ZONDAG 18 MEY 1851.
YYFDEN JAERGANG. N1' 245.
AELST, den 17 Mey.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekcning van den daerop volgenden Zondag. Den prys der
inscliryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 eentimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inscliryven, mogen alle dry maenden kos
teloos ceno annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtvcerdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
uen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brocliueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons cenige
stukken zouden begcèren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Alen
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQL'K SI'CM.
DEN DENDER-BODE
HET MILLIOEN-MERLIN OF WILLEAIS-MILLIOEN VER
ANDERD IN ROG1ERS-MILLIOENEN.
Als men de mannen der nieuwe politiek in de kamer hoort
klappen en in hunne gazetten raezen, was de belgische lucht,
vóór hunne aenkomsl, verpest dóór de vuyle dampen der
misbruyken. Overal misbruyken.Overal verkwistingen der
staefsgelden llunne aenkomsl aen 't slaelsroer ging die ver
pesting zoodanig verdry ven, dal de Belgen voórlaen eenc
allerzuyverscn gele zondsle gouvernementsluchl zouden inade
men. Oorlog tegen de misbruyken! Algeheele hervorming
Gcspaerzaemhcyd en regtveèrdigheyd Voóruytgang, geluk etc.
Zie dacr den aengenomen thema," zie daer "hel rcfereyn van
al de liberale liedekens.... 'T was zoo schoon T was zoo
aengenaem Belgiên was gered en ging in een land van be
loften herschapen wordenMaer ten lyde der Jacobyncn
en der openbaere veyligheyd, moesten die vuyle dampen ook
verdreéven worden, de misbruyken, waeronder'l volk te lang
had gebukt gegaen, moesten ook ten allen pry/e, zelfs met
behulp der guillotine, uylgeroeyd worden; alsdan gelvk heden
was 'twóórd hervorming der misbruyken eencn talisman,
maer dan ook gelvk nu eenen grooten leugenacr, eenen on-
besehaemden bedrieger.
Ditmillioeu, 'igeén Milliocn-}! erlin heette, was niets anders
dan een gouvernements- milliocn; 'twas eene som die 't gou
vernement tot zyn vry gehruyk genomen had en waeraen de'
wetgeéving geene genoegzaeme uylgedrukle bestemming had
aengeweézenOuder 't h. luer van Willem gaf dit mil-.
lioeu aenleyding tol de sc'handelvksle misbruyken bet diende
om creaturen te koopen, om akten van parlydigheyd en
begunstiging te pleégen, oiri diensten aen liet despolismus en
de ouverdraegzaemheyd van 't holiandseb gouvernement be-
wcézen, te belooncn.... 'T was een der grootste grieven legen
dit gouvernement en beeft niet weynig bygedraegen om de
omwenteling van 4850 le doen uvtbersten en Gharel Rogier
van Luyk naer Brussel te doen alkomen, niet, gelvk men som-
lyds zou gelooven, om de Hollanders te bevegtcn, (eenen
schoólmeester is. daervoór ie rap, hv tiiogl zicli niet vuvl
maeken) maer wel om zich in de hoofdstad le laetcn zien,
den man moest den gewigtigen speélen en zich, vóór 't geluk
der Belgen, in '1 voórloopig gouvernement foeflelcn.... 'T is
aldus dal den weg der belgische zaeken gebaend wierd aen
eenen vremdeling, aen eenen frauschinau, aen eenen persoon
dien men niet kende, maer weikeu uien nadien tamelykwel
hééft leeren kennen, zoo niet dóór zvrïc akten van heleéfdlicyd
en goed besluer, led minsten dóór zyne ridderlyke manieren
d la far on de barbariWy zyn 't alleen niét die aldus den
eiloyen van Arras, bcoórdeelen, andere tolken der drukpers,
en zelfs nog der liberale .drukpers, doen gelvk wy en zelfs nog
in klaerdere woiórden en uyulrukkingeu die beter ter zaeke
loepasselyk zynZie bier 't óórdeel van den
JOURNAL DES FLANDRES OVER M. ROGIER
Vóór vast, zegde dit blad in een zyncr laelste N", keeren
wy terug naer Je slegtsle dagen der onverdrnegzaemheyd.
