ZONDAG 20 FEBRUARY 1855.
ZEVENDEN JAERGANG. W 357.
AELST, dex 19 February 1855.
M. Rogier en de onwettige uylgaven.
Toestand deifinanciën. Burgers
begint te sparen...
VOOR VLAEMJEREX IS ER XOYT GELD
Dit blad Tcrschynl des Zalerda-s in den namiddag onder de
dagleekening van don dacrop volgendon Zondag. —Don prys der
inschryving, by trimester, is bcpaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen don drukregel. De persoonen die
voor een gebeel jaer inschrvven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in on» blad doen plaat-
ten. Indien iemand regtveerdige klaglen of gegronde rekla-
inen in 't algemeen belang te doen heeft, hv mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deze zullen wy plaets in onze kolou-
neii'verleeueu en dezelve ondorsteunen. Dit weekblad zal
CUIQUE SLUM.
verder gewagen van alle brochurcn, schriften, boeken, prin
ten, elc. wacrvan een afdruksel aen des/.elfs opsteller zal wor
den toegezonden. De namen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeeren mede te doelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
to doen kennen. Geene siukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzugl alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zeilde i De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aeugael.
DEN DENDEBBODE
Het gouvernement zal gaen gedwongen worden aen de
kamer een buytengewoon krediet van NEGEN HONDERD
DUYZEND FRANKS te vragen, om de uytgaven te dekken
die M. Rogier, boven zynen budget, gedaen beeft. Ter
dezer gelegenheyd, heeft den agtbareii heer De Man-
ü'Attenrode in de zitting van 10 Febry, verzogt dat, by de
vraeg van 900,000 fr., al de noodige stukken en docu
menten zouden gevoegd worden, opdat de kamer met
volle kennis van zaken zou konnen oordeelen wat er met
deze overgroote somme, die zoo onregelmatig- als onwel-
tiglyk is uytgegeven, gedaen is, waer zy naer toe is.
M. Piercoi heeft beloofd en gezegd de vraeg van AI. De
Man te zullen inwilligen en alle mogelyke inlichtingen te
geven; dat hy hoopte zulks in den loop dezer maend te
konnen doen, dat het onderzoek der stukken sedert
eenige dagen begonst was, en dat hy eyndelyk nog eene
geheele week noodig had om deze stof uyt te putten
Deze antwoord bewyst genoeg dat die zaek nieL klaer
is, dat er tyd noodig is om ze te ontwarren, als er moge-
lykheyd is er uyt te geraken. Dit is 't geen wy zullen zien
als het wetsontwerp voor de kamer zal komenMaer
M. Rogier, 't zy om (le aemlagt der kamer van de grove
onwettigheden en onregelmatigheden die hy begaen heeft, af
te keeren, 'tzy om wederom, volgens zyne gewoonte, den
stmterik te spelen, vroeg onmiddelyk aen den minister of hy
zich voorstelde welhaest een wetsontwerp voor te dragen
strekkende om van de kamers de noodige sommen te ver-
krygen om de kolon van het kongras te voltrekken Om wel
•de zaek der kolon en het gedrag van Meester Rogier in
deze omstandiglieyd te doen kennen, zullen wy hier de
antwoord van den minister laten volgen
MM. zegde M. Piercot, ik kan voor het oogenblik
niet juyst de vraeg van M. Rogier beantwoorden, ik
heb noodig nog inlichtingen te nemen. In alle geval,
zal ik, in den loop dezer maend, weten te zeggen of er
daeromtrent een wetsontwerp zal voorgedragen worden
of niet.
Wy zyn er zeker niet tegen dat het geheugen van ons
patriotiek kongres en van deszelfs voortreffelyk werk,
de grondwet, door eene gedenkzuyl, vereeuwigd worde,
maer wy zien met genoegen dat de kamer zich verzet
tegen de despotieke onwettigheden die den vremdeling
Rogier zich zoo dikwils heeft veroorloofd en die hy
telkens, door eene onbeschoftheyd zonder palen, deed
goedkeuren; docli dien tyd is uyt, hy heeft, tot schande en
schade van ons land, veel te lang geduerd'tis nu wel
den tyd van onderzoek, maer liever zouden wy hebben
dat het den tyd van bestraffing wareHad hy met den
Dender-bode te doen, hy zou er zoo gemakkelyk niet meê
uytspelen. Onderzoeken wy dan eens
DE HISTORIE DER KONGRESKOLON.
