ZONDAG 6 APRIL 1851. VYFDEN JAERGANG. \r 237. AELST, den S April. Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in pns blad doen plaet- sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla- men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar- tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy placts in onze kolon- iien verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin ten, etc. waervan een afdruksel aen deszell's opsteller zal wor den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige stukken zouden begeèren mede le deelen, zullen gelieym ge houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve le doen kennen. Geene slukken waervan wy de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen* worden. Men word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe le zenden. De redactie van üil blad gelast zich met al wat den druk aengael. HERDERLYKEN BRIEF VAN Z. II. DEN AERTSBISSCHOP VAN PARYS EN DE LIBERALISTEN. Hoe zal men zich uytleggen dat de liberalislenpers, welkers artikels dagelyks ten overvloede bewyzen opleveren der schandelyksle neygingom alles te scculariseércn, 'tis te zeggen, om alles wal godsdienstig is le vernietigen, om 't geeslelyk gezag der kerk, haere regten etc. op eene lyranische wyze onder de wereldlyke magt le doen bukken, hoe zal men zich uytleggen dal die pers zich geduerig beroept op eenen herderly- ken brief, dien eenen franschen prelaet aen zyne geestelykheyd geschreéven hééft Wie zou durven denken dal Mgr. Sibour die loftuylingen niet verfocyt en dergelyken onderstand niet verwerpt Wie zou konncn gelooven dat eene fanatieke kliek, die dagelyks Eugene Sue hemelhoog verheft, en deézens wal- gclykeu Juif errant als haeren catechismus aenprysl, eenen waêren eerbied voor eenen hisschoppelyken brief heeft En nog meer, als men de schandalige eu lasterende aenrandingen geleézen heeft die de francmagonssecte onzer stad nog onlangs in haer blad, het Verbond van Aelst, heeft uylgebrackt, tegen den Jubilé alhier in 't gevangen buys met zoo véél luyster en goeden uylslag gevierd, wie zal onderstellen dat dergelyke kliek mei overluyging, met geloof, over den brief van Mgr. van Parys redeneert Dit is onmogelyk, er moet iels anders agter zitten Macr waerom hebben de liberalisten, den brief van den fransehen prelaet zoo zeer gepreézen Omdat zy hebben willen doeii gelooven dat dit schrift aen hunne wenschen be antwoorde, naeuielyk van leenemael den invloed des priesters in de samenleving le vernietigenDen priester, zeggen zy, wel te verstacn den Calholykcn priestermoet in zyne kerk blyven, hy mag, buylen den tempel, met niemand iels gemeens hebben, zich geenzins mei 's lands zaekeu bemoeyéu, zich met 't lot noch het loekornende des vaderlands bekommeren, zich noy'l over de aenvallen en vervolgingen der boosbeyd tegen den godsdieusi, beklaegen, geene gazetten leézen eic. etc. Maer integendeel de vyanden van kerk en staet alles lacten bederven en vernietigen, en dan zwygen Indien de bedienaers der kerk zich met de openbaere zaeken bezig hielden met inzigt van oproer le verwekken of eenig ander kwaed te sloóken, dit ware eene dohbcle schande, ingezien hun.geheyligd karakter en hunne zending van vrede waerinede zy bekleed zyn; maer als den priester het kwaed bcvegt en daerdoór den haet der booze inloopt; als den priester' de cbristelyke grondstellingen verdedigt en aldus de uvtwerk- sels der hedendagsche verleyding verwart en tegenwerkt; als den priester stryd vóór de reglen van de dóór de grondwet gewaerborgde godsdienstleer en daerdoór de vyanden, de ver- loochcnaers van alle grondsiclsel van besluer, godsdienst en der samenleving verergert, kounen hem dan den haet der eene, de verwarring der andere en de verergernis deézer laetste als een schelmstuk worden aengetegen Dan moet men 't zelve zeggen van allen geweétensvolien schryver, van allen Chrislcnen-Kalholykeu en deéze ook zouden zich moeten ont houden 't kwaed en dedwaelingen le beveglen uyt vrees van die kwaedstoókers en verspreyders der dwaelingen te verbit teren.... Wie zou konnen zeggen dal den priester zyn karakter miskent als hy werkt om de menschen te brengen lol de grond stellingen der waerheyd die de noodzaekelyke voórwaerdc