Hel ministerie ten eynde van zyn latyn, neemt zynen loe-
vlugt tol hel groot argument van den ObscnaUxir; voórlaen
zullen al deéze welke zich met lyf en ziel aen 't kabinet
niet verslaeven, als klerikalen- aengeweézen worden. Het
a wóórd klerikael zal aen alles antwoorden en lol wederlegging
dienen van alle kritiek. Reeds beéfl den minister deéze
nieuwe onverdraegzaeine politiek ingehuldigd met te ant-
woorden aen deéze die zich eerrige villende bemerkingen
hadden veroorloofd over de vraeg van hel half milliocn
vóór de besproëyingen en zuygerleggeiy. M. Rogier beélt
aen MM. David, De Brouckere en andere leden der kamer
vcrweéten dal zy klerikalen waren, omdat die vcrJogenwoór-
digers zich niet meer blindelings aen de wevnig troffelyke
politiek des kabinels willen onderwerpen. 'T is ter gelegën-
iieyd der vraeg van 500,000 fr. dal AL Rogier zich. veroór-
loófd hééft een groot deel der volksvertegenwoordigers te
BELEDIGEN, met te zeggen dal deéze die T-gedrag van
't gouvernemenl niet goedkeurden, willen dat de bissehop-
pen overal tussehenkomen en gouvernement nergens. Ge-
heel de wereld, voegt er 't zelfde blad by, beéfl verwonderd
geweest de bisschoppen aen gerand le zien in een vraeysluk
van zuygerleygery, en als klerikalen behandeld le zien al
deéze welke nylleggingen over de besproeyingen vroegen
m maer men onlwaerde welbaest het lipkeu derooren. 'T was
niet alleen den wensch die M. Rogier bezielde, om op de
belgische prelaelen eenen spotlach of schimp te werpen;
maer den man wilde, vóór alles, een antecedent daer^lellen
'igeén hy zou konneu inroepen als hy groolere sommen zal
komen vraegen.
Men ziet dan dat men in Belgiën den vremdeling begint te
kennen; God geéve dat er hem iemand anders kenne en er ons
geweèrdige van te verlossen. Keeren wy thans weder tot het
Millioen 'l geen zoo véél tegen den koppigen Willem en afpers-
senden Van Alaanen hééft doen schreeuwen, en 'igeén de
nieuwe politiek, om alle misbruyken uvt te roevën, vier-en
vyfdobbel hééft doen zwellen, gelvk wy gaeii bewyzen.
GEZWOLLENE ROGïERS-Ali LLIOENEN.
De rollende gelden die thans ter beschikking van hel minis
terie zyn, beloopen lol de verbaezendesum van 4 MiLLIOENEN
500 DUVZEND FRANKEN. Zie hier boe dit soinmeken le
samen moet gerekend worden
1° Hel krediet door de wet van 20 december
1846 toegestaen, beloopt lotfr. 450,000
2° Hel krediet verleend door de wel van 25
maert 1847 bcdraegl550,000
5° pil van 18 april 1848 is ten helm; van 2,0ü0,üü0.
4° Dit T welk de wel van 21 jtiny Nor-
gunt, draegl aen lot1,000,000
Te samen de ronde som van 5 milliocnen 800
duyzend francs en vermeerderd dóór de onlangs
gestemde500,000
Alaekt juvst 4 milliocnen 500 duyzend franks. 4,500,000
Alaer 'l is niet alles Alen moet zien hoe die sommen besteed
worden en boe lang zy in d'banden des ministers zyn zy
verdobbelen, vervies dobbelen, en maeken, mei een wóórd, een
rollende fonds uvt dal geen eynde zou neémen en 't géén de
grillen en politieke noodzaekelykheden van den grooten Dacha
zou volgen die rolling en bolling zon zich dermaete vernieu
wen dal, op 'icyndeder rekening, er niets meer van de rollende
sommen vóór de schatkist zou overblyven, gelvk Al. Alalou het
heél't doen opmerken zondeAlat M. Rogier zulks hebbe konneu
al'stryden. 'T is bier dal de grondwet groolelyks gekwetst is en
dat dcrzelver overtreéding eenedaedzaekelyke waerheyd is, ge
lvk wy gaen beloonne, wantde wvze op welkeTgouvcrnemenUlie
gelden gebruykt, stelt bel alle conslilulionneélc waerborgen
waermede de kredietvraegen moeten omringd zyn, aen den
kant. Al de de waerborgen die bet nazien en regelen van uvt
te gcéven of uytgegeéven sommen mogelyk maeken en dóór de
