deézc zullen u zeggen
dat zy in 1854, toen gy, gelyk heden, minister van 'l inwendige
waerl, met 24 andere leden tegen u een voorstel gestemd
Hebben iuydende als volgt
De kamer der volksvertegenwoordigers hééft met spyt gezien
dat de ministers de noodznekelyke maelregelen niet genomen
hebben ten eynde de plunderingen die onlangs de hoofdstad
bedrukt hebben, le vóórkomen en legen le houden, wanneer
zyne Majesleyt en de kamers dies wegéns de intentie hadden
bekend gemaekt ter gelcgenheyd van het adres bv het openen
der zitting van 1833, en daer de ministers reeds gewaerschouwd
waren door de stoutmoedige uytdaegingen der orangiste party
en dóór de afkondiging van een oproerig schimpschrift.
Gy waerl dan gewaerschouwd, M. den minister, en indien ik
mag geloof geéven aen 27 representanten ouder welke men
eenen lelt 1tan uwe tegenwoordige ambtgenoóten, hebt gy de
noodige mactregelen niet genomen ten eynde de plunderingen
te voorkomen.
M. den Vrederegler van Dixmude was ook gewaerschouwd,
en deézen hééft de voorzorgen niet verwaerloosd om de orde
te handhaeven.
Eenen Vlacmschcn Vrederegler.
Wie van u bcydcn moest er meest voórzigligheyd, meest eer
toegekend worden
Wie van u bcyden hééft zyne pligt volbragl
Dien brief toont karakter van den kant des vlaemschen
Yredereglcrs tevens bewyzende hoe dc kopstukken schandelyk
en stratlëloos de wellen overlreédenMoest eenen eenvou
dig burger dergelyke daed legen de liberalisten begaen, hoe
gon v/ uu hy bydekraeg gepakt wordenmaer nu 't is den
t.yd van overheersching, de wetten zelfs moeten zwygen wan
neer - liberalisten tegen de kin slootenGeduld, Belgen,
't zal niet eeuwig dueren.
W AT GOED HEBBEN DE MANNEN DER NIEUWE POLITIEK
AEN T LAND GEDAEN?
Als inen acn de belaeldc gazetten van 't ministerialismus
Uogiero-Erère-Orbano deéze vraeg doet, zyn zy seffens bereyd
op vyftig hoeken le gelyk T loftrompet te steéken waeruyt zy óp
alle loonen de schoonste dingen ten voórdeele der nieuwe
politiek zullen blaezenZy zullen beginnen met te vertellen
dat de liberalen 't land van eene bloedige omwenteling bevryd
hebben dat de openbaere denkwyze nu ontvoogd is van den
gcheymen invloed der paepen dat de Belgen de oogen dóór
't libéralismus geopend hebbende, als een onafhanglyk volk alle
politieke vryheden genietendat landbouw, koophandel,
nyverheyd etc. in vollen bloey gekomen zyn dat er niet half
zoo véél armoede meer bcstact; dal een aenzienlyk getal
bekrompcue agteruylkruypende amblenaers afgedankt en dóór
vvaere liberale verstanden vervangen zyn dat 't ministerie
Kogier-Frère de schulden zyner voógangers te betaelen hééft
gevondendal éeuige liberale wetten, verbeteringen en wyze
hervormingen een nieuw aenzien aen 't land gegeéven hebben;
dat Belgien nu vry.'t hoofd opsteékt en aen andere volkeren
tot voórbeéld strektdat er niet meer te vreezen is dat luye,
vaddige, niculeugende rcligieusen 't goed van liefdaedïge
lestamenlmaekers nog zullen opeélen dal er geen goed meer
tot de doode hand zal.overgaen etc. etc. etc. Dergelyke dingen
zullen die huurlingen op.eenen zoo sericusen loon afgeéven, dat
men ze zou gelooven indien men «iet wist dal.
7 geld l geen slom is,
re.gl macM wal krom is..
