te verbeteren cn des zelfs opbrengst te vermeerderen, iels wat
zeer belangryk is voor eencn pagter, want als hy niet hééft om
zynen grond te vetten en wel te doen, dan doet hy weynig op.
en ruineért zich. Men bemerke ten anderen dat de onkosten
berekend, de gelden der groudkredietkas tot 5 5/4 per honderd
zullen beloopen, niet begieépen de onkosten der verzekeringen
op de gebouwen en ongehinderd de verliezen die de pandbrieven
zullen ondergaen, verliezen die dikwils tot 10, 20 en 25 per
honderd konnen beloopen want men moet weéten dat er in de
groudkredietkas geenen enkelen cent klinkende geld kan ver-
kreégen worden, maer wel papierkens of bonskens die inendan
met veel verlies op de beurs of hy parlikulicren moet verkoopen.
Boerkens, past op, want de groole scheer is gereed om, op eene
knappe wyze, riemen uyl uw leder te snydeu
50,000 FRANKS VERLIES VOOR DEN ARMEN.
Ter uylzondering van ecnige geluierde schandbladcrcn, die
vóór een handvol geld hunnen Godsdienst, hun vaderland en
hunne ziel zouden verkoopen, zyn al de gazellen des lands het
eens om de onverdraegzaeme en bekrompene inzigten te
schandvlekken van minister Tesch nopens zyne weygering in
liet ontvangen der 50,000 l'r. vóór de fondatie van vier bcddens
vóór vier ouderlingen in '1 hospilael van Ertvelde, aengeboden
dóór M. Van Sacegem. Daer den Journal des Flandres uyt dien
hoofde zoo onbermherlig op 't lyf van minister Tesch gesprongen
was, heéit er den Monilcur eenen.langen artikel op afgekondigd
die niets volstrekt niets wederlegt Zie hier wal den Messager
de Ganddie voorzeker vóór geen klerikael blad zal gehouden
worden, over den artikel van den Moniicur zegt
Den Monüeurniet meer weelende welke redens bybrengen,
heeft niets beter gevonden dan de agtbaere familie van S. met
een proces.te bedreygen
Wy zyn al te beleefd om aen M. Tesch te zeggen wat wy
van zyn artikel peyzen. Daer was waerlyk maer dal slaelken
van den twistgeest van den minister van juslicie meer te
kort om legen liem ALLE EERLYKE LIEDEN van alle
pariyen le doen. opslaen. Nu zal iedereen overtuygd zyn dal
de zaeken "van liefdaedigheyd dóór hel ministerie met zoo
veel kunde als eerlykheyd behandeld worden. Wy zullen hier
maer een wóórd byvoegen, te weéten dat de brieven van
M. Tesch en de uylleggingen van den Moniicur ten alder-
kla.ersten bewvzen dat de eyschen van hel ministerie van
juslicie op eene klaerblykende onweltelykheyd berusten.
Onwcllelykheyd cn willekeurigheyd gebruyken om den armen
van zyn rcgl le beroovcn, dat is, men moei het bekennen, een
aldcrschoonsle programma voor een liberacl en verlicht
ministerie.
Moet het niet verre gaen om den Messager de Gand zulke lael
le doen voeren Maer, waer is de wet die aen M. Tesch loelael
aldus de publieke weldaedigheyd le dwarsboomen Zulke wel
bestaat er niet, en wy zouden die akten in geener voege begrypen
indien wy niet wisten dat 't stelsel van dwarsdryverv, willekeu-
righeyd, voltairiaensche onverdraegzaemheyd, godsdienslhaei
etc. nopens de liefdaedigheyd, op den slandacrd der nieuwe po
litiek geschreéven stact. De werken onzer nieuwe politiek zyn
zoo buylenspoórig, dal men ze vóór akten van ziuneloosheyd zou
neémen, indien men niet overtuygd ware dat onze mannen eene
francma^onszending ontvangen en aenveórd hadden strekkende
om al wal van verre of van by met katholyke godsdienstige
leerstelsels betrek hééft, le vernietigen
Dien geest van onverdraegzaemheyd en hairklievery die hier
in Belgiën heersciit, moet zelfs by den vremdeu verontweèr-
diging verwekken nademael de fransehe dagbladen er zich
mede bezig houden. Zie hier wat,den Conslilutionnel van Parvs,
die zoo min klerikael is als den Messager de Gand, zegt
Epien redenaer hééft gezegd, en dit met reden, dal de
hospitaelen, de weldaedigheydsburcelen cn al de gestigtcn
(c van dien aerd buytengewoone tocvlugtsmiddelen zyn die de
wacre liefdaedigheyd, deéze die vrywilliglyk dóór liefdaedige
(f persoonen uyigeoelfend word, moesten helpen en geenzins
vervangen. T is die liefdaedigheyd die schynt te zullen
uytdroogen dóór de woede waermede zommige zoogezegde
menschénvrienden bezield zyn van alles volgens hunne
u wetten en en gouvernementsgrillen le willen regelen, en
waervan wy een zoo dom als onverdraegzaaein. voorbeeld
zien in Belgiën, land dal de christelyke liefdaedigheyd vóór
erfdeel hééft, en T geen, met het ministerie waardóór hel
heden besluerd word, gedrukt ligt onder 't gewigt der
kwellingen en knevelarycn die zeer veel aen een vreeslyk
despotismus en eene godsdienstvervolging gelyken.
