en verteert, hééft den fjee-t van leugentael door eene rampzalige
verassing met de hemelsche en zielroerende waerheden die hy
aenkondigt, dwalingen vermengeld die hem verblind hebben en die
afschouw'elyke gevaren behelzen. Het is hier dut \vy moeten deéze
woorden herhaelen van eenen vermaerden rcdenaer: God alleen is groot;
en de mcnschelyke gebrekkelykheyd en onmagt is zoo groot, dat met
een allerzuvverste geloof, ir.et groote en onbetwistbaere deugden, met
ongemeene talenten gepaerd met zuyvere en opregte meeningen,
men zich kan bedriegen en andere in de rampzaligste dwalingen
geleyden.
De wonde is diep het Mandement is verspreyd in al de landstreéken
van Vrankryk, in Italiën en in geheel Europa, en het zal ongetwvfeld
al de beschaefde landstreéken van Amerika doorloopen. Deéze wonde
is van eene bvzondere en zeer kwaedaeid ge natuer, omdat haer
uytwerksel is van te strelen, van de innigste begeérlykheyd van den
ineusch te ontroeren, zy die zoo gauw ontweekt word, zv die de
oiigcstuymigste is om op de aerde beweenelyke verwoestingen te
bedrvveii. Maer God waekt over zyn werk, en het is dit dat ons een
regtveêrdig betrouwen moet geéven op zyne berinhertighevd.
Wat ons betreft, myne lieve medewerkers, wat slaet er ons te doen
ffy moeien voor de Kerk bidden, zonder ophouden bidden voorde
volkeren die ons omringen en die ons toevertrouwd zyn. Ik heb het
gezevd God hééft eene m ichien geschapen die hel mcnschelyke
gesla'gt behelst, dat is de Maetschappy. Die machien is delikaet en
broqs, en er is eene diepe wysheyd noodig om ze te regelen en ze te
ondersteunen. Het is klaerblykend dat den mensch deéze niet wéét
te bestieren liy kent er den gang niet meer van. Laeten wy aen God
met vuerigheyd vvaegen van derzelver veêrkragten wéér te willen
geleyden. die de nylzinnigheyd en ligtveêrdiglieyd van den mensch
maer zonden kunnen verbryzelen, liet hangt tegenwoordig maer van
wevni«>r nf. Eenen afgrond staet voor ons open. Maer verliest geenen
moed. Hel oogenblik is nog niet gekomon dat eenen engel van uyt den
Hemel zal roepen Het eynde is gekomen, finis renitrenit finis.
I.aeten wv ons met oenen onbepaelden vver met onze pligten bezig
houden. Verdryven wv de goddeloosheyd die z'ch met God gelyk stelt,
on die deéze uytzinnige en onweélende is, die. ware het mogelyk,
vernietigen zou al het groote, goede en wenschelyke dat God op
aèrdc gesteld heél'l.
Het is een ten gronde bedorven kind dat bezoedelt, vernietigt en tot
stof brengt al hetgeén het aenraekt.
Blyft standvastig in al de wegen van God, versterkt u voornaemelyk
tegen de jafhertige vrees, gaet tot het kruys van Jesus-Chrislus, blyft
geduerig aen zyne voeten. Er komt van deézen boom des levens eene
kragt die niet kan uytdvoogen en die met meer ovcrvloedigheyd stroomt
naer maete de gevaeren aengroeyen en dat'de redens van vreezen
vermenigvuldigen moed, vrede, betrouwen, dit kruys zal uw schild
zyn, uwe verschansing, uwe zaligheyd en uwe glorie. In hoe
signo vinces.
Aenveérd myne lieve medewerkers, de nieuwe verzekering myner
levendige en onveranderlyke verkleéfdheyd.
Uwen dienaer en vader,
•j" Cl. IIIP, bisschop van Chartres.
Chartrcs, 12 maert 1851.
HET MINISTERIE FRÈRE-ROGIER IN VRANKRYK
BEOORDEELD.