Maer vraegt eens aen die belaclde sehryvelacrs, aen die
volksbedriegers, wie de omwenteling zou gemaekt hebben, was
den haspel aen 'l schotel ken niel gerackl, en zy zullen zwygen;
vraegl aen die gasten eens ouder welken vreindcn, scbande-
lykcn invloed't land nu gebukt ligt, en zy zullen zwygen;.
waerloe die oogenopening der Belgen uu dient ten zy oui den
gaependen afgrond van schulden te zien waeriu 'l libéralismus
'i land geworpen hééft, en zy zullen loochenen; vraegl hun eens
of 't verfoeyelyk geweld dat dóór kltekgasleu oji de al'bauglyke
kiezers gepleegd word, als een genot van politieke vryheden
mag aenzien worden en zy zullen loochenen of zwygen vraegl
liuneens.of dc hoeren nu meer van hunne laudprodukteu en vee
trekken tindere paglcn betaelen of de winkeliers nu ineer
verkoopcu en mindere patenten betaelenvraegl hun eens
of de contribution nu. vcrlecgd zyn vraegt eens aen 't grootste
getal steden en dorpen, waer de regeéringsraeden. door klubs-
nunnen vervangen zyn, of zy nu beter besluerd worden, of zy
nu te vreden zyn over 't soldactjesspel der burgerwagl etc. etc.
Vraegl eens aeu die liberale schryvelaers of 't ministerie
«PHBBMgl—an—
Rogier, nieltegenstaende het tvscegcdwongene leeningen van
inde dertig miltioencn fr. gevraegd hebbe, al een duyt der
schulden beeft afgelostvraegt eens aen die mannen waerom
zy wederom voor dertig miltioenen schatkisbons of papieren
geld hebben gemaektwaerom 'l vremd gouden geld on-
verwagts is afgeschaft, waerdoór zoo menigeu burger aenzien-
lyke verliezen geleéden lieéfl; vraegt eens ol' de vryheydskren-
kenile en geldverslindende wetten op't onderwys'l acnsctayn
van T land veranderd hebben vraegt hun eens wie er buyten
de gronte liandelsbuyz.cn iels door de vermindering der brief
porten gewonnen hééft; vraegt hun eens of den werkman
eenen centiem meer van zyncn arbeyd geniet, sedert dat de
groole mekaniekbaezen van dertig tot veertig duyzend franken
uyl de staelskas ontvangen, waermede zy allen kleynen mede
dinger de keêl afsnydeu; vraegt hun eens boe veel akten van
lieldaedigbeyd door de schandelyke willekeurigheyd der lesta-
mentverbreékers en schenders van den uylerslen wil er zyn
gedwarsboomd en wie er daerdoór, buyten den armen ongeluk
kiger), gelcéden heélï???? etc. eleOp deéze vraegen zuilen
de liberalistengazetten zwygen of zy zullen de antwoorden in
de vraegen zelve vervat, onbeschaemdelyk loochenen en
daermée zyn de Belgen ontvoogd, zy genieten alle vryheyd,
'l land is gelukkig, en waerom Omdat die verslaefde bedriegers
eenen zuygerlegger in de staelskas hebben langswaer de
muntolie zagtjes en zonder lawyt naer hunne eygene borze
'■«Jg'
In ons voórlaetste V hebben wy gesproken over een alhier
in le rigten gesligl voor ongeneésbaeren; wel dal wy onze lief-
daedige burgers opwekten in dit goed werk deel tc neémen,
racdden wy hun egler aen niet le haestig te zyn bnnne giften
aen d'eerslkomende toe te vertrouwen, iels wat wy bier nog
herbaelen zeggende Liefdaedige burgersweésl- op uwe hoede,
voor uwe giften, ziel wel toe op welken voel dit gesligl zal inge-
rigt worden, of er alle geestelijke onderrigtingen, vermaeningen
en hoogst noodigehrislelyk onderwys niet zullen uylgesloölen wor
den; in dit geval, raeden wg VI. sterk acn niets le geéven, want
gesliglen waer den godsdiensligen invloed verbannen is, zyn
voor de arme ongelukkige schadelylc in plants van voórdeelig.
in hel legenslrydig geval, of liever als gy van hel tegenstrijdige
overluygd zuil zyn, geeft dan, en gccfl dun vcël, nimmer zuil gy
beier uwe aelmocssen besleèden.