zyn van 't geluk der samenleving? Wie zou durven zeggen dal den priester zyne zending le buylen gael, als hy mei dil inzigt aen T bestuer der zaeken medewerkt Men moet de verbitte ring niet n al et ten die dóór de medewerking des priesters by de vyanden van Kerk en Staet verwekt word, maer wel de heyl- zaeme verlichting die dóór deéze medewerking in de geesten ontstact, de dwaelingen die zy zal verydelen, 't goed dat zy kan en zekerlyk zal te weég brengen.... Deéze en meer andere redens hebben, volgens ons, den bisschop van Charlres aengc- pord eenen herderlyken brief af te kondigen waervan wy hier een groot deel laelen volgen llerderlykcn brief van Mgr. den Bisschop van Charlres. aen de geestelykheyd van zyn bisdom, behelzende aenmerkingen op hel leste Mandement van Zyne Hoogw. den Acrlsbisschop van Parys. Ik onderneem eene taek die maer weynig met myne gencgenhevd overeenstemmig is. Zyne lloogweêrdighevd den Aertsbisschop van Parys heeft in my eene volle trouw gesteld, hy hééft eene ware vriend schap jegens my laeten uytschynen, ik ben hem dan ook eene ware en onverbreékbaere verkleéfdbeyd verschuldigd. Ondanks deézen loestand, geloof ik my verpligt eenige vlekken aen te toonen die ik iu zyn Mandement van 15 january ondekt heb. Toen ik my aen dit werk overgaf, heb ik de overgroote droefheyd gevoeld die veroorzaekt word door de stryden die opstaen tusschen het hert en het gewisse. De pligt hééft gesproken, en maer te klaer getuygd. Ik zal ze dan gansch en geheel zonder omzien vervullen. De tydeu die wy beleévcn zvn zoo buytengewoon dat men my deéze liandelwys zal vergeévcn, die even ongewoon is. Voor het overige, indien deéze onderneéming hier of daer min goedgekeurd word, zyn de goedheyd en de deugden zelve van den doorlugtigen aertsbisschop eene voortydige verdediging die my versterkt eu een schild die my beschut. De agtbaersle en de zuyverste hoedanigheden hebben haere paelen de liefde der menschen en den wensch hun geluks, zyn verhevene en luysteryke gevoelens, maer die tot gevaerlvke overdreévenhedeu kunnen overgaen. Den mensch is dan gehouden den hevigen loop te matigen die een weynig buyten regel gaet, en welke somwylen den mensch tot inde beste verrigtingen opvolgten de matighcyd inde wysheyd zelve, die den heyligen Paulus ons aenbeveélt, strekt zich uyt lot al de bewcégingen van ons hert en tot al de werkingen van ons leven Het Mandement welkers onvolmaeklheden en vlekken ik my veroorloof te doen zien, behelst eene andere grondstelling welker uytvoering Vrankrvk zou berooven van eenen belangvollen steun en eenen zeer wenschelyken hulpmiddel. De eerambten en de wereldhke zaeken, word aldaer gezeyd, zyn, volgens het oordeel der Kerk, tegenstrydig met de voorregten en den luyster van het priesterdom. Den wyzen prelaet heeft hier voor oogen het dekreet van de kerkvergadering van Tienten, die de vcrblvfplacts vóorschryft, en by gevolg, den afstand van alle bedieningen waer voor men noodzaekelyk van woonplaets zou moeten veranderen. Maer deéze kerkvergadering die de geleerdste vereeniging geweest is die men oovt in de Kerk gezien hééft, stelt aen deéze wet eene uytzondering. Zy verklaert dat de bisschoppen of de priesters de verblyfplaels mogen veriaeten, 't is te zeggen, zich op andere plaetsen begeéven en verblyven ahvaer hunne bediening het voornaemste voorwerp niet is van hunne bezigheden. De Kerk die apostelvke mannen genoeg hééft om den godsdienst te doen bloeyen, kan eenige haerer bediende afzonderen om den Staet te dienen en zich met staetszaeken bezig te houden. Deéze twee groote lichamen moeten malkander ondersteunen, en de Kerk kan eenige haerer leden verkiezen om ze te pladsen boven het volk en ze besteéden tot uytvvenrlige diensten die in nauw verband zyn met de groolheyd en het geluk van het volk. Dat men my antwoordc. Is het aen de bisschoppen niet dat men den luyster van 't nieuw Vrankrvk verschuldigd is Zyn het de bisschoppen niet aen wie de barbaerschheyd hnsre néderlaeg toe te schryven hééft Wie zou dit. konnen loochenen? Ongeloovige, maer geleerde en onpartydige schryvers hebben zulks plegtiglvk verklacrd. Zyn bet de prelaeten niet die de zeden der Fransche beschaefd hebben, die ze verlicht hebben, die ze tot al de