ZONDAG 15 JUNY 1851. VYFDEN JAERGANG.Nr 247. AELST, den 14 Juny. Dit blad verscliynt des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry inaenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet- sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla- men in 't algemeen belang te doei\. heeft, hy raag op onze onpar- tydigheyd rekenen; aen deéze zullen \vy plaels in onze kolon- nen Verieencn en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal CUIQUE SÜUM. zmzsaGrr-sjasu verder gewaegen van aile brochueren, schriften, boeken, prin-, ten, etc waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor den toegezonden.De naemen der persoonen die ons eeuige stukken zouden begeèren mede te deelen, zullen geheym ge houden wórden, ten zy vvy in regie gedwongen wierden dezelve le doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te zenden. l)e redaetic van dit blad gelast zich met al wat den druk aengaet. HET GODSDIENSTIG ONDERWYS IN DE STAETSSCIIOLEN. Den voorval in' den senaet van 4 deézer, betrekkelyk de uyt- voering van den artikel 8 dcr wet op 't onderwys, is gewigtig, byzonderlyk op dit oogenblik dat Belgiën nog onder het dic tatorschap van T ministerie Rogi er-F rère moet blyven bukken. Gemelden voorval kleurt de herneéming van T ministerie en is zoo véél als een programma dat het ons voórberevd, hy ver wittigt ons opdat wy niet zouden verwonderd zyn. 'T is 't geen ons aenspoórt eenen uyttrek der debatten uyt den Monüeur le geéven. M. Rogier heeft lang gesproken; men vind in zyne redevoering het besluy.t zeer klaer uytgedrukt van aen wereld- lyke de zorg van het godsdienstig onderwys toe le betrouwen, en dit buylen de goedkeuring der geeslelyke overheyd, in geval de geeslelyke medewerking niet kon gelukkenWy aglen onnoodig "op. de gewigtigheyd van dil bcsluyt aen le dringen, t is genoeg gekend dal het openbaerlyk slryd legen de leering der lieylige Kerk, dal hel ketlerschCalvinistisch isOuders, past op Spreékende voor den senaet, heeft M. Rogier die vergadering gerust gesteld, nopens het toekomende der staelsschoólen waer de geeestelykheyd het godsdienstig onderwys niet zou geéven. Zie hier de reden waerop M. Rogier die geruststelling steunt Onder het voormalig hollandsch-prolcstanlsch bestuer hcéft men de geineenlegesligten zien bloeyën nietlegenstaende de afweézighcyd van 7 godsdienstig onderwys. Nu, met in staetsschoólen herschapen te worden, zullep diegestigten aen de ouders waerborgen opleveren die hun ontbraken, toen zy van de gemeente afhingen. Dus hunnen bloey is nog meer verzekerd, zelfs al gaf er de geestelykheyd geen godsdienstig onderwys De redeneéring van schoolmeester Rogier is valsch in grond- stelsel, en beschimpend in feyt. In feyte miskent M. Rogier openlyk de goede gevoelens der familievaders. Eenige uvlzon- deringen konnen geene wet maeken legen de on betwistte waerheyd, dat nae'melyk het godsdienstig bestuer van collegiën of schoólen het openbaer vertrouwen gééft. Indien hel waer is, en wie zal het durven betwyffclen, dat den godsdienst den grondsteen van 't onderwys is, hoe wilt men dan dat den stoffelyken bloey der onderwysgestigten eene vergoeding zy vóór hel godsdienstig onderwys? Wy antwoorden hierop dat hoe grooter dien stoffelyken bloey zyn zou, hoe beklaegelvker, hoe rampzaliger hy zou weézen in zyne gevolgen. Ten anderen, Meester Rogier zou moeten begrypen dat, vóór wat hel gods dienstig onderwys acngaet, de waerborg van den. staet niets