Op zekeren schoonen morgend, deed Rogier in den
Moniteur een besluyt afkondigen waerby de opregting van
•een monument, tér gedenkenis des kongresbevolen
wierd; de opregting moest geschieden by middel van
vrywillige inteekeningen. Dezen oproep wierd niet aen-
hoord, men was de kwakzalveryën van Rogier zoo beu
als kouden pap, en byzondetiyk omdat dien oproep kwam
van eenen man die teenemael vremd is acu Relgiën, die
bovendien zoo dikwils en zoo schandelyk de schikkingen
der grondwet miskend en bespot heeftdie aen 't hoofd
is eener party welke dagelyks de kostelykste vrylieden,
door het kongres gewaerborgdaenraud van eenen
vremdeling die de godsdieristvryheyd met de voeten trapt,
gelyk men in de zaek van Gosselies gezien heeft van
eenen vremdeling die de vryheyd van onderwys vernie
tigt met het monopolium te willen invoeren, door eenen
hoop gouvernementsscholen waeruyt godsdienst- en
zedeleer verbannen zynden oproep wierd niet aenlioord,
zeggen wy, omdat hy kwam van eenen man die de druk-
persvryheyd heeft miskend en geschonden met oude be-
sluyten van koning Willem tegen zekere schryvers te
ontgraven omdat dien oproep voornamclyk kwam van
eenen quidam die de hoogst gewigtige en hoogst nood-
zakelyke schikking der grondwet veragi, miskend en over-
treed namelyk dat er geene uytgaef mag gedaen worden
ten zy met toestemming der kamer
De groote meerderheyd der Belgen was te wakker, om
zich nog langer te laten by den neus ieydenhad de wet
geving zich 'tot de natie gewend, voorzeker zou de natie
weerdiglyk aen den oproep beantwoord hebben, inaer zy
wilt geene dupe meer zyn van dien schoolvos van Arras
integendeel de natie is" béschaemd dat dien vremdeling
zoolang in den raed des konings en aen 't hoofd des
hestuers en in de volkskamer gezeteld -heeft. Maer, of
schoon den oproep tot de vrywillige giften weynig opge-
bragt hehbe, is Rogier en avant gegaenhy heeft den
grond gekocht voor de kongreskolon en veel meer andere
uylgaven gedaen, dit alles zonder toelating van kamer of
senaetDit is waerlegeu men dondert en 't geen de
kamer niet zou mogen goedkeuren.
Eenen afgeveerdigden der Vlaenderen heeft zich den
tolk gemaekt van de misnocgdheyd der kamer; hy heeft
gezegd Den oogenblik, op welken de kamer uytgenoodigd
word EE.X MILLÏOEN FRAIXKS te stemmen om de on-
wettige uytgaven van M. ltogier te dekken, en op welken
de Ylaemsohe bevolkingen, door de overstroomingen
i geteysterd worden, ten gevolge der verwaerloozing van
beslotene werken, dien oogenblik is slegt gekozen voor
i AI. Rogier, omdat do voorliaudige zaek het gevolg is
a van eenen akt van zynen kant, die teenemael met de
grondwet strydig is.
Rogier is blyven aandringen, maer een groot getal
leden begonnen Ie morren en met Rogier te lagchen,
niet met de kongreskolon, maer omdat zy uyt den langen
spinnekopjager van Rogier eenen grooteu tip van deszelfs
oor zagen uytstekenDen man deed zyn beste, hy
keerde en draeyde zich in alle manieren, hy zegde en
herzegde om de kamer van zyne verkwistingen le doen
zwygen, maer het was verloren gewerkt, de kamer bleef
in iiare strenge houding vollierden en zal welligt den
gelukkigen dag verhaest hebben op welken 't land van
den vremden oprapeling zal verlost zyn
In eene der laetste zittingen van dc kamer, heeft den
minister van financiën zich openlyk verklaerd over den
toestand der schatkist en over de grondwettige schikking,
nopens 'l gebruyk der penningen van 't land. Ter gele
genheyd van verscheyde subsidievragen, door eenige
leden, ter uytvoering van openbare werken, gedaen, heeft
den minister verklaerd dat hy al die vragen niet kon
inwilligen en dit wel namelyk om twee redens.
a EERSTE REDEN. Ómdat het te kui t in de schatkist
a nog al groot is, dat liy het niet geerne op eggen hand zou
a vermeerderenVerders verklarende dat hy ten geenen
a pry ze wilt oorzaeh zyn dat er, binnen hel jaer, tot eene
a gedwongerie geldleening moet overgegaen worden
Burgers, vèrstaet gy dit vlacmseliEene gedwongenc
geldleening is op handen, men begint er zoo van verre
aen le peuteren, is liet dit jaer niet, het zal in liet toeko
mende jaer zyn begint dan maer te sparen, begint u
maer alles te onttrekken, en ziet dat gy een ponksken
gereed hebt tegen het naeste jaer, Rogier heelt zoo veel
gespaerd, dat alles opgespaerd is en dat er krot genoeg in
de schatkist is.