groote zaeken voorbei eyd hebben, die er een volk van gemaekt hebben dat eens moest helder glansen door zyne wapenkonst, door de beschaefdheyd zyner schriften en door de wyshevd zyner raedgeévingen Den heyligen Remigius veizagt de vreedheyd van Clovis, onderrigt hem in het christendom, en markt hem weêrdig een Koningryk op le regten welkers groote facm zicli de wereld door versprevd hééft, en inner heeft beginnen te waggelen, veertien honderd jaeren na zyne stigting. Den heyligen Leger, bisschop van Autuu, leerde de regels van het Staetsbestuer aen den geleerden Rathilde. en na zyn bloed le doen stroomen voor zyne eygenc verde diging, hééft hy zich aen de booswigten overgeleverd die door de vreede afgunstigheyd van Kbroin, meyer des paleys belast waren hem te vermoorden. Suger dééd al de hoedanigheden uytschynen van eenen grooten staetsman, voorzigtigheyd, moed, uytgeslrekte kennissen, aen welke iets kon ontsnappen. 11 y had de onheylen voorzien van de tweede kruysvaerd, en volgens de geschiedenis, verwonderde geheel buropa de uyigestrektheyd zyner vooruy tzigten en zyne overgroote doordrin- gendheyd toen hy stierf hééft geheel Vrankrvk hem met zegeningen overlaeden. Den kardinael van Amboise, wanneer hy zyne langduerige bestiering begon, verminderde de belastingen, en ondanks de opoffe ringen en de ongemeene onkosten die de aonhoudende oorlogen van ltaliën mede sleépten, bleéven de publieke belastingen tot zyne dood toe op den zelft.en voet, en hy bekwam even als Ludovicus XII den onvergelvkelyken titel van Vader des Volks. D'Osat was den zedigsten, den deugdzaemsten en den ervarendslcn der afgezanten waervan onze historie gewag maekt. liet zelfde hestaet omtrent voor Richelieu, en zyne bestiering, geduerende de welke hy zyn alles doordringend gezigt en zyn zeer magtig vernuft dééd uytschynen, lieéft het begin geweest en den voorloopcr van het groot kouingrvk van Ludovicus XIV. By de andere volkeren hebben de ministers die door de Kerk gegeéven wierden ook zeer wel gelukt. Den kardinael Ximènes die een aller strengste leven leydde en vol van deugden was, bezat overtreffende talenten voor het bestuer, er was kwestie van hem zalig te verklaereu. Eenen doorlugtigen schryver onzer eeuw hééft zyncu lof uy tg esproken, met hem by Richelieu te vervoegen, die hem voor zyne stactkunde voor model gekozen had. Deézen schryver drukt zich aldus uyt Bcsluert onversaegdelyk, zeyde, niet eenen generacl van het legp', maer eenen bisschop. Bossüet, en de twee Gouvernementen die gelukkig de onversaegste geweest zyn die men in Buropa gezien hééft, waren dit van eeneti kordelier die kardinael geworden is en dit van eenen kardinael die eenen kapucyn voor raadsheer had. Ik vraeg nu, welken mensch die om zyne lieyligheyd de allcereu 'opklimt, welken Paus, welke vergadering, welke geleerde en godsdien stige katholyke hééft deéze staetsmannen die uyt den schoot der kerk gekomen zyn, beschuldigd van overlreéding, van ongetrouwigheyd aen hunne pligten Verre zy van daer, in plaets van hen tc berispen, zy hebben met goedkeuring en niet vreugd de vrugt geplukt hunner wyze bestiering die zy aen de zaeken van bun land gegeéven hebben. Laeten wy de werken van deéze ministers die den godsdienst gevormd heeft, yergelyken met de ongelukkige en verschillende vooruy zigten der geénc die over onze belangen beschikken, waervan er verscbeydcne*. van tegenstrydige grondstellingen doordrongen zyn, en men zal niet kunnen nalatten van met den grooten bisschop van Menux, nopens een ander voorwerp uyt te roepen welken Staeten welken Staet Het bestuer der wereldlyke zaeken is dan door de Keik aen haere dienaers op geene onbepaelde wyze verboden, en Vrankryk zou een deel zyner groolheyd eu zyner overwinningen verloren hebben, indien de dienaers der Kerk die door Vrankryk ter hulp geroepen wierden niet wellelyk ontsloegen waren geweest van eene onderdanighevd die tegenstrydig is met liet haudhaeveu der publieke zaeken. Den doorlugtigen Aertsbisschop wilt niet dat de zaeken van den godsdienst verhaeld en gediskutcërd worden in de dagbladeren. Dit verbod schynt my streng, want eyndelyk, hoe zal men dit kristendom kunnen veidedigen, dat zoo zienelyk gemerktcekend is met «!en zegel der