aen de waerborg dcr gemeente byzet, vermits den staet zoo min als de gemeente in deéze zaek bevoegd is, zoo dat de rede neéring van den magister inde modder valt. Zie hier de interpellatie die M. Cogels, in bovengemelde zitting van den senaet, gedaen hééftMyn inzigt is niet hier een geschil op te werpep dat zou konnen eenen politieke» aerd krygen, maer ik moet doen opmerken dat den art. 8 der wet van I Juny luyddat het middenonderwys het gods- dienstig onderwys bevat, en de gevolgen van die schikking zyn klaer en strekken zich uyt over alle gesligten, zelfs over deéze waer voórlyds geen godsdienstig onderwys gegeéven wierd. Welnu, het tegenstrydige hééft plaels gehad daer waer 't godsdienstig onderwys gegeéven wierd, is het geslip te primeérd geweestik begeère dat men aen dien toestand zoo haest mogelyk een eynde stelle. Zie hier wal M. Rogier hierop geantwoord hééft De onderhandelingen die tusschen het gouvernement en de bisschoppen plaets gehad hebben, hebben den dóór ons gewenschlen uytslag niet gehad. Tot nu toe moeten wy van hunne medewerking afzien. Op de onderwyswet terugkeeren omdat er in eenen der artikels eene hiuderpael gevonden word van wege de persoonen die geroepen zyn er in mede te werken, IS IETS WAT WY NIET ZULLEN DOEN. Zoo lang de geeslelyken zullen belet worden van 't godsdienstig onderwys te komen geéven, zullen de leerlingen, gelyk de andere kinderen die niet ter sehoóle gaen, het godsdienstig onderwys konnen ontvangen, 't is te zeggen in de kerken. in zekere gesligten wanneer het zal beweézen zyn dat de t plaetselyke gevoeglykheden en 't voórgaende er zich naer <c schikken, zal de onderwyzing van den Catechismus dóór wereldlyke meesters konnen gegeéven worden.... Zie daer cc hoe wy de uylvoering van art. 8 verslaen zoo lang de mede- werking der geestelykheyd ons zal onlbreéken.» Men moet bekennen dal meester Rogier daer een diepgron dig, voórtrelfelyk en regtgeloovig leerstelsel afgeéft; hy springt met de twee voetjes boven over 't Evangelie; maer wat is dit vóór den Citoyen van Arrrs hy hééft er nog andere afgegeé- ven en men kent zvnen eerbied vóór onze godsdienstige vry- hedenBlyft hy ons nog wat by, twyffelt er niet aen of hy zal als paus der katholyke kerk in Belgiën oplreéden, dil ont- breékt nog aen de nieuwe politiek; maer inlusschen zullen wy doen opmerken dat den koppigen Willem met zyne godsdienst- haelende ministers Van Maanen, Van Gobbelschroy etc. dien zelfden weg ingeslaegen zyn, en hoe het met hun afgeloopen is, is vóór niemand een racdsel. NOG DEN ART. 8 DER ONDERWYSWET. Den Journal des Flandrcs maekt ook opmerkingen over de schikking van art. 8. Zie hier in welke wóórden cc De Indépendance verzekert ons, zegt het gendsch blad, dat cc de voorstellen van het gouvernement dóór de belgische cc bisschoppen zyn verstooten geweést. Wy gelooven dat deéze cc voórgeéving tot een zeker punt gegrond is, maer 't minis- cc terieél blad wagt zich wel te verklaeren over de redens die cc deéze voorstellen hebben doen verwerpen, liet zyn deéze cc redens die de afkondiging der briefwisseling, tusschen de cc ministers en de bisschoppen waerschynelyk zal doen kennen, cc ln afwagting deézer afkondiging, zullen wy ons over die cc gegrond\le weygering van wege de belgische prelaelen niet cc uyien,.maer ons enkelyk veroórloóven aen de Indépendance te cc antwoorden dat de voorstellen van M. Rogier zoo eervol voor cc de geestelykheyd, zoo zeer geschikt naer den geest en