Deéze manier van zien heult 't Verbond van Aelst in 't harnas
gejaegd en aen 't zelve slof gegcévenoni onsals Ellendigm, Par-
lygeeslm, Domme en Onbermherlige uyl le schelden... Om zyne
verwyiingen leslacven en le vcrreglveêrdigeu, vraegt dit blad
of onzen Eerwarrdigen lieer Deken niet alrecdc, zonder de minste
aerzeling, in die by uitstekendheid geheiligde daed, vóór eene
acnzienclyke som deelgenomen heeft? Dit is eene enkele ntaer
bedriegelyke vraeg, slegts geschikt om liglgeloovige le verley-
deu en welke wy niel zeer haestig mei ja, zouden durven be
antwoorden, wyl onzen eerw. lieer Deken te wvs en te voór-
zigtig is om liefdegiften te doen Ier inrigling van weltlaedig-
lieyds gestiglen of hospiciën waer alle geeslelvke verzorging,
cbristelyk onderwys, of, in een woord, waer den godsdienst
leenemacl buytengesloólen is; onzen eerw. beer Deken ziet
ook wel wat er overal door den liberalisten iiaspel nopens de
gestigten van liefde gedaen word, boe er alle geeslclyk gezag
miskend, veragt óf'als'eene nuttelooze znek "buyten gedaen
word onzen eerw. Herder weet le wel dat dergelyke gesliglen
dóór den godsdienst, en door den godsdienst alleen konnen
opgedreéven worden, staende blyveit en bloeyënEn dan
zyne giften toebetrouwen aen mannen gelyk eenen Snicrdis,
eenen Noólenkraeker, eenen Janus en lulli quanli, neen dit
zullen wy noyt gelooven, 'l Verbond mag er van zeeveren zoo
vee! 't wilt. Nu is 't in dit scliaudblad den eerwaerdigen lieer
Deken alhier, den aglingswaerdeu geesteiyken aldaer, en
waerom Om dat deszeifs liberale patroonen alleen de pen
ningen van onzen eerw. Herder'in 't oog hebben.... Want over
twee jaeren, toen er van geene penningen kwestie was, had
'i Verbond geene smaodelykc noch beestige uyldrukkingen
genoeg om ze naer 't hoofd van den eerw. beer Deken le werpen,
en nu zou 'l Verbond willen doen gelooven dat by zich door die
gasten zou laeten begoochelen Neen, dit zullen wy nooyt
aenneémen.
Den Vlaming, dagblad van Gend, komt terug op de leerwerk-
liuyzen en vraegt wal er van de aerdige zaeken die wy over
't leerwerkhuys van Oordegcm gezegd hebben, waer of valsch
is? Onzen konfraler mag ons vraegen wal er waer maer niet
wal valsch van is, want wy de gewoonte niet hebben valschc
zaeken af te geéven. 'T géén wy daerointrenl hebben mede
gedeeld, gééft voorzeker stof lot nadenken, maer toch tn.ig den
Vlaming verzekerd zyn dat alles in zynen back stond. Hadden
deéze, welke dóór de zweepslagen getroffen zyn geweest, ons
kennen leugenstraffen, zy zouden niel gemist" hebben zulks le
doen, maer zy wisten dat boe meer de kraey zieb wascht boe
zwarter zy word, en daerom hebben zy gezwoegd!, waeruyt
onzen Gendsehen konfrater moet afleydeu dal': qui laccl consenlire
vidclur, die zwygt als hy beschuldigd word, erkent dat hy
pligtig is
Den Vlaming is ook ontevreden omdat wy over de liberale
streéken van zekeren gesubsidieerden kwant van Aelst niel
véél gewaegd hebben daeriu heeft onzen konfraler inderdaed
gelyk, want dergelyke schandaklen koutten niel te véél gclaekt
worden, maer wy zullen hem rondnyt zeggen dat wy eenigzins
medelyden gehad hebben met de byna lagchentigjaerige ouders
die, naer 't seliynl, dóór hunnen zóón zyn bedroógen geweest...