Meermaels hebben wy de stem verheit 0111 't land ie waer-
schouwen tegen de gevaeren waerheén ons ministerie hel
voeren will; hiertoe hebben wy de akten der ministers aenge-
jand en in T licht gehragt; heeft men ons niel gelooid, 'lis'tol
daer, maer thans gaen wy hier doen zien wat men by den
vremden denkt en zegl over de wj?ze op welke ons land dóór
Frère-Rogier bestierd wordWy gaen onder d'ooge.n onzer
leézers leggen het oordeel dat M. LEON FAUCHER, over onze
slaetsmannen geveld heél'l; voorzeker zal men Ons niet opwer-
pen dal deézen fransehen slaelsman eenen klerikacl,*'eenen
agteruytkruyper, een liglz.innig of bekrompen hoofd, eenen
man zonder ondervinding of door vrees bevangen is, neen dit
kan men ons niel opwerpen, zvnen naem alleen zou al deéze
opwerpingen vergruyzen. Hoort dan, overweegt rypelyk hel
OORDEEL VAN M. L. FAUCHER OVER 'T BEL61SC11 BESTIER:
Het kabinet dat door M. Rogier geleytl word, hééft de in-
rigting der zoogezegde leerwerkhuyzen uylgchreyd 0111,
gelyk men beweert, werk aen de noodlydeudv ie verschaffen.
Men hééft ook in dé hedelaershuyzen zekere fabrieken opge-
i) rigt.die dóór den slaet aengemoedigd en zelfs ondersteund
worden, ofschoon zy zoovéél mededingers vóór de vrye ny-
verheyd zyn, en vóór welkers voortbrengsels men «lalt uyl-
b wegeti moest zoeken. De onderneéming mag als cry. yrvacr-
li/k cu vermelen gehouden worden. Maer dit is den eenigslen
aki van dien aerd niet dien men aen 't helgisch gouverne-
m ment te vcrwylen hoéft, hel tveilt maer al te gcncgeiï schynl
B om zichmei gebogen hoofd in al de icacgspelen te werpen
die door de tvyse polilick en de mnelsrhupprlyhe sln.elhuys-
houdkunde veroordeeld worden.... Met een wóórd, al wal dit
gouvernement doet, strekt om de byzondere nyverSteyd te
onderkruypen. In een land dal zich, door 'l gezond oordeel
zyn er inwooners onderscheydis het slaelkundig donwyn orer-
geleverd aen de gevacrlyksle slelsels en gedreéven op den boord
v. van I Socialisinus. Hel helgisch gouvernement neem' daer eene
n groote veranlicoórdclykhcyd op zich, het waegl eene vermei; ;,r
'proef die ik aen niemand aenraed naer Ie volgen
Zie daer hoeden beroemden Economist zich onlangs in volle
zitting der Akadcmie van slaelkuudige en zetietv';:: woélon-
schappen van Vrankryk uylgedrukt hééftDit oóraeeS
streng maer regtveêrdig en 't geeft ouuytputbaere slof tut
nadenken aen deéze welke hun vaderland beminnen, 011 vóór.
wie liet niet onverschillig is wacr de ministers ons hr;uT
Bolgiên willen heépvo; renIn de boraedslaeging over 'i fa
meus ontwerp Frète nopens helfoncier ol'grond krediet, hoéft
M. Pinnoz in don zeilden zin van den geleerden fransehen
staelsman gesproken. Men oórdeelc uyt de volgende wóórden
die M. Pirmez, in de zitting tier kamer van 27 Maori, met ai de
kragt zyuer uylgebreydde kennissen en opregte maelseliappe-
lyke gevoelens heeft uytgedonderd tegen
HET WETTELVK SOCIALISMUS VAN M. FR F RE.
