ZONDAG 27 FEBRUARY 1855.
ZEVENDEN JAERGANG. Nr 558.
AELST, i)E\ 26 February 1855.
De Exploitatie van den Yzercn Weg helpt
aen de mine van '(land.
DE STOKER YËX.
EN WAT GOED DOEN DE STOKERYËN DER STEDEN
AEN DEN LANDBOUW?
Dit blad verschynt des Zaterdags In den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, by trimester, is bcpaeid op 1 fr. 50 e., dien der
annonccn op 20 cenliinen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer insehryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveerdigc klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deze zullen wy plaets in onze kolon-
neu vcrleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gowagen van alle brochurcn, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.De namen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeercu mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, znllcn in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk acugaet.
CLIQUE SLUM.
DEN DENDERBODE
Zoo wel als op de andere administratiën des lands,
drukt den nadeeligen liberatersinvloed op de administratie
van den yzeren weg Waren de gevallene ministers nog
eenige jaren aen 't roer gebleven, het kwaed zou ivelligt
voor altyd onhersteibaer zynalles zou door den tyran-
nieken partygeest, even als door eenen verslindenden
kanker, zyn afgeknaegd, en 's lands ondergang ware on-
vermydelyk geweest.
In de onlangs geslotene beraedslaging over den budget
van openbare werken, hebben voortreffelyke vaderlands
vrienden den toestand getoond der ruïnerende admi
nistratie van den yzeren weg. Den agtbaren heer De Man
d'Attenrode, hoogst begeerig om de verkwisting der
staetspenningen te doen ophouden, bad voorgesteld een
parlementair onderzoek over de uytgaven van den yzeren
weg te doen. Wy mogen verzekeren dat dit onderzoek
aen 'L volk zeer aengenaem zou geweest zyn, want den
Belg is geenzins genegen voor een gouvernement van
misbruyken, hy ziet geern klaer en begeert te weten wat
er met zyne in zorg en arbeyd gewonnen penningen
gedaen word. Wy betreuren grootelyks dat M. De Man
zoo goed geweest zy naer zyne vrienden te luysteren en,
op hunne aendringing, zynen voorstel in te trekken, want
hy zou voorzeker doorgegae'n zyn, te meer omdat er in
deze beraedslaging iets voorgevallen is 't geen bewyst
boe noodzakelyk dees onderzoek was. Zie bier dien
merkweerdigen voorval
in de zitting van 15 dezer sprak M. Dumortier eene
kruymige redevoering uyt ter ondersteuning van den
voorstel De Manden redenaer wierd door minister
Van Hoorebeke onderbroken, maer M. Dumortier, als
wilde hy, met eenen slag, den kop van bet libera ters-
i'rancmac-ons-serpent verpletteren, donderde tegen Van
Hoorebeke de volgende veel beteekonende woorden uyt
Onderbreek my niet, en dwing nij V.Jil
niet te openbaren w at er in de centrale sectic is voor-
gevallenw ant, moest Ik bel zeggen, de kamer zou
- seffens "t onderzoek bevelen
Deze doori typende uytdaging, door M. Dumortier, tot
eenen minister gedaen, hield de kamer, gedurende eenige
oogenblikken, in eene onuytsprekelvke verbazing Men
vervvagtte met ongeduld dat minister Van Hoorebeke die
bloedige beschuldiging ging beantwoorden maer men
bedroog zich, by bleef zoo stom als nen viscli, en kon
geen enkel woord spreken Zyne eer evschte nogtans
dringend zich te verregtveerdigen, maer zyne neergesla
gene oogen, zyne bleek-, blauw-, rood en groen wordende
kaken bewezen klaer genoeg dat hy geene verontschul
diging by te brengen hadM. Dumortier had hem
verpletterd en, na eene nog al lange maer indruk
wekkende stilzwygendheyd, tydens welke de kamer en
de openbare tribunen vrugteloos naer eene antwoord
waglten, hernam M. Dumortier het woord, en zegde hem
*IA 4ITHOOBD .VIET, ME» DOET M EE t!
Van toen af, zegt den Comervateur, was Van Hoorebeke
geoordeeldhy had erkend dat in de centrale sectie open
baringen over zyne administratie gedaen waren, die zoo
schandig van aerd waren, dat, had ze de kamer gekend,
zy geen oogenblik zou geaerzeld hebben van een onder
zoek te bevelen Wat mogen toch die veropenbaringen
zyn Wat mag Van Hoorebeke uytgezet hebben om zulke
vreede geesselmg, m tegenwoordigheyd van geheel het
!ai;d, zoo öodmoediglyk en spraekloos te verduren
Wy zullen er onze beste inforineerkazak op aensteken eii
willen er iets van weten, of den duyvel zal de keers
houden
«EtOOTE MEÖEV V.4V fftltl SI V OOR TEAVD.