Zie daer hoe den Gonslilulionnel van Parvs spréékt; wy
bevoelen deéze bemerkingen aen de aendagt van MM. Tesch en
Frère maer't zal al verloóren zyn, want als men aen zulke
mannen van deugd of van liefdatdigheyd spréékt, zyn hunne
ooreu gesloóten, en hun hert versteend dóór den kwelduvvcl
van partygeest en baet legen hel goed, is nimmer in slaet vóór
eenig gevoel van godsdienstigheid.
PENNENTWIST OVERT MIDDEN ONDERWYS TUSSCIIEN
DEN JOURNAL DES FLANDRES,
EN DE GAZETTEN VAN MM. VERHAEG11EN EN FRÈRE.
Men ziet dóór den Obscrvaleur en den Journal de Licge dat
den voorzitter der volkskamer en den finaiiciemiiiister boos zvn,
omdat den Journal des Flandres de dupe niet meer blyfl van
hunne kwak/.alverslreéken, maer deftig tegen T verderf hunner
gouvernementstelsels cu hunner ongodsdienstige polilick alarm
kleptDen Journal dis Flandres verlaet die mannen, cn,
geperst dóór de dringende noodzackelykheyd, keert hy tot
hetere gevoelens terug en belyd luydop dat den Godsdienst
alleen de maelschappy kan behouden en Belgiën redden van al
de rampen, van al de onheylen, waermede zy bcdreygd zyn
Den Obscrvaleur verwyt aen 't gcndsch blad, dat het in den
4yd, ccnc wettige lusschenkomst in 'l onderwys aen de geeste
lykheyd zou betwist hebben.... Maer, antwoord den Journal des
Flandres het is er verre af van eene wettige tusschenkomst,
in enkclyk bestuerlyke waerborgen hel ons onmogelyk
schynt wcrkelyk en duerzaem het grondstelsel van een
godsdienstig cn zedelyk onderwijs te handhaevcn. Met deézè
waerborgen vóór 't middenonderwys te vraegen, stryden wy
vóór de beschaeving en 't geluk van ons land, 't welk innig
verhonden is met een eatholyk Belgiën.... liet is mogelyk
a dat den konfraler van een ander gevoelen zy en dat vóór
hein eene wclkdanige ondcrwyswet zou vergenoegen, of zy
godsdienstig zy of niet; de ondervinding leert ons alle dagen
wat die zoogezegde grooteen sterke- verstanden vóór eene
<r natie zyn, als zy van godsdienstige gevoelens beroofd zyn.
Ter deézer gelegenhéyd doet't blad van M. Verhaeghen eene
fracye bekentenis. Den minister, zegt het, hééft geenzins
a beloofd zich niet de geestelykheyd le verstaen dóór die
belofte zou hy de zelfde zotligheyd begaen hebben als had
a hy beloofd de Macs tegen haeren stroom le doen opvaeren
a hy hééft enkclyk beloofd al te doen wat in hem was om met de
geestelykheyd overeen ie komen.
Aldus, antwoord den Journal des Flandres, <r met den onwan-
kelbaercn wil van niet overeen le komen, hééft 't ministerie
eenige gevcynsde of schynbaere onderhandelingen konnen
aenknoopenvervolgens tierende tegen de onverdraeg-
zaemheyd, tegen de ongerymdheyd van de preteniiën der
heeron bisschoppen, zou het T ministerie vry staen alle ouder-
handelingen af le broeken cn een onderwys naer zynen
smack in le rigten. Den tegen wóórd igen toestand derouder-
handelingen hewyst genoeg de weerde der poogingen van
't minsterie. Dit is, men moet het bekennen, eene van die
duyvelsche kunstgreépen die T politiek Frère-Rogier kea-
merken. Maer ten dien opziglc hebben wy reeds beweézen
<r dat de voórwaerden der bisschoppen ons schynen le moeten
aenveérd worden; dalzy aen de laelsie paelen der toegeévin-
gen grensden die hel gevveélen aen de bisschoppen toelaet te
raeken, zonder de grondleer der kerk in deéze stof le
cc krenken.
