ZOADAG 2 MAERT 1851.
VYFDEX JAERGAAG. A'r 252.
AELST, den 1 Maert.
Dit blad verschynl des Zaterdags ia den namiddag onder de
dagleekening van den dacrop volgenden Zondag.—Den prys der
inscliryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr." 50 e., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heél't, by mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CHIQUE SUCH.
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waer van een afdruksel aen dcszell's opsteller zal wor-
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zonden begeèren mede te deelén, zullen geheyin ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
le doen kennen. Gccue stukken wa ervan wv de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wal den
druk aengaei.
ZYN DE BESTL'ERDERS VAN BELGIËN LOGENAERS
OF ELLENDIGE WINDHAENEN
Dit is de vraeg die wy aen 't land doen, 't welk er kan over
«órdeelen uyt ai wal er in ons liberael ministerie omgaet
misschien zal 't publiek antwoorden 't is 'teen of'tander,
maer 't een is zoo siegl als 't ander. Laet ons onderzoekeu
Het ministerie gevoelende dat het in den senaet zulke fana
tieke of verslaefde sleépdraegerstroep niet had gclyk in de
kamer, heeft gezegd Ik moet myne tael veranderen en eene
andere komedie speélen'T is daerom dat het in den senaet
ook geheel anders over den oórlogsbudget heél't gesproken. Er
is hier geene kwestie, heeft het gezegd, van geld, 'l is kinder-
agtigheyd allyd over dit geld te praeten, gelyk liet eene onuoo-
zclhevd is zich aen 'l cyfl'er van 25 miliioenen l'r. als maximum
voor den oórlogsbudget le houden en als wy over eenige
weéken aen de centrale sectie dien fameuzeu brief sehreéven
over 't cyll'er van den oórlogsbudget, hebben wy niet gepeysd
dat dien brief zoo veé! gerugt in 't publiek en iu de kamer zou
gemaekl hebben. Het kabinet drukte er zich volgender wyze
m uytDe inzigien van 't kabinet hebben er in gelukt 'den
legerbudgel op 25 miliioenen te. brengen, en tol dit cyfjer le
■gcrackcn door opvolgelyke verminderingen en wel naemelgk
in dry jaeren tyds.
Voorzeker is er niets klaerder of uyldrukkelyker dan de
voórdragten diër inzigien. Welnu, indien gy peyst, leézer,
dal 't ministerie aen de kamer heél't willen spreéken van
gespaerzaemheden op den oórlogsbudget, gv bedriegt u groole-
lyks, dit is zelfs geenen scliyn van zyne intentie"f géén
M. Rogier in den senaet heél't gezegd, is geheel anders, ett de
drukkende uylgaveit zyn slegls aeuzien als eene beuzeling.
M. Frère zelfs houd nu aen 't geld niet meer! Weihoe, uyt liefde
tot dit veragtelyk geld zoud gy onze nationaliteit willen in gc-
vacr brengen! Men zou weynig vaderlandslievend en groolen sul
moeten zyn van te gclyk mynen vriend Delfosse te denken
dal er grenen oorlog meer zal komenen om te bewyzen dat
demenschen Sltyd zullen oorlogen, kruypt M. Frère tot in
't diepste der fabhelknnde en bewysl dat Belgiën geduerig een
strydveèrdig leger moet te been hebben
Ziedaer een openbaer feylvervolgens een tweede: In de
volkskamer hééft 'l ministerie met kragt en moed de noodzae-
kelykheyd voórgeslaen van 'l leger te hervormen, en eene
commissie daertoé te benoemen. Van deéze benoeming hééft
het om zoo te zeggen de stemming van den budget met zyn
voórgedraegen cyfler doen afhangen en 't is onder die vnó'r-
waerde dat de verslaefee meerderheyd ltaere stem gegeéven
hoéft. Welnu, wal vertelt M. Rogier nu aen de senaleurs? Gy
maekl zoo veel lawyt van die commissie, en gv weél niet dal
zy reeds sedert dry jaeren beslacl en door' M. Ghazal is
ingerigt Al wederom eene leugen, wyl de commissie
wacrvan M. Rogier hier spreekt, eenvoudiglyk de commissie is,
gelast met den stael onzer sterkten te onderzoeken en na le
ziea of er op dit punt gespaerzaemheden zouden konnen gedaen