Als moii in eene wetgevende kamer zulke dingen hoort
en ziet gebeuren, heeft liet land dan geene redens van
ongerust te zyn ,IA, het heeft redens, bet moet ongerust
zyn, byzonderlyk als alles onbekend blvftDe kamer
beeft groot ongelyk gehad den voorstel van onderzoek
tegen te kanten, want het is allergevaerlykst en zeer on-
staetkundig het publick in zulke onrustbarende vermoe- i
dens tc laten.... Eiken vogel zal er zyn vöisken op zingen,
en de sehatpligtige zullen met regt en beden vragen
Wat doet men met ons geld? IVaer gaen onze penningen
naer toe Op deze en meer andere vragen, zullen er na-
tuerlyk aerdige antwoorden volgen
UEEV OVOEKZOES4 OER KAJIEK OF MEE RE
REMISSIE OER MINISTERS
Als M. De Brouckere, minister van buytenlandsche
zaken, ontwaerde dat de zaek, waervan wy hooger spre
ken, op eenen zoo brandenden grond stond, gevoelde lij-
dat hy er, met zyne miiiistersportefetirlle-in d'hand, moest
tusschenkomen, of dat liet anders met Van Hoorebeeks-
ken gedaen was. M. De Brouckere verkluerde dan dat,
indien de kamer een onderzoek deed doen; hy en zyne
medeministers hunne demissie zouden geven Is"dit
niet onvoorzigtig Wy oordeelen ja, omdat hy, door
deze bedreyging het agterdenken der kamer en van 't land
nog meer grond by zette, te meer omdat, indien er in
de exploitatie van den yzeren weg schandalige akten te
ontdekken waren, deze in 't geheel op liet tegenwoordig
bestuer niet konden vallen. M. De Brouckere zou hebben
moeten denken dat de eer van liet tegenwoordig minis
terie noodzakelyk vereyschte dat de beschuldiging gekend
zy, het tegenwoordig ministerie kon er slegts by winnen
met een bestuer te ontmaskeren welks proces, óp 8 Juny
lest, gewezen ismen zou nog meer zekerbeyd gehad
hebben dat de kiezers wel gevonuisd hebben, en dat
gasten, gelyk deze die toen aen 't roer waren, noyt meer
aen 't gouvernement mogten komen.......
Want men moet in alles regt doen, zelfs aen M. Van
Hoorebeke. Dien vlaming moet toch alleen den bok van
Israel niet zyn, hy moet alleen niet beladen zyn met de
schandakten die de natie aen den vremdeling van Arras
en aen den socialistischen Broeder-Orbanius te laste legt.
Men weet immers, gelyk M. Osy liet zeer wel, in volle
kamer, gezegd heeft, dat Van Hoorebeke slegts den eersten
kommies van die twee mannen was, en dat hy, in zyne
eenvoudigbeyd, om niets anders te zeggen, al deed wat
zy hem oplegden
OE MIEEïeEVEV MER MVES.
'T is als goeden en getrouwen kommies, dat Van Hoo
rebeke zoo wel de bevelen beeft volbragt die ltogier en
Frère hem hadden opgelegd, nopens, het verdedigen en
bereyden van al de millioenen die zoo liberalyk aen dn
stad Luyk geschonken zyn, en dit voor de zoogezegde
onontbeerlyke afleiding der Maeis Wilt men weten boe
blindelings Van Hoorebeke zich in de zaek der Luyker-
walen beeft laten geleyden, men kan bet afmeten uyt een
gewigtig stuk, waeruyt blykt dat er VIER a VYF MILLI
OENEN TE VEEL voor de Maes gestemd zyn
In eenen brief, dien M. Cbévron, bouwmeester te Luyk,
tot de nieuwsbladen stuert, roept hy de aeridagt vas den
minister van openbare werken op de wyzigingen te doen
aen bet ontwerp der afleydingswerkeii van de Maes,
waeruyt eene gespaerzaemheyd van VIER MILLIOENEN
voor de openbare schatkist zou voortvloeyën, niet mede
begrepen liet geen erde stad in verfraeying, innuttiglieyd,
in koophandel zou by winnen. M. Cbévron bewyst zyn
gezegde door ouwederleggelyke redens
Men ziet dus hoe arglistig Frère te werk gegaen is om
aen de openbare schatkist zoo veel millioenen seltade
toe te brengen, en dit om zyne herkiezing te verzekeren.
Moet men niet bekennen dat het allerschandelykst is voor
eenen minister die verpligt is de penningen van den staet
wel te besturen, van nutteloos zoo veel millioenen te
doen stemmen met de kamer wys te maken dat die som
ouontbeerlyk was voor de werken aen de Maes en dat
die werken van de dringendste noodzakelykheyd waren
Ja, dit is allersehandaligst, te meer daer men nu verneemt
dat er de studie nog niet van gedaen was Maer wat wilt
men zeggen ten zy dat dit geen nieuws is voor party
mannen die slegts liberael zyn voor hun profvt. De zelf
zucht is bunnen god, en de trowTooshovd hunne religie
De verledene week is er te Brussel, in bet lintei den Ham.
eene vergadering van stokers gehouden die door de stokers
van eenige steden byeengeroepen was, om eikanderen te
raedplegen over den opstel eener petitie aen de kamer,
ten eynde wyzigingen tc bekomen aen bet onlangs, door het
ministerie, voorgedragen wetsontwerp op de accynsreehten
dier iivverheyd. Men zegt dat de stokers der steden liet met
deze der dorpen niet eens zyn wy zullen ons daerinec niet
bezig houden en slegts eenige punten doen kennen eener
petitie, door de stokers der steden, aen de kamer gezonden.