Om het gevoelen van 't gendsch blad nopens de pliglen der
bisschoppen in materie van onderwys le slaeven, zuilen wy
hier bekend maeken wal de inslrucliën van den H. Vader
vervatten, en welke aenbevelingen hel zienlyk hoofd van Gods
kerke aen de bisschoppen doet, over de bCwaeking der opvoe
ding van dé jong- én kindsheyd. Men vind die aanbevelingen
in eenen encyclieken brief van Pius VII. Onderzoekt, zegt
den II. ader lol de bisschoppen, aen welke persoonen de
cc opvoeding der jeugd is toevertrouwd welk het onderwys is
cc dut men hacr geeft; welk slach van schooien eronder ul.
cc beslaen welke de leeraers zyn die in de staetskollcgien en
cc schooien gebruykt worden. Onderzoekt dit mei grootste zorg;
cc peylt alles, dat niets aen uwe waekende oog ontsnappe.
cc Verwydert, versloot die hegeèrige wolven die de schuldelooze
cc lammeren willen verslinden verdrvft de ingedrongene uyt
cc den schaepstal, verwydert ze len spoedigslen, wanldit is de
magl die den Hecre u gegecven hééft om uwe schaepkens
a le sliglen.
Laet ons nu zien welke de preteniiën zyn van 't ministerie
om die zaek zoo lang te trekken. Den tolk van minister Frère,
den Journal de Licge, gaet het ons zeggen
cc Hel is noodig dat die heeren (de bisschoppen) zich eenvou-
diglyk onderwerpen, zy moeten boete doen van eenige
cc bestuerlyke waerborgen gëVraegd le hebben. WeihoeZy
cc zouden de uylmuntende godsdienstige inzigten en grondstel-
lingcn onzer ministers, hunnen iever vóór alles wal de
cc belangen der religie aengaet, durven verdenken MM. de
bisschoppen zyn dan zeer onverdraegelvk, zeer absoluel in
cc hunne preteniiën.
Ongelukkiglyk, antwoord den Journal des Flandres, cc de maer
al te wel gekende grondstellingen der ministers spoóren ons
le veel aen om andere waerborgen dan eene enkele ver-
cc klae'ring le eysschen de akten zeggen meer dan de wóórden
cc en de artikels hunner dagbladen. Ziet men niet dagelyks dat
cc dat al wat er in 't kabinet gedaen word lot niets anders
cc strekt dan tol hel vernietigen der geeslelykc inagt, en met
cc deeze onze godsdienstige vryheden die ons dóór deVoudwet
cc gewaerborgd zyn
PIÏ Verledene week was hier te Aelst en om-
slreékcn liet gerugt in omloop dat den
yzeren weg van Brussel op Gend in de kamer zaterdag lest
moest voórgedraegen worden; niemand egter was verwonderd
als er gehoord wierd dal dit al wederom eene mystificatie
was. Nu hebben wy stellig vernomen dat de voórdragl voor
twee maenden is uytgesteld; maer binnen twee maenden is T
al wederom vaeantie, zoo dal wy mogen zeggen tot naeslejaer.
Wy gelooven onze medeburgers te moeten verwittigen dat dén
yzeren weg al wederom een kieswapen zal zyn, gelyk.hy reeds-
twee agtereenvolgende kiezingen gediend heeft.... Naesle jaer,
als er wederom dry slaeven zullen moeten gekoózen worden',
zal 't ministerie den yzeren weg voórdraegen en misschien
laeten stemmen al moest hy dan ook onuylgevoerd blyven....
Maer wy zullen er by zyn, T publiek zal lydelyk genoeg van
alles onderrigt worden; den foptyd gaél korten, er zyn reeds
dry suffisante küypen met aerde gereed waeriu onze knik-
repiesentanten véél speélens zullen hebben en bovendien met
alle gemak in den vollen grond konnen gezet worden. Nota bene.
De aerde is reeds of zal met guano gemest worden.
