ZONDAG 16 MAERT 1851.
VYFDEA JAERGAAG. i\r 234.
AELST, den 15 Maert.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
daglcekening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der
inschryying, bv trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 eentimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryyen, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 'l algemeen belang te doen hééft, by mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen nvy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. wa er va n een afdruksel aen deszei fs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen gehevm ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervau wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvrv toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich mei al wat den
druk acnqael.
CUIQUE SL'L'M.
M. ROGIER SUBSI DIEN AEN NYYERHEYD EN
LANDBOUW.
Voor wat 't gebrnyk betreft van het millioen franks in 1849
gestemd vóór de zoogezegde aenmoedigingen der nyverheden,
hebben wy reeds een staelken gegeéveu vap de manier op
welke dit millioen is verdeeld geweest, doch welhaést zullen
wy geheel den sluyër opbellen en onze leézers met de gansche
lyst der subsidiëu bekend maeken, om hun te doen zien 1"
hoe liberaellyk de diensten aen 'l nieuw politiek beweézen,
met 's lands penningen beloond worden2° hoe behendig
T nieuw politiek zich creaturen maekl
Heden gaen wy een ander vraegsluk verhandelen, T geen
nacmelyk den landbouw aengaet en byzonderlyk de verbete
ring der meérschen... Leézers, let op
In 1847 wierd er een krediet toegestaen van 500 duyzend
franken ten. eynde de besproeyingen of bewateringen te be
gunstigen. Den minister is gemagtigd geweest geduerende vyf
volgende jaeren de inkomsten van dit krediet weder te gebruy-
ken, gelyk hy er ook de verklaering van gedaen heelt; maer
in zitting van 19 febry 11. is M. Rogier een nieuw krediet van
500 duyzend franks komen vraegen al wederom ter begunsti
ging der besproeyingen en der zuygerleggery (drainage). Deéze
subsidie is bestemd om de eygenaers van meérschen te helpen
in 't verbeteren hunner panden, om er gooien en graglen in te
maeken etc. etc. en dit met 'tgeld der uytgeputle burgers!
Is men dan in Belgié'n dóór den kwaedwiiligen kwislduyvel
bezeten? Men mag vry zeggen dat ja, want wie hééft er ooyt
geweélen dal, in plaets van met 's lands penningen hulp te
verleenen aen deéze die ze noodig hebben, nacmelyk de land
bouw ers-pagters, men uytsluytelyk de eygenaers begunstigt,
en dat den slaet aen ryke menschen geld gééft om hunne
meérschen te verbeteren en aldus hun gras of hooy, dal dóór
dc ongelukkige pagters moet aengekogt worden, véél duerder
te kunnen verkoopen Is dit zuygerleggen of goótjesmaeken
in de meérschen van ryke eygenaers, en dit ten koste van den
slaet, nu oenen van die magtige middels om den landbouw te
beschermen Waerlyk T land is er M. Rogier groole dankbaer-
heyd vóór verschuldigd spy tig is 'l dat die zuygerleggers zoo
geweldig op de staelskas werken, dal den iinancieminister
gaet gedwongen zvn een groot getal zuygcmbranchemeulcn in
de zakken der con tri hu a beien te leggen ten eynde zyue uylge-
zoógene geldkas wederom te vullen
Maer terug ter zaek, en vraegen wy eens 1° of dit tweede
krediet van 500 duyzend franks noodzaekelyk is 2° wat men
met die somme gaet doen Op Ö'eersle vraeg, vóór wat
't nul of de noodzaekelykheyd betreft, daerop zullen wy M.
Rogier, in zynen expose dc motifs, zelf laelen antwoorden nac
melyk dat de weèzenlykc uylgaeven van dit eerste krediet van
500 duyzend franks van 1847 slegls beloopen tot 275 duyzend
611 franken, 't geen maer 68 duyzend 90ü franks 's jaers is.