a Ziet gy niet. MM. hoéft den rcdenaer gezegd, dat de natie
in de massa beschouwd, zich ontwapend bevind in tegen-
j» woórdigheyd der pcisóonelyke belang ziel gy niel dat,
d hy middel van aendriogingen er declamation /onder zin
vóór deéze die de moevte willen de-n twee gedag ten acnoen
te voegen, en waerid do wóórden 1 yM< rUnjd. mlionasl werk.
uylvoer, koophandellandbouwkredietgeduerig met ver-
schillende heleekenissen klinken, de pérsoonelyke belangen,
m dóór tusschenkornsl van T bestuerend gezag, aen T zelve
alle dagen de kostbaerste belangen der maetschappy over-
leveren Eu wat is het bestuerlyk gezag 'T is een wille-
)j keurig ja zelfs een driftvol gezag, vermits hel zich dóór de
politieke driften opregt en staendc blyft; het hééft noch
regel noch wellen van gedrag, waervoór men, zonder vorm
of regt, pleyt door aendringingen en inlriguen etc. Ziel gy
niet dat al walmende natie ontneemt als goeden en welti-
gen buyl aenzicn word, en zal deézen die T meest aen d'al-
i) gemeene fortuyn der natie wéét te ontneémen, om hel door
'l hestuer aen dc persoonelyke belangen nyl te deelen, niet
haesl als den besten volksvertegenwoordiger zal aeozieu
worden Ja dusdanig zyn degedagien, en, indien zy hunnen
loop hebben, hel bestuerend gezag zal een gedrogtelyk gezag
worden, den opperregler over 't lol van alle burgers en
vóór welken iedereen zal moeten de knie buygen en beéven
Dit is klaerMen zal ons niet opwerpen dat M. Pirmez eene
aen de paepen of Jesuiten verkoglte ziel is 'lis algemèen ge
kend dal M. Pirmez een trelfelyk man. is, vriend van zyn
vaderland, verknogt aen de vryheden der grondwet die hy in
'1 nationael kongres gestemd hééft, maer welken overiuygd
dat eenen Rogier, eenen Frère bezig zyn de natie naer't verr
derf te leyden, haer wilt behoeden tegen 't gevaer dat haer
bedreygt.
In den zelfden zin hééft M. Osy gesproken, zyne redevoering
over de wet op hel grond krediet met de volgende w óórden eyn-
digende Dat die Socialistenwet de bron en de oorzaek zyn
zyn zal van den ondergang der natie en der schatkist
M. FRÈRE EN ZYN GRONDKREDIET.
Op dit alles heeft M. Frère met eenen hoop holle zinsneden
geantwoord, en om zich cenigzins uyt den slag te trekken, is
hy met advokaclenstreéken vóór den dag gekomen. Den man
heeft véél op 't woord krediet gerammeld, en eyndelyk de oude
geschiedenis geopend waèruyl hy vertelde dat, ten tyde van
Gesar, op eene bevolking van 450,000 burgers, er te Roomen
nauwelyks 2000 waren die iets bezaten qui rem haberenl! YVaer
toe deéze verhaeling? Gevoelt men de rede? Wy weélen hel
niet, maer zy kan aldus worden uylgelegd, dat den spreéker
volgens zyn iuzigt, zou willen dat elk zyn deel in die REM
zou hebben... Is dit geen zuyver Communismus? Men oórdeele;
wy voor ons deel konnen er geene andere uytlegging aen
geéven!!...
ONZE MOEDERTAEL EN DEN LÜYKERWAEL DELFOSSE.
I11 zitting der kamer van 25 maert 11. wanneer den budget
van justitie heraedslaegd wierd, hééft M. Dumortier voorge
steld aen zeker deel nieuwsbladen de dagelyksche beraedslae-
gingen der kamers medeledcelen, opdat hel volk, zegde hy, by
middel der nieuwsbladen beter zou kennis krygen van 'l géén
wy bier verrigten. Ter deézer gelegeuheyd heeft eenen Vla
ming, SI. Delahaye het voorstel gedaen de redevoeringen ook in
'tvlaemsch uyt te geéven. Wy, vlaemingcn, zegde hy, maeken
de twee derde der Belgen uyt en wie onzer medevaderlanders
geen fransch verslael, kan de benaemingen der kamer niet
leézen. En aetimcrkt datindien wy zoo goed zyn hier fransch
te spreéken, het'maer uyt toegeévendheyd is vóór onze wael-
schc medeburgers die ons in 't Ylacmsch niet zouden
versiaen.
