m
ZONDAG 15 APRIL 1851.
VYFDEN JAERGAXG. X' 258.
AELST, den 12 April.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jacr inschryven, mogen alle dry maenaen kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveèrdige klagten of gegronde rekla-
inen in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
neu verï eenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CUIQüE SUüM.
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervau een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begcèren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry loc te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
R-BODE
DE GOEDE TROUW VAN" M. FRÈRE BEOORDEELD DOOR
DEN JOURNAL DES FLANDRES.
Welhaest 7,al men zich moeleu vraegen: Wat is "t voor
eenen mensch die de nieuwe politiek Frère-Rogier durftV0Ü^"
staen Wat is't vóór eene pen die deéze politiek nog wilt
verdedigen Ofschoon de nieuwe politiek alles inspanne om
alles te bederven, kan zy er gelukkiglyk niet in slaegen, kon-
nen al haere kuyperyën er niet toe geraeken om t gezond
óórdeel en de trell'elyke gevoelens die de Belgen kenmerken,
te vernietigen; ook hééft die politiek vóór tolken ol verdedi
gers byna niemand anders dan vremde schryvers, van we ke
er véél dóór de justicie uyt hun land gejaegd zyn, en welke
zich hier in Belgiën komen verhueren of verkoopen om den
kost te krygen. Zie hier wat wy in den Journal des blandres,
liberael dagblad van Gend, aentreffen
Wy hebben, volgens een ander dagblad, de voornaemsle
punten doen kennen vóór welke de belgische bisschoppen
aen 't gouvernement waerborgen vraegen. Al wie niet door
eenen aen den godsdienst vyandigen partygeest verblind is,
hééft erkend dat de bisschoppen, met waerborgen nopens
het godsdienstig onderwys te vraegen, nacmelyk vóór wat
i» den keus der boeken en de zedelykheyd der leeraers belrelt,
slegts de getrouwe uytdrukking der wenschen en begeerten
a van alle familievaders zyn. Een luyksch dagblad, tolk
a van minister Frère, is van een ander gedagt, en legt er zich
op toe om de bisschoppen te beledigen en te belasteren. Wy
wisten, wel is waer, sedert lang, dat M. den minister van
a financiën, onder de ieverigste voórstaenders des kalholyken
godsdienst niet moet gerekend worden, maer wy geloolden
hem onbekwaem van slegte trouw, en dit zoo verre van on-
beschaemdelvk te loochenen iets wat hy moet weeieu en
kennen beter dan iemand. Terwyl elkeen hulde bied aen ue
a gemaetigheyd en wysheyd onzer bisschoppen, welke, m
o eenen geest van verzoening, tol aen de laelste paelen die
aen de bewaerders des gcloofs toegelaeten zyn, hebben
willen raeken, noemt den tolk van M. Frère de toegee\mgeu
h der prelaeten eene ofjicieéle protcslatic legen de u-et, en du rit
a hy houden staen dat het gedrag der bisschoppen geen ander
oogwit hééft dan de inrigting van een staelsonderwvs te
verlraegen. Zie daer 't gedagt van 't kabinetMen moet be-
p kennen, de belydenis, ofschoon zy niet al te eervol is voor
't ministerie, is zy er niet min vry om; men kan niets juyster,
niets stelliger vraegen.... De bisschoppen moeten zich naer
beliefte van 't gouvernement schikken; de rollen moeten
veranderen en 'tis M. Frère die met alles wal het gods-
i> dienstig onderwys betreft, moet belast zyn, hy alleen moet
j> den opperregter zyn.