grondwet ononlbeérlyk verklaerd zyn, mag of kan men, zonder
de Constitutie le schenden, niet verwaerloozon. Den artikel
415 der Grondwet vervat de uytdrukkelyke schikkiug dal alle
uylgaevcn die dóór'^gouvernement gedaen worden aen de
wetgeéving in eenen staet van schatting, dien men budget
noemt, onderworpen worden.. Dien artikel wilt ook dat alle
uylgaeven in zoo veel afzonderlyke artikels dan er versehillige
uylgaevcn zyn, verdeeld worden. Deéze. verdeeling is dan een
constilulionneél regl terwyl deophoopiug van versehillige kre
dieten eene schending is der grondwetEvmlélyk word er dóór
zelfden art. 116 eene rekenkamer belast te waekon dat er geene
overdragten gebeuren dat er niet meer uytgegeéven w ede dan
er toegestaen is en eyndelyk dat alle uylgaeven jaertyks in de
rekening verscbvnen die 'l gouvernement aen de kamer le doeu
hééft, zoo en gelvk zy gestemd zyn gewéést
Dit alles moet klaer schyncn aen al wie leézen kan hoe dan
de bhndelwyze van den minister met die; grondwettige verplig-
tingen doen overeenstemmen? Hy behoud de gelden gedu'ereude
verseheydene jaeren in d'hand, hy beschikt er over gelvk hv
het goedvind, 't zy als cadeau onder titel van subsidie, T zv als
leeningm die men wederkrygt als den onlleener niet schampavie
spéélt, gelvk wy hier te Aelsl en elders gezien hebben want
Ai. Rogier is zeer liefdaedig, den man leent de siaetsgelden,
hy voorkeur aen deéze die /e meest noodig hebben en er 't beste
g(;bruyk van maeken. Wel is waer dal, in eenc der laelste
zittingen der kamer, den grooten pacha zich gewoèrdigd beélt
eene kleyne voldoening aen de nationale verlegewoórdiging
le geéven; van alle kanten aeiigevalleii, vreesde hy eene
ontbinding in 't kamp der Pbilistynen, en daerom beéfl
by verklaerd toe te stemmen dal er van revere kredieten maer
eensgebruvk gcmaekl wierde, en dat in geval,van wedergaef,
de som in de stadskas zal terugkeerenWelke vergunning!
Dóór eene byzondere gratie staet men toe dat den minister de
grondwet niet meer zal ovei'treéden Wie zou gelooven dat.
dergelvke gcdroglelykheden gebeuren by ecu volk, 't welk altyd
zoo driftig aen zyne char ie verkleefd 'is geweest en T zweèrd
lieéll getrokken zoo dikwils heyiigscliendende banden de beylige
ark hebben durven rackcn
PAKSKEIV VARIA. ?et, WPif°"lwerP °P erfenissen is
ui de volkskanier (e tierde gekomen en
hééft reeds veéle légenkanters ontmoet. De grootste oontaek van fegen-
kanting is don eed, wiens afschaffing in I860 met het vreugde;;e'o'-p
der gehoele belgische natie is ioegejincht geweest. i%n wilt den fisca
len geldminisler wederom dien haelelyken maelregel van den holland-
schen dwingeland invoeren om de braeve Belgen te kwellen en ze
ouder zyne waelsche kalkoenzwecp te doen bukken, indien hy er in
gelukt d. en zoo onreglvcêrdigenon zedelijke n en onslaetkundigen
geldmiddel te doen doorgaen. Den eed is onrefïtvecrdig omdat de tref
felyke en godvreezende menschen voor geen goed der wereld eenen
valschen eed zouden doen; terwyl goddelooze en godsdiensthaetende
gasten voor eenen niet, gelvk wy hier gehoord en gezien hebben, iets
met eed bevestigen 't géén zy zekerlyk weéten of meynen vnlscli ie
weézen of ook daer zy aen twyffelen. Dus zullen de eêrsie alleen be-
taelen waeraen de myneedige zullen ontsnappen. Den eed is onzedelyk,
omdat l den inensch stelt tusschep zyne lielangou en zvn geweéten.
ny is en derden onstaetkundig omdat 't gouvéruenient, 'l welk
overal t*i in alles den godsdienstigen invloed belemmert, verkreukt en
tegenwerkt, nu een middel, dat alleen op den godsdienst steunt, wilt
gebruyken om geld le slaen. Zal de kamer die dry redens in aenda^l
neémen Wy weéten het niet doch verhopen het.
