ZONDAG 2 NOVEMBER 1854.
ZESDEN JAERGANG.— N"' 268'.
AELST, deii 31 October.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekcning van den dacrop volgenden Zondag. —Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 l'r. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jacr inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
sen. Indien iemand reglveérdige klagten ol'gegronde rckla-
men in 'L algemeen belang te doen heelt, liy mag op opze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersleunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochuercn, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervau een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De noemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen gchcym ge-
kouden worden, ten zy wv in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervau wy de opstellen niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzegt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe Ie
zenden De redactie van dit blad gelast zich met al wat dein
druk aengaet.
C Cl OU F. SUlïlI.
DEN DENDER-BODE
EENE LESSE UYT HET POLITIEK VRAEG-
BOEIvSKEN VAN DEN DENDER-BODE.
Vraeg.^Val is hel ministerie
Anlw. liet is ecne vergadering van vyf mannen, meestal
opeélers, gesield onder de dwingelandy van den luykerwael
Frère, om onze grondwet te vernietigen, onze vryheden le
verbeuren, de revolutie le bereyden, en Belgiên te ruineéren
ten voórdeele van Luyk en d'andere groote steden.
Vraeg.Waerom willen zy de grondwet vernietigen
Anlw.Ten eersten om dat de grondwet hunne noodlottige
ontwerpen veroordeeld en gedeellelyk verydeld; ten tweeden
om dal de grondwet alle Belgen heeft gelyk verklaerd vóór de
wel, en bvgevolge verboden lieéfl dat Brussel, Gend, Luyk en
Antwerpen, de overige sleden en gemeenten behandelen gelyk
eeu overwonnen land liet welk alleen zou moeten werken en
arbeyden tot vermaek en verciering van gezegde sleden.
Vraeg.Welke vryheden zouden de ministers willen ver
beuren of verydelen
Antw.Ten eersten de vryheyd der drukpers térwyl zy in
ons land fransche ratten aenveërden, die den lof van Frère en
Rogier mogen zingen, maer die binnen dè 24 ueren worden
verbannen, wanneer die zelve franskiljons de foppervën der
ministers nylbrengen; en lervvyl hel schyntdal eenen minis
ter zich niet geschaemd heéfï le zeggen, dal er geld is vóór de
goede drukpers, dal is vóór die gazellen, die alle 's ministers
akten goedkeuren, zelfs de bloedzuygers wel, en de weldaedcn
van 't nieuw politiek op alle deunljes schuylfelen.
Ten tweeden, de vryheyd van onderwys, en dit blykt klaer
als men bemerkt, wat hoopen geld zy verspillen en verkwisten,
om meester te zyn van d'opvoeding der jongheyd 1° oiigeveèr
de 2 millioencn vier honderd duyzend franks vóór het leeger
onderwys, 'tis te zeggen tot belading van een geheel leger
nulleloóze schuólkykcrs le voet en te peerd, en van eenen
onderwyzer, die zeer dikwils, nieltegenstaende alle zorgloos-
heyd, zyn geld trekt, en T'vrye onderwys belet.
2° 1,000,000 franken om in elke stad een kollegie inleriglen,
alwaer men, gelyk in Vrankryk, jongelingen zal aenkweeken,
die noch aen God, noch aen hemel of hel zullen gelooven, en
ons in den afgrond zullen dompelen, die Vrankryk dreygl te
verzwelgen.
Ten derden de vryheyd der wetgeévende Kamers; bewys
hiervan de bloedzuygerswet, die zy de volkskamer legen haer
oordeel en consciëntie hebben opgedrongen, naer dal de zelve
wet tweemael als allerslegst was verworpen, en den Senaet
dien zy, om deszelfs onafhangelyke stemming, brulalvk hebben
doen ontbinden.