Maer er zou konnen Ingevoegd zyn geweest dat hét heden-
daegs des ie uoodzackclvkcr is de ziftingen ook in 'l Ylacmsch
te geéven, omdat er zoo voél dagbladen zvn, en voórnaemelyk
deéze die de ministers aengekleéfd zyn, die de zittingen ver-
varvalschen, aen de vertegenwoóidigers doen zeggen't géén
zv nooyl gezegd noch gepeysd hadden, en ook uyt liberaele
fynhcyd verzwygen 't géén 't land zou kunnen verlichten en
de trekken onzer ministers en hunnen aeuhang hekend mae
ken.. Wat indruk peysl gy dat die palriotiekc wóórden op den
geest der ka nier gedaen hebben? Geenen den minsten! Integen
deel, de waden met zommigc onzer vlaemsehe franschgczinde
hegomien te knorren, en waersehynelyk zuilen de afgeveèr-
digde van Aelst niet ten agler gebleéven zynZoo haesl
den wad Dei losse zulks gewaer wierd, is hy, als eenen kwaden
jongen, opgesprongen en heeft de volgende tergende woorden
tol de Yiaomiugen toegesnauwdIk heb d'ecr uie zeggen, MM.
dal, opdrn dag dal 51. Oclahaye mei zyne IlflABHELTAEL zal
opiunnen, wy van onzen haul ons van 'l waelseh zullen
bedienen
Op zulke wóórden komende uyt den mond van eenen Delfosse,
wal p;y: 1 gy dal onze Vlamingen hebben geantwoord? Geen
enkel woórdeken, elkeen hoéft gezweégen en het regtveêrdig
voórs'd is in slvk gevallen. Maer hoe lang zal dit nog du eren
Hoe lang /.uilen wy ons dóór de waelen laeten tergen en
bespotten Waertoo zyn wy, Viamingeh, goed-? Om le beladen-
en grootte deel van \s lands belastingen op le brengen! Novt
i n woi>rd om ons le vereeren, noyl eene dacd oin die waelscl'ie
libera ei en le bestryden, die andersgeen inzigl hebben dan on
ze religie en zeden le verbasleren hoe koókl het bloed in onze
aderen niet? Hoe word het vuer der vaderlandsliefde dóór
dc/geiyken hóón in ons niet ontstoken?O mogteu wy ten
ujinste onze moedcrtael zien gevroken worden Maer ongeluk-
kiglyk is de fransche-liberalistische-socialisleu gezindheyd
in de herten onzer gouvernementsmanneu gedrongenonze
zeden worden verfransehl, de verderfdyke uytlandsche grond-
sleilingen worden aengenomen, de fransche goddeloosheyd
ziel men by ons alom verspreyden en ons eygen geld moet
dienen om onzen ondergang te bewerken, ons vaderland aen
den schandpae! le hegten en ons in T modder der liberalistische
bcdorycudheyd te begraeven... Wat jammer voorde Vlamingen,
len minsten vóór deéze die aen de h dendagsche satans niel
verko ;i zyn, dat zy werkeloos blyven legen den buylenlandschen
ir.vlo ii co dit vremd gebroed niet dapper genoeg bestryden
V*ae»\.ui laeten wy ons geleyden door fransche ministers en
Lnykcr-Waelen Waerom laeten wy ons sleépen dóór eenen
hoop liberaüsten, inaconisten, siccardisten, sinerdisten etc.
nét anders werken dan vóór eygene horze, en die, als zy
e; s laetste zullen afgeperst hebben, ons zullen begekken,
bespotten eiPvoor eenen hoop domkoppen uytmaeken??.