De petilionnarissen vragen
1" Dat de genevers die van bui ten in de stad geleverd
worden, eene belasting dragen van fr. 2-SO den hectoliter
van 20 graden (Cartie.r).
2° De afschaffing van den afslag van io ten 100 die de
landelyke stokeryën nu genieten.
5° Het behoud der premie van uitvoer op den be-
staenden taxe.
Wy hadden altyd gedagt dat liet voornaemste profvt
't geen 't land uyt de graenstokeryëu genoot, de voordeelen
waren voor den landbouw en bet vetten van bet vee. Het
scliynt dat liet in de steden aldus niet meer verstaen word,
de steden willen alleen stoken en dc buytenstokeryëii
vernietigen, den landbouwer is voor de groote stokers dei-
steden van geenen tel meer, liy moet niet meer eten, niet
meer leven Scliandelyke zelfzucht, boe lang zal uw
ryk nog duren
In zyn vertoog dat den minister voorgedragen heeft om
de redens uyt te leggen om ivelke hy andermael wyzigingen
aen liet beslaende fiscael stelsel der stokeryën "wilt toe
brengen, rekent liv al de voordeden op die de stokers dei-
steden genieten op de stokers van buylen die voordeelen
zyn genoeg gekend om ze hier niet ie moeten herbalen,
enkelyk zullen wy er byvoegen dat dc concurrentie der
stadsstokeryën zich door geheel het platte land zoodanig
doet gevoelen, dat er de landelyke stokeryën teenemael
door gepletterd worden.
"f is eene onwederleggelyke duedzaek dat de stokers van
Antwerpen eenen drawback of vermindering genieten als
hunne prodnkten uyt de stad gevoerd worden, dat zy
genever verkoopen in verschillige plaelselykheden der twee
Vlaenderen, en zelfs tot Ostende toe leveren.
Als den wetgever aen de stokeryën, die werken voor het
vetten van vee en akkers, een zeker voordeel heeft loegestaen
opdat zy de mededinging zouden konnen staende honden
tegen de groote stokeryën der groole sleden, heeft hy
voorzeker eenen akt van algemeen en onontbeeiTyk belang
voor den landbouw dacrgesteld want men kan het niet
ontkennen, de voornaemste bescherming die men aen den
landbouw kan geven, is de kleyne stokeryën te doen blocvën;
't zyn deze deze die de landbouwers ter Indp komen en hun
den middel verschaffen hunne beesten te voeden en inest
te maken.
Welnu, de stokers der steden willen die voordeelen aen
den landbouw ontnemen hunne pretention gaen zelfs zoo
verre, niet alleen van acn de landelyke stokeryën te willen
ontnemen wat zy nu reeds bezitten, maer baer zelfs eene
verpletterende mededinging aen te doen, door eene over-
groote vermindering van uitvoer en door eene belasting op
de buytenslokeryën die deze zal beletten in de steden
te leveren
W eynig of nietsDe stokers der steden houden geen
vee, zy verkoopen limine' overblyfsels in kleyne. hoeveelheden
en zelfs zeer duer, zy maken er dagelyks veel geld van en
dit zonder gevaer van verlies, hunne ivinst overtreft die
dt-r buytenstokers-velleggcrs-landbouwers... Die speculatie
is zoo winstgevend, dat wy eenen der grootste stokers van
't land zouden konnen noemen die van liet vetleggen heeft
afgezien om zyne overblyfsels met den kleinen te konnen
verkoopen. Dien stoker redeneert als volgtIk verkoop alle
dagen, men betaelt my comptant, ik kan dus niet vet liezen,
ik heb alle dagen eene groote winst zonder gevaer van verlies.
Deze belydenis is curieus, want bet is maer al te waer,
dat, als men geene beesten kweekt of vet, men ze voorzeker
niet kan verliezen tenvyl de buvtenstokers-vèekweekers,
byzonderlyk sedert de iiytbersting der vreeslyke veeziekte,
gedurig in gevaer zyn hunne beesten te zien sterven. Hoe
menige stallen heeft men immers meermaels zien ui tster
ven En dan, tot overmant van verdrukking, en dank
aen Frère en Rogier, komt de mededinging van liet Hol-
iandsch vee den verkoop van ons inlandscb vee op eene
ruinerende ivyze tegenkanten en beletten
Er zyn nog meer andere beweegredens die wy tegen de
onregtveerdige eyssclicn der stedelyke stokers zouden
konnen doen gelden, maer zy zyn door liet gouvernement