'T is waer dat dien heetekop niet alleenlyk met de gouverne
mentspenningen speelde, maer nog bovendien hier de trelfe-
lykste liandelshtiyzen vóór zoo vreesselyke sommen beéfl gefopt
dal zy er zelve zouden van geschokt zyn, hadden zy, dóór
persoonelyke forluyn, niel ailervast in de sclioenen gezeten en
niet aen eenen zwaercn stool konnen wederstaen.... Dit alles
zouden wy hebben konnen afgeéven orn 't gouvernement en
parlikulicre geldschieters legen dergelyke bedriegers.te wape
nen hebben wy dit niet gedaen uyt reden hierboven acnge-
baeld, en die rede daerloe niet sterk genoeg zynde, bekenuen
wy volgeêrn ons ongelyk...,
'T Verbond van Aelst, na zondag lest in een rcuzenarlikel
gezeeverd le hebben over zyn libéralismus, zyne groote ver-
kleéfdheyd acn godsdienst en zeden, zynen diepen eerbied
jegens de geestelykheyd, zyne opregt evangelische deugden etc.,
vraegl langs welken kant zich de onderhouding der evangelische
zedeleei' bevind, of wel langs den kant van 'l klickliberalismus,
of wel langs den kant zyner tegenstreévers'T Verbond
antwoord op die vraeg zelf en zegtOns geweéten zegt ons
vooraf weik de antwoord der onparlydige leézers zal zyn
Zou't I erbond die dubbelzinnige antwoord geéven omdat liet
m zyn zelfde N' gedwongen is te bestatigen dal, sedert 't libé
ralismus te Aelst is beginnen le heerschen, naemelyk sinds
dry jaeren, de aengift der onwettige kinderen met een groot
derde vermeerderd is Zonder deéze mede te rekenen
die vóór een drukkelyk zien naer andere plaetsen gezonden
zyn.....
Terwyl onzen konfraler geduerig spréékt over evangelische
leer, zouden wy eens willen weéten of by wilt gewaegen over
die leer welke eenenaerdigen evangelischen leeraer, over eeni-
gen tvd, beeft gepredikt, en waeraen d'oude mannen sinds lang
niet meer gewend waren, maer zieb evenwel herrinnerden die
in hunne jongheyd aen de vaert, op de verkensmerkt of aen de
poorten der kazernen nog gehoord te hetaben
V In zyn laelsle Nr /weet 't Verbond wateren bloed, bet
doel meer geweld en inaekt meer lawyt als den lieerenden
berg, liet vringl en krenkclt zich als moest het dóór eenen
pypsteél kruypen, dit alles om de schandaclen van Di\mmie
le bewimpelen en M. De Breyne le doen passeéren als een
eerste versland, eenen grooten redenaer, eenen invloedheb
benden man daerby nog gebruykt 't bladeken al dit geweld
om de schulden le loochenen die Rogier en kompanie gemaekt
hebbenArmen konfraler waer zyn uwe zinnen Zie bier
eenen trek van 't versland van M. De Breyne Onzen man die
zich reeds vermaerd gemaekt had dóór zyne redevoering over
de kievilten, lydens de beraedslaeging der wet op de' jagt,
scbynt bestemd le zyn, om nu en dan de conferenliezael le
verlustigen...... Over eenigen tyd sprcékende van zyne familie,
zegde hy Wy waren mei dry, twee meyskens en eenen jongen,
en ik was den jongenEenen algemeenen schaterlach ontstond
over dien fyncn trek, en eenen afgeveèrdigden, ofschoon war
men libcrael vertrok, zeggende: Een verstandig man en hy is
een, maer eenen zol en hy zyn IweeVan de gemackte schul
den, konfraler, zult gy noch iemand uwe patroonen wit
wasschen. geheel 'l land weél dal onze schuld dóór 'l tegen
woordig ministerie met 42 millioenen fr. vermeerderd is
ONTSLAG VAN 'T FRANSCHE MINISTERIE.