Indien men weézenlvk maer 68 tluvzend 900 fr. by jaere hééft
uytgegeéven, dairblylt er noodzaekelyk nog 225 duyzend franks
uyt te geéven.... W a erom moet M.Rogier dan, op voordeel,
'die tweede 500 duyzend franks komen vraegen en dit nog op
'toogenblik dat M. Frère geduerig roept dal zyne kas ledig is,
dat er nieuwe belastingen noodig zyti om het te kort aen te
vullen dat hy zegt te beslaen Wie verstaet er die taktiek
Hoe zal men die uyHeggen Is men niet gedwongen te zeggen
dat dit aerdige slrecken zyn
Wy onderstellen dan dat het noodig zy, gelyk de voórige
jaeren, 68 duyzend 900 fr. aen de bewateringen te besteéden;
laet er ons nog byvoegen vóór dit fameus gootjes leggen, vóór
die nieuwe fopperv, de somme van 21 duyzend 4u2 franks,
die den iugenieur £>e Clercq zegt jaerlyks noodig te hebben
en wy zullen slegls eene som vinden van 90 duyzend 352
franks; is het dan nuttig of noodig wederom 500 duyzend
franks tc vraegen, dan voórnaemelvk wanneer er van de eerste
500 duyzend franks nog 225 duyzend i'r. óver blyvon en be
schikbaar zyn? daerby onderstellende dal dip 225 duyzend
franks hunne waere bestemming bekomen, 't géén grooïelvks
te bclwyh'eien is, waerom moet M. Rogier 500 duyzend franks
hebben als by het met 90 duyzend kan gedaen krygen Gelyk
men ziet, dit zyn aerdige maer gegrondde vraegen die w\ aen
onze landgeuoóten en byzonderlyk aen de bewonderaers, de
predikanten en gehuerde schryvelaers van T nieuw politiek
ter overweéging geéven.
Als wy zien hoe die 275 duyzend franks vóór de bewateringen
zyn besteéd gewéést, dan hebben wy geene bewoordingen hard
genoeg om de ongeloollyke en al te vermetene gestie van
M: Rogier af tc keuren en wy lioópen dat, vóór deer van 'l land,
er in de kamers gezond óórdeel en onafhanglykheyd genoe-'
zullen gevonden worden om die gestie met ons af te keuren.
Leézers, spant eens uwe oogen open en overziet eens met
ons de nauwkeurige copie der tabel gevoegd by de nieuwe
a en vraeg van de de tweede 500 duyzend francsgy zult met
verbaezing bevinden welke ontzettende som er van de eerste
500 duyzend franks aen bet pcrsonneél vóór bewaeking en
planmaekery is besteédOverweégt eiken artikel.....
151 DUYZEND 874 FRANKEN 15 CENTIEMEN.
1° Onkosten vóór de studie der ontwerpen en 't maeken
der plansfr.
2° ld. vóór de scheykundige ontleding der
Kempische waters ('t is curieus
5" ld. vóór proefneéming om de hoeveél-
heyd water te bepaclen die tot de bewatering
van een zeker deel grond noodig is
4° Onderzoekskosten om de uylgestrektlieyd
der te bewateren gronden te bepaelen
5" Sondeérkosten om 't ondersleder gronden
te kennen
6° Traktement en reyskoslen aen den inge
nieur en conducteurs
7° Onkosten van studie.
8" Onkosten van Comités en agenten van rc-
boisement
9,804—78
414—50
8,54955
5,000—00
2,787—00
74,03416
21,220—26
10,064—15
somme voorden dag gehaeld van 125duyzend franks, geleénd
aen een huys van Antwerpen, ter begunstiging vnn den uvt-
voer van nationale voortbrengsels. Zy hééft ook eene leening
aengeslipt van 160 duyzend franks, dóór liet tegenwoordig
ministerie ten profyte van eenen geudschen nyveraêr gedaen.
Men zal nieuwsgierig zyn om den naem van dien lieveling
onzer ministers te kennen en hoe het komt dat die som nog
niet wear-gegfiitixoti isiJo<> hef urek -root eenen
vremdeling in de horze der Belgen te mogen tasten om zich
vriendekens te maeken en aen 't schotelkon te blyven
Den citoyen van Arras hewyst zulks dagelyks.