De ministers roepen geducrig in de kamer en in hunne
betaelde gazelten dat zy met de beste inzigten bezield zyn
vóór den Godsdienst en zyne bedienaers, vóór de christelyke
liefdaedigheyd en zuyvere zedeleer, immers vóór alles wat
reglveérdigheyd en ireffelykheyd aengaetDit is alles zeer
wel, als 't waer is,' maer het spreékwoórd zegtwagt u van
gesuykerde lippen en gepeperde herten, voórnaemelyk als zy
op ininisterieéle kussens zitten.... Er zey eens iemand, van
eene fraeye en welgebouwde slad 'T is wel eenen schoonen
kaes, maer 't is jammer daj. er zoo véél maeyé'n in zitten
.-. Minister Tesch weygert 50 duyzend franken te aenveër-
den vóór onderhoud fau vier ouderlingen in 't hospilael van
Ertvelde die er, volgens besprek van den hoogst licfdaedigen
geéver, dóór den pastor mogen geplaetst wordenWaerom
weygert M. Tesch die zoo schoone gift Eenvoudiglyk omdat
er geestelyken invloed in gemengeld is.... En dit heel de
nieuwe politiek vóór de christelyke liefdaedigheyd, vóór den
armen, afgeleéfden, ongelukkigen genegen, zyn..:. Maer hoe
trekt minister Tesch zich uyt de zaek? Den man zegt dat een
keyzerlyk dekreét beveélt dat eiken ouderling in degestigten
oOO Ir. inkomen moet hebben! En hier te Aelst wierden de
oude vrouwen dóór de eerw. Zusters Maricollen zeer treffelyk
onderhouden tegen 54 cenlimen per dag, of 197 fr. per jaer,
en 't was vóór de nieuwe hospicieheeren nog te véél
Beweèrende dat zy zulks beter koop zullen gedaen krygen,
hebben zy besloóten de vrouwen zelve te onderhouden
\Vat zal minister Tesch hierop antwoorden
Er zyn in ons land over de S00 vremdelingen waervan
9/10 iransclnnans, den ciloyen van Arras er onder begreépen
die hier al de velsle plaelsen bekleeden cu niet 't zweel der
Belgen den bonjour speélen.... Als er eenen Belg naer Vrank-
ryk gaet om er een beslaen te zoeken, dan word hv dóór de
gendarmen naer de grenzen geleyd En hier v'ind allen
vremden opraspeliug by ons besluer eene of meer velbeiaelde
plaetsen....
Onlangs beeft M. Chazal aen den dobbelen minister
Rogier een fraêy komplimeni gemaekt. Den generael bevond
zich in het bal gegeéven dóór eenen i'ranschen gezant le
Brussel. Men kondigde M. Rogier aen in zyne tweevoudige
weerdighayd van minister van iulandsche zaeken en van oor
log. Den grooten man stak zyn verward bair omhoog, stelde
zich, om zoo te zeggen, ten toon, en den generael Chazal onl-
waerende, voelde liy eenige knaeging van geweten. Dit wil
lende overmeesteren, naderde hy den generael, hem de hand
loereykende; maer M. Chazal bezag den minister op eene ver-
agtende wyze vait aen zyn hoofd tot aen de voelen, slak traeg-
zaem de handen in den zak, en keerde aen M. Rogier den rug
ioo nypt den eenen vetgeuiaeklen vremdeling den anderen.
Vyy moglen wcnschen dat wv in ons land nooyl zoo veéi van
die vremde kostgangers gezien' hadden.
Men zegt dal M. den minister zich op het bal van den fran-
schen afgezant nietgeamuseérd heeft.
.-. In vroegere jacren zegt eene correspondentie der Gasette
van Brugge, was den Koning gewend de raedsvergaderingen
der munsters met de meeste regelinaetigheyd by te woonen.
L. M nam onophoudeiyk een werkzaem deel in liet hesteerder
openbaere zaeken. cn nu schynt Leopold al den last over
te laeten aen de ministers, die zeer zelden de eer hebben van
met z. M. le merken. Menschen die klaer in onze zaeken zien
en die den Koning kennen, besluylen daer uyt datZ.Jl.de
handelwys en den gang zyner raedsheeren geenszins goedkeurt
dat hy er de vcrantwoórdclykhcyd van verstoot, en dat hy zicli
slipleiyk en uytsluytelyk houd aen de pliglen dio hem zynen
slaet van conslilutioneélen Koning oplegt.