Geheel het fransch ministerie lieéft zyn ontslag in banden
van den voorzitter der Republiek n'eérgeleyd. Tol nu toe is dit
niet aenveèrd. Eene gekwetste eygenliefde heeft aenleyding
lot dit ontslag gegeéven. Deszeifs waere oorzaek ligt inde
agtereenvolgende nederlagen die hel ministerie omlergaen
hééft. Dit ontslag is geen groot verlies want liet klaerblykend
is dal dit ministerie niet bekwaem was iets groots te wege te
brengen, terwyl de vyanden der orde, op verscheydene punten,
meer en meer veld wonnen. Zyne opvolgers zyn nog niet
bekend.
De ininistcrieéle krisis die geheel deéze wéék geduerd
hééft, slaet thans te eyndigen. Er zal eene merkclvke
verandering in 't personneél van 't ministerie worden
gedaen, en dan zal den eersten akt van die hervormde
samenstelling zyn, de afzetting van generael Changarnier.
Deéze gebeurtenis is misschien gewigtiger dan men denkt.
Den generael Changarnier is grooten voórstaender der
orde en hééft véél invloed op 't leger, maer hy lieéft
't ongeluk gehad de jaloezy van den president te verwek
ken die vóórziet dat Changarnier voél kans tot het
presidentschap zou hebben. Wy wagten naer verdere
inlichtingen.
Men zegt dat indien generael Chargarnier afgezet
word generael Lamoricière twee voorstellen zal doen,
strekkende om de proeessen-verbael van de permanente
commissie te doen kennen en om 40000 man ter bescher
ming van de nationale vergadering te vraegen.
De heeren Thiers, Dtipin en Bcrryer vernomen
hebbende, dat den president het kommandantschap aen
generael Changarnier wilt ontneémen, hebben zich hier
tegen verzet, en weygeren alle toestemming en vergun
ning aen ljet Elysée. Men denkt dat de vraeg var. dotatie
zal verworpen worden.
Men léést in het dagblad le Siècle
Er is een belangryk vraegstuk opgelostbot middel
om spoedig en met weynige koslcn iiet letterzetten te
doen, is gevonden. Eenen fransehen ingenieur hééft dóór
de commissie der Seine eene ntacbien doen aenveêrden,
welke naer de tentoonslelling van Londen zal worden
gezonden.
De nieuwe machien hééft geen klavier van noode en
zet niet altyd dciizeflden regel voort, maer vereenig
eenen distributer der en eenen baek, die, de bakjes medebe-
greépen, elk vier en zeventig cenlinteters breedte hebben,
op eenen nieter hoogte en twintig centimeters diepte
in deéze beperkte ruymte bevinden zich de vier en zestig
duyzend letters, noodzaekclyk vóór eenen dag werkens.
Dezelfde bakjes dienen beurtelings vóór dislribueérder
en vóór liaek.
Volgens eene behendige schikking kan eenen man iu
vier karakters te gelyk, ituliek of romeyn, zetten zonder
zyne kas af te leggen of zich te verplaetsen. De machien,
zet, sluyt op, interligneért met eene rapheyd van tien
duyzend per tier; zy vereyscht hy den letterzetter geenen
nieuwen leertyd en het is minder eene machien dan
eene kas.
Den uytvinder, die vyftien jaeren met zyne ontdekking
is bezig geweest, lieéft zich zoovéél mogelyk toegelegd