Totael. fr. 151,874—20
Wy voegen hier geenzins de druk-en uyfgaefkoslen by,
welke dit schoon kaderken nog véél zouden vermeerderen f
Is dit geen schoon rekéningsken Komt ons niet zeggen dat
het eene apolckersrekening is, want wy daegen al de apote-
kers van g'heel 't land uyt om er eene zoo geestige en knod-
dige te maeken Kan er een beter gebruyk gemaekl worden
van de verpletterende subsidiëu die de kamer zoo welwillend
in d'handen van M. Rogier steltWie zou er ooyt het zoo
gelukkig als diepgrondig gedagt gehad hebben van de waters
te doen besludeéren om te zien of zy goed de meérschen nat
maeken etc. Niemand, buylen baes Rogier, zou die pretentie
mogen hebben, en wel byzonderlyk om die operatie te ver-
rigteu met hel bagatelleken van HÓNDERD EEN-EN-DEKTiG
DUYZEND FRANCSAls men al deéze fraeve dingen in
Belgiëu ziet, moet men niet uytroepen Hoe groot is meester
Rogier! Gauw! ter zyner verheerlvking een proukbeéld zoo
boog als den Lievc-Yrouwtoren van Antwerpen
Noglans, men zal misschien w illen weélen wal onzen grooten
man gaet doen met 't nieuw krediet van 500 duyzend franks
die hy vraegl om water op de meérschen ie trekken.... Niemand
zal daerop konnen antwoorden, want niemand is bekwaem om
de hoogc gedaglen van den nieuwen Colbert te dóórdringen..
Den exposé des motifs zegt er geen wóórd van den minister
heéfl goed gevonden er niet van tc spreéken om dal hv in de
uylvoering zyner óntwerpén niet geèrn gegeneerd is: den man
wilt vry en liber zyn en vooral zoekt hy niet dal twistzieke
agteruytkruypersL hem komen verwyleri dal hv niet uytgev'oérd
hééft 'i géén hy aen de wetgeéving beloofd had. Maer er zvn
menschen die-alles in T zwart zien en zoo vermeten zyn te
zeggen dal T grootste deel der sommen, bestemd om landbouw
en nyverheyd te ondersteunen, besteéd word aen inkt, papUr
en drukpers.... Andere zyn nog lastigere grompotten en groo-
lere chicanneurs om dat zy soms eens durven vraegen boe iang
't land die beweenelyke toegeévendheyd der kamers, die ie
peérd al deéze zoo slegt gebruvkte sommen stemmen, zal
verdraegen en die zeggen dal er geen ander middel is om die
misbruyken en geldverspillingen te doen eyndigen, dan als
princiep te neémen van geen duyi mee- te stemmen dat dóór
's ministers handen moet uylgegeéven worden.
WAGT NOG EEN1GE DAGEN. Binnen eenigc dagen zal 1
de kat op de kooide dansen als de fameuse rekeningen van j
M. Rogier nopens de uytdeeling der subsidiën vóór landbouw i
en nyverheyd zullen .vóór de pinne komen.... Vóór wat onze
stad betreft, wy kennen die reeds. De Emancipation heeft eene
VERLOF VAN M. NOT 110MB OM NAER ITALIËN
TE REYZEN.