In Yrankryk veroordeelt men ook - t gedrag van ons minis
terie opziglcns het monopolium dat het over t onderwys wilt
hebben, en voóruaemelyk nopens zyne bclagchclyke pretentie
van den godsdienst te willen onderwyzen. Den schryver, wel
ken deéze kritiek tegen Frère en Rogier doet, is voorzeker
noch klerikael noch zelfs conservaleur, hy is integendeel
geheel het tegenovergestelde; 't is M. Einile De Girardin, op
steller der Pr esse, en volksvertegenwoordiger, die harde waar
heden aen onze twee ministers zegt. Zie hier hoe de Prcsse
zich uytdrukt
De belgische ministers willen over tfe zekerste grond-
stellingen stappen, zy willen zoo verre in 't onderwys gaen,
dat zy zich als meesters van grondleer en godsdienst poogen
aen te stellen. Noglans, het is nu klaer voor iedereen, dat
den slact geene grondleer van wysbegeerte ot godsdienst
9 moet noch mag onderwyzenwant den staet is zonder
grondleer, zonder godsdienst. Den staet hééft heden Cuizot,
en morgen zal hy zich noemen Lamarlinc, Lcdru-lioltm,
Mohtalemberl, DupÏÏi, EouldCremieux; hy is beurtelings
protestant. Jóód, üjtrainonlaeii, Jansenist. Indien hy, doezen
da-, in naemvan Montalembert, den paus wilt doen belyden
s of opdringen, op eenen anderen dag, zalchy, in naem van
Ledru-Rollin, het Opperweézen mogen opdringent Den staet
a moet de samenleving in liaer onderwys laelen vóórzien en
dit volgens haere noodzaekclykheden, volgens haer geloof.
Den priester zal den godsdienst onderwyzen, den wysgeer
de wysbegeërtc. Den godsdienst en de wysbegeerte, die twee
onverzoenelyke vyanden, moeten niet gedwongen zyn nevens
elkaer te zitten" om malkandereu geduerig te logenstraffen
en dit onder bescherming van den staet. Zou men in Belgiën
nog 't voórbeéld willen hebben van een ongelukkig land
't géén half godsdienstig en half philosoóf is, gedwongen om
'1 evenwigt te behouden, den eenen dag Ferrari af te zetten,
s en den anderen dag Combalot in den kerker te smyten, van
aen 't gedagt te zeggen gy zult tol daer gaen, en aen den
godsdienstgy zult niet verder gaen, want ik, gouvernement,
ben hier den regler over d'overtuygingen; ik heb de politie
over de zielen gelvk over de wegen; ik deel permissiën uyt
vóór alle dcnkbeélden; ik moet de dwaelingeu beletten in
te sluypen; ik doe myne pligtGy belet de dwaelingeu
in te sluypen Hoort deéze antwoord van Daunon Aen wie
komt het toe de dwaeling le beletten Aen dien welken er
vry van isEr is in geheel Europa maer eenen mensch die
mag zeggen dat hy pnfaclbaer is, en aen dien gelooft gy niet;
maer gy zult schoon zyne onfalbaere leering te verslooten
hebben, zy zal ondanks u en tegen u blyven lot het eynde
der wereld. 0
Wat zal den advokaet Frère op die sententiën antwoorden
hy zal E. Girardin vóór eenen botterik, vóór een domkop, voor
eenen zot uytmaeken en zeggen dat hy deéze regelen geschree-
ven hééft toen hy dronken was
IETS KRUYMIG VAN M. VAN CLEEMPUTTE.
In de zitting dhr kamer van i april hééft M. Van Cleemputle,
Geeraerdsbergschen afgeveêrdigden, gesproken Maer wat
zeg ik, ik bedrieg my, by hééft iets afgeleézen op
het grondkredietEn hoe hééft hy dit
'eleézen Zie hier hoe een brusselsch blad er over spréékt
Vóór wat M. Van Cleemputte betreft, zegt dit blad, wy
zouden niet geweéten hebben waervan hy gesproken hééft,
hadden de parlemenlsannalen ons, deézen morgend, zynen
Speech niet medegedeeld. Tydens de leézing van M. Van
<c Cleemputte, hebben de byzondere gesprekken zoo luydruglig
en algemeen geweést, dat er niet eene sylabc tot aen de
tribuen der dagbladschryvers geraekt is. Daer zoo even
hebben wy ons 'konnen verzekeren dal M. Van Cleemputte
vóór de wel zal stemmen. Zie daer al wat hel publiek
wéét nopens het fameus meesterstuk 'tgeén M. Van Cleemputle
in de kamer afgegeéven hééft.