Vóór de twee volgende stukjes heeft men ons uyt Ninove
eene plaelsin den Dcnder-bodc verzogt:
-MYNHEER Itier 5ebeuren zonderlinge dingen, welke weerd zvn
mn op andere plaetsen gekend te worden: eenen veldwagtcr is voor
eene maend in zyne bediening opgeschorst, twoe bedienden van de
stedelvke belastingen hebben 'tzelve lot ondergaen; eenen hiinm r door
dit ongeluk in de diepste armoede gedompeld is in zvn bed dood ge
vonden aen vergift omgekomen. Deze dry bedienden'hadden voor het
hof van assisen ouder eed getuygenis gegeven. Er zvn hier nogtans
personnaedjes welke brochuerkeus uytgeven in welke zy zich op b'nnne
mensckhevendheyd beroemen, in welke zy schaemteloos hunnen evgen
lof zingen, en in welke voor bot overige de tael cn de eevocglvkhevd
zoo wel als do waerheyd deerlyk geschonden worden er zvn bier per
sonnaedjes welke zicli inbeelden volksvrienden to zvn om 'dat zv door
oenen kleynen en krankzinnigen aenhang gevierd worden vervoerde
yllioofden die niet voorzien dal den blinddoek weihaest van de meen
liunner partygangers xal wordeu afgerukt.
MYNHEER lint Verbond ran Aelst. van zondag Inetst beholst
eenen brief geveynsdolyk uyt Hcerbeke geschreven, waer gezegd word
dat de societyt van muziek liure Commissie vernieuwd li'eeft" en dot
den heer Van Ypersole burgemeester en den heer Delwarde nvt deceive
zyn uytgesloten; ik heb goedgevonden, op dat uwe lezers door geenó
Üimootele sukkelaers in dwaling zouden geleyd worden, van deze zaek
op te geven gelvk dezelve heeft piaets gehad; onafhankelvk van 'het
getal van stemmen het welk onnauwkeurig is opgegeven, is de waer
heyd dat de genoomde heeren hun voornemen'te kennen hebben pe"
geven om niet langer van de commissie deel le maken, om dat het
volgens hun, onmogelyk is dat eene societeyt in welke do commissie
geen genoegzaem gezag heeft, behoorlyk bestuerd worden
HET BELGISCH GELD GEWEÏGERD.
Men leest in eene correspondentie liet ve-Sjeude belrekkelvk
onze munt, die in Vrankryk in omloop is.
1)0 bureaux der fra'nsciie bank zyn sedert gisteren in
volkomene npschudding. Men heeft last gegeéven aen de
bedienden geen geld meer le ontvangen, met de beéldenis van
Leopold, koning der Beigen.Een aental persoonen hebben
hunne stortingen niet kunnen doen, uyt hoofde zy een "root
getal slakken bezaten zy wisten ook niet hoe die" storlin"en
volledig te maeken, dewyl men hun vóóraf niet gewaerschouwd
had. Dien maelregel der bank zou genomen zyn, zegl men uvt
represaille van liet besiuyt, hetwelk de fransehe goudstukken
in Belgiën verbied. JYaler van zy als er geen tegenbevel
komt, zal den handel van l'arys 'zeer in verlegenheid zvn
aengezien er sederl cenigen lydee'ne groote lioeveéllieyd bel"isch
geld by ons in omloop is.
WEDSTll VI) VAN I1ET VET VEE TE BRl'SSEL.
In den wedslryd die mgendag lactst in de hoofdstad piaets
gehad licéft, zyn het nog onze, vlaemsche leelers die bvna
al de pryz.cn behaald hebben. Zie Itier den uytslag van den
wedslryd
Ossen, l« klas i°" prys, Fr. Janssens te Beriaere; 2™ prTs
Fr. Berlamont, te Lokeren; 5«" prvs, Van Gytfanghe, le Ze'le'
Eervolle meldingen, Van der Stappen, te Merehtem; K. Van
Goethem, le Hamme; De Keyzer le Zele; De Smet, te Ninove.
2» klas 1™ prys. Van Lokeren, te Zele; 2™ prys, J- Iiyekaert
te Zele; 5™ prys, Bricoult, te Ghislenghien. Eervoile nicldin*'
L. Spanoghe, te Zele. 5e klas 1» prys, Er. De Keyzer
Zele; 2™ prys, Van Zeebrotick, te [.velles.
Vctrsen 1" prys, F. Berlamont, te Merehtem; 2'" prys
Mare Norbert, te B.aisy-Thy. Eervolle melding, Borremans té
Aelsl.
Schaepcn, 1' klas Prys, Hubert Mors, te Anderlecht; eervoile