'T is voorzeker niet om naer Turyn den groolen Siccardi te
gaen groeten dat onzen afgeveérdigden le Berlvn zynen post
verhiel, juvst dan wanneer de duytsclie zaek alle oogen-
blikken ganseh Europa kan doen ontvlammen T is voorzeker
M. Nolhomb niet die, als slaevelyken knegt, eene levendige
daukhaerheyd zou gaen bciooncn aen den groolen Carbonari-
Socialist vóór liet verdrag van vriendschap en brocderlykheyd
dat hy aen MM. Frère en Rogier komt te vergunnen tot geluk,
eer en rykdom van 't geliberaliseerd BelgiëuWat gaet
M. Notomb dan vóór dry maenden naer llaliën doen De
waerscliynlykste onderstellingen en deéze die elkeen wilt
raeden, zyn dat ons ministerie verwikkeld en overal gedwars
boomd in de iin igiing van zyn vryheydschendend ouderwys, er
niet koiinende in gelukken de bélgische bisschoppen te mis-
leyden, welligt eenen beleren uvislag zoekt by den Roomschen
stoel, met er eenen beter befaemden persoon te zenden dan
deézen welken niet lieéft konnen tegenhouden dat don li. Vader
aen geheel 't aerdryk de verderfelyke ncygingen van 't kabinet
Frère-Rogier tegen onze godsdienstige 'vryliedeu en die van
't onderwys, bekend maekte
Indien deéze gissingen zich verweézenlykten, wy zouden er
eenigzins over verwonderd zyn, omdat wy geen regt hebben
M. Nolhomb te verdenken, hv die lydens zvn ministerie, zoo
wel de gewigtighcyd, de noodzaekelykheyd eener godsdienstige
leering in 't openbaer onderwys schéén begreépm ie hebben
hy die, dóór zyn gezond óórdeel en de lreffelykheyd van zyn
karakter zoo wel schéén te gevoelen dat het aen non priester
alleen, toekomt liet godsdienstig onderwys te geévenhv die
meer dan eens in de kamer luydop verklaerd heéfl dal" liet
wereld lyk gezag noch zending noch regt heéfl om dit onderw vs
te geéven, en dal, indien dit gezag zyne pretention tol zulk regt
wilde doen gelden, het slegls eenen strik zou geweest zyn dien
men aen T publiek zou spannen, om hel te bedriegen en te
verergeren, mei te openbaeriyk te txmen dal T Onderwys
gemakkelyk de godsdienstige grondstellingen kan missen èu
dal de religie in de opvoeding der jeugd mets te doen had
Met een wóórd, dit vraegsluk scbynt, in den tyd, zoo wef dóór
M. Nolhomb te zyn begreépeu geweest, dal hel'ons liyna onmo-
gelyk is te gelooven, dal hy zich zou willen gelasten ie Hoornen
T gedrag onzer bisschoppen tegenover liet ministerie, betrek-
kelyk de inrigting van T onderwys, als verdwaeid of pretentieus,
uyt te leggen zelfs gelooven wy dat M. Nolhomb op zich niet
zou willen neémen by den 11. Vader aeu te dringen op dal 11.
de belgische bisschoppen zou acnspoóren hunne handelwvze
te wyzigen en de inzigien van 't kabinet in li; willigen ien
eynde als slaeven aen MM. Frère-Rogier en aen geheel de
francmaQonssecle te beliaegen
TER DEÉZER GELEGENIIEYD EEN WOORDEKEN
OVER T ONDERWVS.
Wy kennen de antwoorden niet die onze bisschoppen nopens
de inrigting van 't godsdienstig onderwys aen T minisi iie
gezonden hebben, maer wy weéten dal dec/e zoo klacr en wel
beredeueérd zyn, dat zelfs den fynsten lVanemayons-trck de
zelve uyt haer lood niet hééft konnen waggelen.... Een lil::
blad, dal somtyds eenigeu schyn van onaliianglyklicyi too.:!,
zegt dat geheel de moeyelykheyd der overeen!.:>m i in c
boeken en in 't onderw ijzend pcrsonne 'l besta V .!ii
blad, vraegt den Clergé wacrborgen no: ns den keus
boeken en der leeraersH-la zal men zeggen,
Cl ere
een wettig aendéel i
Ien
uylvoering van dit dobbel
regt vraegenMaer den Clergé vraegl dit wettig aen led niet
omdat er de wet zich legen v: rzet.... Doch welke hoedanigheyd
heéfl de wet ren T gouvernement geéven em mUtiglyk en