Om te kennen wat den kundigen afgeveêrdigden van ons
dislrikt afgeleézen hééft, hebben wy de parlemenlsannalen
geopend en er eene redevoering in gevonden onder den naem
Van Cleemputte; maer 't is een waer meesterstuk, een factum
dat een diep verstand verraed Opdat elkeen er zou prolyl uyt
trekken, gaen wy er een staelken van overschryven. Zie hier
hoe den redenaer begon
a MM. Als ik ray dééd inschryven, hadden de voornaemsle
redenaers der oppositie nog geen deel aen de beraedslae-
gingen genomen en ik vcrwaglte dat de ernstige opwerpingen
tegen 't wetsontwerp gedaen, zouden zoo niet, beweézen of
gegrond, ten minsten aenneémelvk of waerschynelyk geweést
zyn, en zy zyn teenemael verdweénen vóór de wederlegging
die er van gedaen is geweést. Myne tack is dan zeer vereen-
voudigd en ik zal my ook bepaelen u in 't kort de beweég-
redens te doen kennen van de gunstige stemming die ik aen
de wet zal geéven
Zie daer geheel den thema van M. Van Cleemputtemen zal
hem klugtig vinden, byzonderlyk in eene beraedslaeging waer
een zoo groot getal kernige en doórslaende redevoeringen zyn
uvtgesproken. Aldus, volgens den redenaer-leézer van Gee-
raerdsbergen, hebben de redevoeringen van MM. Sleenhault,
Juliot, Pirmez, Osy, de Pouhon, de Meulenaere, de Theux,
Malou, Roussel, Clep etc. niets beweézen, niets van de opwer
pingen dier redenaers was gegrond Wat zouden wy op zulken
rimram antwoorden, ten zy zeggen dat men uytermacte
sulagtig, of volkomen kneukel zyn moet of wel van Cleemputte
hceten om dergelyken armen zeever te durven uytkracmen.
Maer T géén mogelyk is gelyk men nog ondervonden heeft, is
dal het brcyn vaïi M. Van Cleemputte te zeer bekrompen is om
het kruym "der uvtgesprokene redevoeringen en der legen de
wet gedaene opwérpingen le vallen. Waerschynelyk sliep M.
Cleemputte als M. Frère bekend hééft dal de inrigting van
't grondkrediet gelyk hy het voórdraegt, in onze zeden niet is, en
dal er nog 15 a 20 jaerên noodig zyn om het er te doen indringen
dat de Belgen nu nog niet genoeg gesocialiseerd zyn Waer
schynelyk sliep M. Van Cleemputte ook als M. Frère gedwongen
was te bekennen dat verscheyde deelen van zyn stelsel gebrek
kig waren en dat hy zich zeer genegen toonde ze te laden
vaerenDoch, daer het schynt dat 't lang en smal liberael
geeraerdsbergsch kind zynen meester Frère niet allyd wel
verstaet, zyn wy nieuwsgierig te weéten of het hem zal verstaen
hebben als hy beloofd heélt van na Paesscben met nieuwe
belastingen vóór de pinne komen.... liet is le denken dal M.
Van Cleemputte de nieuwe belastingen zal stemmen cn eene
redevoering afleézen om te zeggen dat geene tegenwerpingen
hem overluygen dat nieuwe conlributiën, nieuwe lasten 'zyn
vóór de schatpligtige
Den Monilcur zegt dal, na de leézing van M. Van Cleemputle,
de afgeveêrdigde hunne plaatsen hernomen hebben om M
Dumorlier, welken het wóórd gevraegd had te aenhooren. Zoo
dal de leden der kamer hunne banken veriaeten hadden en
wandelen en klappen gegaen waren om M. Van Cleemputle
alle gemak te geéven in 't leézen van'tgeén hy in d'haud had..