Vraeg. Hoe bereyden de ministers de revolutie
Antw. Dóór den hael dien zy opsloóken en onderhouden
tussc-hen de versehillige' klassen der Belgen; dóór hun slegt
beheer van 's lands gelden, waerdoór 'l land nieltegenstaende
een revenu van 120 millioencn 's jaers, zal in bankroet vallen;
dóór hunne partydigheyd vóór de steden waer den opbrengst
van ons zweet eu arbeyd, byna uylsiuylelyk verteerd word;
eyndelyk dóór geheel hunne strekking, dóór alle hunne akten,
die klaerblykelyk loonen, dal zy de grondbeginsels der bloed
dorstige wangedroglen, die Vrankryk thans verschrikken, wil
len invoeren.
Vraeg. Zegt op wat wyze de ministers het land ruiueéren
ten voórdeele der groote steden
Anlw.Ten eersten, zy hebben de beste belastingen, diege-
Ivk 'tzegelregl op dedagbladeren,alleen van de gazellenleézers
belaeld wierden, afgeschaft; dus dry honderd duyzend franken
die, al deéze welke geene dagbladen leézen, moeten helpen
betaeleu.
Ten tweeden, zy hebben het port op de brieven, die meest
geschreéven en oulvangen worden dóór Je groote koopmans,
notarissenen heerön* op eene zoo schandalige wyze vermin
derd, dat zy voor 40 ol' 20 centimen, dry brieven die geen 20
grammen en wegen, dóór geheel T land mogen zenden; waer
dóór 's lands geldkas, die er te voren profyl uyllrok, thans
vier honderd duyzend franken verliest; vier honderd duyzend
franken, dis de persoonen die weynig of geene brieven schrv-
vcn, ook moeten helpen beladen.
Ten derden, zy hebben dóór hunne kalkoentroep in de kamer
doen stemmen de uytvoering van werkèn 4° dóór hel land tol
beloop van 25 millioencn; waervau 15 millioenenvoor de
stad Luyk alleen; aen de welke ministers of bunnen heereende
meester Frère, een giftje doel ten onzen koète van eene p.ag-
lige statie; van eenen schoonen nieuwen entrepot, of koop
handel, en van eene vaert, die van Luyk, eeue zeehaven moet
maeken; en alzoo die werken hel dobbel zullen kosten, zullen
de Vlamingen nog 15 millioenen mogen bystuyken; 2" dóór
maelschappyèn lol beloop van 450 millioenen waer op wy moe
ten den intrest betaelen aen 4 °/0hierop zullen wy laeler
weérkeeren.
Vraeg. Wat gcéven de Luykervvaelen aen de Vlamingen
Anlw.Beloften en niets als ydele beloften zie liever;
belofte van te laeten maeken dóór soeieleyten, die zelfs op
'l papier niet beslaeu en dus als T God belieft, eenen yzcreti
weg van Gend op Brussel; 2" eenen yzeren weg van Ath op
Lokeren; eenen yzeren weg van Audenaerde op Deynze.
Belofte aen die soeieleyten in de loclit van eenen intrest van
4 o/° te betaelen dóór den Slaet, T is le zeggen dóór de Vla-
mi rigên zelve.
Vraeg.Wanneer zullen de yzere wegen in Vlaenderen
dan gemaekt worden
Antw. Waerschynclyk nooytwant er moeten 4° soeie
leyten beslaen, die millioenen hebben; 2° die soeieleyten
moeten met de ministers overeenkomen, op honderd versehil
lige kondiliën, en de ministers zullen niet gemakkelyk zyn
terwyl hel voor Luyk niet is, dat er gehandeld word 5" de
kapitalen moeten in Engeland zoodanig gemeen zyn, dat zy
geen 4 °/0 meer kunnen winnen, 't is le zeggen de helft min
als legen wóórd ig
Vraeg. Wal moeten de kiezers doen, om onze vryheden en
grondwet le behouden, '1 land van den afgrond en bankroet
te redden, en de dwingelandy der groote steden, voórnaemelyk
der Luykerwalen, en hunne dienaers, de ministers, om verre
te werpen
Anlw. Gelyk wy in onze voórgaende lesse gezeyd hebben
4° niet luysleren naer gazellen die allyd le hueren, le koop of
verkogt zyn. 2° etc., 3° etc., 4U etc. (Zie Dcndcr-bode van
42 October.)
DE HYPOCRIETEN OE PilA RIS EEN.