worden.... Zoo wilde M. Rogier den senaet dupeéren en hem
prullen ophangen'! Maer den senaet hééft klaer gezien en aen
den schoolmeester beweézen dat den foptyd uyt' was.... Doelt
oude fransche rallen hebben allyd eenen uytvlugt, en dan ook is
M.Rogier selfcns van de kwestie afgeweéken met den senaet
«ene gespaerzaemheyd aen te wyzen op den onderhoud dei-
garnizoenen in onze sterkten, met ze gedeeltelik te suppri-
meéren.... Maer M. Spitaels, senateur van Charleroy, heél't aen
M. Rogier gevraegd of hy, ministers des konings niet wist dat
1 er eene voórwaerde bestond waeraen de ontmanteling der
sterkten ondergeschikt was. Ik geloof niet, zegde M. Spitaels,
dat Belgiën op eygeu hand die forlressen mag ontmantelen
zonder de tusschenkomst der mogendheden die ze opgerigl
a hebben, ik denk dat er hier een diplomatiek vraagstuk
bestaet dal niet opgelost is. Den franschen magister'heeft
den bek in de pluymen gehouden gelyk hy allyd doet als liv
gevoelt dat zyne leugens hein doen'dóór de mande vallen
Nog een feyl om le evndigen, alhoewel wv erontelbaere
zonden konnen aenhaelèn.... Iedereen wéét dat M. Rogier
verklaerd hééft slegls vóór eenige oogénblikken den inlci-im
ran 't oórlogs-deparlement op zicit te zullen neétnen ent "t leger
niet te benadeeligen Welnu, lieden komt den man belyden
dal hy nog geen etlkel oogenblik gcdagl hééft eenen minister van
oorlog le doen benoemenDit gezegde diende om de opwerping
te wederleggen van eenen senateur, die voórbragt dat nie't
eenen enkelen van al de officieren aen welke de portefeuille
van oorlog was aengeboóden, had willen aenveërden. Met
deéze antwoord geloofde Magister Rogier den nagel op den kop
geslaegen te hebben maer verscheyde senaleurs' hebben doen
opmerken dat liet allergevaeriykst was vóór de rust van 't land
van geenen bekwaenten leyder aen 'l hoofd van 'l leger te
hebben.... Den Magister, lieélt zicit vóór alle antwoord eens op
zyne bank geschommeld net als of by door eenig ongedierte
gebeélen wierd
PILLEKENS.
In de zitting van den Senaet van 21 febry,
beeft M. Frère zyn eygen portret gemaekl.
Zie hier hoe Er is in 'l kabinet, zegde hy, eenen man dien
men geloolt moeyeiyk op eene weèrdige wyze te konnen ver-
beelden ten zy onder de trekken van dien Leeuw wacrvan
't Evangelie gcwaegl, qc.-kkens quf.ji dbvoret, zoekende wien hy
zal verslindenDit heél't M. Frère uyt spotterny gezeyd;
maer zal 't publiek aen die spotterny geloof gèéven Zullen
de goede en nog hekwaeme ambtenaers,'welke"' brulaelyk zyn
afgezet, en deéze welke alle oogenblikken uyt den mond van
M. l-rère hoeren dat men in t bcstuer geene ingewanden moet
hebben, zullen deéze aen die spotterny geloof geéven? En als
men de leerstelsels nngael die hy ten toon spreyd, naemclvk
van alles le liberalisceren ol frnucmaconnceren 'l is le zeggen,
alles wat godsdienstig is le vernietigen, zou men aen die s'nol-
terny konnen geloof hegten
Het zou yvaerlyk curieus zyn te weéten yvaer den minister
't geld haell om de dagbladen ten zynen dienste te krygen; wy
ltebben ovèl- eenigen tyd gezien dal hy den Messagcrde Gand
onder zvn beheer had: nu verneémen wy dat liv den Éclaireur
de Numur aen zynen riem gekreégen beeftMen spréékt van
eene commissie le benoemen om èen onderzoek le doen nopens
't legerwv vraegen of liet niet goed en zeer voórdeelig zou
zyn eene commissie te benoemen die zou gelast zyn te onder
zoeken op welke manier 't ministerie de'gelden vind om zou
véél dagbladen le knopen, en op welke ivvze de fondsen der
andere budgetten worden uytgegoéven
Den Organe des flandres hééft aen den minister van 'l in
wendig de afkondiging gevraegd van de bekostingen
1° Der landbouwschool van Oudenburg;
2" Der landbouwschool van Baslogne
5" Van het leerwerkhuis van Beveren
4° Van liet zydè-faliriek van Aelst
4° Van liet leerwerkhuis van Oordegem.