EENE INFORMATIE EN NOG EËNE INFORMATIE,
In ons voórlaetsle Nr verzagien wy onze zuster, de Gazelle
van Geerardsbergen, eens op den informeer te gaen nopens
zekeren brief doer M. De Jaegher in petto aén den pronkappel
geschreéven. Wat wy óver dien brief vernomen hadden, was
toch egt en stond ferm in zynen haek. De Gazelle van Geerards
bergen hééft, om aen ons verzoek te voldoen, haer informeer-
kleed aengetrokken en waerlyk curieuse ontdekkingen gedaen;
zie hier wal zy ons in substantie meld over deézen brief:
M. den Gouverneur begint met aen Pronkappel te zeggen dat het
hem spyt van hem te moeten schryven dat hy eene valsche toepassing
ran het art. 64 der gemeentewet heeft gedaen. Ily bewvst heinde
dwaeshevd die hy begaen hééft met te wilien heweêren dat, als er tieu
raedsleden op elf aenweézig zyn, dit getal niet loereykend is om te
mogen bcraedslaegen. Ily doet hem verder eenige gevolgen zien van
zyne manier van gemeld arlikel uytleggen, artikel, zegt hy, welkers
bepaelmgen zoo klaer zyn dat ik grootelyks verwonderd bendat gy
u nopens d'rzelver beteekenis zoo wonder/yk hebt kunnen misgrypen.
De moeylykhedcn aen welke de benoeming van M. Van Cleempulte
reeds pluets gegecven had, moesten u doen roorsigtigor zyn, en
gy had my na de zitting van den 11 moeten onderrigtingen vroegen,
lievet als den getneenieraed byeen te roepen, om zulke spytige
gevolgen te weeg te brengen.
Alsdan schryft den Gouverneur dat liy hem verzoekt geen getuig
aen die benoemingen le geéveu omdat hy genoodzaekt is dezelve op te
schorsen. Verder zegt hy ook dat de lyst der kandidaten de naemen
der uyttreédende leden moest vervatten, vermits de tneerderheyd
haere pretentie kon voorzetten van de benoeming \an M. Van Cleem
pulte als onwettig te beschouwen, benoeming welke het gouvernement
na een grondig onderzoek niet als onberispelyk aenzicn had.
1Vat meer is, gaet hy voort, met de demissie van M. Van Cleem
pulte aen den gemeenteraed officieel kenbaer te maeken, zoud gy
de reclamation tegen zyne benoeming verydeld hebben en aldus had
gy aen de. tneerderheyd het voorwendsel ontnomen, hetwelk gy haer
met anders le handelen verschaft hebt.
Wat dunkt UI. Verbond van Aelst en Gecrardsbergenaer, van
die verpletterende bekentenis van M. De Jaegher Wat dunkt
UI. van de afkeuring die M. De Jaegher, van alle kanten ge
perst dóór de egte waerheyd der aengehaelde weischendingen,
willekeurigheden etc. hééft moeten doen over de akten van
zynen boezemvriend Van Santen? Doch, waerom interpellation
gesluerd aen twee bladen die wederzyds de schande hunner
stad en party zyn, en dit naemelyk door hunne geveynsde en
bekrompene verdediging van daeden die by elk trelfelyk ge
moed walg en afkeer verwekken Wenden wy ons liever "lot de
Geerardsbergsche burgery en spoóren dezelve liever aen een
wel gemotiveerd verzoekschrift lol den koning te slueren
waerin de afstelling van den eersten magislrael van Geerards
bergen gevraegd word, wel te versiaen, als deézen de leerge-
voeligheyd niet heeft zelf zyne demissie te geévenWy zeg
gen tcergevoeligheyd, omdat wy onderstellen dat Burgemeester
Van Santen de bloedige vernedering dient te konnen schatten
die hein zyn gedrag hééft over 'L hoofd gehaeld zelfs van
wegc zyne vuerigste en meest verknogtle voórslaenders
Deézen inaetrcgel is, ons dunkens, van de grootste noodzaeke-
lykheyd, want, wat eerbied konnen de onderhoorige vóór de
wetten hebben, als zy zien dat den eersten magistraetspersoou
hunner slad de zelve zoo onbeschaemdelyk durft verkreuken?..