Godhevd, onder wolkers schaduwe onze voorvaderen groot, gelukkig en gerust geleefd' hebben Het zal onmogelyk worden zulks te onderneémen. liet is zonneklaer dat de geestelykheyd hulp van noode heeft Hel is onmogelyk dat de geestelykheyd die thans lot veertig duyzend leden beloopt, niet eenige priesters hebbe begnefd niet eenen verstan dige» en dooi dringenden geest uytterlyk geschikt voor gioote zr.eken. Het is de nenmerking van den kardinael de Richelieu, in zyn staetkundig testament, eu den prins de Talleyrand hcéft, niet lang voor zyne dood, in de Akademie der zedelyke weelensehappcn, eeue redevoering uytgesproken alwaer hy beweés dat de geestelyke studiën deéze die er zich aen overleveren tot de ware kennissen gelevde» der staetkunde en tot het begryp der grondstellingen van den Staet. Men hééft dit overal begreépen en byzonderlyk in Vrankryk. Ook hééft men altvd priesters ontmoet in de groote genootschappen van hel volk en men agtte zich gelukkig door hunne kennissen eu door de wvsbeyd hunner raeden te mogen geholpen woidcn. lloe komt het dan dat Mgr. den bisschop van Parys aen de geestelyke van zyn bisdom die met den last der zieieii belast z\n, verboden hééft eene kandidaluer te vraegen of te aen\eerden waermede de kiezers hen zouden willen vereeren? Vooreerst, welke magt, welke kerkvergadering, welken bisschop hééft het regt van willekeuriglyk de hoedauigheyd van borger te beneémen aen eenen minister an den godsdienst l)e tegenkanting van eenige legenslreévers is een ouvermyddelyk geschil welke zy nieT inzien. Den yver, de deugd, de talenten ontmoeten altvd tegenkanting, maer zy veragten ze. Zoo dal den wyzen prelaet terzelfder tvdede Kerk en den Staet verzwakt met van den oenen kant der welmeeneude staetsregtskundige te beletten door hunne geschriften den godsdienst te verdedigen en met \an den andeien kant aen de priesters te verbieden door hunne redevoeringen den Staet eu de belangen des volks te verdedigen.. Ik eyndig met het dringendste cn het beslissendste bewys te geéven van hetgeen ik in dit schrift beweerd heb. Het is zoo klaer dat het op eene onwederleggelyke wys moet overtuygen al wie oogen heeft om te zien en noren om tc hooien. Het mandement van Mgr. tien aerts bisschop heelt het vyandelyk kamp metblydsebap vervuld, onhetwisbaer teeken, niet van de intentie van den dcugdiyken schryver, maer van het uytwerksel dal zyn werk te weég gebragt hééft en nog zal le weeg brengen. Men wéét dat de party die niets anders tragi als den onderaan?- van ons volk, met eene wouderbaere doordringenhcNd en eene meester- agtige schranderbeyd wéét te beoordeclen het geéa zyne zaek voordeel of nadeel moet toebrengen. De aenhangers van de géduerige omwente lingen en van de leelyke en uy (zinnige onstandvastigheid der menschelyke zaeken bezitten dit beklagelyk talent. Nu dan, wat indruk hééft hel mandement waervan wy spreéken op deéze mannen .gedaen Eylaes de herderlyke onderrigting van den doorlugtigen prelaet hééft by hen eenen glansvollen byval ontmoet en zy hebben ze met eene Yolkomene overeenstemming aenveèrd. Zekerlyk is cr niets onbeduv- dender dan deéze geestdriften en deéze eêrbewyzingen. Ach wie zóu er kunnen gelooven dat den Herder die het ontwerp van eené heylige aenhoudenheyd van gebeden en openbaere aenbidoingen toegestueid hééft aen deézen die in de Heylige Schriftuer den prins van vrede genoemd is, gevormd en uytgevoerd hééft, die ten koste van zyn bloed tusschen den hemel en de aerde den onuytspieékelyken vrede gebragt lieéft, die door de zonde van het schepsel gebroken was, eyndelyk waer van al de geboden geen ander oogwit hebben als den vrede en de teederste liefde onder de menschen, wie zou er kunnen gelooven dat deézen herder de inzigten begunstigd hééft van deéze die niets tragten dan moorden, verdelgiugen en ongelukken Men moet maer het diepste der menschen herten onderzoeken om deéze vraeg te beant woorden. Den prelaet waervan \vv spreéken en welken wy eeren, hééft eene brandende liefde, eene vuerige en opregte godvrugtigheyd cn een levendig geloof. 3Iaer al deéze hoedaenigheden zelve hebben bom vervoerd, en lerwyl dut de betragting van het goed hem drukt

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1851 | | pagina 1