Welke eer vóór ons distriklWelk geluk vóór Geeraerdsbergcu
zoo eenen redenaer, zoo een verstandig man, naer de volks-
kamer te konnen zenden Yoórwaer, er zal in de geschiedenis
diër stad, waer den afgeveêrdigden nevens den Burgemeester
pronkt, van gesprokeu worden, maer de inoeyelykheyd zal
beslacn om te weéten wie van beydc de eereplaets" moet
beklceden
DEN HUTSEPOT VAN OORDEGEM.
Onder dien titel gééft den Vlaming van woensdag een arti
kel over het lecrwerkhuys of den Verloóren kost van Oordegem,
waerin de grieven opgesomd worden die wy meermaels hebben
aengerand. Dit gebouw, 'tgeén vóór inkoopprys het bagatelle-
ken van negen duyzcnd franks aen de gemeente gekost heeft,
hééft sedert een jaer en half ledig cn ongebruykl gestaen, en
hierdoor is er, volgens de berekening van den Vlaming, zoo
uyt intrest van koopprys als andersints, een verlies van 1550
franken vóór de gemeente ontstaenDe berekening van dit
verlies is juyst, doch wat doet dit er aen, het steekt op geene
honderde francs, den boer zal 't immers al beladen; maer nu
dat dit lecrwerkhuys aen eenen winkel verluierd is, is de
vracg of het niet vóór schoollokaal is acugekogt Wal intrest
den koopprys nu zal opbrengen Hoeveel er de gemeente
jaerlyks zal aen verliezen Wie dien overlolligen koopprys
hééft opgestreéken Om welke byzondere reden dien schaude-
lyken koopprys is besteed? Op deéze vraegen zal Meester
Louis le antwoorden hebben al kwamen er nog honderd
samenspraeken van zelfden kaliber als deéze. die er reeds
verscheénen zynMaer a propos van de inlichtingen die
den Vlaming ontvangen hééft, zouden wy onzen konfrater
eens willen vraegen of hy niet vernomen hééft dat zekeren
gouvcrnemenlsbeambten van Gend benevens eenen kloeken
ambtenaer van Aelst, naer Lede en Oordegem geweést zyn, om
defeylen die den Dcndcr-bode hééft aengerand, te onderzoeken,
en, wierden zy onwaer bevonden, ons op de duymen le doen
kloppen dóór eenen opsteller der Indépcndancc, welken ten
dien eynde aen deéze oflicieéle ambassade dóór 't ministerie
was toegevoegd Hééft den Vlaming die veélbeleekenehde
byzonderheyd niet vernomen, wy durven hem verzekeren dat
zy zeer egt is en roepen er zyne ernstige aendagt op in, le
meer om dat de Indépcndancc zoo lang wagt van ons op de
duymen le kloppenHad alles in zynen liaek niet gestaen,
het is zeker dal de stoute slaeve van meester Rogier ons sedert
5 weéken zou aengevallen zyn; dit had den franschen opsteller
ronduyt gezeyd Maer hoe onverduldig wy naer die aenrail-
ding ook gewagl hebben, vinden wy ons in die verwagling be-
droógen, waeruyt noodzaekelyk moet afgeleyd worden dat
alles wat wy nopens den hutsepot van Oordegem gezeyd
hebben, waer is.
Zou Meester. Louis den huurling der Indépcndancc gesmeekt
hebben ook te zwygen dat hy zweet, gelyk hy aen Charelkcn
zvn jaglhondeken, opgeleyd hééft Dit is zeer mogelyk en hy
hééft wel gedaen, want reeds hadden wy d'hand aen groveiv
registers geslaegen die zoo onaengenaem in d'ooren der Indé
pcndancc als in die van Meester Louiszpuden geklonken heb
benTen slotte, Meester Louis, vóórzeggen wy u dat gy zult
klappen al wierden alle büomen galgen en al kwam geheel
't bureel der Indcpendancct den Übservaleur en tutti quanti