Het is curieus om zien hoe roekeloos de gazellen van Frère-
Rogier zich alle slach van smacd- eu scheid wóórden legen
onze bisschoppen veroórloóvcti, en dit nog allyd ter gelegen heyd
der weygeringvau dell.Geestmis.Wy willen óp diiAwesiie nog
wel eens weérkeeren om de schynheylighevd en óiibeschaeinde
kwakzalvery van die gasten le doen zien eu eens de armzalige
argumenten te wecgen waerioc zy moeten toevlugi neéinen, ter
verdediging hunner ellendige zaek.
Rogier ziet noch naer misse noch naer passchen om
Frère gaet naer de misse niet eu keilt noch zondag noch
paesschen
Tesch gaet naer kerk noch kluys en gelooft noch aen zondag
noch aen paesschen....
En noglans word er sedert eene maend in huune gehuerde
gazetten moord eu brand legen de belgisehe geestelykhcvd
geschreeuwd omdat de bisschoppen niet willen loelaeieu dat
de kerk de opening viere der schooien waer den godsdienst en
zyne dienaers benevens de zedejykheyd uvlgebannen zvu.
Indien Rogier en Frère in eenen keer zoo teergevoelig geworden
zyn vóór eene der heyligste plegligheden d<s "kaïholyken
godsdienst, waerom gcéven zy de verergernis van geene pligt
die de kerk oplegt, te volbrengen, en gedraegen zy zich als
protestanten en calvinisten? is het niet schaeinteloos en boos-
aerdiglyk den katholyken beschimpen de diensten van zyn
priesterdom te eysschen om een onderwys le zegenen dat aeu
dien godsdienst nadcelig eu scliadelyk is?
Men zou hun konnen zeggen indien gy Gods zegen vóór
uwe kinderen vraegt, 'l is dat gy gelooft dal dien zegen voór-
deelig is, dus moet gy denzeiven eerst vóór u zei ven wenscheu
der goddeloosheyd gy hebt gden geloof, egler zond gy er u
wi len van bedienen om uwe politiek le doen zegevieren;
O hypocrieten O phariseën.
Tol dus verre hadden de bisschoppen liet ellendig gezwets
der bedriegersbladeu dour de sliizwygendlieyd venigt; maer
sedert dat den Monilcur eene redevoering lieéfl afgekondigd
uytgesprokni door eenen openbaereu amhlenaer bv de instelling
Tan een atheneum van den stael, in welke de wetgeving der
II. Geestmis openlyk gelaekl word, lieéfl Z. E. den" kar..iiiaet-
acrisliisschop van Meedelen geloofd de sliizwvgendhevd te
moeten verbreeken en eenige uylleggingeu geéveii'. Den kardi-
nael-aerlsbisschop heeft dus eenen brief in de dagbladen
laeten al kondigen waeruyl wy de volgende zinsnede overncémen:
ik zabmv aen liei vcrwvt niet ophouden dat men aen de
geesfelykheyd gedaen lieéfl van de gebeden der Kerk, vóór
kinderen gevraegd, geweygerd te hebben. De gceslelvklicvd
maekt zich eene pligt voor alle klassen der maelschappv te
bidden, anders is het van eenen openbaereu en plegli-'en akt
da er te stellen, die de goedkeuring van een stelsel'nadeeli-
aen de jongheyd, zou bevallen, llel'doelmatig belang deézes
gelielkoósde deels onzer kudde vergt dal wy liet eene doen
eu ons van hel atulere volstrekt wederhouden.