Wy aenzoeken onzen konfrater by deéze vraegen de volgende
te willen voegen
De bekos! i ug van liet leerwerkhuis van M. T. Dommer van
Aelst eu of liet waer is A dal hy 'volgens overeenkomst met
MM. Rogier en den Gouverneur' De Jaeger 40 getouwen in
werkzaemheyd hebben moet 'I
B of er bent boven zyne subsidién jaerlyks fr. 1000 vóór
onderhoud der getouwen word gegeéven
C of zyne ineesterbaezeu dóór het gouvernement bctaeld
worden
D. of er regelmaetig aen meer dan
verschaft word
a 10 weevers werk
E. of men niet de vremdelingen die liet werkhuis verlangen
le bezoeken, den spot drvft en deéze in plaets van 'den iiitreede
te verleenen den ingang van de beste kamer aenwysl
F. of er hem. nieltegenstaende alle deéze voórdeeien, op
nieuws subsidiën zyn verleend vóór hel opregten
1» Van een lecrwerkhuys te Erpe (inhoudende 2 weevers)
2" Van eene blykerv le Aelst?
En cyndelinge of het overeenstemmig is met de wet dat een
lid van den Provincialen Raed met 'zvne overheid overeen
komsten mackt vóór het leveren van 'linne broekstolfen aen
overdreévene pryzen (Medcgrd.)
Over eenige dagen is er in de Volkskamer'eene petitie
toegekomen van zekeren lieer Du Bois van Antwerpen, welken
zich beklaegde dal zynen zóón, leerling in 't Atheneum diër
stad.daer geen godsdienstig onderwys ontvangt, en vraegde dal
den art. 8 der wet van 1 Juny 1850. 'uitgevoerd ivorde.."
Den Baron Osy hééft deéze petitie sterk ondersteund, een-
spoedig verslag gevraegd, en levens jn zo-i v. eélec wa'- e -r
hy mag verhoópen die gewigtige schikking der wet le zien na-
leeven. M, I rere heéftzicli tegen dit spoedig verslag niet verzet,
maer geantwoord dat de ouderhandelingen nopens art. 8 nog
met geëindigd zyn eu dat hy zelfs geloofde dat, als hel verslag
zal gegeeven worden, dezaeken niet meer ais nu zullen ,Fena'-
derd zvn
Wat moet er uyt die antwoord bcsloóten worden Dat hel
kabinet niet liaestig is om deéze gewigtige en verpligtende
schikking uyt te voeren, en geenzins van zin is zich met de
bisschoppen nopens 't godsdienstig onderwys te verstaen... Dit
moet niemand verwonderen, want men is niet onbewust dat
i ministerie zeer geuegen is dejoogheyd in eene volslagene
onweetenheyd van godsdienstige en zedelyke leerstellingen
le laeten, dat liet integendeel liever de jon'gheyd in de Go'ds-
verloocheiiing en francmaconnery zou willen' zien dompelen....