wetten dcr cc Kerk niet moeten zyn, gelyk de Indépendance beweert, vermits <c de bisschoppen hel als eene pligl geagl hebben dcrgelykc voór- cc wacrden niei te aenveérden. Maer indien 't begin van T artikel cc der Indépendance niet uylblinkt dóór te veel reglziuuigheyd, cc wy bekennen dal het verder openherlige en veélbeleckeuende belydenissen inhoud. cc De wet, zegt de gazelle van M. Rogier, zal niet administra- cc tievelyk vernietigd wordendit wilt in andere wóórden cc zeggen, dat het ministerie er nooyt zal in toestemmen admi- cc nislralieve waerborgen te geéven. De willekeurigheyd, de cc capricen en de welgekende onverdraegzaemheyd der ministers cc zie daer waerop de uylvoering der wet van 1 juny zal cc gesteund zyn. cc De Indépendance zegt het voorop, men zal de geestelykheyd cc daerlaclen, men zal de jongelingen naer de kerk het gods- cc dienstig onderwys zenden haelen, en pereldlyke professors cc zullen van 7 gouvernement de zending ontvangen den cale- cc chismus te onderwijzen cc Wy vraegen hel, zegt den Journal des Flandrcs zyn artikel cc eyndigende, is dit dien geest van verzoening waerdoór cc 't ministerie geleydis?Zyn dit de uytslagen van de vóór cc de geestelykheyd zoo eervolle voorstellen Is dit de gemae- cc tigheyd waerover zoo geroemd word? Is hel dóór zulke <c kwellende en dreygende maetregels dat het ontslaggeévend cc kabinet zyne herintreéding kenmerkt Is dit de verdraeg- <c zaemheyd waerover zoo véél lawyt gemaekt word WELEE A EN HANGERS BLYVEN ER NOG AEN 'T MINISTERIE OVER. Ofschobn de kuyperyën nog eens gelukt zyn, en de mannen van den liberalislen aloi wéér aen 't schotelken komen, hebben zy er evenwel véél van hunne pluymen gelaeten en bevinden zich byna alleen. Hel is zelfs bemerkensweêrdig hoe de nieuwe politiek haere vuerigste aenhangers verliest; want, welke zyn de leden der kamer die haer nog bewonderen en de ministers oprcgtelyk ondersteunen? Dit getal word zeer klcyn neemt er de Luykerwaelen uyt die weétea waerom, de slaeven van ons dislrikt, die van Audenaerde en eenige afgezonderde van zelfden kaliber, en daer meé zal 't al zyn.... Wie immers wilt er nog zoo leeghertig zyn van te buygen vóór eenen Rogier, eenen Frère, eenen Tesch en hun slaevelyk gehoorzaenien Het is zeker dat er onder de liberalisten "de hevigste verbit tering tegen 't ministerie is opgereézenEn als men de dagbladpers naziet hoe gaet het? Behalve de Indépen dance en den Précurseur van Rogier, den Obscrvaleur van Verhaeghen, den Journal de Liège van Frcre, en den soeialis- tischen Echo du Luxembourg van Tesch, hééft niet een nieuws blad dal iets beleekent, nog een enkel wóórd ten voórdeele der nieuwe politiek te zeggen integendeel men is het eens om die te bevegten en te vernietigen. Al wie eenigzins de eene en andere dagbladen léést kan zulks met ons bevestigen. Zie eens den Journal des Flandrcs en den Vaderlander die voórlyds uyt geene andere oogen dan die der ministers zagen al walde ministers deéden of zegden, was onverbeterlyk, T was alsneeuwit; thans zvn die bladen van hunne verblindheyd'thuys gekomen, zy zien dat zy misleyd zyn geweést en derhalve houden zy 't ministerie véél hardere waerheden vóór dan eenig ouafhanglyk blad zou konnen doen. Men ziet alle dagen hoeden Journal (les Flandrcs het impopulair ministerie hekeltZie hier wederom hoe den Vaderlander, die vóór de ministers met geheele ponden besten wierook gebrand hééft, nu zyne roede bezigt om ze over hun despostismus en