Om de geestelyklieyd liaelelvker te maeken, lieéfl men de
liinderiiisseii doen nytkoiucn die de wevgering der mis van
9eust ,IU0&' le brengen. Maer de vrees deézer
Imideriusseii kon de geestelyklieyd niet gcinagiiwu eene»
onwetiigoii aki te doen en van dan af is liet aen haer niet
hindernissen moeien loegeweézen wérden, ik ver
meen bier le moeien hcrbaelen 't geen ik aen .11 Romer i»
mynen brief van den 15 mey zegde: Wy zyn maer al tVzeer
van deeze hindernissen overluygd, en wanneer wv die aen
zooveel anderen voegen die wy op onze beurt zouden kunnen
aeuwyzeii, zy zyn verschrik! over de rampen d.,cr lléhdén
«zou van bedreygd zyn, indien de wet van den 1 iunynvl-
gewerkt wierd up de wyze dat gy het vcrslacl. Indien liet
van ons alhing van hel smerlelyk voóruytzigi te doen ver-
dwyneti dat zich aen onze oogen aenbied, zou geene op-
oftermg ons kusten maer hel is klaerblykelyk dal dit
gevaer van onze akten niet voorkomt en "dal iiet in onze
inagt niet is dit te doen verdwynen. Wy erkennen dal in-
dien, liet Gouvernement de hindernissen niet weèrl'die
onze medehulp beletten, de nadeeligste gevolgen ervóór
liet land zullen uyl onlslaen maer wy zulle» ten imiisien
den troost bezitten van al onze poogingen aengewend te
hebben om die af le kueren, en wy' zullen er de vcranl-
wonrdelyklieyd met des le meer zekerheyd van verwerpen
dat ons gedrag in geheel deéze zaek goedgekeurd is door
deugeeiieu die den geboren beschermer der rqli"ieuze en
zedelyke akleu der katholyke nation is, eu welkers oordeel
materie is van onderwys en godsdicnsligo opvoeding wet
maekt vóór al de leden der kerk.
EENE AEN'SPUAEK VAN DEN* 11ËYLIGEN' VADER
PU S IX.
Den il. lader beeft eeue aeusprack godacn waerin bv het
Spaensch Gouveriiemenl geluk weiiselu cnudui bel 'i opeiibacr
en byzondcr ontlcrwys benevens d'opvoeding der joimhcvd op
"tlkeu voel lieéll ingerigl, dal liet teenemael met de» katbo-
lykeu godsdienst overeenstemmend is.
De Bisschoppen, zegt den il. Vader, welke, nvt kra"[ van
liuii ambt, verpligl zyn de zuyverheyd van hel kiiïliolvk
11 onderwys le beschermen en '1 zelve uyl Ie brevden, Ir'nadien
j dal de jontjluyit eene christelijke opemtlwtj OM/ramir, zullen
j geene liiuderuisseu onlmoiten in V volbrengen iliér pii.»-
a zy zullen de werkzaemsle bewaeking ólogiiii nyloellenei!
a zelfs in de openbaere sclioólen, eu 'vrvelyk dei! last i-iii
i> herders in geheel zyue uylgestrekllieyd volbrengen.»
j Deéze woorden hebben den Olisirvuh ur van meester Verbae-
i glien, Frère en Rogier in 't harnas gejaegd. Dit fraiieiiiacoiiSC|,
j en Calvimsliscli blad, T géén over eenige dagen dr warrlievd
van Gods legenwoói-diglieyd in bel II. Saeianient loocheudV
eu vracgen want, hoe hoojpnoedij; gy ook zyn moógl, kont gy kan zulke klaere woórdi n van tien Roómschep opiu i^"herder
u evenwel niet als gelyk^ aen God waeneuMaer neen, gy niet verkroppen, omdat zy te wel zullen versiaen worden in
f. JUI—Belgiën waer, ofschoon geheel 't land kalholvk zv, bet tegen
woordig ministerie op eeue tirannieke wyze bainielt voórna,-
melyk ten opzigle vau 'l opeoSaer onderwys, 't geen de liep'
gelonlT aen d'heylzaemheyd dier zegeningen niet die gy nogiaus
afeyscht voor uwe sclioólen gy maekt een ellendig stêérli'è nvt
van Voltaire, Diderol, D'Alembeyt en andere staudaerddig! -'ei-s