Men wéét noglans dat de bisschoppen niet ten agter zvn in
d onderhandelingen, zos dat de schuld op 't ministerie valt
Zou ons drymael reglzinnig kabinet wel de briefwisseling met
de bisschoppen durven afkondigen
lil de beraedslaeging over den oóriogsbudged lieéfl den
puns de Ligne in den senaet de volgende bemerking gemaekl:
Ik heb li gezeyd, MM- dat ik 't vraégsluk van dien budget
boven alle geldelykc beweeggronden plaetsle; noglans zy liet
i< my loegelaeten u te doen optnerkon, dal, God bewaere er otis
van, indien Belgiën aen Vrankryk moest verecnigd 'zvn, ons
land voor den onderhoud der openliaere magt omtrent 1"
miliioenen zou te betaelen hebben, zonder le spreéken van
den budget der zeemagl, en misschien nog meer, waiil
zond de vernederende onkosten der overweldiging en van
t verlies uwer nationaliteit le voldoen hebben
Als men dit gcdagl van deii Prins de Ligne over weegt, en be
denkt dat liv verscheyde jaeren onzen afgezant in Vrankrvk is
geweest, dan kan men zotSÉjer agierdogt of ongerustheid niet
zyn over deeze opmerkingIn die origcriisllieyd dieï/t men
zich te vraegen. 1° Waeroin de nieuwe politiek Rogier-l-'rére
uyt dien gewigtigen post eenen Beiggejacgd licéft om deézeu
door eenen 1- ransebman te vervangen 2" öf de heh'is-
selie belangen beter tegen eene 'fransche aanranding zullen
bewacki en verdedigd worden tloór eenen Franschman, eenen
Rogier van Arras, dan dóór eenen Belg, dóór eenen Prins de
Ligne 5° Ol men niet zou mogen beginnen tcgelooven dat
er overeenkomst van inzigien bestaet itissclien liet Eliseé en
't belgisch kabinet,, naemclvk van al deéze le verivydereri die
in den wegloopen en de uitvoering diër inzigien zouden kun
nen dwarsboomen Belgen, past opSlaept niet.
.-. M. De Jaegher, gouverneur van Ooslvl. heeft, op date van
8 leb. II. aen al de gemeente-overheden eenen brief gi-schreé-
ven waer. in hy de zwaeriglieyd acnduyd welke van wegens ver
scheyde desscsvilors bestaet met de kinderen in de kerk te vcrccni-
gen geducrende de neren aen het schoolhouden locgewyd ten
eynde liun de voórbcreydendc Catechismus-lessen lid de eerste
Cpmmunie te geéven. Verders beveelt hy aen de bestueren de
desserviioi-s aen te prikkelen om dit misbruik te doen ophou
den in l belang der vorderingen van de leerlingen in 'i teltcrkun-
dig onderwys, en vraegl van hem de priesters die zulks zouden
weigeren, hekend te maeken. Hierop vallen eenige aanmer
kingen. Voorzeker ware het te wenschen dat overal hetgeestelvk
en hel letterkundig onderwys op "verschillende tieren gesteld
wierd; maer is de gccslelykheyd van 'l legenslrydige de schuld,
gelyk M. De Jaegher het wilt doen dóórga en, eu is hel aen liaer
van de verandering le doen, gelvk In liet wilt? Inalde'-e-
iiieeiitens helioort 't kleinste getal der eerste-eoiiiiiiunicanrei,
aen de staelsscboolen. lerwvl een zeer groot deel in arinkin-
deren lieslaet van welke er vcéle op stiel zyn.'T is dan met
regl en rede dat de Catecliisinus-lessèn op ueren gesteld zvn die-
de beste aen de werkende klas passen. Moesten die ueren
verschooveu worden, veéle deézer kinderen zenden zich in
d'outnogelykheyd bevinden van naerdekerk te komen Zon dit
M. De Jaegher den elergé in den keus'wilt geéven, of wel van
een groot doe! der kinderen zonder chiislelvk ondei-rb-i m
laeten, of wel van eene tweede leering te openen vóór eenige
uytzonderingen. De zaeken alzoo zynde, was het niet véél bc-
taemelyker zieli tot de wereidlvke meesters te weDdcn om
hunne klas op eene andere uer te stellen Iedereen die gezond
óórdeel bezit zou alzoo handelen; maer dit. eenvoudi» ged—t
is alleenclyk in M. De Jaegliers brein niet genlioéi. - "wüt'
hééft hy aen zich zelve gezeul, ik "zo- mvne T<-ro»iievi
voórscbrvveo van zich