verderfelyk politiek te geeselen De weggekuyschle ministers waren ten eynde van hun cc latyn en van hunne intrigues; onze weggepoetste staels- cc mannen wisten niet meer van welk hout pylen maeken de cc onedele komedie welke zy gespeeld hadden wierd dóór cc geheel het land geschuylfeld, en nog konden zy van den nood cc geene deugd maeken, om van hunne portefeuille tescheyden, cc en dat blinkend schotel ken te veriaeten. Het bestuer en de cc magt moeten toch eenen geweldigen en magnelischen invloed cc op de ministers maeken, dat zy uyt hunne paleyzen niet cc schuppelyk zyn, en zich aeu alles vastklessen om ie blyven. cc Indcrdaed, men ziet het, niets is dóór de afgekookte minis- ccters onbeproefd gelaeten zy zouden op hunne bloole kuieën cc gekroópen en met de koorde aen den hals om vergiffenis cc hebben geroepen, indien men hun aen het schotelken liet cc dil hebben zy geloond in de byeenkomst by M. Thiefry, wan- cc neer zy schoon gesproken en deêrlyk gezien, gebeden en cc gesmeekt hebben, opdat men hun toch alles zou vergeéven cc hebben, beloóvende zoo rekbaer als eene g; brevde kous of cc slaepmutse te worden. (Dat men ons die uytdrakkir ;e vergeé.- vc ve; maer, men moet zoo nauw niet zien op eene gemeene uyl- cc drukking, als men opmerkt welke onedele komedie, welke cc armzalige poehade, de ministers speélen.) Men zegt gemee- cc nelyk dal eene kermis eene gecsseling wcèrd ismaer, cc minister zyn moet eene aenhoudende kermis zyn, aengezien cede ministers zich niet eens, maer dagelyks tol den bloede cc op het... (ge wéét wel) zouden laeteu geéven, om aen hel cc schotelken te blyven en aen den budget le plukken. cc Als men dit alles ziel gebeuren, moet men geen gfoot en cc voórtrelfelyk gedagt van eenen minister hebben. Nu, de ko- cc medic is gespééld de ministers blyven aen het schotelken, cc en bekreunen zich weynig aen de schuyffelingcn. DE ROLLE IS FRAEYKENS GESPEELD. M. Rogier en zyne vriendekens hebben hun proces gewon nen Na de lafhertigsle komedie gespeeld te hebben, hebben zv van zeker vertrek naer Londen gebruyk gemaekt om hunne portefeuilles, hunne hotels met de 21 duyzeud franks keus te herneémen; die herneéming zelve is eene komedie, want men wéét niet onder welken titel de ontslaggecvers terugkeeren, men wéét niet wat zy by hunne tegenStreevers gewonnen hebben om zoo stoutmoedig hunne posten te herneémen. T zyn wy alleen niet die het zeggen, hunne tolken zelve zyn gedwongen zulks te belyden. Zie hier wat den Journal de Liégc, gazette van M. Frère er over zegtcc De crisis zal slegts dan eyndigeu wanneer eene stemming der wetgeévende vergadering er zal cc tusschen gekomen zyn.» Den Obscrvaleur van den advokaet Verhaeghen drukt de hóóp uyt dat het mecstendeel der libera len welke aen den eed vyandig zyn, zullen voortgaen met rcglzinnigheyd en vcrklcéfdhcyd de zaek van liet liberalism us, '1 is te zeggen van Rogier,-Frère eu Verhaeghen, te dienen....' 'T is dan zonder de meerderheyd, van de meerderheyd en vóór de meerderheyd dat men over haer beschikt hééft /onder haer le kennen, en dit nog na die zelfde.meerderheyd behau- deld le hebben als socialisten van zuyvercn bloede, als dom koppen en slaeven gespannen aen den ministcrieélcn wagen, gelyk den schoolmeester onbeschaemdelyk gezeyd hééft Maer laet ons eens zien of de berekeningen van MM Frère en Rogier niet zouden konnen misvallen 't getal Bruncau's en

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1851 | | pagina 1