a TWEEDE REDEN. Omdat ik begeer, zesde den
a minister, dat den artikel der grondwet betrekkelijk den
budget, eene wuerheyil zy Dien artikel wil dat al de
a uytgaven in den budget verschynen tér zeiver tyd met
a dé ontvangsten. De redens die den weigever tot rigt-
a snoer gehad heeft, zyn zeer tastelyk men heeft gewild
a dat de wetgeving onder d'oogen had van den eenen
a kant, al dc uytgaven, en van den anderen, al do ont-
vangsten, om*zich een nauwkeurig denkbeeld van den
a toestand der schatkist tc konnen maken, want men is
a zeer verwonderd als men, na twee jaren, peyst eene
c rekening met een te goed te sluyten en dat er dan een
a groot te kort voor den dag komtIk wensch dan
a vurig dien dwaelweg te verlaten
De kamer heeft deze redens met veel toejuyehingen
aenveerd, maer zy zyn regtstreeks lot de gevallen
ministers gesluerd'T is aldus, om maer een
voorbeeld te geven, dat de ministers Frére en Rogier,
ouder hun bestuer, die lange litanie van openbare werken
hebben doen stemmen, zonder le zien of de schatkist
geld had om ze te betalen hun eenig inzigt was van de
stad Luyk een aerdseh paradys te makenEn dat men
het wel bemerke, die stemming is op de schandelykste
manier gedaen, want als zy gebeurde, de ontwerpen
waren nog niet teenemael gestudeerd, en de werken zyn
met eene zoo pligtige ligtzinniglieyd voorgedragen, dat
men nog Iwyffelt niet alleen of zy noodzakelyk maer zelfs
of zy zullen nuttig zyn.... En nogtans die stemming zal
aen 'Hand meer dan TIEN MILLIOENEN kosten
Werkt, zwoegt, zweet en spaert gy dan burgers
'T gevallen ministerie was liberael, dit is te zeggen mild,
maer 't is gemakkelyk liberael zyn, ais men durft riemen
snyden uyt eens anders leder
ii .«Timen i ii in»
Wy moeten op d'ecrste bemerking van den fmancie-
minister terugkeeren omdat zy niet anders kan haren dan
onrust. Uyt de woorden van den minister mag rnen voor
zeker houden dat er een groot te kort in de schatkist is,
en dat, om dit te kort aen te vullen, men eene gepraemde
geldleening zal moeten doenMen zal dus gedwongen
zyn de openbare schuld, die reeds zoo drukkend is voor
ons kindeken, nog te verzwarenMaer 't geen nog
liet schandaligste en het droevigste van die. zaek is, is
dat de werken van de dringendste noodzakelykheyd zullen
moeten uytgesteid worden, om dal er geen geld voor is
Eenen afgeveerdigden van Gend, 31. Delehaye, heeft met
groote reden gezegd dat er altyd geld was om het Walen
land le helpen, (wy zeggen om de wfilenstreken in weelde
en overvloed te doen leven), maer dat er voor de onge
lukkige Vlaenderen noyt geld is zelfs niet om ze tegen de
ruïnerende overstroomingen te beveyligen; die over-
stroomingen komen dikwils twee a drymaei in 't jaer al
dc vrugten vernietigen waervoor den ongelukkiger] land-
houwer zoo lang, in 't zweet zyns aenschyns, gewerkt,
gezorgd en zyne rust gelaten heeftEn niettemin,
als hy, landbouwer, alles verloren heeft, moet hy nog
zyne dure pagteu betalen en daerby krygt hy geenen
centiem afslag op zyne drukkende contributie!)
Nogtans om die overstroomingen te beletten, is er
geen geld
HOE MEN EENE GEPRAEMDE LEENING
VERMYBEKT KAN.
Hoe meer een gouvernement zynen budget van ont
vangsten, door gepraemde geidleeningen, wilt doen
zwellen, hoe meer liet agteruyt gaet en hoe meer het
openbaor nut er door lyd, want met de intresten die hel
voor de geligtte sommen moet betalen, kan het toch geene
nuttige werken verrigtenDit heeten wy, in plat
vlaemscli, een gat maken om een ander te stoppen, en als
het in een huyshouden alzoo gaet, dat kan niet lang duren
of joos komt in de kas en liet tafelken voor de deur.
Het gouvernement kan do leeningen vermyden, als het
wilt gespaerzaem zyn. Dat liet beginne met den budget
van 't inwendig eens grondig te onderzoeken, het zal daer
eenen gclieeien hoop verpletterende sommen vinden die
gestemd worden om uytgaven te dekken die, al ware liet
maer voor eenige jaren, gemakkelyk konnen gespaerd
worden, sommen die, onder liet gewezen francmacons-
ministcrie aentoyding hebben gegeven tot onbetitelbare
misbruyken.
Men zou konnen beginnen tnet alle toelagen te sparen
voor zoogezegde kunsten, voor peei denloopstryden, voor
aenkoopen van scliilderykens, voor raep- en knolexpo-
sitiën, voor openbare feesten en ontelbare andere artikels,
die Rogier zoo wel gediend hebben om creaturen te
maken, en die hy zoo liberael gebruykte, dat hy er omtrent
een milliuen buyten zynen budget en zonder toelating der
wetgevende kamers, aen verkneukeld heeftAlen zou
ten tweeden de geldinslokkende partywetten op het
onderwys konnen afschaffen en, door dit middel, niet
alleen de vryheyd begunstigen, maer ten minsten zes
millioenen's jaers sparenTen derden ware de
verpagting van den yzeren weg, gelyk zy voorgesteld
maer toch van der hand is gewezen, ook een middel, niet
alleen om jaerlyks aen de exploitatie geene vyf a zes
millioenen te verliezen, maer om er al ware liet slegts
een of twee millioenen aen te winnenImmers er
beslaen middelen genoeg om geld te sparen, maer liet
gouvernement moet van dien nadeeligen en allesverder-