Wy hebben nog een cvken te pellen-mei dien beruglen burgc-
meester-doclor, welken in den uylleêrenden Gcerardsbcrgcnacr
zoo vcél over de dood van zekere joll'r. S.... gezeeverd hééft;
indien hei waer is 'l geen ons nopens zeker overlydeii ter
wcéte gekomen is, dan zullen kalegorieke uylleggingen hoogst
noodzaekelyk zyn.... Wy verzoeken de Gazelle van Geerards
bergen haer informeérkleed wederom aen te trekken, de bur
gerstanden die zy heél'l afgekondigd, wel te raedpleégen en ons
dan le berigien of zy niets aerdig of gefoeffeld ouideU heeft
Misschien zal onze zuster, de Gazellezeggen dat wy te kurieus
zyn of van haer le véél vraegen, maer wy konnen er niet
aendoen, '1 is de planeet van den Dcnder-bodc hier en daer den
neus te willen en le moeten insleéken.
Eenen onzer geagle inscbryvcrs zegl ons aengaende eene
geldverspilling iets vernomen le hebben '1 géén van zoo zonder
lingen aerd is, dal hy het niel gel00vee. kan en daer vóór
inlichtingen zou willen van wie hel behoort..... Wy gaen
enkelyk de zaek afgeéven gelyk ze ons gezonden is en men
oórdeele.
Tot en met hel verleden jacr 1850 bctaelden de gemeente
ontvangers het abonnement op het Staelsblad (0 fr. in't jacr,
aen den ontvanger van het enregislremenl van, hun ressort
dezen ambtcnaer had hier op eenen ontvanglooii van 4 Thans
schynt er bevolen te zvn, dat die betaling moet gebeuren in
handen van den postontvanger van elk ressort, die, 11a eene
afhouding van 10de overige, soumie dracgl aen den gezeyden
enregistremenls ontvanger, welken, op zyne beurd 4 °/0 afhoud,
dus 1 Wat dunkt u, M., is die ceonomique hervorming
hel nieuw politiek niel weénlig? Waerlyk leefde den beer noe,
van lydciis Lodewyk den XIV koning van Yrankrvk, liv zou
meer dan ooyt gelyk hebben te handeien, géiyk hy dééd.—Dién
hoer was slegls met I fr. belasting aengeslaegeq. Zynen frank in
de hand doel hy 10 ueren wegs, vraegt en bekomt gehoor van
den koning, die hem vroeg wal hy verlangde: Sire, anlwoórde
hy, ik hen belast met 1 frank, ik heb gedagl dat, indien hv
dóór al hie handen moet kruypen, die van myne parochie lot
Parys toe open staen,-orn de belastingen le ontvangen, er niets
meer zou van overblyven zie hem hier Sire, ontvang hem zelf
hy is nog in zyn geheelDen koning ontving den frank, en
bedankte den boer over zyne welwillenheyd. Dat onzo
boeren thans eens berekenen wat er uyt, hunne zakken gezogen
word, en hoe véél er ten voórdeele des lands besteed word.
Den Vlaeming zegt, uyt Oordegem nieuwe inlichtingen
ontvangen le hebben overdo zaeken van 't leerwerkhuyswy
ook hebben er ontvangen, zy zullen vóór de piune koraeu
n i ei tegensta end e twee samenspraeken die te Oordegem rondge
deeld zynMet prullen leyd men ons over 't ys niet
Yoórleden zondag hééft Z. II. den bisschop van Gend ia
ons krygsgevang het II. Sacrament des Vormsels toegediend