AL AVÉDLRÜAI EBNh iOPPhRl Te Deynze was over een paer
jaeren eenen vremden quidam gekomen die er éen zydefabriek opregtte
en door minister Rogier met eene overgroole.subsidie (zommige zeg
gen honderd duyzend franks) wieid begunstigd. Kit, dien kwant komt
op zyn franse!» le handelen, de pyp aen Marten tc geéven en zich uyt
de voeten te maeken na eenen g. boeten hoop schulden gemackt'en
zeer weynig goed te h. Lhen ngtergelaelenzoodal de Belgen niet
alleeen in 't algemeen gefopt zyn door 't verlies dal de slaelskns te
lyden heeft van liaere subsidie, maer er zyn nog menigvuldige parti-
kuliere die in 'i hyzonder door die bankroet ongelukkig gemaekt zyn....
Wanneer zullen toch die schandelyke en volksruïncérende liberale
geld verkwistingen ophouden
IJe Gazelle van Brugge doet aen 't ministerie de volgende wel
gepaste vraeg doch waerop den niinistentélen haspel niét zal ant
woord. -n
in het volgens u voordeehg voor I'.elgien ran ie Rooiam eenen
afg-zunt te hebben
indien het vooideelig is, waerom dan gaet den genoemden ambassa
deur naer zynen post niet? Waerom blvft itv le Brussel zitten
Indien het niet voordeel g is, waerom word die plaots niet afgeschaft?
waerom 11 yft er liet land duyzende en duyzende (ran en voor h'elaelen
i.Ll.DI'XYKKNTOtSTAiND. In de hernedsiaeging die in de kamer
o. er den financiec'.co toestand des lands hééft plaets gehad, hééft SI. Urla-
coste mei zoo veel vernuft dan ïedcn gezegd dat het langs dm moeyr-
lyker word zich in den geldelyken doolhof te hekmmen. Welk is
vi waer eyff-r, welken is den wamlyk historieken biian waerin het
weézenlyk tekort tc zien is Del zyn voorz-k i slegis de verlrouwe-
lingen vvclke dit weéten SI. Frcre mackl r een fvancmaconseh
geheym van waer de agteruytkruypers vrugteloos hun lalvu cf "eerder
hun cjlTeren zullen aen verslyten. M. Frére doel wel van don finan-
cieélen toestand zoeken te verwanen, want sedert dat Belgiën zoo
gelukkig is eene nieuwe politiek en eenen fi anemaeon voor geldminis'.er
te hebben, schynt onze schuld m l DO of 32 inillio-men v'ermemdenl
te zyn. 'i' is 'tgeén 31. Malon hééft Lcweézen zonder dat het v.< d
zy. Si.:er ?t geen curieus is, is dat Si. Fiére den pollron is komen speélen
en in de kamer alarm kleppen mei zyne vrees en y.yu stel .el van be
hoed nf te geéven tegen de ge\neren, die Brlgieu, hy het nakend tv<1
siip van 1852, te dugten hééft... \V y gevoelen wel dal dii een middel
is om verhooging van lasten te krygen; want als de vcrschvning van
1852 zoo te vteezen is. als SI. Frêre zegt, hoe kan men begrypen dat
ouderneémingen van publieke werken, die m-t verhoo-ing van «•nntti-
butieo, moeten verrigt worden, zouden hekwaem zyn om ons leren den
weérslng eencr fransche opschudding ?e bevryden 'T Js ,°im mee
té lugcheii en wy durven rondnyt zeggendat dit voorwendsel TR:|
SI. Frêre hoogstens goed is oiu dumtnnikken by den neus televden
is waerlyk le verwonderen dal, als "er over zoo gewigti"e
vraegslukkcn gelvk die van lands finaiicieélen (oesland te beraed-
slaegen is, een groot deel der volkswil: genwoordigers zoo voddig -zvn,
zoo weynig iever voor de 1 elangen des lands toonen, dat wy moeten
zeggen dat zy de gcwigligbeyd hunner zending niet kennen. Al wie
eeuig belang in ons politiek bestaen hééft, moet dn pligtige afweézic-
heyd en pailetiinitlaire vetergemis die heden in de kamer opgemerkt
